Indisch Koken en de Indische Rijsttafeltraditie
Indisch Koken is het bereiden van gerechten zoals bijvoorbeeld rendang, ikan pedis, tahoe ketjap, sambal goreng telor, sambal goreng boontjes of roedjak. Als meerdere van deze gerechten worden gecombineerd met rijst of bami en/of bij bijzondere gelegenheden worden geserveerd, heet dit een rijsttafel. Zowel het bereiden als het nuttigen van de Indische rijstmaaltijd wordt zowel met familie en vrienden als bij publieksbijeenkomsten zoals Indische festivals en pasars malam gedaan. Dit immaterieel erfgoed maakt deel uit van de sociaal-culturele gemeenschap die haar wortels heeft in voormalig Nederlands-Indië. Immaterieel Erfgoed
...................
Indisch4ever 
INDONESIE ACTUEEL.
Vandaag is het oog van de hele wereld gericht naar Indonesie( Bali), waar 19 staatshoofden van belanrijke en grote landen ,bij elkaar gekomen zijn.
Het is voor mij een beetje bizar dat met de huidige mentaliteitsverandering en boetedoening in Nederland (tegen racisme, anti kolonisatie, enz.) er nu iets als cultuur erfgoed wordt gekozen wat eigenlijk hét symbool van de blanke Nederlandse overheerser was.
Denk er eens over na; in de upscale hotels en restaurants koos men ervoor om maar een flink aantal gerechten uit de volledige (veroverde) archipel te laten koken. En deze dure combinatie van gerechten -wat totaal onbekend is in Indonesië- werd dan nog eens opgediend door ca. 15 inlanders die netjes in de rij stonden om de groep blanken aan de tafel te bedienen?!
Dit is toch wel hét toppunt van (het tonen van) koloniale superioriteit.
Batavia 1934.
https://www.netralnews.com/di-era-kolonial-status-sosial-dapat-dilihat-dari-gaya-bersantap-loh-gaes/QU1rR2lwaUxGRmpFRlJ5VGxYTjhlZz09
Mevr. Bernadette… die o.a. schreef: opgediend door ca. 15 inlanders die netjes in de rij stonden om de groep blanken aan de tafel te bedienen?!…
Jawel, zou een koloniaal zeggen, u heeft gelijk, maar aan de andere kant kregen de Inlandse bedieners toch wel een mooi wit tropenpakkie aan en dat scheelt weer prive aankoop van prive kleding… Daarbij had de Inlandse bediening steevast een rantang bij zich die dan weer extra vol gevuld mee naar huis gebracht werd ter laving van het gezin thuis….. Geintje, niet serieus nemen a.u.b. s.v.p. Mohon maaf, ojo ngamuk pls. Guyon ae.
Maar wel serieus is het volgende: Mijn (wijlen 2020) oom King dreef een resto in Surabaya en op het menu stond het omgekeerde van wat hier in Nederland wordt aangeboden, namelijk: Nederlandse kroketten gemaakt door mijn tante Greet en nog wat andere liflafjes met een Nederlandse achtergrond. Uiteraard mocht de bediening er altijd wat van opeten en meenemen als er over was en niet verkocht werd. Maar ik was een spelbreker, als ik er weer eens op bezoek was: Ik trakteerde de bediening op de lokale lekkernijen gepresenteerd door een oude Mbok Jajan Tenong. En dat prefereerde de bediening boven de kroketten en erwtensoep (zonder de haram worst natuurlijk) tot zeer groot ongenoegen van oom en tante.
Surabaya Surabaya, mijn stad en die van Mus M. Yo rek, mangan enak…. Suroboyo…..Lontong balap, tahu campur…
Over kroketten e.d. gesproken mijnheer Hans, deze moet ik eens proberen als ik volgende week in Bandung ben:
https://www.keukenvanelsje.com/
Nou dat ziet er goed uit mevr. Bernadette. Ik hoop dat het u en de mede-genieters volgende week heel lekker zal smaken en dat u er van moge genieten.. Zo uitgebreid was het menu destijds van mijn wijlen oom en tante niet.
Ook prachtig die oude familie foto’s. Kenangan kenangan en nog eens kenangan…
Keuken van Elsje verdient een apart topic.
Ze serveren geen oerhollandse bamischijf ?
Als eenvoudige tomatenboer uit Zuid-Italie kijk ik met een iets ander oog naar bovenstaande foto, want zoals dhr Bo Keller snedig vroeg: “wat Ziet U, Meneer van den Broek” is toch de cruciale vraag anders dan oordelen en veroordelen van de foto.
De foto is duidelijk in scene gezet wat ook de bedoeling was van degene die opdracht gaf tot het nemen van de foto, zie de tegennatuurlijke houding van de personen rondom de tafel. Er lijken heel aparte kledingsvoorchriften (etiquette) in Nederlands-Indie te heersen, zie de dames met hoed op in een restaurant. Gezien het aantal dienborden werd er in Indie stevig gegeten, wellicht werden de restjes meegenomen naar huis voor de hond (doggy bag).
Natuurlijk dient de foto beoordeeld te worden naar de normen en waarden van die tijd. De foto geeft duidelijk het rangen- en standenverschil aan, dat wat HET (koloniale) criterium in Nederlands-Indie was en dit wordt heel duidelijk in de foto tot uitdrukking gebracht.
De foto is geschoten ergens in de middag en in een restaurant met dansvloer, het was niet alleen wining, in dit geval beering , dining maar in Nederlands-indie ook dancing., la dolce vita, ook wel tempo doeloe genoemd.
Welke boodschap wilden degene() op de foto geven aan de kijker van toen en HIER en NU? let wel, deze foto werd geschoten in 1934, hartje crisis, maar blijkbaar niet in Nederlands-indie.
Onderaan de foto staat : Jamuan rijsttafel di sebuah restoran hotel di Batavia pada tahun 1934 .Vertaald betekent dit : Diner rijsttafel in een hotel restaurant in Batavia 1934 .
Zoveel gerechten worden ‘aangedragen’ en dat past niet allemaal op het tafeltje van de gasten.
Legt men het dan op de andere tafels of wachten de bedienden totdat ze geroepen worden hun schotel te laten zien ?
Dan moet men met de schotel weer apart gaan staan en verder wachten ?
Dit is in scene gezet .
En hoe was het werkelijk? Hoeveel gerechten bestelden deze gasten ?
Java Post schreef dat deze foto was gemaakt te Hotel Savoy Homann in Bandoeng.
Mij lijkt dat rijke Europeanen de dagelijkse hap thuis met een aantal gerechten door een aantal bediendes ( 1, 2 of 3?) lieten brengen. En bij feestmaaltijden voor meerdere gasten een peloton bediendes liet opdraven. Rijke Indonesiërs deden ook zoiets ?
Het idee nav deze foto van zo aten rijke Europeanen in restaurants, hotels, en thuis lijkt me niet juist in het algemeen.
citaat: ” Het idee nav deze foto van zo aten rijke Europeanen in restaurants, hotels, en thuis lijkt me niet juist in het algemeen”
Bovenstaande bewering kan ik NU relatief gemakkelijk toetsen. De adresbalk van Safari kan ik als zoekfunctie gebruiken: Zet ik sleutelwoorden zoals “Nederlands-Indie” & “hotelrestaurants” & “rijsttafel” etc. in. dan verschijnen er een rij hotels in Nederlands-Indie bvb Hotel des Indes in Batavia. Bij afbeeldingen krijg ik dan allerlei foto’s met rijsttafel en een tiental bediendes die blanken bedienen. Het verschijnsel komt toch vaker voor als men denkt. Ook zijn er foto’s te zien hoe (blanke) Europeanen thuis aten: minder bediendes maar wel die rijsttafel. Hun bankrekening wordt niet vermeld, dus ik weet niet hoe rijk ze waren.
Opmerkelijk is wel dat geen Indo-Europeanen op d foto’s worden getoond?
Het KITLV heeft een uitgebreide fotoverzameling en dan is het met AI toch gemakkelijk uit te vinden hoe de correlatie/causaliteit is tussen rijsttafel ,hotel/restaurant en (blanke) Europeaan..
Sleutelwoord is “algemeen” .
Dwz…. dagelijks thuis, of in hotels en restaurants met vele bediendes en vele gerechten. Dat lijkt me een verkeerd beeld.
Foto’s met wel vele bediendes met vele gerechten laten niet de werkelijkheid zien hoe rijke Europeanen in het algemeen aten, dagelijks.
MIjn bewering is niet makkelijk te bevestigen of te ontkennen door te zoeken op het internet
@ Boeroeng
“MIjn bewering is niet makkelijk te bevestigen of te ontkennen door te zoeken op internet ”
Ik zie dat toch wat genuanceerder. Een bewering is waar of onwaarheid ? Een bewering kan niet tegelijkertijd waar en onwaar zijn. Dat laatste lijkt mij niet logisch.
Afgezien van dat, wat betekent “door te zoeken op internet”? Bvb, Ik kijk on-line in het Nationaal Archief. Is dat dan minder dan dat ikzelf naar het Nationaal Archief in Den Haag ga?
Behalve dat, hoe mag ik “in het Algemeen” interpreteren?. Kan deze bewering kwantitatief onderbouwd worden?
Wel Peter,
Dat algemeen had ik al toegelicht met ‘dagelijks thuis of in hotels en restaurants’.
Ik citeer mezelf
Meer toelichting: dan denk ik met “vele” aan meer dan tien bediendes en meer dan tien gerechten.
De vraag kan ook anders geformuleerd worden: “In welke gelegenheid (hotel/restaurants) in het voormalig Nederlands-Indie werden rijsttafel geserveerd, wat was het aantal bedienden dat rijsttafels reserveerden in deze gelegenheden?.
on-line worden dan een hele rits afbeeldingen van hotels/restaurants van Toen getoond . Foto’s laten ook zien hoe Europeanen in werkelijkheid thuis rijsttafelden.
Hoe representatief dit beeld is voor de Nederlands-Indische samenleving is een andere vraag, maar daar kan ook na wat technische bewerkingen antwoorden op worden gegeven. Dat geeft toch wat meer inhoud en betekenis aan het begrip “in het algemeen”.
Interessant is wie die parvenue was op foto 1 en hoeveel hij voor de rijsttafel voor 4 personen toendertijd betaalde inclusief het in scene zetten van de gebeurtenis. Ook daar kan best een antwoord op worden gegeven.
Apropos, er zijn ook antwoorden op enkele bovenstaande vragen . De foto’s tonen ook wat het systeem van opdienen in hotel/restaurants in Nederlands-Indie was: het eten werd van een tafel in het hotel/restaurant op dienborden (sic) geschept en een stoet bediendes brachten het eten aan tafel, alwaar de gasten een keuze konden maken. De bediendes fungeerden als het ware als een “lopend buffet”, dus we weten nu waar dat begrip vandaan. komt. Het geheel lijkt meer op de voorloper van “All you can eat”.
Het geeft alleen maar aan dat on-line heel veel gegevens te vinden zijn, anders dan Sommigen denken
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 21 november 2022 om 08:17:
1. “Hoe representatief dit beeld is voor de Nederlands-Indische samenleving is een andere vraag, maar daar kan ook na wat technische bewerkingen antwoorden op worden gegeven. Dat geeft toch wat meer inhoud en betekenis aan het begrip “in het algemeen”.
Wie niet op Wikipedia en de Dikke Van Dale vertrouwt, kan ook uit andere bronnen geen andere betekenis vinden voor “in/over het algemeen” dan “doorgaans”, “meestal”, “in de meeste gevallen”, “in algemene zin”, “niet uitzonderlijk”. Waarom toch nog wat “meer inhoud en betekenis” van het begrip verlangt, afgezien van de onmogelijkheid om nu nog een representatief veldonderzoek te starten naar de eetgewoontes binnen “de Nederlands-Indische samenleving”. Welke toegevoegde waarde zou die exacte kennis de lezertjes van nu bieden?
Met de geringe kennis van “de Nederlands-Indische samenleving” die ik heb zou ik toch durven schrijven dat uitgebreid “rijsttafelen” vooral “in” was bij totoks uit de hogere kringen in Indië (ambtelijke gezagsdragers en top jongens die veel geld in de cultures en handel verdienden).
De gemiddelde Indo at lekker thuis wat zijn kokkie of zijn inlandse (groot)moeder had gemaakt en versmaadde het lekkers van de waroeng om de hoek ook niet.
Als zoon van een Indo onderwijzer en stiefzoon van de Indo agent in Semarang van handelsfirma “Wellenstein & Krause”, leerde ik de rijsttafel pas kennen bij Garoeda in Den Haag!. Als er bij mij thuis in Semarang wat te vieren viel, dan ging de hele familie naar Kit Wan Kie tegenover Pasar Djohar, best Chinese in town. Niets rijsttafel in Hotel Du Paviljon of Bellevue op Tjandi.
2. “Interessant is wie die parvenue was op foto 1 en hoeveel hij voor de rijsttafel voor 4 personen toendertijd betaalde inclusief het in scene zetten van de gebeurtenis”.
Een groot geleerde heeft mij altijd voorgehouden dat speculeren, c..q. hinein interpretieren, geen solide basis is voor gedegen, verantwoord, onderzoek.
Reden voor mij om mij af te vragen hoe de heer Van den Broek te weten is gekomen dat de heer “op foto 1” (hij spreekt van een “hij” en daarmee zal hij niet de jongen op de voorgrond bedoelen) een “parvenu” is, waarmee “in het algemeen” iemand wordt bedoeld van lagere komaf die rijk is geworden doch niet per se beschaafd, welgemanierd.
Volgens Querulijn Xaverius Markies de Canteclaer van Barneveldt was de schatrijke “geld speelt geen rol” Olivier B. Bommel, bewoner van Slot Bommelstein (niet Blommestein), zo’n parvenu, met wie hij niet wenste te verkeren.
Pak Pierre
Ik had zo’n antwoord van deze Heer wel verwacht, want wat kan ik anders verwachten van éèn enkel persoon uit Semarang, waarvan de toenmalige leeftijd minimaal was. Een antwoord op basis van “geringe kennis van de Nederlandse-Indische samenleving” wordt wel heel kwestieus. Volgens hem is het a priori onmogelijk, dus dat ontslaat hem van bestudering van het phenomeen, maar er wordt wel daarna wel een verhaal uit de duim gezogen. Zo kan ik ook geschiedenis verzinnen.
Natuurlijk kan een representatieve steekproef genomen worden op basis van de beschikbare foto’s maar ook van andere bronnen. Niets is onmogelijk, maar dat vergt wel enige inspanning van een zeeman om iets te weten te komen. Maar ja, de beste stuurlui staan weer aan wal. En dat zegt een marine-officier van de KMR.
Natuurlijk wordt ook weer Wikipedia met de haren erbij gesleept.Maar wie heeft gezegd “over de juistheid van de informatie kan ik niet instaan. En dat ging over geexecuteerden in de djatibossen van Bojonegoro Oost-Java ook wel genoemd Vuur-pijlaffaire in Soerabaja 1943/1944. Niets is onmogelijk met een gedegen Indische opvoeding. Ik noem maar een voorbeeld.
Een on-line onderzoek over de Vuurpijlaffaire wijst uit:
-Aantal geexecuteerden : minstens 120 verdachten behorend bij de vuurpijlaffaire veroordeeld en geexecuteerd, niet meegerekend de minstens 11 verdachten die tijdens ondervraging in de Werftstraatgevangenis in Soerabaja aan hun verwondingen veroorzaakt door martelingen overleden
-Etnische samenstelling van de geexecutteerden: 81 Ambonees, 8 Timorees, 8 Nederlander/Indo-Europeaan, 5 Indonesier (sic), 4 Menadonees, 2 Boetoenees, 1 chinees, 1 Sangerees, 9 onbekend
-Leeftijd van de gexecuteerden : 15-18 jaar, 9 personen – 18-30 jaar 56 personen, de rest waren ouder dan 30 jaar
– Beroep van de geexecuteerden : scholier 21 – werkzaam Marine Etablissement Soerabaja 15 – Droogdokmij 8 – KM 8 – Braat machinefabriek 3 , overige niet in dit geval gespecificeerd. En dan haalt iemand het in zijn hoofd om van Braat- affaire te spreken.
Van de 120 geexecuteerden van de Vuurpijlaffaire zijn 79 namen ingeschreven bij de Registers van de burgerlijke Stand te Batavia. De rest was tijdens de opheffing van de OpsporingsDiensrt Overledenen O.D.O. in 1949 nog in behandeling
Dus als ik zoveel te weten kan komen over geexecuteerden van een niet-erkende Verzetsdaad, dan is het een koud kunstje om te weten te komen wie die parvenu is op foto 1 (face recognition) en wat hij voor de rijsttafel voor 4 personen, het lopend buffet heeft betaald in die tijd.
Het is dan geen kwestie van AI Artificial Intelligence maar het doodgewone hersen – en rekenwerk.
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 21 november 2022 om 18:27: “………. “.
Oeps …… ik geloof dat ik een would be zeer geleerde heer op de lange tenen heb getrapt. Een brei van woorden die niets ter zake doet stort hij over mij uit, ik denk bedoeld als rookgordijn, om te cacheren dat hij écht niet kan verklaren waarom hij heeft durven beweren dat de persoon in zijn pakéan deftig op foto 1 een “parvenu” is.
In arren moede herhaalt hij ook maar weer dat hij Officier KMR is of ooit was, in zijn ogen kennelijk een wereldprestatie waar een iegelijk voor in de houding moet springen en de eregroet brengen.
Tot slot over kennis van die oude Indische samenleving gesproken: Ik denk dat ik daarvan meer kennis draag dan in hoofde genoemde boekengeleerde. Ik ben in die samenleving van jongs af aan ondergedompeld. In Indië, Indonesia en Nederland.
Pak Pierre
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 21 november 2022 om 18:27 onder meer: “Dus als ik zoveel te weten kan komen over geexecuteerden van een niet-erkende Verzetsdaad, dan is het een koud kunstje om te weten te komen wie die parvenu is op foto 1 (face recognition)”.
Deze zin is mij een naschriftje waard, voor alle duidelijkheid.
Het is mij er niet om gegaan WIE die heer in zijn pakéan deftig op foto 1 is, maar OF hij parvenu is, zoals de geleerde heer zo stellig beweert.
Het is me toch niet de eerste de beste aantijging, PARVENU. Als ik de geleerde heer zo zou noemen, dan zouden de rapen zeer gaar zijn geweest.
Stel dat van deze man op foto 1 nog nazaten in leven zijn en stel dat door Gods hand gedreven één of meerdere van die nazaten onder dit topic die foto van hun voorvader zien én de aantekening van de geleerde heer lezen dat hij “parvenu” is, dan zou die nazaat, of die nazaten, zeker recht hebben op een verklaring van de geleerde heer, WAAROM hun voorvader “parvenu” was of werd gevonden. Daar hebben die nazaten toch wel recht op.
Voorlopig beschouw ik mij maar als plaatsvervangend nazaat en vraag ik de geleerde heer in diepe plaatsvervangende verontwaardiging andermaal naar zijn verklaring:
WAAROM was die heer op foto nomor satoe PARVENU??????
Welk bewijs is daarover voor handen????????
Is men met moderne “face recognition” zo ver dat de algortimes uit duizenden totok gezichten uit het oude Indië DE PARVENU kunnen herkennen?????
SAJA TERLALOE INGIN TAHOE.
Pierre de la Croix
Corrigendum Pierre de la Croix 22 november 2022 om 15:18, voorlaatste alinea:
Ik begin op mijn oude dag dyslectisch te worden. “Algortimes” moet zijn “Algoritmes”.
Pak Pierre
Wellicht is er wat ontgaan, maar ik had al op 18 november (sic) aangegeven waarom ik de patjepeeër op foto 1 een parvenu noem. Als dhr. de la X zijn vraag naar mijn mail stuurt dan zal ik het uitleggen. Zoals mijn gedegen Indische opvoeding voorschrijft om gezichtsverlies in het openbaar te vermijden.,
Trouwens mijn informatie over de Vuurpijl-affaire is een antwoord op de vragen van dhr. Hans Boers aangaande de geëxecuteerden in de djatibossen van Bodjonegoro.
http://www.imexbo.nl/geexecuteerden.html
@PvdB die dit schreef:…Trouwens mijn informatie over de Vuurpijl-affaire is een antwoord op de vragen van dhr. Hans Boers aangaande de geëxecuteerden in de djatibossen van Bodjonegoro.
http://www.imexbo.nl/geexecuteerden.html….
U leest vragen die er niet zijn gesteld en wat mij betreft dus ook niet door u beantwoord dienen te worden.
In mijn artikel stel ik alleen vast, dat ik niet insta voor de juistheid van de door mij geciteerde bronnen en het artikel heb ik geplaatst uit eerbied voor hen die vielen.
De juiste link naar mijn artikel is trouwens als volgt:
https://www.imexbo.site/ge-executeerden-2de-wo-jatibossen-bojonegoro/
En de opzet van mijn artikel staat als volgt genoteerd in het artikel:
“Op het internet zwerven diverse verhalen van executies, maar hoe het ook moge geweest zijn, mijn bedoeling van deze pagina is slechts om de terechtgestelden eerbied en respect te tonen, opdat zij nooit vergeten mogen worden voor ons en het nageslacht en volgende generaties.”
Wat heeft trouwens gezichtsverlies te maken met een gedegen Indische opvoeding? Gezichtsverlies vindt bijna niemand leuk, ook al heeft hij of zij een Russische, USA, Colombiaanse, Eskimo, Tuavula of wat dan ook voor opvoeding genoten,
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 22 november 2022 om 22:23: “Wellicht is er wat ontgaan, maar ik had al op 18 november (sic) aangegeven waarom ik de patjepeeër op foto 1 een parvenu noem. Als dhr. de la X zijn vraag naar mijn mail stuurt dan zal ik het uitleggen. Zoals mijn gedegen Indische opvoeding voorschrijft om gezichtsverlies in het openbaar te vermijden.,”
Toe maar ….. die meneer op foto 1 in zijn pakéan deftig die – als de foto niet voor b.v. relamedoeleinden in scene is gezet, maar dat weten wij niet – op het punt staat in charmant gezelschap copieus te rijsttafelen, is volgens de geleerde heer niet alleen PARVENU, doch ook PATJEPEEËR.
Volgens mijn Dikke Van Dale, door heel Nederland (doch waarschijnlijk niet in Italië) erkend als hét standaard verklarende woordenboek der Nederlandse taal, zijn patjepeeër en parvenu min of meer synoniemen. In de ogen van de geleerde heer blijkbaar niet, want hij geeft al op 18 nov aan dat hij de patjepeeër een parvenu noemt. Stellende en overtreffende trap. Maar goed …….. .
Voor een verklaring van zijn aantijgingen nodigt de geleerde heer mij uit hem een mail te zenden met passend verzoek, “zoals mijn gedegen Indische opvoeding voorschrijft om gezichtsverlies in het openbaar te vermijden.,”
Wiens gezichtsverlies? Dat van de geleerde heer? Het lijkt er op, want de geleerde heer heeft immers de man op foto 1 al in het openbaar zwaar beschadigd en gezichtsverlies bezorgd, door hem voor “parvenu” en “patjepeeër” uit te maken.
Dan schrijft de geleerde heer, dat hij ook op 18 nov een verklaring, c.q. uitleg heeft gegeven. Dat was even zoeken geblazen voor mij, want de geleerde heer heeft op die dag nogal wat geschreven.
Ik meen in zijn posting “vandenbroek@libero.it 1953 zegt 18 november 2022 om 15:19” de door hem bedoelde uitleg te hebben gevonden. Ik citeer daar uit: “Op foto 1 zitten 4 personen aan een ronde tafel, 3 ervan drinken uit bierglazen en zitten in het restaurant van de balzaal. De foto is in scene gezet. Wat voor soort mensen zouden dat doen? Toch niet Ons Soort Mensen?”
1. “…. 3 ervan drinken uit bierglazen …”. Nou en? Er zal wel bier in die bierglazen hebben gezeten en het was én is niet ongebruikelijk dat er bij de rijsttafel bier wordt gedronken. Zou de geleerde heer met zijn “gedegen Indische opvoeding” dat niet weten?
2. “….. en zitten in het restaurant van de balzaal ….”. Nou en? Het zou curieuzer zijn geweest als ze midden in de balzaal zelf wilden gaan smikkelen, maar ze zitten volgens de geleerde heer toch écht IN HET RESTAURANT van de balzaal. Comme il faut.
3. “….. wat voor soort mensen zouden dat doen? Toch niet Ons Soort Mensen?” Deze 2 vragen van de geleerde heer over soorten mensen doen mij er aan denken dat de schatrijke parvenu Olivier B. Bommel, bewoner van Slot Bommelstein, tegen de Markies de Canteclaer van Barneveldt ook iets zei over “ons soort mensen” en dat de edelman antwoordde “ik ken uw soort mensen niet”.
Tja …. hoe vaak heeft de geleerde heer mij er niet op gewezen dat hearsay, interpretatie, vermoedens, oral history, geen solide basis zijn voor serieus historisch onderzoek.
Pak Pierre
De wat bitter smakend discussie over de vuurpijlaffaire gaat on-topic verder op de weinig verheffende en enigszins pijnlijke discussie over Verzetsgroepen in Indie 1942-1945.
https://indisch4ever.nu/2021/03/08/1942-1945-verzetsgroepen-in-indie/
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 27 november 2022 om 20:20: “De wat bitter smakend discussie over de vuurpijlaffaire gaat on-topic verder op de weinig verheffende ……… enz. ”
Wat let de heer Van den Broek om, met het welnemen van de webmaster dat hij wel zal weten te verwerven, een speciale topic op te zetten, geheel gewijd aan de “Vuurpijlaffaire”.
Onder dit thema over de door Nederland als cultureel erfgoed geannexeerde rijsttafel (m.i. ten rechte) zou hij in de goedheid zijns harten voor alle lezers nog wel kunnen verklaren, waarom hij die heer op foto 1 met die 2 elegant geklede dames met – zoals het hoort – hoedjes op, zonder vorm van proces “parvenu” heeft genoemd en even later ook nog “patjepeeër”.
Pak Pierre
@Bernadette S. Ja deze foto laat heel duidelijk zien dan apartheid heel normaal was (in die tijd) in Nederlandsch Indië. Dit soort foto’s moeten ook cultuur erfgoed worden en mogen nooit vernietigd worden.😉
Er is niks mis mee met Indisch of Indonesisch koken.
Er is ook niks verkeerds aan als iemand meerdere gerechten op kleine schaaltjes serveert of op zijn eettafel krijgt . Dat kan 4 gerechten zijn, of 15 gerechten.
Inderdaad is het Indisch/ Indonesisch koken al eeuwen een traditie in de Nederlands- Indisch gemeenschap en in andere gemeenschappen te Nederland.
Er is ook niks mis met dit noteren als cultureel erfgoed, waard te beschermen.
Lees de toelichting: https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/200e-bijschrijving-in-inventaris-immaterieel-erfgoed-nederland
NIET wordt genoteerd dat het slechts te beschermen cultureel erfgoed is als het door vele Indonesische bedienden wordt opgediend.
Boeroeng, Opvallend dat u zo reageer.
Er is ook niks mee wat zij zegt.
Ik begrijp wat ze bedoel en waar zij naar toe wilgaan.
Waarom heet Indisch niet gewoon Indonesisch? Omdat?
Wat is dan Indisch koken?Sambel, ketjap, pindasaus en spekkoek erna?
Ben op het internet heel vaak Indische pannenkoeken recepten tegengekomen.Eerst dacht ik aan Javaanse pannenloek met kokos,etc, maar het waren pannenkoek met ketjap en pindasaus…..
En spekkoek erna….waarom?
Dat de rijsttafel al eeuwen een traditie is klinkt in mijn oren heel gewichtig over.
Die foto helemaal bovenaan lijkt zo Amerikaans zelfs die Indo mensen als ik dat mag zeggen.
Indisch eten is al eeuwenlang horend bij de Nederlandse cultuur. Mijn ouders zijn er mee opgegroeid, drie grootouders ook. Heel normaal voor Indische families, wat de foto laat zien
Prima dat te erkennen als horend bij Nederlands cultureel erfgoed.
In de toelichting van de gegeven website wordt de term “indische rijsttafel” gebruikt en men kan dat invullen als het pronkend en patserig serveren in restaurants en ten huize van rijke mensen van vele gerechten door vele bediendes.
Maar zoals de toelichting is geformuleerd kun je het woord “rijsttafel” eerder zien als omschrijven wat Indische families generaties lang aten.
In mijn familie in mijn jeugd waren er geen vele Indonesische bediendes.
Het waren moeders en tantes die kookten en serveerden.
Als mensen het liever Indonesisch eten willen noemen…. ook prima… maar Indisch eten zeggen is iets van eeuwen oud. Niks politieks fouts, niks kolonialisme promotend.
Net zoals de naam van deze weblog Indisch4ever.. Het verwijst naar een etniciteit, naar een groep mensen. Het verwijst niet naar een koloniale dictatuur moet 4ever zijn.
Ik begrijp wel wat u bedoelt, maar soms is het geen slecht idee een “kat een kat te noemen”. De rijsttafel als concept is natuurlijk helemaal niet Indisch, maar koloniaal Nederlands. Voor mij is daar een gigantisch groot verschil.
Natuurlijk heb ik er helemaal geen probleem mee dat de Indische gemeenschap in de rest van de wereld haar cultuur met o.a. het culinaire aspect, koestert. En ja, daar mag best wel aandacht aan besteed en geapprecieerd worden.
Maar de crux is dat men toch niet kan ontkennen dat een term en concept geïntroduceerd door de blanke rijke overheerser in de 19e eeuw, nu plotseling blijkbaar cultureel erfgoed wordt?
Ik voel me als Indonesische hier niet gemakkelijk bij, en als Indische zou ik beledigd zijn. (Kijk naar de foto’s: wíj́ zaten niet aan de tafel hoor. En overgrootvader stond misschien in zijn wit uniformpje in die rij.)
Gezellig samen tafelen met familie kan je toch moeilijk onder de noemer rijsttafel plaatsen. Als je gaat muggenziften en het puur over het woord hebt, kan je zeggen dat het in familiale- of vriendenkring eigenlijk meer over prasmanan gaat, of zelfs een nasi campur als ze voor je opscheppen. Zeg nu niet: “Jawel, het is rijst op een tafel!” 😉
I hope you get my drift, ik wil hier niemand beledigen.
Zoals ik al schreef… in de toelichting staat niet expliciet dat de show van vele Indonesische bedienden wordt genoteerd als cultureel erfgoed.
Neem dit letterlijk….en zoek naar de de vele Indonesische bediendes in de tekst. Die zijn er niet. Het woord rijsttafel verwijst hier vooral naar een tafel met rijst en bami en meerdere gerechten.
Zoals dit eigengemaakte filmpje en we smulden gezellig van deze presentatie van meer dan 15 gerechten. Daar denk ik dus aan.
Ik geloof dat het op tafel werd gezet door 2 of 3 bediendes en wellicht noemden zij zichzelf Indonesisch. Het eten was niet goedkoop, dus niks uitbuiting.
Ik denk niet dat het de bedoeling was van het kenniscentrum de show van vele bediendes te waarderen als djempol.
Hoewel je kan opmerken het woord rijsttafel had niet gebruikt moeten worden om deze associatie te voorkomen.
Er zijn twee Nederlandse woorden ,die wereldwijd bekend zijn 1) Het woord APARTHEID 2) De RIJSTTAFEL .In Emsterdam volgens Amerikanen de hoofdstad van Denmark kun je die toeristen globaal in 2 groepen indelen .De groep boven de 40 ,hun interesses zijn 1) Red Light District 2) Rembrandt en Van Gogh 3) De Rijsttafel oftewel the Ricetable .De groep 18-40 jaar ,die hebben weer andere interesses 1) Coffeeshops ,nee ze komen niet voor de coffee 2) The Haineken Brewery 3) Het Sexmuseum op het Damrak/Rokin .Dat Sexmuseum wordt voor 60% bezocht door Buitenlandse vrouwen .Dat komt omdat dat museum is ingericht door een vrouw met smaak en niet door een geil seksbelust rot mannetje ! Weer terug naar die Rijsttafel ,toeristen lezen erover en willen in Amsterdam nog maar 1 ding eten : De Rijsttafel ! Magisch woord voor toeristen De Rijsttafel ! Ik had eens een lading Russen in dat Indonesisch restaurant waar ik werkte + 10 man de hele entourage van wereldkampioen Anatoli Karpov .Ze zopen aardig door Vodka en bier door elkaar .Maar ze lieten het eten staan !! Ik vroeg voorzichtig “” He Ruski eten niet lekker ? Hij moest lachen “” Wij vinden al die kleine potjes met eten zo leuk staan ,we wachtten even !”” En daar gingen ze weer Vodka en Bier ! De Rijsttafel is een fenomeen ! Eerst harkten die Hollanders een lading eilanden en eilandjes bij elkaar en noemden dat Nederlands -Indie .Toen begonnen die zelfde Hollanders die gerechten van al die eilanden en eilandjes bij elkaar te harken en noemden dat de Rijsttafel ! Nederlands-Indie bestaat niet meer maar die Indische Rijsttafel is springlevend !! 😎😎😎
Eens hadden wij een paar tamu penting Indonesia op bezoek .Door wie werden zij bediend ? Een paar Indo,s en een paar Hollanders ! The tables are turned ! Wat was de grootste wens van Bung Karno ? Hij wilde zo graag de Rijsttafel proeven in Den Haag ! 🤣😂😁
Ja, was dat niet zijn antwoord toen hem door journalisten gevraagd werd waar men het beste Indonesisch kon eten? “In Amsterdam!”
In Jakarta ken ik trouwens ook twee plaatsen waar men een ‘rijsttafel’ kan bestellen. Beide in Menteng. Niet met 15 (altijd oneven!) obers en gerechten maar toch wel aardig wat. Eentje daarvan is de Kunstkring, voorheen was dat ook een immigratiekantoor en de fameuze Buddha Bar, nu weer een expositie- en evenmentenruimte. Het is niet goedkoop, en een beetje een ‘tourist trap’.
Tja Bernadette ,je zou zomaar gelijk kunnen hebben maar die Nederlandse regering zetelt in Den Haag .dus veel kranten ( Niet alle ) manipuleerden een beetje met de waarheid ! Bung Karno had die Rijsttafel natuurlijk als smoes verzonnen ! Die oude vrouwen versierder wilde natuurlijk DE WALLEN bezoeken ! Het Red Light District ! Blanke vrouwen bijna naakt achter het raam ! 😜 .Wel een ervaring voor die Javaanse /Balinees Soekarno ! Stel dat je dat ook in het Koloniale tijdperk had gehad in Batavia ,blanke vrouwen naakt achter het raam ? Dan was Indonesia waarschijnlijk al in 1830 onafhankelijk geweest ! Wat dat Sex museum betreft ,daar loop je zo tegenaan als je uit het Centraal Station komt ,een hele nette bedoening ,helemaal niet louche en achteraf .Dat Sex museum staat op plaat 6 van de meest bezochte musea van Nederland met meer dan 600.000 bezoekers .Het merendeel vrouwen .Kun je het voorstellen een Sex museum in Jakarta ? Om het nog erger te maken naast een Moskee ? Toen ik voor het eerst in Menteng ging eten in een restaurant verbaasde ik mij al over het vele bedienende personeel ,ik kon het niet laten op te merken “” In zo,n zaakje zou ik de bediening alleen kunnen doen ! Maar ja de lonen zijn natuurlijk niks daar .Die luitjes werken voor een appel en een ei ! 😎
Dat filmpje van je Keraton Damai in Den Haag .lag vooral in de deuk om die commentaren ! “”JONGENS!”” WAANZINNIG !”” JA ECHT WAANZINNIG !”” Dit waren duidelijk geen Indo,s want die beginnen gelijk over alles en nog wat zeiken ! Die Indo,s zeggen alleen ‘””WAANZINNIG!”” als ze de onkos moeten betalen ! 🤣😜😂 Was jij ook aan het rijsttafelen Boeroeng ? Is er in Breda geen goed Indonesisch restaurant ? Afhaal eten is in Amsterdam +30% duurder geworden ,oorzaak hoge energie kosten .
De stem die je hoorde in het filmpje is van een indo.
In Breda heb je uiteraard ook Indische / Indonesische restaurants.
Maar ik zat aan tafel in dat filmpje. Zelf manueel gemaakt, bewerkt enzovoorts.
Wat die prachtfoto betreft helemaal bovenaan ,foto uit 1934 van die man met twee vrouwen en een klein koloniaal jochie .Ik hoop dat die kleine koloniale etter zich deerlijk verslikt in een Tjabe Rawit ! Die foto is van 1934 waarschijnlijk zaten die man en die twee vrouwen + kleine etter 8 jaar later al in een Japans gevangen kamp te zuchten en te zweten .😎😜🤣
https://digitalcollections.universiteitleiden.nl/view/item/841499
Ook deze foto is een puzzeltje.
Twee mannen aan een klein tafeltje, waar wilt men al die gerechten plaatsen ?
Moesten de bediendes blijven staan en wachten totdat men wilde scheppen van hun schaal?
Dit restaurant is het zelfde als die foto ,die Bernadette had ingestuurd , sommige bedienden herken ik nog van die andere foto .Wel heb je hier vierkante tafels ,die zijn toch makkelijker dan ronde tafels ,heb je ruimte nodig hup vierkante tafeltjes tegen elkaar aan .Als je deze foto uitvergroot zie je pas hoe klein die bedienden zijn ,het lijken wel smurfen / Lilliputters /dwergen . De voorste bediende heeft de rijst in een schaal .Of die mannetjes moesten blijven staan ? Ja voor deze foto wel maar als er meerdere gasten zijn ,lijkt mij dat een onmogelijke opgave of je trekt nog een buslading bedienden uit je koker ,dan heb je op een gegeven moment 300 man bedienden rondlopen .Ik heb niet de indruk dat ze toen gebruik maakten van Rigeauds ( Warmhouders )
Volgens het artikel:
Hidangan disajikan secara maraton oleh banyak pelayan. Pelayan akan menujukkan hidangan yang dibawa dan membiarkan para tamu memilihnya. Selain itu pelayan juga bisa langsung menyajikan beragam menu di meja makan.
Het lijkt er dus op dat er niets op tafel werd geplaatst (zoals bij een Padang restaurant meestal wel het geval is) maar dat men het gerecht aan de gast toont die het dan wel of niet kiest. Een beetje zoals bij de meer exclusieve Dim Sum restaurants hier. De vraag blijft wat er dan met de schalen gebeurde, bleven de obers staan en wachten of ging het terug naar de keuken?
Maar van warmhouden kan dan inderdaad geen sprake zijn. Nu moet ik wel zeggen dat er bij ons (eigenlijk bij iedereen die ik ken, ook Javanen en Sundanezen) ook wel heel vaak ‘koud’ gegeten wordt; de bereide gerechten worden op tafel gezet waarna het wel tot een uur kan duren voordat iedereen eet en eigenlijk is alleen de rijst echt warm. Daar had mijn man trouwens altijd moeite mee; hij vond het lauw niet lekker en een beetje vies (=niet hygiënisch). Nu is hij het wel gewend maar hij wordt kwaad als hij gekookt heeft we komen niet gelijk aan tafel.
In Amerika zou zoiets met de strenge regels totaal verboden zijn. En zie je het voor je dat eten weer terugkeert naar de keuken en hergebruikt wordt?
Padang:
Op foto 1 zitten 4 personen aan een ronde tafel, 3 ervan drinken uit bierglazen en zitten in het restaurant van de balzaal. De foto is in scene gezet. Wat voor soort mensen zouden dat doen? Toch niet Ons Soort Mensen?
Op foto 2 zitten vooraan 2 personen in hetzelfde pand ( raamversiering is hetzelfde als foto 1)maar in een andere eetzaal. De tafels zijn in deze zaal vierkant maar de tafelschikking is hetzelfde als foto 1, op de wijnglazen na. Op de achtergrond is een vrouw zichtbaar zonder hoofddeksel, zoals de etiquette voorschrijft. De blanke man rechts komt net van zijn werk, in zijn borstzak steekt niet alleen de ketting van zijn zakhorloge maar ook wat pennen, kan echt niet in zo’n gelegenheid. De rangen- en standen maatschappij is duidelijk zichtbaar.
Op foto 3 zitten twee mannen in de eetzaal van het hotel. Eèn man heeft een zwarte vlinderstrik om, wel erg formeel. Er staan wel erg kleine glaasjes (jeneverglazen?) op tafel. Rechts op de foto staan andere stoelen als waarop de Heren zitten, een beetje sjabbie sjiek. De rangen- ene standen maatschappij is duidelijk zichtbaar.
De Dames en Heren werden aan tafel bediend, ze hoefden zelf niet op te scheppen, het eten word op hun borden geschept en dan gingen de dienborden terug naar de keuken. Er was voor deze borden niet alleen geen plaats op de tafel maar ook de theelichtjes ontbreken om de borden warm te houden.
Opmerkelijk is dat de inlandse bevolking op zulk soort foto’s alleen als bedienend personeel wordt vertoond. Er is gediscussieerd over een bord “Verboden voor Honden en Inlanders”. Zou het bord dan toch hebben bestaan? Velen proberen te bewijzen dat het bord NIET bestond, daargelaten dat het moeilijk is iets NIET te bewijzen, zie de vermakelijke discussie op Javapost
“Verboden voor Honden en Inlanders.”
We have come a long way.
Nu zitten in Nederland de Inlanders met hun honden aan tafel in een restaurant.
Leuk voor de volgende die niet weet dat een hond met ze’n blote billen op die stoel heeft gezeten.
In veel Nederlandse restaurants ( Veel maar niet alle ) mogen honden niet binnen ,behalve als je die hond in je handtasje doet ! In Aziatische restaurants laten ze geen honden toe ,is trouwens levensgevaarlijk voor honden ! In sommige Chinese streken hebben ze een andere betekenis voor het Nederlandse spreekwoord “” De Hond in de pot vinden !”” 😜😎😂
Indisch eten al eeuwen horend bij de Nederlandse cultuur?
U denk toch niet dat alle indische exact hetzelfde zijn, of zelfde smaak hebben of allemaal zelfde gewoontes. Wij hebben niet eens allemaal hetzelfde achtegrond.
Denk u dan ook dat de koloniale Hollander en de Indo exact hetzelfde zijn, ook in smaak en gewoontes. Wat versta u dan onder Indisch eten als u het eigenlijk niet uitmaakt als men het Indonesisch gaat noemen?
Sorry hoor, maar klinkt Nederlandser dan het in feite is.
Ook papeda slurpen tis nu Nederlandse cultuur erfgoed….ja,is echt Nederlands.
Ja , Indisch eten hoort al eeuwen bij de Nederlandse cultuur.
Nee. ik beweer niet dat iedereen dezelfde smaak heeft of dezelfde gerechten identiek aan elkaar bereidt.
Ik noem het Indisch eten, maar als mensen bepaalde gerechten Indonesisch eten noemen, dan hebben ze vaak ook gelijk.
Benoem pisang met het woord pisang of met het woord banaan.
Allemaal mogelijk.
Ja,papeda slurpen hoort ook al eeuwen bij de Nederlandse cultuur…..
https://www.nu.nl/binnenland/6238390/lang-niet-iedereen-blij-met-indische-rijsttafel-als-cultureel-erfgoed.html
De Indische rijsttafel werd vorige week uitgeroepen tot immaterieel erfgoed van Nederland. Het is bedoeld als erkenning van de eetcultuur van Indische Nederlanders. Velen van hen zijn daar dan ook blij mee. Maar veel Indonesische Nederlanders vinden het juist een fout.
“Indisch eten is eigenlijk Nederlands eten als variatie op de Indonesische keuken. Het is een koloniaal product”, zegt Rochelle van Maanen, medeoprichter van het Dekolonisatienetwerk.
“Maar wanneer je de gerechten bij de rijsttafel ‘Indisch’ noemt, is dat culturele toe-eigening. Dan claim je elementen uit een andere cultuur die jou niet toebehoren. Deze gerechten werden namelijk bedacht door de oorspronkelijke bewoners van Indonesische eilanden.”
Veel mensen in Nederland die zichzelf beschouwen als Indisch, zien de toevoeging van de rijsttafel aan het cultureel erfgoed wel als positief. Fotograaf Armando Ello, die onder meer het online magazine Hoezo Indo? oprichtte, noemt het een “bevestiging van hun bestaansrecht”. Hij denkt dat het Indische mensen helpt bij het verwerken van hun trauma’s. Al begrijpt hij wel dat Indonesische Nederlanders moeite hebben met de culturele claim.
Zo is Jeffry Pondaag van de Indonesische stichting Comité Nederlandse Ereschulden (KUKB) net als Van Maanen uiterst kritisch. Hij noemt het vooral een koloniaal erfgoed. Vanwege de pijnlijke geschiedenis ligt deze erfgoedkwestie extra gevoelig.
Na de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd kwamen er in de jaren ’50 en ’60 veel Indische en Indo-Europese mensen naar Nederland. Zij vochten voor Nederland om de kolonie Nederlands-Indië te behouden, waar zij meer rechten hadden dan de inheemse bevolking. Nederland telt zo’n twee miljoen mensen met Indische roots.
De inheemse bevolking, die bestond uit Indonesische mensen, werd eeuwenlang door Nederland onderdrukt en uitgemoord. In 1945 verenigden zij het eilandenrijk tot Indonesië en riepen ze de onafhankelijkheid uit. Er zijn in Nederland bijna 350.000 mensen met een Indonesische achtergrond
350.000 mensen ?.
Ik maar denken dat meer dan 1 miljoen Nederlanders Indonesische voorouders hebben en misschien nog een miljoen met voorouders die in Indië waren.
Het artikel noemt in de inleiding niet duidelijk dat al die Indische mensen “vochten” voor het behoud van eigen land zoals zij die als kind kenden.
Geboren en getogen daar.
Nu.nl verwijst naar een brits onderzoek wat in 2019 vaststelde dat zowat de helft van de Nederlanders zich trots voelen voor Nederlands koloniaal verleden
Dat onderzoek is achterhaald door een peiling van eenvandaag
Klik om toegang te krijgen tot Rapportage%20onderzoek%20koloniale%20geschiedenis_Nederlands_Indie.pdf
zie dit topic
en onderstaande eenvandaag-tabel stelt die trots op 35% (11 + 24 %)
Rochelle vMaanrn heeft over culturele toeeigening? Echt simpel denken.
Mie of Bami gerechten, tahu, bakso, gestoomde broodjes en cake,cakjes, ketjap etc, hebben de inheemse bevolking helemaal zelf bedacht.
Er is natuurlijk helemaal geen interactie of wat manier of door of met wie dan ook of wat dan ook?
Zonder de Portugezen en Spanjaarden geen lotek, petjel of gado gado en vele andere gerechten die de Indonesiers zelf hebben bedacht.
Sambal ?
Ingredient lombok komt uit Zuid-Amerika
Bami, mihoen, wadjan?
Uit China
Rochelle van Maanen, medeoprichter van het Dekolonisatienetwerk beweert dat “Indisch eten is eigenlijk Nederlands eten als variatie op de Indonesische keuken.”. Ik neem aan dat de bewering ergens op gebaseerd mag zijn, blijft de hamvraag of deze bewering ook juist is. Ik vroeg mijn moeder, een ervaringsdeskundige (93) bij uitstek, het verschil tussen Indisch en Indonesisch eten. Let wel, haar moeder was een Inlandse, wij noemen dat nu Indonesische. Indisch verwijst dan naar de koloniale periode in het voormalig Nederlands-Indie. Haar antwoord was zo interessant dat verder onderzoek noodzakelijk was.
“Indisch eten” heeft in mijn optiek te maken met de wijze waarop de Indo-Europese maatschappij niet alleen in de kolonie maar ook in Nederland haar traditionele eten klaarmaakt, een hybride vorm, mengeling van Indonesische en Europese keuken, een keuken van aanpassen. Ik spreek hierbij van Indo-Europese gemeenschap omdat er vooral in Nederlands-Indië sprake was van een gemeenschap van Indo-Europeanen., weliswaar veelvuldig ontkent maar er zijn best overeenkomsten te ontdekken tussen Indo-Europeanen in de koloniën in de 19de en 20 ste eeuw.
Als er een Indo-Europese of Indische gemeenschap was in Nederlands-Indie , dan was er ook een Indische keuken , toen en ook in het Hier & Nu. Er zijn van die typisch Indische gerechten zoals huzarensalade met cornèd beef en bowl met kerst, Indische kroketjes op brood of Indische macaroni.
Rochelle van Maanen zegt dat het Indisch eten een koloniaal product is , scherpe opmerking toch voor iemand van het dekolonisatie netwerk, alsof hij een open deur tweemaal intrapt. Ikzelf ben ook een koloniaal product. Soms heb ik met dat dekolonisatienetwerk te doen. Ze zouden toch wat meer koloniale kennis niet alleen in hun opmerkingen maar ook in hun netwerk kunnen stoppen.
Dus volgens R. van Maanen, is het Indisch eten waarschijnlijk verderfelijk en dient niet te worden gegeten om te dekoloniseren.
Quote [een hybride vorm, mengeling van Indonesische en Europese keuken, een keuken van aanpassen.]
Ik ben het hier niet mee oneens hoor. En wat je tegenwoordig in Indonesië veel ziet, is eigenlijk het omgekeerde met bijna hetzelfde resultaat.
We gingen naar Chillax in Sudirman. (Dat woord is trendy Singlish en een contaminatie van ‘chill’ en relax’.) Het is een open food court met restaurants concept. En nieuw, dus zoals altijd in Indonesië, zeer druk.
Nu, we aten bij een steakhouse, Butcher’s genaamd. Ik bestelde Osso Buco en kreeg een gerecht wat eigenlijk meer een Soto Ayam (of Sapi?) was. Geen risotto of aardappelpuree maar witte rijst in een bananenblad, de schenkel was niet van kalf maar rund en had geen beenmerg in het bot. Ernaast werd geen saus maar soep en krupuk geserveerd.
Waarschijnlijk gebeurt dit wel in elk land; men neemt een gerecht en past het aan. Door smaakverschillen en/of beschikbaarheid van ingrediënten.
Je zou dus de Indische keuken een mengvorm kunnen noemen, prima. (Denk maar aan bruinen bonen, kastengel, croquet, sayur lodeh buncis en huzarensalade.) Maar waar veel mensen -naast mij- problemen mee blijken te hebben, is het concept van een Indische Rijsttafel als cultureel erfgoed opnemen. Het is en blijft ‘koloniaal’ erfgoed van de blanke upper class. Het woord Indische daarin verwijst ook totaal niet naar Indische personen of gezinnen maar naar een locatie in het verre oosten indertijd.
Jakarta restaurant Oasis
Oeps …… wat zien ik? Een foto van Tempo Sekarang in Indonesia, duidelijk in de setting voor een rijsttafel met 12 gerechten, gezien het aantal dames met bordjes in hun handen?
Helaas lege stoelen. We kunnen dus niet zien voor wie die zijn/waren bestemd. Witte koloniale Belanda parvenu’s met hun elegant geklede witte koloniale dames?
“Wis loengo kandang”, zoals Prins Djojobojo over dezen zou hebben voorspeld. Ik wed dat op die stoelen alleen rijke Indonesiërs, al dan niet van Chinese komaf komen te zitten, en toeristen met dikke dompèts vol US Dollars en EURO’s.
De gewone Javaan, Kromo met zijn zwarte koeploek op zijn kepala en zijn Sarina-de-trots-van-de-dessa zullen er niet aanzitten. Die moeten zich nog steeds tevreden stellen met, als ze geluk hebben, een bordje rijst met een gezouten visje (gerèh), misschien een stukje tempé en wat sajoer bajem.
Wat dat betreft is er niets veranderd sinds koloniale tijden. Even moet ik denken aan de heer vandenbroek@libero.it 1953, die op 18 november 2022 om 10:15 het navolgende schreef over een andere foto, t.w. foto 1 onder dit topic:
“De foto is duidelijk in scene gezet wat ook de bedoeling was van degene die opdracht gaf tot het nemen van de foto ……” en “gezien het aantal dienborden werd er in Indie stevig gegeten, wellicht werden de restjes meegenomen naar huis voor de hond (doggy bag)”.
En verder:
“De foto geeft duidelijk het rangen- en standenverschil aan, dat wat HET (koloniale) criterium in Nederlands-Indie was en dit wordt heel duidelijk in de foto tot uitdrukking gebracht”.
Waren er mensen op de huidige foto geportretteerd, dan zouden het zeker geen witte koloniale toeans met hun witte njonja’s zijn, maar wél andere bevoorrechten, net als toen froeherrrr.
Verschil in rangen en standen is niet alleen een koloniaal criterium. Het is van alle tijden. Het adjectief “koloniaal” kan achterwege gelaten worden.
Pak Pierre
Ach toch, er wordt weer wat bijgefantaseerd bij bovenstaande foto, want was lees ik op de web site “Jakarta restaurant Oasis”, zie link
Photos of Oasis Grand RIJSTTAFEL HERITAGE Restaurant
Started in the the mid 19th century by the DUTCH COLONIALS in Java, RIJSTTAFEL is a gastronomic experience like no other. It is a FEAST ON LEGS (lopend buffet?) . It is a manner of performance art before people knew what performance art was!
The RIJSTTAFEL culinary CULTURAL parade is a procession of 12 lovely maidens – all dressed in ultra elegant kebayas – each carrying one dish of Indonesian food that is served to seated guests in rotation ( . A true form of Dinner THEATER, this dramatic style of serving has been refined & enhanced by the team at Oasis Grand RIJSTTAFEL HERITAGE Restaurant. No other restaurant in Jakarta is doing the Rijsttafel as luxuriously as Oasis does, and it is for this reason why most guests who visit the restaurant insist on ordering what happens to be our signature dish! Oasis is very proud that it has managed to satisfy & impress so many people over the years by maintaining a UNIQUE TRADITION that leaves such a lasting memory. Indulge yourself
citaat: “Wij (majestatis pluralis) moeten hem de pret van het fantaseren maar gunnen”.
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 28 november 2022 om 21:32: “Ach toch, er wordt weer wat bijgefantaseerd bij bovenstaande foto, want was lees ik op de web site “Jakarta restaurant Oasis”, zie link”.
Tja …… en wanneer komt de geleerde heer Van den Broek nu eens met een heldere verklaring WAAROM hij de heer op foto 1 in zijn pakéan deftig op foto 1 een “parvenu” noemt en even later een “patjepeeër”?
Of moet ik hem de pret van het ongerijmd fantaseren toch maar gunnen, ook al is dat gegaan ten koste van een ander.
Pak Pierre
http://www.indischhistorisch.nl/:
Indisch koken en Indische rijsttafeltraditie bijgeschreven als 200e immateriële erfgoed in NederlandTijdens een feestelijke bijeenkomst op 11 november 2022 in het Nederlands Openlucht Museum voegde het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland Indisch koken en de Indische rijsttafeltraditie toe aan de Nationale Inventaris Immaterieel Erfgoed.
Het verzamelen van dit erfgoed is een verplichting uit het verdrag van UNESCO dat Nederland heeft ondertekend.IndischHistorisch.nl heeft bijgedragen aan de voordracht voor de inventaris. Hoofdredacteur Humphrey de la Croix zette met trots zijn handtekening op het certificaat waarmee Indisch koken en de Indische rijsttafeltraditie geplaatst zijn op de inventaris immaterieel erfgoed.
In 2016 was de Indische rijsttafel al op de lijst gezet. Met de toevoeging van het Indisch koken is de Indische culinaire traditie of erfgoed vollediger geworden als onmisbaar en herkenbaar deel van de Indische cultuur.
Nu is er dus ook een officiële erkenning als cultureel erfgoed.
Iedereen, Indisch of niet, die Indisch eten maakt of bij een speciale gelegenheid een rijsttafel voorzet of die in een Indische restaurant nuttigt, draagt bij aan het levend houden van het nu officieel erkende erfgoed.
Als redactie zeggen we ‘Selamat makan’ of ook: leer Indisch koken.
Zie ook: https://www.immaterieelerfgoed.nl/nl/200e-bijschrijving-in-inventaris-immaterieel-erfgoed-nederland
Indonesisch cultureel erfgoed, Indisch-Nederlands cultureel erfgoed, Nederlands cultureel erfgoed
Het wordt tijd dat de Indo wordt uitgeroepen tot Nederlands cultureel erfgoed en als zodanig van Rijkswege voor eeuwig kan rekenen op zijn dagelijks bordje rijst met tempé, tahoe en sambel pedes, alsmede een flesje lauw water op de kakoes.
Pak Pierre
Boeroeng,
Dat is wat ik zei. Het was spottend bedoeld.
Pinda’s, Spaanse pepers, aardappels, tomaten, enz, komen natuurlijk niet uit de archipel. Tahu is ook niet inheems net als heel veel andere dingen en gerechten Chinees van oorsprong of beinvloed. Net als Ketjap is gewoon soyasaus maar dan op zijn Indonesisch.
Als we Mvr vMaanen zouden volgen in haar ‘kritisch’ denken dan doet de Indonesisch keuken aan culturele toe-blabla, variatie op…en claim elementen uit een ander cultur die je niet toebehoren. hmmmm……..
https://jessicaanthonio.blog/2022/11/28/in-nederland-door-overmacht/?fbclid=IwAR1fpTGMof4svFgSSNklKFUqsjyD8OpcpTw2KFaSUJaDOgH-CzrURH-oyPE
Zonder kolonialisme te verheerlijken, de Indonesische keuken zou er totaal anders uitzien zonder het kolonialisme.
De Portugezen brachten ingrediënten uit Amerika en Europa die tegenwoordig onmisbaar zijn in de Indonesische keuken, denk aan o.a. Lombok en kacang.
Maar ze brachten ook kook- en baktechnieken zoals frituren, cakes gemaakt van eieren en suiker en gerezen deegwaren. Denk aan panada, pasteitjes, bolu en spongecake (Joods-Portugees). De pao in bakpao is misschien zelfs van Portugese oorsprong.
Dan is er nog de invloed van de Indo-Portugezen die niet alleen actief waren in de internationale handel in etenswaar maar ook Indo-Portugese gerechten verspreidden over de kusten van Zuid, Zuid-Oost en Oost-Azië. Zelfs na de val van het Portugees-Aziatische rijk. Gerechten die misschien op het eerste gexicht “authentiek” Aziatisch lijken maar in werkelijkheid een culturele vermenging hebben ondergaan.
Indo-Portugese gerechten liggen misschien wel aan de basis van de Indische keuken.
Gerechten als Frikasi Babi, Karmantjie Portugees, Laksa Sarani en misschien ook Zwartzuur, wat de naam heeft van een Duits gerecht maar misschien al voor de Nederlanders er waren in Indië bestond.
Jakarta en Malakka werden voor een aanzienlijk deel bevolkt door “Portugezen” het is dan ook erg aannemelijk dat ze een aanzienlijk invloed hebben gehad op de keuken van het VOC gebied.
Voor degen die meer willen weten over de invloed van de Portugezen:
A CULINARY HISTORY OF THE PORTUGUESE EURASIANS
Klik om toegang te krijgen tot 02whole.pdf
Het gerecht kartoffel de kentang was ook typisch in Ned.Indie.
Quote [De pao in bakpao is misschien zelfs van Portugese oorsprong.]
Hmm, dit waag ik toch ten zeerste te betwijfelen mijnheer Jeroen. Bakpau is een woord uit het Hokkien en de bao (包子) is gewoon vanuit China geëxporteerd naar bijna wel elk land in de regio.
Dat is ook iets waar misschien een beetje overheen wordt gekeken; het ‘koloniale’ aspect van de laatste 400 jaar heeft zeker wel invloed gehad maar de meeste culinaire invloeden zijn toch ouder en komen toch echt wel van immigratie en handel. Tevens ziet men dat in de godsdiensten (Hindoeïsme, Boeddhisme en Islam) en talen (Sanskriet, Pallava -> Javaans) die er eerder waren dan de Europeaan.
Dan krijg je het effect dat de meeste gerechten toch eigenlijk wel variaties of evoluties zijn van schotels oorspronkelijk uit India, het Midden Oosten en natuurlijk China.
Ik betwijfel ook of 50 jaar overheersing (van slechts gedeeltes!) van de archipel culinair nu echt zoveel uitmaakte. Als je écht de invloed van Portugal op de Aziatische keuken wil zien, is Macao een mooi voorbeeld. En ze hebben mooie casino’s zoals in Las Vegas.
Nu weer terug naar de wedstrijd van de Rode Duivels…
Ha ha ha je hebt toch wel een zwak voor die Belgen ! Nou ik ook hoor ,mijn favoriete volk ,ik bedoel daar dan wel die Vlamingen mee .Die Walen zijn al even gek als die Franzen .Belgie ligt er trouwens uit ,kunnen weer naar huis ..Kijken wat die Hollanders er van bakken zaterdag tegen de U.S.A .
Nu ja, “onze” Marokkanen doen het toch ook goed. Eentje van de twee maakte zelfs een doelpunt. Als ze vanavond maar niet weer gaan amokken.
🙇🏾♀️
Gelukkig heeft de trainer Martinez ontslag genomen. Maar wel rijkelijk laat. Ongelofelijk dat men spreekt over de ‘gouden generatie’ met het beste team ooit en dat België in die periode geen enkele prijs heeft gewonnen.
Mijn man wil de wedstrijd Nederland – VS ergens op een scherm bekijken dus we gaan zien waar dat zaterdag kan.
Bernadette S. zegt 2 december 2022 om 04:25: “🙇🏾♀️Ongelofelijk dat men spreekt over de ‘gouden generatie’ met het beste team ooit”.
Tja …. er gebeuren meer rare dingen in dit toernooi. Grote voetbalnaties liggen er al in de poule fase uit en de kleintjes mogen nog effe door.
Dan blijkt het oude Nederlandse gezegde toch weer waar: “De bal is rond en het zijn maar mennekes”.
Pak Pierre
P.S.: Ondeugend beehaatje had die winnende Koreaan.
Ik las ergens dat een man die ‘support’ helemaal niet nodig heeft. Blijkbaar zit er een GPS tracker in? Dan kan men alle data achteraf analyseren.
https://compote.slate.com/images/eac0c674-ca33-44c8-b7e9-a2bfd27d29ef.jpeg?crop=4098%2C2732%2Cx0%2Cy0&width=1440
Een nieuwe poging…
Pak Pierre: “P.S.: Ondeugend beehaatje had die winnende Koreaan”.
Bernadette S. zegt 3 december 2022 om 09:33: “Ik las ergens dat een man die ‘support’ helemaal niet nodig heeft”.
Het leek me toch behoorlijk sexy. Als “wij” vanmiddag van de Gringo’s winnen, dan kunnen we Van Gaal en onze held Cody Gakpo misschien ook wel met zo’n stukje lingerie over het veld zien rennen.
Pak Pierre
@ dhr. Jeroen. Een zeer lezenswaardige en informatieve kijk op de ontwikkeling van de “Indonesische” keuken na de komst van kolonisten uit West-Europa. Er wordt niet alleen gelet op de herkomst van ingrediënten, hun geschiedenis maar ook op techniek van het koken, het laatste heeft blijkbaar een structurele invloed gehad op de inlandse keuken. Met veel genoegen heb ik de thesis van Janet P. Boileau gelezen “ a culinaire history of the Portuguese Eurasians The origin of Luso-Asian Cuisine in the 16th and 17th centuries . Vooral haar originele methodologie van onderzoek, zie in haar bronnenlijst, is het vermelden waard.
Zet ik deze gedegen studie tegenover de uitspraak van “flapdrol “ (studentikoos woordgebruik midden jaren 70 in Rotterdam) en ideologisch gekleurde Vz van het dékolonisatienetwerk die beweert dat “Indisch eten eigenlijk Nederlands eten is als variatie op de Indonesische keuken.”, dan kan ik alleen meewarig mijn hoofd schudden. Alsof Pasta een variatie is op Chinese Mie, toch wel een versimpeling van de realiteit. De Vz k heeft het weer niet begrepen. Wanneer zal hij eindelijk wat elementaire koloniale kennis in zijn network stoppen en zichzelf dékoloniseren?. Spreken over meer dan 300 jaar koloniale overheersing o.i.d. is toch iets anders dan kennis bezitten van 300 jaar koloniale geschiedenis?
Aangezien de Indische keuken ook zo’n “hybridized” karakter heeft, en ik belangstelling heb voor de Indische cultuur m.n. hun eten, heb ik in de loop der tijden mij dienaangaande gedocumenteerd en eetervaring opgedaan . Ik heb wat op papier gezet en hiervan een résumé:
This research paper explores the culinary heritage of the Indo-Europeans and the cultural development of the distinctive, HYBRIDIZED cuisine, which blends the cultural traditions of Europe with those of Indigenous Asia. It establishes the origins of the Indo-European cuisine in the The Netherlands food tradition and examines how Netherlands East-Indies colonial policy and social society(rangen- en standenmaatschappij) influenced the development of a Creolized cuisine. Key ingredients and foodways that signify Indo Cultural influence are identified and documentary evidence for their transition to the Netherlands is examined.
Het Indo verwijst, naar wat deze gemengde gemeenschap (hybridized community) in de koloniale tijd onder Hun specifieke cuisine verstonden en verder ontwikkelden, Indo cuisine als dynamisch concept. Deze Cuisine werd als Koloniaal Erfgoed naar Nederland gebracht, hun Vaderland.
vandenbroek@libero.it 1953 zegt 2 december 2022 om 18:08: “Zet ik deze gedegen studie tegenover de uitspraak van “flapdrol “ (studentikoos woordgebruik midden
jaren 70 in Rotterdam) …….”.
Tja ….. misschien komen naast “flapdrol” de persoonlijke eigenschappen “parvenu” en “patjepeeër” dan ook wel uit het Rotterdamse studentenleven van midden jaren 70.
Had de geleerde het eerder gezegd, dan had ik niet verder gezeurd WAAROM de geleerde de laatste twee kenmerken toepasselijk vond op een keurig geklede heer in het gezelschap van 2 keurig geklede dames op een foto uit het Indië van 1934 en dan had de altijd waakzame webmaster niet een heel topic hoeven te toetoepen om de rust te herstellen, alsmede het gezicht van de geleerde te redden.
Pak Pierre
https://nos.nl/artikel/2454884-foto-s-vrijgegeven-van-kennismaking-amalia-met-krijgsmacht
Ahhh de blauwe hap.
Ik denk dat ook hier het woord “rijsttafel” niet gebruikt wordt voor een maaltijd van meer dan 10 gerechten, opgediend door veel indonesische bedienden in een rij.
Voor de duidelijkheid van deze foto. Wat je hier ziet noem ik ook ‘rijsttafel’.
Zittend rechts aan de tafel in blauwe hemd, de aanvrager Humprhey de la Croix voor het indisch koken te noteren als cultureel erfgoed.
http://www.indischhistorisch.nl/
Het lijkt gele rijst te zijn dus zouden wij het nasi kuning noemen. Dat houdt automatisch al een aantal bijgerechten in. (De witte versie is natuurlijk nasi uduk of nasi campur zonder kokosmelk.)
Het kan ook aan mijn ogen liggen natuurlijk want voor mij ziet dhr. de la Croix er enigszins “Tionghoa” uit. Wat zeker geen belediging is…
Humphrey is van een andere tak ……..
Pak Pierre
Humphrey de la Croix vertelt over zijn moeder Herry Lasih de la Croix – Sulasih.
http://www.indischhistorisch.nl/tweede/sociale-geschiedenis/sociale-geschiedenis-modjokerto-mojokerto-een-javaanse-provinciestad-in-de-grote-geschiedenis-6/
Als Amalia bij de gemarineerde haringen “blauwe hap” te eten heeft gekregen, dan zal ze er op woensdag zijn geweest. Op andere dagen blauwe hap no can do.
Na te zijn goedgekeurd voor dienst bij land- en luchtmacht, mocht ik mij als leerling van een zeevaartschool ook voor een tweedaagse marinekeuring melden op een marinekamp in Voorschoten, op woensdag en donderdag. Goedgekeurd natuurlijk, maar dat is een ander verhaal.
Woensdagavond dus “blauwe hap”. Nasi gorèng, met sambal en atjar en misschien nog een stokje saté. De details ben ik vergeten, maar de “blauwe hap” van de marine had misschien eerder tot Nederlands cultureel erfgoed kunnen worden verheven.
Wellicht willen officieren KMR onder de lezertjes zich inspannen om dat gedaan te krijgen. Een tomaatje zou ook wel aan het standaardrecept mogen worden toegevoegd.
Pak Pierre
NRC : Indisch koken en de rijsttafeltraditie zijn bijgeschreven in de Inventaris Cultureel Erfgoed Nederland. Niet de rijsttafel op zich, maar het Indisch koken en de traditie. Toch leidde dit tot boze reacties van ‘Indonesische Nederlanders’ die dit culturele toe-eigening en koloniaal erfgoed noemen. Zij stellen dat het om Indonesische gerechten zou gaan die bedacht zijn door inheemse vrouwen die samenleefden met een Nederlandse man (nyai) ter verkrijging van sociale status ten opzichte van de inheemse bevolking. Begrijpt u het? Want wat zijn Indonesische Nederlanders, wat zijn Indische Nederlanders of wat is Indisch? Wat is eigenlijk die rijsttafel, wat is culturele toe-eigening en waarom is Indisch koken koloniaal?
Het Indische koken is een cultureel erfgoed. Cultuur is “man-made envirionment” Het is niet koloniaal.
Dus volgens u bestaat ‘koloniale cultuur’ niet?
Dit was een boek dat ik voor mijn studies diende te lezen:
Frances Gouda, een historica en schrijfster en vertaalster van interessante publicaties over geschiedkundig racisme en seksisme heeft redelijk duidelijk gemaakt dat deze perfect samengaan. Zie bijvoorbeeld Dutch Culture Overseas (ik ken alleen de BI versie Parktik kolonial di Hindia Belanda).
Hier is een ander werk van haar in de PDF versie:
https://nanopdf.com/download/beelden-van-onmannelijkheid-in-de-koloniale-cultuur-van_pdf