Indisch4ever

In grote steden wonen naar verhouding veel mensen met een buitenlandse herkomst. Van alle mensen met een Surinaamse of Marokkaanse herkomst woont iets minder dan de helft in één van de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag).
—
17 procent van de mensen met een Indonesische herkomst woont in één van de vier grote steden. Van de totale Nederlandse bevolking woont 14 procent in één van de vier grote steden.   CBS

Op 1 december vindt er een wisseling van de wacht plaats bij de Raad van Toezicht van het Indisch Herinneringscentrum.

Zie ginds komt die kapal
Uit Spanje hij al
Hij bawa sint Nicolaas
… Die stap aan de wal
Hij seg ister koeda
Sado ister niet
Hij djalan sendiri
Alleen met zijn Piet.

Zijn knechtje ketawa
En kasih tabee
Jang nakal krijg poekoel
Jang manis kwee kwee
Ach goede Sint Nicolaas
Heb toch kasian
En seg tegen Pieter
Een beetje plan plan.

Bron van de foto.
Er waren afgelopen weekend zo’n drieduizend Indonesische supporters van het Nederlands elftal aanwezig bij het zogeheten ‘Oranje Indonesië Festival’ in hoofdstad Jakarta. Sommige Indonesiërs zijn niet blij met deze landgenoten. Bij het festijn, dat werd georganiseerd door de KNVB, konden Indonesische Oranje-liefhebbers de WK-wedstrijd tegen Ecuador bekijken op grote schermen. Ook waren er optredens.    dekanttekening.nl

In 2019 namen enkele IGV leden het initiatief om samen onderzoek te doen naar families die op de Banda eilanden nootmuskaatbomen teelden in boomgaarden (“perken”). Over de unieke geschiedenis van deze families die perkeniers werden genoemd en hun leefomstandigheden is tot nog toe weinig gepubliceerd.De eerste “perkeniers” vestigden zich daar vierhonderd jaar geleden nadat deze eilanden in 1621 door de VOC waren veroverd. Van dertig families hebben de onderzoekers op basis van diverse bronnen en veelal met behulp van familieleden gedetailleerde – en veelal complete – genealogieën opgesteld van de stamvader t/m de generaties in de twintigste eeuw.Ondermeer door de coronapandemie is het onderzoek wat uitgelopen. Maar omstreeks maart 2023 komt het boek “Perkeniersfamilies van Banda” uit. Daarin staan deze genealogieën waarin meer dan duizend familienamen voorkomen van de nazaten uit die families, hun partners en de ouders van hen. Van elke naamdrager en/of de partner daarvan is een overzicht opgenomen van wetenswaardigheden over hun leven. Van verscheidene takken die later naar andere plaatsen in Oost-Indië (Nederlands-Indië) verhuisden zijn ook gegevens opgenomen.   IGV

Lijst van familienamen welke aan bod komen in het boek Perkeniersfamilies van Banda.
Boudewijnsz, Brantz, Broeke v/d, Camerling, Empting, Delmaar, Fedder, Hartog (van Banda)
Hermanus, Herrebrugh, Hoeke, Jurgen, Kloeth, Kok/Kam, Koutenberg, Lans, Lantzius,Leunissen
Leurs,Maeght de,Mulder ,Meijer ,Pinège ,Schilling,Sluijs v/d, Struby,Surker van,Theodorusz,
Veerman, Versteegh,Vries de ,Walsche de ,Welman

Vrijdag 25 november waren Jaap Göbel (104) en Sjeanne Göbel- Otten (94) maar liefst 75 jaar getrouwd. Het komt niet vaak voor dat echtelieden hun ‘albasten’ of ‘rodium’ huwelijk vieren. Burgemeester Reinie Melissant bracht daarom samen met de kamerheer van de Koning van de provincie Zuid-Holland, mevrouw Bom-Lemstra, een bezoek aan het echtpaar.
Jaap ontmoet zijn Sjeanne op 25 oktober 1946 in Semarang, Indonesië, op het verlovingsfeest van een vriendin. Het is die dag ook de verjaardag van Sjeanne. Het is liefde op het eerste gezicht. Het toeval wil dat Jaap eerder al een keer, al grappend, aan de moeder van Sjeanne had gevraagd of zij nog huwbare dochters had. De moeder van Sjeanne zag liever geen militair in de familie en haar antwoord was duidelijk: ,,Nee, die zijn uitverkocht.”   destadgorinchem.nl

indebuurt.nl:
Het college van de gemeente heeft besloten om het Indië-monument te verplaatsen naar het Thaliaplein. Daar krijgt het een plaats tussen de andere herinneringsmonumenten. Het beeld is inmiddels uit de tuin van Rozenoord verwijderd en naar de gemeentelijke opslag gebracht. Wanneer het op zijn nieuwe plek komt te staan, is nog onbekend. Als er een datum is, wordt dit bekendgemaakt zodat belangstellenden de ceremonie bij kunnen wonen.

En toen kwam december 1957.
Er was al een anti-Nederlandse sfeer, ook omdat Indonesië wel en Nederland niet over de kwestie Nieuw-Guinea wilde overleggen.Op 1 december was er een aanslag op Soekarno. Op 3 december 1957 namen werknemers van de Koninklijke Paketvaart Maatschappij (KPM) in Jakarta het bedrijf over. Nederlanders werden geweigerd in het openbare leven.Op 5 december moesten bedrijven een ‘akte van overdracht’ aan het Indonesische leger tekenen. Overdracht betekende: alles kwijt.Het leger nam ook banken over. Zo is de bijnaam ontstaan: juist op 5 december, wat destijds een traditionele pakjesavond was, en nu een duistere, donkere dag was geworden.
Zwarte Sinterklaas leidde tot een uitstroom van bijna 50.000 Nederlanders.   Indische Schrijfschool

Zoek meer op delpher.nl

In deze serie vertelt elke week iemand over zijn of haar beroep.
Vandaag: Madjori Veldema (63) is consulent klachtbehandeling bij Bureau Discriminatiezaken Kennemerland.
Heb je zelf te maken gehad met discriminatie?
,,Zeker weten. Als dochter van een Indische moeder en een Surinaamse vader heb ik regelmatig opmerkingen naar mijn hoofd gekregen. Zoals: ‘Wat spreek jij goed Nederlands’ of ‘Wat knap dat je op het VWO zit’. Maar ik heb als recruiter ook meegemaakt dat mensen niet opstaan bij een sollicitatiegesprek, omdat ze mij niet associeerden met een recruiter.   tubantia.nl

Het Tropenmuseum heeft een grote collectie historische fotografie uit Indonesië. Deze foto’s zijn online terug te vinden, maar het is nog niet zo gemakkelijk om de foto’s te doorzoeken. Tag The Picture is een digitaal platform, ontwikkeld om de collectie beter doorzoekbaar en zo voor iedereen toegankelijk te maken. Dit doen we door samen met vrijwilligers omschrijvingen (tags) toe te voegen aan de foto’s en zo een algoritme te trainen, dat uiteindelijk automatisch foto’s van omschrijvingen kan voorzien. Zo brengen we samen het verleden in beeld . Tropenmuseum in Amsterdam

IGV Nieuws – Publieksversie – November 2022
Over publiek gesproken, voor het eerst stond de IGV met een complete informatiestand op de Tong Tong Fair, van 1-11 september, en het was een feest. Dankzij meer dan 40 vrijwilligers. Mooie samenwerkingen met Tracing Your Roots, CBG | Centrum voor familiegeschiedenis, Chinese Indonesian Heritage Center en Abovian, de Armeense culturele vereniging in Nederland. Optredens van IGV’ers op diverse podia. Verder in deze publieksversie o.a. een duik in de notariële aktes van het Arsip Nasional in Jakarta, een interview met onderzoeker en documentair fotograaf Suzanne Liem over haar nieuwe boek.

Henriette van Raalte-Geel laat weten:
Op 26 februari waren leden van Comité van Aanbeveling van Stichting Dappere Moeders bij elkaar om kennis te maken met producent Hans de Weers (van FATT Productions) en scriptschrijver Kees van Beijnum die over het filmproject:‘Vrouwen en Kinderen tijdens de Japanse bezetting’ (werktitel: ‘De laatste dans op Java’) zouden vertellen. Toen heeft Jim van der Meer Mohr, voorzitter van de Nederlands-Indonesische Cultuurtafel, hen uitgenodigd om in sociëteit de Witte hier nader op in te gaan. Deze ontmoeting vond plaats op 7 november jl.   

In de tussentijd heeft Kees van Beijnum de eerste versie van het scenario aan mij voorgelegd (foto), gebaseerd op mijn boek ‘Mogen wij altijd in dit kamp blijven?’ zodat de vele aspecten in de Japanse vrouwenkampen belicht werden met tevens de gruweldaden in de Bersiap periode. Met correcties is dit teruggestuurd naar producent en scriptschrijver. Met ingehouden adem heeft Bestuur van Stichting Dappere Moeders deze eerste bewerking gelezen.

Op 7 november toonde Hans de Weers, (producent van o.a. Antonia, Flikken Maastricht, Tokyo Trial en Mijn beste vriendin Anne Frank) trailers van twee van zijn films en gaf inzicht in de kosten van het totale filmproject: 7 M. Op dit moment zal driekwart van de film worden gefinancierd en is hij actief op zoek naar 1,9 miljoen euro. 

Kees van Beijnum, die o.a. de scenario’s voor De Oesters van Nam Kee, De Heineken ontvoering en Tokyo Trial schreef, gaf uitleg over de moeilijk- en mogelijkheden bij het schrijven van een filmscenario en las enige stukken van het filmscript voor. Enkele dagen later berichtte hij:   

‘Als scenarioschrijver zie ik de verfilming van De laatste dans op Java allereerst als een uitgelezen kans om een stuk onderbelichte geschiedenis in de spotlights te zetten. De oorlog met Japan, de bezetting, de kampen, en, niet te vergeten, de verwarrende, chaotische periode na de capitulatie van Japan, dat alles is nog nooit in een speelfilm aan de orde gekomen. Wat opmerkelijk genoemd mag worden, zeker gezien de hernieuwde belangstelling én de veranderende perspectieven op de ontwikkelingen in het betreffende tijdsgewricht. Hoe mooi, en belangrijk, zou het zijn als we een aangrijpende, op (historische) feiten gebaseerde film maken die door de actualiteit ook nog eens het gevoel van relevantie en urgentie ademt? Ik zal mijn uiterste best doen om het project te laten slagen en hoop van harte dat eenieder die een bijdrage kan leveren aan de realisatie van de film zich daartoe in wil zetten. Het is de moeite, ook voor toekomstige generaties, alleszins waard’. 

Wij vertrouwen erop dat de financiering rondkomt. Dan duurt het nog anderhalf jaar voor de première in Tuschinski plaatsvindt. Mocht u ingangen hebben bij bepaalde fondsen om dit belangrijke project te ondersteunen, zou dit geweldig zijn!

Pelita: Nieuwsbrief 89, november 2022

Ed Baatsen groeide op aan de Sprokkelenburg in Zuidwijk. Op Zuid. Zijn vader – ‘wit’, uit Schiedam – werkte in de snoepfabriek van Van Melle. Zijn moeder – Indisch, een ‘halfbloed’ zoals dat wel wordt genoemd, afkomstig van Malang op het Indonesische eiland Java – zorgde dat thuis alles liep. Via hun moeder hebben Ed en zijn 3,5 jaar oudere broer iets Indisch in hun uiterlijk.
Werden ze daar vroeger op aangesproken? “Ik had niet de indruk dat dat speelde. Ik heb er geen last van gehad. In mijn klas zaten maar twee ‘donkere’ jongens, ik ben ook weleens de enige geweest, maar ik dacht er eigenlijk nooit over na. Ik stond er helemaal niet bij stil.”Na enig nadenken schiet hem één voorval te binnen. “Ik voetbalde vroeger graag. Ik houd erg van voetbal. En ik weet nog, ik was misschien een jaar of tien, ik speelde bij Zwart-Wit ’28, en uit in Smitshoek scoorde ik drie keer. Toen hoorde ik een man langs de kant van het veld schreeuwen naar jongens van de tegenpartij: ‘Trap die Chinees de grond in!’ Je zou daar nu voor van het veld verwijderd worden, maar ik moest er toen ontzettend om lachen. Rijnmond.nl

Nieuwsbrief november ✦ 15 jaar IHC!

Bij de oprichting van Stichting Indisch Herinneringscentrum op 8 november 2007 stond ‘de ondergang’ van het voormalig Indisch Huis de mensen nog vers voor ogen. Een jaar eerder immers werd de subsidie van het Indisch Huis door het ministerie van VWS stopgezet. En de nieuwe stichting was zijn rechtsopvolger. Toen ik 2 jaar later aantrad als directeur, merkte ik dat velen nog steeds sceptisch waren over het nieuwe herinneringscentrum. “Zou het wel gaan lukken?”, vroeg men zich af.

En kijk nu: Deze maand staan wij stil bij het feit dat het Indisch Herinneringscentrum alweer 15 jaar bestaat. Met een bevlogen team zorgen wij ervoor dat mensen in Nederland kennis kunnen opdoen over en zich bewust worden van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië. Wij hebben aandacht voor de dekolonisatie van voormalig Nederlands-Indië en doen dat met educatie, tentoonstellingen en publieksactiviteiten. Zo geeft het Indisch Herinneringscentrum het Indisch geheugen een waardige plek in de Nederlandse maatschappij, zodat de herinnering aan de geschiedenis nooit verloren gaat.

Mail 1
Hi I’m Romy from Indonesia
May you can help, i found book with title “Herineringen, schetsen en gedachten”. This book tell about trip to Poedjon (Malang), Bromo and Wendit (Malang), but I can find the author or when they printed. The content written about 1910 with some sticky illustration. I send some picture with this email. 
Thanks  Best regard Romy

Mail 2
Voor een studie ben ik op zoek naar informatie over het koloniaal werfdepot in Harderwijk. Wie heeft vanuit zijn voorgeschiedenis nog verhalen van familieleden die van hieruit ooit naar Indië zijn vertrokken? Het zou fantastisch zijn om hierover te beschikken. Heeft u nog informatie, brieven of familiegeschiedenissen en wilt u die delen?

Neem contact via pressbaker@hetnet.nl en laat u telefoonnummer of emailadres achter, dan neem ik contact met u op. Met vriendelijke groet, Theo Bakker

Met het digitale platform Tag The Picture krijgt het Tropenmuseum een unieke tool om met hulp van vrijwilligers de omvangrijke Indonesische fotocollectie beter doorzoekbaar te maken en zo de collectie toegankelijk te maken voor iedereen.Met de hulp van vrijwilligers kunnen 500.000 foto’s straks van juiste beschrijvingen worden voorzien. Een speciaal ontwikkeld algoritme gaat met hun input aan de slag, wordt hierdoor getraind, en verbindt de ingevoerde informatie automatisch aan de foto’s. Wat anders jaren zou kosten, kan het beschrijven van foto’s via dit algoritme vele malen sneller gedaan worden.   oost-online.amsterdam

NOS: De rechtbank Den Haag heeft drie van de vier verdachten in de MH17-strafzaak veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor hun rol bij het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. De vierde verdachte is door de rechtbank vrijgesproken.

NOS:    Gematigd tevreden reacties op vonnissen MH17-zaak: ‘Dit is niet het einde’
Betrokken landen en politici reageren tevreden op de veroordelingen in het MH17-strafproces. Maar zij benadrukken ook dat de zaak hiermee niet tot een einde is gekomen.      
archieftopics

IGV:……een overzicht van de koloniale kranten in Nederlands-Indië/Indonesië. Het is verstandiger om door alle kranten tegelijk te gaan zoeken en vervolgens aan de linkerkant van het scherm bij de filter “Verspreidingsgebied” de optie “Nederlands-Indië / Indonesië “aan te vinken. Voor het gemak hebben we hieronder de kranten uit Nederlands-Indië onder elkaar gezet met een link om ze te openen.

Verslag en beelden van Ellen

Op 17 november 1947 werd Stichting Pelita opgericht door Jantina Eckenhausen-Tetzner. Pelita vierde dit jubileum op 10 november met een speciaal seminar en een feestelijke bijeenkomst. Het seminar had als doel om kennis met betrekking tot de doelgroep oorlogsgetroffenen en oorlogsbetrokkenen te delen. Dat deed o.a. keynote speaker Inez Schelfhout, klinisch psycholoog bij ARQ Centrum ’45, over de doorwerking van oorlog en geweld in volgende generaties. In verschillende masterclasses werd dieper ingegaan op diverse onderwerpen.

‘s -Middags om 16.00 uur begon de jubileumviering voor medewerkers, vrijwilligers en relaties. Na het welkomstwoord door directeur Rocky  Tuhuteru praatten Alies Boenders en Kees Schepel ons door het programma heen.

Als eerste werd de nieuwe vormgeving van de website en Pelita Nieuws gepresenteerd. Vervolgens kreeg Wieteke van Dort 10 minuutjes om wat te vertellen en te zingen en werd Julia Douwe voorgesteld als nieuw lid van het Comité van Aanbeveling. Julia heeft, samen met Samuel van Voorn, The Young Papua Collective in 2019 ogericht.

Voordat Harriet Ferdinandus en Rocky Tuhuteru voor het eerst de J.E. Eckenhausen-Tetznerpenning uitreikte aan de zoon van de oprichtster van Stichting Pelita (de penning was bestemd voor alle telgen uit de familie) werden we eerst nog even vermaakt door Joshua Timisela.

De penning zal voortaan elk jaar worden uitgereikt.

Reggie Baay deel uitmakend van de jury,  maakte de 3 winnaars bekend van de verhalenwedstrijd over 75 jaar Pelita leest voor.

En toen was het echt tijd voor het slotwoord, de borrel en een Indisch buffet.

En een optreden van de Pelita All Stars, bestaande uit René Dissel, Julya Lo’ko (Shunya Deva), Suzanna Mangar, Guus Paat, Steffen de Wolff,  George Pelupessy en Patrick Drabe.

Het kabinet wil excuses aanbieden voor het Nederlandse slavernijverleden. Maar wat betekent dit nog, in de hedendaagse sorry-democratie?
Als voormalig uitwisselingsstudente naar Indonesië vraag ik mij echt af wat wij met al die opstapelende excuses van de Nederlandse regering nu eigenlijk nog precies willen bereiken.
Ronald Lepez, voormalig proefvoetballer bij SC Heerenveen, stelde deze week in  deze krant dat het excuus dat Nederland wil maken voor het slavernijverleden ook moet gelden voor het vroegere Nederlands-Indië ( LC 8 november). Leeuwarder Courant

Indisch Koken en de Indische Rijsttafeltraditie
Indisch Koken is het bereiden van gerechten zoals bijvoorbeeld rendang, ikan pedis, tahoe ketjap, sambal goreng telor, sambal goreng boontjes of roedjak. Als meerdere van deze gerechten worden gecombineerd met rijst of bami en/of bij bijzondere gelegenheden worden geserveerd, heet dit een rijsttafel. Zowel het bereiden als het nuttigen van de Indische rijstmaaltijd wordt zowel met familie en vrienden als bij publieksbijeenkomsten zoals Indische festivals en pasars malam gedaan. Dit immaterieel erfgoed maakt deel uit van de sociaal-culturele gemeenschap die haar wortels heeft in voormalig Nederlands-Indië.   Immaterieel Erfgoed

rijksoverheid.nl:
Staatssecretaris Van Ooijen (VWS) informeert de Tweede Kamer over zijn reactie op het verzoek over de afhandeling van de motie Van Gerven. Het verzoek ging over een backpay regeling voor weduwen en de collectieve erkenning Indische gemeenschap in Nederland.
Download de brief

Inmiddels is een geplande VWS-commissievergadering over oorlogsgetroffenen voor 17 november uitgesteld

Na het faillissement van Indonesisch restaurant Soeboer aan de Brouwersgracht in Den Haag eind oktober, is nu ook toko Waroeng Soeboer aan de Piet Heinstraat permanent gesloten. Donderdag werd de toko failliet verklaard, bevestigt advocatenkantoor DVDW. De sluiting van beide vestigingen volgt kort na het overlijden van eigenaar Ragner Flink eind september. Soeboer was meer dan zestig jaar een begrip in Den Haag en daaraan komt nu met de sluiting van de toko een einde Omroep West
Bron van de foto.  Zie  deze google streetview

Lees meer bij Indisch en Moluks immaterieel erfgoed 
en in de eerste nieuwsbrief.

Insulinde Amersfoort
Onze vereniging is opgericht in 2005 en heeft als doelstelling: ” Het oprichten en in standhouden van een woongroep van senioren met een Indische achtergrond”.
Groepswonen betekent dat de bewoners beschikken over een woning, waarbinnen een privé-leven gewaarborgd is. Er bestaat tussen de bewoners een zekere mate van verbondenheid en gevoel van verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn.
In de wijk Stadstuin van Amersfoort heeft de woongroep de beschikking over 17 huurappartementen verdeeld over 3 woonlagen en een parkeerkelder die uitsluitend bestemd is voor de woongroep. Alle woningen zijn bezet zodat u, na het doorlopen van onze kennismakingsprocedure en acceptatie van uw aanvraag voor het lidmaatschap, op een wachtlijst komt

Bij het onderzoek naar de koloniale herkomst van objecten in het erfgoed van het Koninklijk Huis wordt alles onder de loep genomen. Ook bijvoorbeeld geschenken waarvan misschien niet bekend is onder wat voor omstandigheden ze zijn gemaakt, worden onderzocht. Zo heeft paleis Noordeinde een Indische zaal, een geschenk van de bevolking van het toenmalige Nederlands-Indië ter gelegenheid van het huwelijk van koningin Wilhelmina met prins Hendrik. vorsten.nl

The movement caught the attention of Dutch journalist Griselda Molemans.During her visit to Korea on Oct. 19, she announced that another Statue of Peace will be set up in the city of Amsterdam, the Netherlands. “The city council has approved my plan, and is currently searching for a location for the monument,” she said.Molemans has spent two decades researching the truth behind the wartime sex slavery.”Four years ago, I submitted a plan to the city government. I started writing an introduction (about the ‘comfort women’). Look, this is what happened … There are so many, thousands of women who are invisible (in the Netherlands too),” Molemans told The Korea Times in a recent video interview.   koreatimes

Blader in een inkijkbestand.

Moesson:
Onze nieuwste editie staat in het teken van Indisch bouwen.

Over hoe we in Nederland bouwen aan Indische woongroepen, hoe je op straat de Indische invloeden terug kunt zien, en over hoe er in Nederlands-Indië werd gebouwd. Prachtig hoe architecten en bouwkundigen hun signatuur aan een gebouw of constructie weten te geven. Hoe je soms tot in de kleinste details de invloeden van een cultuur kunt terug zien in een bouwwerk. En inspirerend om te zien hoe in de bouwkunst verleden en heden met elkaar verbonden zijn en zo de toekomst in gaan.

Moesson International verandert naam tot Indo International:. But if you are an English (or other language) speaking Indo and you don’t know Dutch, Moesson is a hard word to find – you will sooner google Indo

Supermarktketen Lidl roept de Kipster Indische stijl gehaktballetjes terug. Door een productiefout bevat een aantal verpakkingen een verkeerd etiket. Hierdoor staan de allergenen tarwe, gerst, mosterdzaad, melk, soja en selderij niet op de verpakking vermeld.  Hart van Nederland

DenHaag FM interviewde Wieteke van Dort.
Luister via deze link, begin op 18.30 minuten

De romans, verhalen en gedichten van schrijfster Marion Bloem zijn vandaag bekroond met de Constantijn Huygens-prijs. Dat is bekendgemaakt in het NPO Radio 1-programma Kunststof.”Niet alleen het recente en monumentale Indo uit 2020, dat iedereen moet lezen die is geïnteresseerd in het thema identiteit, is persoonlijk, origineel, meeslepend en geschreven vanuit een grote maatschappelijke betrokkenheid. Vanaf het eerste boek geldt dit voor haar gehele oeuvre”, zegt de jury van de Jan Campert-Stichting, verantwoordelijkheid voor de prijs.  NOS

Verslag Edu, foto’s Ellen

Jaarlijkse Bronbeek-symposium Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde, 06-11-2022, tevens afscheid Peter van Zonneveld als voorzitter van de Werkgroep.

Als vanouds opende Peter van Zonneveld het symposium, ditmaal voor de laatste keer. Er is een tijd van komen en een tijd van gaan en gaf het woord aan Rick Honings, die de introductie op het thema verzorgde.

Afscheid van Nederland bij vertrek naar Indië was lang ingrijpend: vaak voor altijd en onderling contact was in ieder geval niet snel en niet veelvuldig. Hetzelfde gold ook voor het afscheid met de achterblijvers bij terugkeer naar Nederland.

Vilan van de Loo, Roem (1895)
Anna de Savornin Lohman over Atjeh, sneuvelen en het belang van eer.

Boek met als titel ‘Miserere’, gaat over Henning van Helsdingen, die een militaire carrière in Atjeh verkiest boven een verbintenis met zijn geliefde Marie. In de uitzichtloos lijkende oorlog was roem en eer, mogelijk zelfs de MWO te behalen.
De schrijfster beschouwde de Atjeh-ers als medemensen, dat impliceert naastenliefde en niet doden.
Na terugkeer in Nederland moet Henning bekennen dat eigenlijk alleen eerzucht hem dreef, zelfs vaderlandsliefde niet, terwijl dat de enige drijfveer zou ‘mogen’ zijn, en heeft hij wroeging over zijn slachtoffers.

Michiel van Kempen, Afscheid in de Nederlands-Caraïbische Letteren

Bij de oprichting van de Werkgroep werd de mogelijkheid om ook de West-Indische Letteren te omvatten open gehouden; een voorzet?
Hij wijst op de plaats van afscheid en vertrek: een vuurtoren, een eiland, een havenmonding.
Migratie en terugkeer naar het land van oorsprong heeft ook voor de inwoners van Suriname en de Antillen kenmerken als Verlies van identiteit, Ontheemding en Vervreemding.
Hun land bestaat nog, maar bij remigratie of bezoek vanuit Nederland blijkt, dat men niet meer op een warme ontvangst mag rekenen. Het bezoek uit Nederland is vervreemd in uiterlijk, houding en taal (zo worden grappen niet begrepen).
Vooral bij remigratie een ‘Double consciousness’: men beziet zichzelf ook door de ogen van de thuisgebleven ander!

Liesbeth Ouwehand, Afscheidsalbums uit Nederlands-Indië
Hoe zeg je vaarwel? Collectie albums van het KITLV

Tussen 1880 en 1940 was het maken van een album een algemeen gebruik als aandenken en blijk van waardering. Bij verandering van baan en zeker bij pensionering en vertrek naar Nederland, voor de hogere echelons uiteraard.
Thema’s: de stad of het district, de werkzaamheden, het netwerk. Veelal werden beroepsfotografen ingeschakeld. Het omslag was vaak van bewerkt leer en rijk versierd (zilver).
De inhoud geeft een prachtig tijdsbeeld, naast een beeld van de betrokkene.
In de collectie bevinden zich ook enkele albums vanuit (niet voor) niet-Nederlandse kringen; getoond werd een album geschonken door de Arabische handelselite en een album vanuit inheemse adel.
Tot slot deed zij suggesties voor een afscheidsalbum voor Peter van Zonneveld.

Arnoud Arps,
Eten en niet vergeten, Een nadere blik op de kookboeken van Catenius -van der Meijden en Beb Vuyk.
Vertrek betekent ook vaak een afscheid van etenswaren, ingrediënten, gerechten en eetgewoonten. Kookboeken met Indische of Indonesische gerechten moesten de Nederlandse vrouwen helpen hun weg te vinden. Vooral nadat – om het verindischen en degeneratie tegen te gaan – de zogeheten handschoenbruiden in groten getale hun weg naar Indië vonden. Terwijl toch de Kokkie meestal het werk moest doen; maar zij had geen eigen stem. In Indië was het (uiteindelijk) Groot Nieuw Volledig Indisch Kookboek van Catenius-van der Meijden maatgevend. Met een eerste druk in 1902 en vele herdrukken tot aan 1984! Ook nu nog zijn vertalingen in de Bahasa Indonesia populair in Indonesië.

Eveline de Bruijn, Neerlandicus en Singer-songwriter, Gedichten en liederen met als thema Afscheid

Met een mooie heldere stem vertolkt zij gedichten, zelf op muziek gezet: Van Ilja Leonard Pfeiffer, Willem Bilderdijk, Multatuli, Hans Sleutelaar, Rien Vroegindewey en van zichzelf. En mooier dan Elvis: Ýou were always on my mind.

.
.

AFSCHEID Peter van Zonneveld

Peter van Zonneveld gaf twee keer een bijzondere draai aan de neerlandistiek bij de Faculteit aan de Leidse Universiteit. Ingegeven door de zijns inziens te geringe aandacht voor de koloniale literatuur en die uit de 19^e eeuw.
De eerste betrof de oprichting van de Werkgroep 19^e-eeuwse Letterkunde en de tweede – in 1985 – de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde (met Rob Nieuwenhuys en Reggie Baay).
37 Jaar was hij een inspirerende en stimulerende voorzitter die ook zelf veel werk verzette, steunend op zijn kennis en geheugen. En op redactieleden als van den Berg en Jacquet.

Toespraak Jacqueline Bel
O muze, bezing mij de man (Homerus, Vergilius) . . . . een lofzang is op zijn plaats.
Maar, op het gevaar af banaal te worden, belicht zij als lof enkele letters uit een speciaal ABC.
Zo staat de A onder meer voor de Anekdotes die hij moeiteloos over elk persoon of onderwerp uit zijn mouw schudt.
Hij is beslist geen Byroniaanse held: niet eenzaam, wel gedreven door hartstocht en romantiek.
Hij heeft veel gepubliceerd, alleen en vaker nog met anderen: met onder meer Nieuwenhuys, Paasman en Termorshuizen. Onder de velen die bij hem hun masters deden: Reggie Baay, Vilan van de Loo, Rick Honings en Liesbeth Dolk.

Toespraak Bert Paasman
The past is a foreign country. Bij het begin van het bestaan van de Werkgroep was het woord ‘koloniaal’ nog een  neutraal bedoelde duiding. Nu lijkt alles besmet.
Hij herinnert eraan dat de Werkgroep bewust niet Oost-Indisch in haar naam droeg; uitdrukkelijk werd destijds ruimte voor de West-Indische letterkunde opengehouden. Dat is er echter tot nu toe niet van gekomen. Op zoek naar literatuur buiten de Spiegel om werden onder meer vrouwelijke schrijvers (Vilan van de Loo) en Indonesische literatuur onder de aandacht gebracht.
Juist ook schrijvers die vraagtekens zetten bij het koloniale bestel: Multatuli, Jacob Haafner, Roorda van Eysinga. Het jaarlijkse Bronbeek-symposium werd een jaarlijks hoogtepunt.
Er is veel tot stand gebracht, ook al knetterde het soms bij de redactievergaderingen.

Voordat Adriaan van Dis in gesprek gaat met Peter van Zonneveld, kreeg Zonneveld uit handen van Rick Honings het komende nummer van Indische Letteren. Op het kaft staat een mooie tekening van Peter van Dongen. Ook het ingelijste origineel was voor van Zonneveld.

Adriaan van Dis in gesprek met Peter van Zonneveld

Zij leerden elkaar in 1967 kennen bij hun studie in Leiden. Peter heeft ook nog Biologie gestudeerd in Amsterdam en daaraan een grote liefde voor Botanische tuinen overgehouden.
Hij is soms zelf verrast door zijn veelzijdigheid, maar heeft veel plezier beleefd aan alles wat hij deed.
Zo heeft hij wel 300 scripties over Indië begeleid. Hij beschouwt zich niet als een koloniaal, integendeel, maar in de huidige “postkoloniale theorie” kan hij zich niet vinden. Direct een waardeoordeel (mensen die niet deugen) met de blik van nu.
Zijn belangstelling voor Indië werd in 1963 gewekt door een prille liefde voor een Indisch meisje. Margie Bal en hij waren 14 jaar oud; dat kon natuurlijk geen stand houden: Indische meisjes van 14 zijn natuurlijk verder dan jongens. Maar bij de ouders van Margie hoorde hij vertellen van Indië en de Japanse bezetting.
In 1980 bezocht hij Indonesië voor het eerst, ’s Lands Plantentuin (Kebon Raya) in Bogor was een hoofddoel. Hij meent wel te bespeuren dat Nederlanders na 2000 minder hartelijk worden ontvangen (ook daar een harder oordeel over de koloniale tijd?).

Na een bezoek bij Rob Nieuwenhuys, met Reggie Baay, werd de Werkgroep opgericht. De sfeer binnen de redactie was zonder meer plezierig, alleen soms knetterde het een beetje.
Het eerst boek over Indië dat hij las was ‘Het land van herkomst’, ‘De stille kracht’ beschouwt hij als het belangrijkste boek in de Indische Letteren. Alles wat kenmerkend is komt er in voor, zelfs met een doorkijk naar de toekomst van de kolonie.
Hij vindt het belangrijk dat hij mee heeft kunnen werken aan de rehabilitatie van Hella Haase nadat ze zich zo gekwetst voelde door Nieuwenhuys en Tjalie Robinson. Verwijst naar de verdediging door Rudy Kousbroek.
Ook Xaviera Hollander (vriendin) en Jacob Vredenbrecht (opgezocht in Indonesië) komen ter sprake.
Het is tijd om plaats te maken voor anderen, maar men kan altijd een beroep op hem doen.

Hij draagt vol vertrouwen het voorzitterschap over aan Rick Honings.
In zijn slotwoord benoemt de nieuwe voorzitter Peter van Zonneveld tot Erevoorzitter en een staande ovatie was er voor Peter van Zonneveld!

Meer foto’s en filmpjes staan hier: https://photos.app.goo.gl/zJ14PmKKWr1EEh4d7

In het Duits dicteert hij een artikel. Dan maakt hij een fout, en vervolgt in het Nederlands: “Dat moet een klein beetje veranderd worden.” De moeilijk hoorbare woorden zijn afkomstig van Willem Einthoven, een van de eerste Nederlandse Nobelprijswinnaars. Na bijna honderd jaar is er een geluidsfragment met zijn stem gevonden in de archieven van Rijksmuseum Boerhaave in Leiden.   NOS

noot: Willem Einthoven geboren in Semarang in 1860, zoon van Louise de Vogel, geboren 1833 in Patti.
Resident Willem de Vogel was haar neef.

Bijna 200 kinderen overleden na inname besmette siropen in IndonesiëIn Indonesië lijden 324 kinderen aan acuut nierfalen na inname van schadelijke stoffen in medische siropen. Ondertussen zijn er al 195 kinderen overleden en liggen er nog steeds 27 in het ziekenhuis. Dat meldt het Indonesische ministerie van Volksgezondheid.  hln.be

Van Jan Toorop tot Aimée de Jongh: in Indocomics verdiept Ruud den Drijver zich uitvoerig in de betekenis van strip­makers met Indische wortels. Wat bindt hen?
Zoals de vanuit Soerabaja vertrokken en in Breda gelande indorockers van de Tielman Brothers in de jaren vijftig en zestig de boel eens flink kwamen opschudden – met hun even virtuoze als acrobatische gitaaract –, zo bestaat er ook in de Nederlandse stripwereld een vergelijkbaar spoor. Dat is kort gezegd de stelling van auteur Ruud den Drijver in zijn studie Indocomics. volkskrant

Striptip.nl : Eindoordeel
In ‘Indocomics’ heeft Ruud den Drijver een afgewogen beeld willen geven van de strips en de geschiedenis van dit fenomeen. Toch vraag ik mij af in hoeverre iemand daadwerkelijk geïnteresseerd is in een 120 pagina’s tellend drukwerk over de geschiedenis van de indo strip met verhalen over 30 tekenaars met Indische roots, zonder hen te vragen naar hun overwegingen en gevoelens.
Niet iedereen is dus even positief over wat er over hen geschreven is. Dat kan uiteraard gebeuren, maar het eindresultaat had veel breder gedragen kunnen zijn als de teksten voorgelegd waren aan de betrokken tekenaars.

Kleeft er bloed aan Indische kunst in Nederland? Niet per se, stellen kunstexperts Frans Leidelmeijer (80) en Chris Vellinga (63). Ondertussen verdwijnt er de afgelopen jaren wel veel kunst naar Indonesië. Kunstliefhebbers zijn daar rijker en hebben er meer voor over.
Het barst van de Indische kunst in Den Haag, de weduwe van Indonesië. Frans Leidelmeijer zit aan een mahoniehouten tafel in zijn Venduehuis in Den Haag, samen met veilingexpert Chris Vellinga. De twee heren zijn omringd door schilderijen van de grote kunstnamen.  AD.nl

Volkskrant:
Het laatste lied op Windveren, het nieuwe Boudewijn de Groot-album dat op vrijdag 4 november is verschenen, hoort tot de ontroerendste die hij opnam. Het heet Hoe meer ik dichterbij kom en gaat over zijn moeder, Sophie Elisabeth Saueressig, die in mei 1945 stierf in het ‘jappenkamp’ Tjideng in Batavia, Nederlands-Indië, toen haar zoontje net een jaar oud was.

Eerste lied:  Aarde

Zie en luister dit interview 5 november 2022… bestel op deze link.

Indonesische batik armbanden en wierook: dat kocht je decennia lang aan de Stationsweg bij Toko Neba. Maar daar komt een eind aan: Toko Neba stopt na dertig jaar.  indebuurt Ede

*** RTL : Stadiondrama Indonesië vooral te wijten aan traangasgebruik politie
*** indonesienu: Man krijgt boete van 1700 euro voor invoeren 1,4 kilo rendang
***NOS: Niewe vogelsoorten ontdekt . Een van die nieuwe soorten, genaamd Wakatobi-honingzuiger, is herkenbaar aan zijn blauw-gele borst en relatief korte vleugels.
*** kamervragen beantwoord over het dumpen van Nederlands plasticafval in Indonesië.

Nieuwsbrief Museum Sophiahof

Het is een vraag die de afgelopen week bij me opkwam. Want ja, ik ben helemaal Hollands, en dat is toch anders. Misschien snap ik iets niet.Zo af en toe lees ik dit soort uitdrukkingen over Indisch zijn:Mijn grootmoeder was volbloed Indisch.Mijn vader was half-Indisch.Ik ben 1/16 Indisch.Dat lees ik in de levensverhalen die mensen schrijven. U weet, ik help daarbij.Ongeveer 90 procent weet het precies. Niemand zegt: “Ik heb het Indische in de familie, geloof ik.” Het is dus iets dat belangrijk is.Het luistert nauw. Want wie zegt 1/16 Indisch te zijn, die heeft met generaties gerekend.Maar hoe zit het nu, kun je wel of niet half Indisch zijn? Indische Schrijfschool

Mail 1
Geachte redactie,
Mijn kinderen stammen af van Christina Amarentia Sahetapij (Sahitapij, Sijtapie), overleden te Batavia 21-7-1851 en in 1822 te Batavia gehuwd met Trenatus Jeremias Hanibals.
Ik ben er niet ingeslaagd haar herkomst te bepalen, die ongetwijfeld Moluks is.
Kan iemand mij helpen aan gegevens van de familie Sahetapij (en varianten daarop) voor 1800?
Alvast bedankt! Met vriendelijke groet,

Mail 2
Ik zou graag de volgende oproep namens mijn oudoom willen plaatsen:
Mijn oudoom, Franklin Monfils (geboren 22 november 1941), heeft zijn vader nooit gekend. Zijn vader, Johannes George Monfils (geboren 21 aug 1889 Batavia), overleed aan boord van het transportschip ‘Junyo Maru’ op 18 sep 1944 nabij de kust van Sumatra. Zijn ouders waren Jacob Johannes Monfils en Maria de Graaff.
Zijn moeder Caroline Lucy van den Worm (geboren 31 jan 1911 te Semarang) werd hierdoor wederom weduwe. Zij was eerder gehuwd geweest met mijn overgrootvader Alexander Arthur Vladimir Winsser (31 jan 1907 te Soerabaja en overleden op 28 okt 1935). Uit dit huwelijk zijn zeker 3 kinderen geboren, waar mijn oma Grace Yvonne Winsser de oudste van was (geboren 17 jan 1932 te Semarang).

Uit een persoonlijke brief van mijn oma die na haar overlijden is gevonden, weet ik dat naast de drie kinderen uit het eerste huwelijk en haar zoon Franklin uit haar tweede huwelijk er nog een kind geboren is. Mijn oma vertelde namelijk in deze brief dat hun moeder met 5 kinderen op de vlucht was en dat hun stiefvader (Johannes George Monfils) opgepakt was. Deze vijf kinderen zijn o.a. de 3 uit het eerste huwelijk (Grace, Martha en Francois) en mijn oudoom Franklin Monfils. Tijdens de gebeurtenissen die ze omschrijft vertelt ze ook dat er een zusje (niet Martha, zij heeft het overleefd) in haar armen overleden was. Van dit zusje hoorde wij voor het eerst doordat deze brief gevonden was. Of dit meisje ook een halfzus was van mijn oudoom of wellicht een volbloed zus, is voor mij nog onbekend. Mijn oudoom had dus 3 oudere zussen en 1 oudere broer. Hun jongere broertje (van een andere vader) is na de oorlog geboren.

Mijn verzoek in deze oproep is of iemand in bezit is van een foto van Johannes George Monfils of meer informatie/verhalen heeft. Mijn oudoom heeft namelijk de wens om te kunnen zien hoe zijn vader eruit zag, sinds hij nooit een foto van hem heeft gezien en hij te jong was om zijn vader te kunnen herinneren. Ik weet dat Johannes George Monfils een broer heeft gehad: Louis Anton Cornelis Monfils (geboren 11 mei 1891 te Buitenzorg en overleden op 19 sep 1960 te Beverwijk Nederland). Hij is twee keer gehuwd geweest: eerst met Maria Magdalena Davies. Na zijn echtscheiding met Johanna Petronella Thépass. Mochten er kinderen zijn geboren uit deze huwelijk(en), of uit evt. andere broers/zussen en bezitten zij over foto’s (of ander info) van/over Johannes George Monfils of zijn ouders, dan zou ik hier graag een kopie van willen ontvangen.
Alvast bedankt! Groetjes, Daniëlle Hoorn (damhoorn@gmail.com)

Trainer Ricardo Moniz is door de Hongaarse bond voor een maand geschorst. Dit naar aanleiding van de rode kaart die hij kreeg, omdat hij zijn ploeg Zalaegerszegi TE van het veld wilde halen in het competitieduel met Honvéd, nadat er vanaf de tribune herhaaldelijk apengeluiden hadden geklonken.Voor Moniz was de maat vol toen er tijdens de wedstrijd weer niet werd opgetreden tegen een racisme-incident, want al voor de tweede keer in vier dagen waren spelers van Zalaegerszegi TE het mikpunt.  NOS

Indonesisch restaurant Soeboer aan de Brouwersgracht, een favoriet van premier Mark Rutte, is na ruim 60 jaar failliet. Deze week sprak de rechtbank het faillissement uit. Dat volgt slechts enkele weken op het plotselinge overlijden van eigenaar Ragner Flink. Den Haag FM

Özcan Akyol ontvangt Yvonne Keuls in de kappersstoel. De schrijfster vertelt openhartig over haar moeder, die heel veeleisend was, maar die haar de belangrijkste waarden in het leven leerde.
Zie de film van de geknipte gast

Zie dit fragment van Op1vandaag

*** NU.nl:Een passagiersboot met 240 mensen aan boord is maandag in brand gevlogen voor de kust in het zuiden van Indonesië. Reddingswerkers hebben 226 mensen uit zee kunnen halen. 14 anderen kwamen om het leven. (Zie de film)
*** Telegraaf.nl:Enorme python eet vrouw (54) op in jungle op Sumatra:
*** hln.be :Bij een stammenconflict in Papoea-Nieuw-Guinea zijn zondag dertig doden en vele gewonden gevallen