Woorden die je uit een andere taal overneemt noem je leenwoorden. In totaal zijn er 109 Maleise of Indonesische en 3 Javaanse woorden geleend in de Nederlandse taal, waarmee het Indonesisch qua aantal leenwoorden op de zevende plaats komt, na de Romaanse talen Italiaans en Spaans, maar nog voor het Jiddisch. Dit artikel geeft een overzicht van 50 mooie leenwoorden uit de Maleise of Indonesische taal. historiek.net

Bronbeek, 19 januari 2020 Themazondag Herinneren
In het kader van 75 Jaar Bevrijding/ Vrede

Na het welkomstwoord van Kees Bolderman, oud-commandant van Bronbeek, nam de dagvoorzitter Adriënne Zuiderweg het woord.

Tijdens deze Themazondag staan de herinneringen aan de vijandelijke overheerser centraal. Herinneringen van de Indische en Molukse gemeenschap tijdens de Japanse bezetting, de Bersiap en de dekolonisatieoorlog. Van de Indische en Indonesische gemeenschap die zich in Nederland en Europa verzette tegen de Duitse bezetter. De Molukse gemeenschap kreeg te maken met het Indonesische leger na het uitroepen van de Republiek der Zuid-Molukken in 1950.
In Bronbeek was vorig jaar de tentoonstelling ‘Katjongs in Colditz’ te zien als voorproef van de vooraanstaande maar onderbelichte rol die mensen uit Indië speelden tussen 1940 en 1950.  Om te bewijzen dat ze ‘echte’ Hollanders waren? Misschien, maar zeker nergens bang voor.

• Herman Keppy:Zijn jullie kerels of lafaards?
In zijn boek belicht de schrijver de oorlog in Nederland door de ogen van betrokken mensen uit Indië.
Bij de luchtafweer rond den Haag, in het verzet, de hulp aan gestrande piloten, als RAf-piloot en zo verder. Na het uitbreken van de oorlog in Europa bleef het in Indië niet stil.
Voor het zogenoemde Spitfire fonds werd 21 Miljoen gulden bij elkaar gehaald. Daarvan konden ten behoeve van de oorlog in Europa niet alleen 100 spitfires worden bekostigd, maar ook vele bommenwerpers en torpedobootjagers. Ook nog de opleiding en training van Engelandvaarders. En nog was er geld over. Dat werd gebruikt de start van een Cultuurfonds. Dit fonds werd niet het Indiëfonds genoemd, wat je toch wel zou verwachten, maar het Prins Bernardfonds!
In Indië werden mensen met een Duitse nationaliteit en NSB-ers vastgezet; als represaille werden in Nederland 300 mensen uit Indië opgepakt. Ook de Indische jongen Van Haren werd opgepakt en naar Büchenwald getransporteerd, en later weer terug.
De eerste 15 Nederlandse vrouwen in Ravensbrück kwamen uit Indië; meer dan de helft van de Nederlandse gevangenen in Colditz idem dito.
Ook de bekendste Engelandvaarders Tazelaar en Hazelhof Roelfsema kwamen er vandaan. 207 van de ongeveer 900 Nederlandse RAF-piloten evenzo.
Ook de rol van Indonesische studenten o.a. van Kusmobroto wordt uitgelicht.

• Herman Spinhof: Vertrapte illusies. Verborgen oorlogsherinneringen van Molukkers.
Voordat Spinhof met zijn voordracht begint, krijgen we een optreden van Jonas en Willie Muskitta.
Spinhof heeft een boek geschreven wat is gebaseerd op 7024 interviews in de verzameling Oral History van het KITLV en het Archief van het Moluks Historisch Museum en geïnspireerd door de herinneringen van zijn vrienden Jonas en Willie Muskitta. De Molukken moesten 3 oorlogen in 8 jaar tijd achter elkaar ondergaan ; veelal onderbelicht in de geschiedschrijving! Ook Molukse dorpen zijn door de Japanners gebombardeerd.
Tegenstellingen binnen de Molukse gemeenschap maakten situatie extra gecompliceerd.
Pro en contra Nederland; pro en contra de Indonesische eenheidsgedachte, pro en contra de Japanners, beïnvloed ook door de religie. Na 1950 ook nog (onderlinge) strijd tegen het Indonesische leger TNI).
De 75 jaar vrede en bevrijding gaat voor Indië in ieder geval niet op.
De miskenning van hun opofferingen en leed door de Nederlandse regering; Pas in 2013 werd door een Gerechtelijke uitspraak een eind gemaakt aan het verschil tussen oorlogsslachtoffers in Nederland en in Indië!

• Louis Zweers: Waar is de buit? Kunstroof in Indië 1942-1957
In het najaar zal zijn boek verschijnen over geroofde, opgedoken en weer teruggegeven kunstvoorwerpen. Schilders als Wichers, Bonnet en de ‘Duitsers’ Spies en König.
Ook kunst- en siervoorwerpen uit de collecties van Inlandse vorsten werden geroofd en naar Japan overgebracht. De Amerikanen hadden een legerafdeling die zich (evenals in Europa) bezig hield met het opsporen van geroofde kunst.
Research is moeilijk: veel voorwerpen zijn verloren gegaan vanwege de verwoesting door de bombardementen; verder hebben de Japanners direct na de capitulatie bijna alle archieven vernietigd. Een gouden zakhorloge dook bij een veiling op in de Verenigde Staten. De ‘eigenaar’ was anoniem en heeft zich gelijk teruggetrokken toen bleek, dat het om oorlogsbuit ging. Hij verhoogde zelfs zijn prijs!

• Anneloes Timmerije en Charles den Tex: Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd.
Guus Hagers, beland in Australië om bommenwerpers op te halen die maar niet werden geleverd.  Heel bijzonder is dat één van de redenen bleek te zijn, dat de Amerikanen eerst wilden dat de bemanning werd ‘gezuiverd’. Zij hadden bezwaren tegen Indo’s en Indonesiërs, deze jongens met een kleurtje mochten niet in het squadron zitten! Uiteindelijk leverden de Amerika de bommenwerpers toch maar af en met het latere 18e Squadron ging Hagers op missie tegen de Japanse bezetters.
Zijn vrouw Lienke kwam terecht in het interneringskamp Tjideng. Een ‘dubbel’ verhaal over de oorlogsbeleving in Australië en in een kamp op Java.
Opgespoord door researcher André Eilander; de schrijvers werd aanvankelijk gevraagd een script voor een film te maken. De film is er (nog) niet, hun gezamenlijk geschreven boek is wel uit .
Het verhaal staat symbool voor het universele verhaal van duizenden anderen die vast bleven geloven dat ze elkaar zouden terugvinden.
Zo’n mooi verhaal verdient een happy ending en kreeg het dan ook.

Verslag en foto’s : Edu en Ellen.
Meer informatie .

Members of the first team pose with their ice sculpture, themed “Bali Bride” at the 25th Harbin International Ice and Snow Sculpture Festival held in Harbin, China. (kompas.com/Courtesy of the first team)    The Jakarta Post

Het lied van de schuld:
Het is 41 jaar geleden dat Wieteke van Dort in de Tweede Kamer ‘Het lied van de schuld’ zong. Zuiver, toonvast en direct naar het hart gaand, als altijd. Vorige week kreeg Wieteke de oeuvreprijs van de Gouden Eeuw Awards.

Top 5 fotoboeken: Elk fotoboek over Indië is me welkom, dus voor het tegenwicht noem ik mijn top vijf van Indische fotoboeken.

Yvonne Keuls wint nieuwe ‘Peter van Straatenprijs’Schrijfster Yvonne Keuls heeft de eerste Peter van Straaten Psychologieprijs van de Universiteit Leiden gewonnen. Ze krijgt de prijs voor haar in 1982 verschenen roman ‘Het verrotte leven van Floortje Bloem. denhaagcentraal.net

Het is bijna twintig jaar geleden dat mijn vader op het idee kwam om mensen op het Indische eiland Java te helpen. Het idee ontstond in een klein armoedig huisje. Slapen kon hij niet, die nacht. Muizen renden over de balken boven zijn hoofd, insecten en dan nog die drukkende warmte. Tijdens het draaien, woelen en denken, keek hij die nacht onder de muren door naar buiten.  Stichting Tileng

Het echtpaar Göbel-Otten deed mee aan het SBS6_programma ‘100 jaar jong’ 
Zie hun huwelijksadvertentie van 1947.  AD-artikel uit 2017.

Blader door deze editie

Moesson facebook: Angelina Enny en Robin Block brengen culturen samen met poëzie | Interview met schrijfster Saskia Rossi | Thom Hoffman selecteert vijf foto’s uit Een verborgen geschiedenis | Makan! Over de kunst van het koffiedrinken & de vele gezichten van rendang

De eerste dinsdagavond in een kersvers jaar. Onlangs werd het levensverhaal van Trees Stroop – De Nijs, geboren in 1931 in Kertapati (Sumatra) en een van de vertellers uit mijn boek Antara Nusa opnieuw gepubliceerd in de eenmalige glossy PINDA*. Nu zich vanavond een tweede persoon bij mij gemeld heeft die haar herkend heeft en naar haar op zoek is, besluit ik haar te bellen.Nadat ik de telefoon minutenlang heb laten overgaan, hoor ik eindelijk haar stem. “Ja, hallo!”, roept ze aan de andere kant van de lijn, “Wie is daar?”. “Ik ben het, Yvette van het boek. Stichting Zieraad

Er is sprake van een Indische winter in Den Haag. Indonesië is hot: kookboeken gaan als broodjes bapao over de toonbank, moderne restaurants zijn geopend, er is een eigen museum en een nieuw Indies Tijdschrift.  AD.nl

P.D.Bogaart, C.D.H.Bottelier, J.F.Claproth,T.Oosterhuis,
D.van Ossenbruggen, A.Ronteltap,B.J.Smits,
H.W.Royaards, L.G.Royaards

Mail:

Beste B,
Het zou fijn zijn als jij kans ziet, om deze groep GESNEUVELDE KNIL. militairen, waarvan het merendeel  tijdens moedige gevechten met de Japanse Mariniers, die tijdens WOIIop Celebes waren geland en bij  Mario TJAMBA, Ralla en Watampone, hun leven hebben verloren, een vermelding zouden   kunnen krijgen – zo mogelijk met foto – in I4E.
Allen hebben EERVOL het MOBILISATIE- OORLOGSKRUIS, toegekend gekregen.
Mhgr    Jacq.

AD.nl

Ze noemen me Baboe behaalt Kristallen Film-status
De documentaire van Sandra Beerends heeft al 10.000 bezoekers behaalt, daarmee heeft de film de Kristallen Film-status behaald.

De Littéraire Witte Prijs, van de Haagse Sociëteit de Witte, zal op 18 maart 2020 worden uitgereikt aan Alfred Birney voor het boek Niemand bleef, Dagboek van Meneer B. 2005-2011

Actrice, cabaretière en zangeres Wieteke van Dort heeft maandag in haar woonplaats Den Haag de oeuvreprijs van de Gouden Eeuw Awards ontvangen.  Rijswijks Dagblad 

Bij de overstromingen in de omgeving van de Indonesische hoofdstad Jakarta zijn al 53 mensen om het leven gekomen. Dat heeft de plaatselijke overheid meegedeeld. Meer dan 170.000 mensen hebben hun huizen als gevolg van de overstromingen moeten verlaten.    HLN

In een natuurgebied bij Maninjau op het Indonesische eiland Sumatra is deze week de grootste bloem ter wereld gemeten. De Rafflesia tuan-mudae meet 111 centimeter in doorsnee. Het vorige record stond op 107 centimeter    AD.nl

 Java Post citeert John Jansen van Galen:

Zou het geen mooi gebaar zijn om het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid te gedenken met de onthulling in Nederlandse steden van naamborden met Soekarnoboulevard en Soekarnopark? Het wordt van diverse kanten bepleit, zo ook door historica Anne-Lot Hoek, betrokken bij het officiële dekolonisatieonderzoek. In NRC Handelsblad (16 augustus 2019) schrijft ze het van ‘pijnlijk onbegrip’ te vinden dat dit niet allang is gebeurd.

Ik weet het nog zo net niet

.

Dora Peekema-Dibbets was mooi, sluw en verleidelijk. Terwijl haar man, een topambtenaar, de oorlog in Londen doorbracht, heulde ‘Mooie Dolly’ met de nazi’s. Haar huis werd een plek van orgies met Duitse officieren. Zij werd de minnares van Rijkscommissaris Seyss-Inquart   AD.nl

Zie bron van de foto.

In Indonesië zijn de voorbije 24 uur zeker negen doden gevallen bij zware overstromingen in delen van de hoofdstad Jakarta. Er zijn ook 13.000 mensen geëvacueerd uit lager gelegen delen van de stad. Jakarta zinkt langzaam weg in zee. Zeven jaar geleden vielen er rond Nieuwjaar zelfs tientallen doden bij wateroverlast.   VRT NWS

Januari
* Vlucht 2018, met pelan-pelan,
* Het postkoloniaal debat sjokt voort.
* Zij verlieten ons: Jill Stolk, Jack Poirrie, Eduard Jacob, Edith Ruyg
* Arnhemmer leert Indonesische kinderen voetballen
* Verhalen bij de Indische Schrijfschool.
* Weblog Indisch4ever bestaat 14 jaar !
* Fukuoka-blues .

Februari
* Database Roosjeroos is vernieuwd.
* I.M. Nelly Reemer-Kuitems
* Indië-monologen.
* Dennis wint The Voice of Holland.
* Soeboerfiliaal moet sluiten , vanwege papagaaien?

Maart
* Ondanks tegenslagen: Herdenking Heerlen gaat door.
* Na 63 jaar vriendin teruggevonden.
* Postkoloniaal debat: roofkunst.
* I.M. Ed Brodie
* 100 jaar !
* Indisch wonen in Nijmegen.
* Boek over Felix Bakker : Het zwijgen doorbroken
* Update database interneringskaarten pow’s.

April
Koloniale kunst, geroofd of niet, moet het terug ?
Nationaal slavernijmuseum is niet nationaal genoeg.
Wel een nationale spekkoekdag, dat wel.
Een monument voor pows van Fukuoka 14, Nagasaki
Trams te Batavia 150 jaar geleden.
Lintjes 1 en 2
I.M. Leo van Maarseveen

Mei
Naamlijsten zeetransporten pows 1942-1945
I.M. Charles Bartelings .
Vonnis rassenvermenging.
Arjati bestaat 10 jaar.
Veel nieuws over de Tong Tong Fair

Juni
Pasar Malam Den Helder, bestaat 50 jaar
105 jaar geworden.
Standbeeld voor Corry Tendeloo .
Kritiek op het dekolonisatie-excessenonderzoek.
Opening Sophiahof over meerdere dagen.
Tenslotte door Willem-Alexander geopend, met demonstratie buiten.

Juli
* Indisch wonen
*Judy Pinchetti-Boon en Dick Büchel van Steenbergen overleden. Zie ook. En hier
* 3e druk boek ‘ Opgevangen in andijvielucht’ .
* Familiedag Pelita.
* Het concert van Andy Tielman in 2004 .
* Ombilinmijnen Sawah Lunto is werelderfgoed

Augustus
* Opinies nav 15 augustus-herdenkingen
* Verslagen van herdenkingen, ook te Den Haag.
* Verzoening met Japanse vader .
* Burgemeester begreep een herdenking niet zo goed. Betuigt spijt.
* Het verscheiden van Jan Ruf-O’Herne , John la Gordt Dillie en mevrouw Soerjadi.
* Ene Boeroeng ging zwerven op kerkhoven.

September
* Coen Pronk overleed . Zie AD.
* Wereldkampioene karate.
* Junyo Maru, 75 jaar geleden.
* Guus Cleintuar overlijdt
* Straatnaam voor Coosje Ayal
* Tweedekamer: hoorzitting over Indische kwestie .

Oktober
* IGV-usb-sticks nu te verkrijgen.
* Foto-expositie Dossier Indië van Thom Hoffman.
* Standbeeld Indische tantes terug op zijn plein.
* Database passagiers exodus.
* Vrouwen in verzet tegen Japanse bezetting.
* Eenmalig blad Pinda gepresenteerd, raakte uitverkocht,
Naam was omstreden Zie ook dit.
* Evenzo nieuw is: Indies tijdschrift.

November
* Hoe rolt het excessenonderzoek ?
* Rendang en nasi goreng, alweer gekozen tot ‘worlds-best-food’ .
* Radioserie: het verloren hoofd.
* Heropening onderzoek dood Ivana Smit.
* Kookboek ‘ indorock” wint award
* Hoorzitting Indische kwestie in Tweede Kamer. Luister ook hier en daar .
* Crowdfunding fukuoka-monument .

December
* updates imexbo .
* TV-documentaire: onze jongens op Java.
* Radiodocumentaire: de jongens van Soekaboemi
* Pencak Silat op lijst wereld cultureel erfgoed .
* Mevrouw Gunthardt-Ardjo : 100 jaar.
* I.M. P. de Chauvigny Blot
* 27 dec 1949 acte en de backpay.
* laatste NieuwEykenDuynentopic van 2019

Deze speciale kerstavondaflevering is gevuld met artiesten die optreden voor de bewoners van Verpleeghuis Rumah Kita. Hier wonen ouderen die geboren zijn in Nederlands Indië of de Molukken. Omroep Gelderland

Marinemannen en KNIL’ers die dwangarbeider op scheepswerven van Mitsubishi waren, eisen genoegdoening van het concern dat Eneco gaat kopen. 44 gemeenten verkopen het.Acht gemeenten in Noord-Holland moeten besluiten of ze hun Eneco-aandelen gunnen aan Mitsubishi. Het bedrijf heeft wel aan Amerikaanse, maar niet aan Nederlandse krijgsgevangenen excuses gemaakt.,,Ik heb nooit ook maar een bloemetje van Mitsubishi gehad”, zegt de 95-jarige Henk Kleijn uit Den Helder. Hij was ruim drie jaar dwangarbeider op een scheepswerf in de Japanse plaats Nagasaki. Noordhollands Dagblad
archieftopic, zijn verhaal 1 en 2  .