Haagse Iconen Uitzending van zondag 5 juli 2020
Zie de film

Echtpaar Couperus-Baud

Veertig jaar later lees ik De stille kracht weer. Er zijn dan al vele discussies over het boek gevoerd. Kondigt het niet al het einde van Indië en het kolonialisme aan? Is De stille kracht niet een voorbeeld van de muur die tussen de Hollanders en de oorspronkelijke bevolking bestond? Duidelijk is Couperus daarover niet. Wel weten we dat hij twintig jaar na De stille kracht in het boek Oostwaarts nog tamelijk koloniaal dacht en oordeelt dat het een ramp zou zijn als de band tussen Holland en Indië zou worden verbroken, terwijl hij dan ook stelt: ‘De autonomie van Insulinde is niet meer dan een kwestie van tijd.’    De Groene Amsterdammer

Juliana (Meity) Molenaar-Legand (1938) groeide op in Batavia. Tijdens de Japanse bezetting werd haar vader, die kort daarvoor gemobiliseerd was, krijgsgevangen gemaakt en naar Birma gestuurd. Haar moeder, die zwanger was van haar derde kind, ging werken in een restaurant om aan eten te komen. Overgebleven voedsel nam ze mee naar huis totdat ze op een dag werd opgepakt en verkracht door Japanse soldaten. Na de Japanse capitulatie verbleven Meity met haar moeder en zus op een omheind terrein, waar ze door Britse Gurkhas werden beschermd tegen de terreur van de Pemuda’s (Indonesische vrijheidsstrijders). keeswouters.wordpress.com

Bij antiracisme-bijeenkomsten is Reza Kartosen-Wong vaak een van de weinige Nederlanders met Aziatische roots. Hoog tijd dat meer Aziatische Nederlanders zich uitspreken tegen anti-zwart racisme. ‘Wij weten hoe verwoestend racisme is én we plukken de vruchten van het werk van zwarte antiracismeactivisten.    OneWorld

De geschiedenis van Kamp Westerbork is een bekende. Toch is er één periode die vaak nog wat onderbelicht blijft. Dat is namelijk het jaar waarin het kamp dient als repatriëringskamp voor Indische Nederlanders. Het is nu zeventig jaar geleden dat de eerste bewoners aankomen in wat dan De Schattenberg heet.   RTV Drenthe

Door de coronacrisis moest even wachten op haar koninklijke onderscheiding, maar deze vrijdag krijgt de Boxmeerse alsnog haar lintje. Waarom? Ze geeft lezingen over haar tijd in de Japanse interneringskampen op basisscholen.
Paula Cremers was 5 jaar toen ze in Nederlands-Indië in een interneringskamp terecht kwam. Ze sliep jarenlang met duizenden vrouwen en kinderen tussen de ratten. Ze had geen eten, ’s nachts geen water en het was pikkedonker. Overdag moesten ze in de brandende zon urenlang groeten naar een foto van de Japanse keizer en de vlag      gelderlander.nl

Vijf jaar oud is Paula Cardynaals, als ze met haar moeder en zusje vanuit Californië vertrekt naar Bandung, Java. Vader, werkzaam bij de Bataafse Petroleum Maatschappij, zou hen achternareizen. Hij was, zoals dat vaker gebeurde, vanwege zijn werk overgeplaatst.Drie dagen na hun aankomst in 1942 vielen de Japanners Nederlands Indië binnen.
2018 Nepomuk Boxmeer

Vilan van de Loo:
U voelt het al aankomen. En ja, ik ga dus op zoek naar het levensverhaal van Frits van Daalen. Daarbij zoek ik ook naar het verhaal over een militair met een Indische achtergrond, en hoe dat in de periode ban voor de Tweede Wereldoorlog was. In december komt er een speciale middag over Indische voorvaders in het leger. Over wie ze waren en hoe dat voor nazaten is. Daarbij bent u van harte welkom en ik stuur te zijner  tijd nog meer informatie.

Mijn vraag:
Heeft u een Indische voorvader die toen in het leger zat? En weet u daar nog iets van?

Update:
NH Nieuws: Triest einde voor verdwenen eenden, vreest Monique: “Afgerukte kop Duky gevonden”

nhnieuws.nl:    De 55-jarige Monique Flohr uit Den Helder is ontroostbaar: vannacht zijn de drie Indische loopeenden, die ze verzorgde, plotseling uit haar tuin aan het Chrysanthof verdwenen. “Vanochtend waren ze ineens weg. Ik raakte helemaal in paniek. De eenden waren mijn leven.”

of
kijk hier voor een leesbare vergroting.
Of zie volkskrant_online.

Trouw: Haar vader was onafhankelijkheidsstrijder én een voor Nederland betrouwbare gesprekspartner: Sutan Sjahrir, eerste minister-president van de Republiek Indonesië. Deel 3 van een serie over de kinderen van de hoofdrolspelers in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, die 75 jaar geleden begon.

De Chinees-Indische restaurantcultuur is toegevoegd aan de lijst met Nederlands immaterieel erfgoed. Volgens het kenniscentrum dat de lijst beheert, is in Chinees-Indische restaurants sprake van een unieke samenkomst van culturen. En dat moet geborgd worden, aldus Immaterieel Erfgoed Nederland   | NOS

Bordjes bij oude Molukse kindergraven en graven van veteranen op de openbare begraafplaats aan de St. Elisabethstraat in Vught hebben tot grote onrust geleid. Nabestaanden vrezen dat Vught de graven wil ruimen. Volgens de gemeente is daar absoluut geen sprake van.    bd.nl

𝔻𝕚𝕥 𝕚𝕤 𝕖𝕖𝕟 𝕙𝕖𝕣𝕙𝕒𝕝𝕚𝕟𝕘 𝕧𝕒𝕟 𝕖𝕖𝕟 𝕥𝕠𝕡𝕚𝕔 𝕧𝕒𝕟 𝟙 𝕛𝕦𝕝𝕚 𝟚𝟘𝟙𝟝

Een brief van Reggie Baay:

OPEN BRIEF 1 juli 2015

Ook als het gaat om de eigen slavernijgeschiedenis heeft Nederland last van een selectief geheugen
© Reggie Baay

Vandaag wordt in ons land de afschaffing van de slavernij herdacht. Stilgestaan wordt bij het feit dat 152 jaar geleden een einde kwam aan de slavernij in de Nederlandse koloniën. Wat velen zich echter niet realiseren is dat jaarlijks op 1 juli slechts één deel van de Nederlandse slavernijgeschiedenis wordt herdacht, namelijk dat in de West; in Suriname en de Antillen. Dat ons land ook een slavernijverleden heeft in het Indische Oceaangebied, met name in de voormalige kolonie Oost-Indië (het latere Nederlands-Indië), dát mogen we om meerdere redenen niet meer negeren.

Al vanaf het begin van de zeventiende eeuw hebben wij óók een geschiedenis met slavenhandel en slavernij in Azië. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat alleen al onder het VOC-bewind daar enkele honderdduizenden slaven zijn gemaakt, gekocht, gebruikt én verhandeld. En toen aan het einde van de achttiende eeuw de Compagnie ter ziele ging en het bestuur van de kolonie Nederlands Oost-Indië in handen kwam van de Nederlandse ‘staat’, betekende dat geenszins het einde van de koloniale slavenhandel en slavernij.
Het duurde vervolgens tot halverwege de negentiende eeuw voordat in het Nederlandse parlement werd besloten tot afschaffing van de slavernij in Nederlands-Indië:
‘Uiterlijk op den 1sten Januarij 1860 is de slavernij in geheel Nederlandsch-Indië afgeschaft,’
zo werd beslist. Drieënhalf jaar eerder dus dan in de West.
Wie verwacht dat hiermee daadwerkelijk een einde kwam aan de slavernij in deze kolonie, komt echter bedrogen uit. Met de afschaffing op 1 januari 1860 werd slechts een klein deel van de slaven in de archipel vrijgekocht; het overgrote deel, dat wil zeggen vele tienduizenden slaven die veelal in bezit waren van slavenhouders buiten Java, bleef in slavernij. Vrees voor politieke onrust, maar vooral de wetenschap dat het vrijkopen van deze slaven letterlijk ten koste zou gaan van de koloniale baten ten behoeve van de Nederlandse schatkist weerhielden de achtereenvolgende wankelmoedige regeringen ervan er daadwerkelijk een einde aan te maken. Het zorgt voor het onthutsende feit dat onder het Nederlandse koloniale bewind de slavernij in Nederlands-Indie, ondanks de formele afschaffing in 1860, tot in de eerste decennia van de twintigste eeuw gewoon kon blijven voortbestaan…
In Nederland hebben we altijd al een moeizame relatie gehad met de schaduwkanten van onze geschiedenis. Die moeizame relatie betreft niet in de laatste plaats ons verleden in de voormalige koloniën. Is het niet veelzeggend dat het onverkwikkelijke slavernijverleden in Nederlands-Indië volledig uit ons collectieve geheugen lijkt te zijn gebannen, geen plaats heeft in onze nationale geschiedenis en ook geen plek heeft gekregen in de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij? Het feit dat dit met het slavernijverleden in de West wél het geval is, is dan ook zeker niet het gevolg van een grootse houding om ons falen in het verleden onder ogen te willen zien. Integendeel. Het is het gevolg van de bewonderenswaardige en niet-aflatende strijd van de Surinaamse en Antilliaanse nazaten voor erkenning van hun slavernijgeschiedenis.
Wat betreft het slavernijverleden in de Oost is er nooit een vasthoudende groep van slavennazaten opgestaan die erkenning van haar geschiedenis heeft geëist. En het valt ook niet te verwachten dat zo’n groep zal opstaan, simpelweg omdat de meeste nazaten van de slaven uit de Oost zich niet bewust zijn van hun eigen geschiedenis van slavernij.
Betekent dit dat we dan maar moeten volharden in het nalaten ook dit deel van onze slavernijgeschiedenis te erkennen en te herdenken? Nee, natuurlijk niet. Om met het laatste te beginnen: herdenken is niet alleen een zaak waarmee respect wordt betoond aan slachtoffers en (bewuste) nazaten, maar is zeker óók bedoeld om ‘niet te vergeten’; om kritisch naar ons handelen in het verleden te (blijven) kijken. En is het daarnaast niet wrang dat in ons geschiedenisonderwijs manmoedig de slavernij in de voormalige Nederlandse koloniën is opgenomen, maar dat daarin opvallend genoeg de slavernij in onze voormalige kolonie Nederlands-Indië ontbreekt? Is dat niet, nu onderzoek onweerlegbaar duidelijk maakt dat het totale Nederlandse aandeel in deze donkere episode uit de wereldgeschiedenis aanmerkelijk groter is dan tot nu toe werd aangenomen, een abject staaltje van geschiedvervalsing? Want geschiedverzwijging is, zoals schrijfster en journaliste Anne Lot Hoek nog onlangs in NRC-Handelsblad betoogde, óók geschiedvervalsing.
En tot slot nog dit. Een natie die angstvallig weigert haar schaduwkanten uit het verleden onder ogen te zien en zich vooral laat voorstaan op haar historische ‘successen’, creëert een verkeerd zelfbeeld en blinkt – in haar blindheid- vooral uit in het hautain anderen de maat nemen. Zo’n natie is niet alleen ongeloofwaardig en dwingt geen enkel respect of moreel gezag af, maar oogst, vooral internationaal, slechts irritatie en hoon.

(Reggie Baay is schrijver van onder andere Daar werd wat gruwelijks verricht; Slavernij in Nederlands-Indië.)

Dit verhaal van Reggie Baay is met meer detail beschreven in hoofdstuk 6 van ‘Daar werd wat gruwelijks verricht’ Lees hier hoofdstuk 6.

de Indomama:
Tijdens een vakantie in Bali zo’n 16 jaar geleden, volgden mijn zusje en ik een workshop Balinees koken. De groep bestond uit zo’n 6-8 belangstellenden; ’s morgens vroeg vertrokken we met de kok en de deelnemers naar de locale pasar, waar alle verse kruiden prachtig torengewijs waren opgestapeld. Een bont schouwspel met felle kleuren en exotische geuren.

‘Ze noemen me Baboe’ geeft de kindermeisjes uit Nederlands-Indië een stem. Sandra Beerends schepte het personage Alima aan de hand van 179 archiefbeelden en verhalen van verschillende Baboes.
Het verhaal van Alima staat symbool voor de verhalen van de baboes als beroepsgroep. Het toont de ingewikkelde koloniale relatie waarin zij zich als ‘bijna familie’ bevonden. Ze waren de spil van het Nederlandse familieleven in voormalig Nederlands-Indië, maar behoorden nooit echt tot die familie. In de roerige tijd rond de Tweede Wereldoorlog zorgde dat voor heftige dilemma’s en loyaliteitsconflicten.

Zie de film en het interview met Sandra Beerends

Ronald Hünneman:
Natuurlijk, soms waarschuwde mijn vader: “Pas nou op, want als je in een groepje iets verkeerds doet, onthouden de mensen jouw zwarte kop.” En als mijn lichtere broer en ik samen met mijn moeder over straat liepen riep ze wel eens lachend naar een buurvrouw: “Ja hoor, deze is van de melkboer.” Maar wat wist ik van wit en zwart? Niets. Zelfs niet toen kinderen “zwarte”, “koffieboon” of “pinda” begonnen te roepen.

“‘Zwart’ is geen scheldwoord,” zeiden mijn ouders, “Het is wat je bent. Net zoals intelligent. En het is toch ook niet erg als mensen ‘Hé intelligente!’ roepen?”
Het werd lastiger toen ik als vijftienjarig jongetje door de politie werd klemgereden, hardhandig tegen de muur gezet en gefouilleerd. Mijn vader wilde de politie in Zaandam aanklagen. Maar ja, ik was rechtsaf door het rode licht gefietst. Toch? Als je de discotheek niet in mocht, terwijl de rest van je basketbalteam al binnen zat, wachtte je gewoon tot er een teamgenoot naar buitenkwam om te kijken waar je bleef. Samen kon je soms wel naar binnen.

We hebben integratie hoog in het vaandel staan – alle bevolkingsgroepen moeten door elkaar heen leven, wonen en werken. Tenminste, dat is het streven van de Nederlandse overheid. We hebben hier dus ook geen expliciet Turkse, Marokkaanse of Surinaamse woonwijken.Er is één uitzondering op de regel. We hebben maar liefst zestig Molukse wijken, verspreid over Nederland, waar alleen Molukkers wonen en waar deels eigen regels gelden. Best bijzonder eigenlijk.  RTL Nieuws

Je ziet een bébé op de oude Indische foto’s, gedragen door meisjes met loshangend haar, ook wel door jonge vrouwen. Jurken met ruches, aangerimpelde wuivende banen stof onderaan en het handige is: je kunt er in fietsen. Ooit zag ik een foto van de Indische schrijfster Beata van Helsdingen-Schoevers in bébé, met de fiets aan de hand, rond 1900. Zij maakte tochten en schreef daarover causerieën – de voorloper van columns – in de kranten.   Dagblad070

De verrassing was groot toen Loet Muis, tijdens een avondje kaarten, een café bleek te hebben gekocht. West-End werd het startpunt voor menige vistrip en de Vrede van Den Haag. Deze week in de rubriek Van Wieg Tot Graf het levens verhaal van Loet Muis (16 juni 1944 –2 juni 2020).
Plu
Daarvoor had Loet alleen een snackbar gehad waar hij zich thuis kon voelen. De Gouden Parapluie, op de hoek van de Laan van Meerdervoort en de Goudenregenstraat, was z’n woonkamer. En tegelijkertijd ook de verzamelplek van meer jongens uit de buurt. De groep werd de Plu genoemd en ze knokten tegen de Kikkers. Dat waren de kakkers uit de Vogelwijk die wel van dezelfde brommers hielden, Puchs met hoge sturen, maar niet van dezelfde muziek.
AD.nl

Boudie Rijkschroeff
A documentary about the downfall of Hawaiian music in The Netherlands

In Duitsland is een postkantoor ontruimd en zijn zes medewerkers afgevoerd naar het ziekenhuis vanwege een verdacht pakketje. Tientallen hulpverleners moesten eraan te pas komen voordat werd ontdekt dat het om de exotische ‘stinkvrucht’ doerian ging.    RTL Nieuws

Sambal goreng tempéh kering
de Indomama:
Onlangs deed ik mijzelf het kookboek “de Bijbel van de Indonesische keuken” van Maureen Tan cadeau. Een prachtboek met 230 recepten uit de Indonesische eilandkeukens, een waar culinair naslagwerk voor de beginnende als de ervaren thuiskok!

Haar vader was onafhankelijkheidsstrijder én een voor Nederland betrouwbare gesprekspartner: Sutan Sjahrir, eerste minister-president van de Republiek Indonesië.
Deel 3 van een serie over de kinderen van de hoofdrolspelers in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, die 75 jaar geleden begon.
Al in de vroege jaren dertig was de jonge onafhankelijkheidsstrijder voorzitter van een Indonesische organisatie die het politieke bewustzijn van de bevolking wilde verhogen. Toen het koloniale bewind hem vanwege zijn nationalistische activiteiten verbande naar het eiland Banda Neira, adopteerde hij er vier kinderen die hij dagelijks lesgaf, samen met hun vriendjes en vriendinnetjes. Sjahrir zou later de eerste premier van Indonesië worden.De jaren in ballingschap, tussen 1935 en 1942, waren niet de laatste die Sjahrir in onvrijwillige vrijheidsbeperking doorbracht. In 1962 werd hij gevangengezet op verdenking van het voorbereiden van een aanslag op president Soekarno. Trouw.

De gemeente laat aan NH Nieuws weten dat zij niet de indruk hebben dat de 100 à 200 jongeren die zich richting de binnenstad begaven, betrokken waren bij de demonstraties. Er werd met stenen naar politiepaarden gegooid en ook terrasmeubilair werd gebruikt tegen de politie. Hierop werd de ME ingezet om de relschoppers terug te dringen.Een andere groep van dezelfde grootte begaf zich richting het station en keerde zich daar tegen de politie, waarna ze eveneens naar de binnenstad gingen. De ME is daarna richting de Roode Steen gegaan.  – NH Nieuws

“We hebben er zoveel werk voor geleverd de afgelopen dagen, en dan wordt het zo te grabbel gegooid”, vertelt een aangeslagen Romy Rondeltap van de stichting Building the Baileo aan NH Nieuws. Gisteren organiseerde zij samen met twee andere stichtingen de demonstratie Weg met JP Coen. Een protest tegen het standbeeld van J.P. Coen dat zo vreedzaam verliep, maar enorm is overschaduwd door honderden relschoppers die na de demonstratie de sfeer in de stad verziekten. Romy vertelt dat ze zelf weinig heeft meegekregen van de rellen in de stad. Ze was bezig met het afbouwen van het podium, toen het een paar honderd meter verderop zo misging.   NH Nieuws

Het Monument Indië-Nederland op het Olympiaplein in Oud-Zuid is bekogeld en besmeurd met rode verfbommen. De politie doet onderzoek naar de zaak, de gemeente heeft laten weten aangifte te doen. Het Parool

Zanger Dinand Woesthoff heeft geen last van de discriminatie die zijn vader en zussen ondervonden toen ze in 1953 naar Nederland kwamen. ‘Zij werden met de nek aangekeken.’  De Volkskrant

Serena Verbon in de linda.nl : In de Black Lives Matter-discussie horen we nagenoeg geen Indische mensen, terwijl ook zij worden onderdrukt en tot slaven werden gemaakt. Serena Verbon (35) spreekt zich wél duidelijk uit. Waarom doet ze dat? We vragen het haar zelf

Maurice Seleky in de Groene:
Ook ik stond op de Dam. Voor het eerst sinds tien weken intelligente lockdown tussen een grote groep mensen. Om mijn stem te laten horen over een thema waar ik mijn leven lang mee bezig ben geweest, maar waar ik me nooit nadrukkelijk over had uitgesproken, juist omdat het voor mij zo’n vanzelfsprekendheid was dat een expliciet statement overbodig leek. En ook omdat ik me als man van kleur in een witte wereld altijd behoedzaam heb opgesteld – ik wilde namelijk in die wereld worden erkend als een gelijke en niet als de ander. Het wereldwijde protest tegen racisme heeft me doen inzien dat het tijd is om mijn verhaal explicieter te delen
—-
Logisch, want mijn vader was als oudste zoon van een Molukse KNIL-militair en zijn Javaanse vrouw nog in Indonesië geboren en mijn moeder was opgegroeid op Curaçao – beide voormalige kolonies hadden een eeuwenlange geschiedenis met door Nederland geïntroduceerde raciale ongelijkheid.
Maar ik groeide zelf op als Nederlander, met vrijwel alleen maar witte vrienden. Ik was trots op mijn achtergrond, maar wilde niet worden gedefinieerd door mijn kleur.  (zijn website)

Johan Fretz in oneworld.nl:
Lang deed schrijver Johan Fretz zijn best om zichzelf voor te houden dat híj van racisme geen last had. Een houding die vooral voortkwam uit lijfsbehoud. ‘Wilde ik mijn kleur ontkennen? Als ik eerlijk ben: ja. Ik wilde wit zijn, of in elk geval geruisloos opgaan in de witte wereld waar ik me in bewoog.’

De gemeente Hoorn gaat uit van twee demonstraties die vrijdagavond 19 juni in Hoorn zullen plaatsvinden. In totaal worden bij elke protest actie circa 300 betogers verwacht.
De aangemelde protestacties zijn bij de gemeente bekend als ‘Vreedzame demonstratie ‘Weg met JP Coen’’ en ‘Coen is Ok!’.De Roode Steen is als demonstratie plek niet mogelijk. Wel heeft de gemeente afgesproken dat beide organisaties eerder op de dag, los van de demonstraties, met een kleine delegatie van maximaal 6 mensen een kort statement kunnen uiten bij het standbeeld OnsWestfriesland

Hoe langer de discussie over standbeelden duurt, hoe minder we zien van Indië zelf. Dat doet me verdriet. Het is net of Indië alleen een kolonie van Nederland was, een fout, een vergissing die niet gemaakt had mogen worden. Het is net, of iedereen vergeet dat  Indië veel méér was.Eerst dat ene. Natuurlijk is het koloniale idee verkeerd. Je gaat niet in een ander land zitten om dat voor eigen zin en gewin te exploiteren. Maar het gebeurde. En binnen dat verkeerde idee ontstond en groeide en bloeide de Indische cultuur. Daar zou ik nu wel eens een standbeeld voor willen zien. Dagblad010 

Stichting PION en de Indische gemeenschap vinden dat de’andere’ bevrijdingsdag 15 augustus in de schaduw staatvan 5 mei. De bevrijding van het gehele koninkrijk is pas op 15 augustus. Van 5 mei tot 15 augustus moesten Nederlandersen Indische Nederlanders nog gebukt gaan onder het juk vande Japanse bezetters. Stichting PION is nu een campagne gestart om 75 bekende, minder bekende, Indische en niet-Indische Nijmegenaren te vragen de twee bevrijdingsdagen met elkaar te verbinden.
Dat doen ze door deze boodschap door te geven aan iemanduit hun eigen omgeving.
Ze zijn bereid de melatispeld te dragen in deze periode. De Indische melati is het officiële symbool voor de herdenking van de slachtoffers in Nederlands-Indiëen andere delen in het Verre Oosten.

..

Blader door geselecteerde pagina’s