burger, indo?

Geplaatst op 11 oktober 2016 door Boeroeng

Ontvangen vraag:
weet iemand wat ‘ burger ‘ betekent in het negentiende eeuwse Indië als aanduiding voor zoon njai en blanke man?

Dit bericht werd geplaatst in diversen. Bookmark de permalink .

20 Responses to burger, indo?

  1. Wal Suparmo schreef:
    18 oktober 2016 om 21:43

    In de Minahassa worden voor zou ver ik weet alleen mensen met Portugese familie namen als BURGO’S beschouwd.

    Beantwoorden
  2. Pierre de la Croix schreef:
    13 oktober 2016 om 17:07

    Nu moet ik ook maar een gobang in het zakje doen. Met vereende krachten komen we misschien tot een bevredigend antwoord op de vraag.

    Ik denk dat “burger” in de behandelde betekenissen is afgeleid van “vrijburger”.

    Mijn 25 jarige Pan Dale Gemoek kent het woord gelukkig nog en geeft als betekenis: “Persoon die na afloop van zijn dienstverband bij de O.I. Compagnie, zich als vrije burger in Indië kon vestigen”. Mutatis mutandis zou dit voor Ceylon kunnen gelden, waar in VOC tijd naast de Kaap Kolonie en Batavia de grootste concentratie VOC-dienaren in allerlei functies woonde.

    Uit “De geschiedenis van de VOC” van Femme S. Gaastra 2 citaten waarin de betekenis van “vrijburger” wordt bevestigd:

    1 (blz. 80): De vestiging aan de Kaap de Goede Hoop week in alle opzichten af van de factorijen in Azië. De Kaap was niet bedoeld als handelspost maar als verversingsstation voor de schepen onderweg tussen Europa en Azië. Om deze functie beter te kunnen vervullen liet de VOC er VRIJBURGERS toe, die zich als boeren konden vestigen om de noodzakelijke voedselproductie ter hand te nemen.

    2 (blz. 85 en 86): Een politiek van volksplanting door uitzending van Europese vrouwen of gezinnen van “settlers” is wel eens, met name door Coen, bepleit maar bleek in de praktijk niet realistisch. Wel kwam het voor dat dienaren na afloop van het dienstverband in Azië achterbleven en zich als zogenaamde VRIJBURGER vestigden.

    Ik denk dat deze (verklarende) teksten in lijn zijn met wat Bo Keller en Boeroeng hier boven hebben geschreven. De VOC vervoerde als onderdeel van het beleid GEEN passagiers naar Azië, maar uitsluitend personeel dat nodig werd geacht (zeelieden, militairen, kooplieden, chirurgijnen, dominees, fortenbouwers, ambachtslieden voor de werven, etc.). Alles wat dus in Azië per VOC-schip aanspoelde was “dienaar” van de VOC onder een bepaald contract. Had iemand zijn contract uitgediend, dan kon (“mocht”) hij blijven als “vrijburger”. Op Ceylon, of in de klappertuinen van de Minahassa, om aldaar “Dutch Burgher” of “Borgho” te worden en zich naar hartenlust te vermengen.

    Pak Pierre

    Beantwoorden
  3. Boeroeng schreef:
    12 oktober 2016 om 15:00

    Follow het Menadospoor.
    ——–
    Wat wij echter onder Manado-Maleis verstaan is het Melaju-Pasar,
    Passer-Maleis, d.i. de omgangstaal, louter spreektaal dus, in Manado, en de algemene verkeerstaal in de Minahasa en omstreken. Het ManadoMaleis heeft tot kern in hoofdzaak Maleise woorden, vaak verbasterd of afgekort en met verbasterde voorvoegsels, met daaraan toegevoegd vanzelf reeds verbasterde woorden uit het Nederlands, Spaans en Portugees.
    Het aantal woorden uit het Ternataans is legio, dat uit het Minahasisch echter minder in aantal. Voor voorbeelden uit deze vreemde talen zij verwezen naar de bij dit artikel gevoegde woordenlijst. Dit Manado-Maleis werd oorspronkelijk gesproken in de kustplaatsen van de Minahasa, waarschijnlijk niet door Minahasers zelf. Het was vermoedelijk de spreektaal, de dagelijkse taal, van de z.g. “burgers”, die voornamelijk gevestigd waren in Manado en andere kustplaatsen waar V.O.C. vestingen bestonden, zoals Kema, Likupang, Amurang, Tanawangko’ en later, in het begin van de 19e eeuw, Belang. Deze burgers waren in dienst van de V.O.C. als soldaten en zijn later ingedeeld bij de schutterij. In genoemde plaatsen kregen zij een aparte wijk, genaamd Kampung-Borgo (Burger-wijk), toegewezen; de inwoners van Manado,.
    Kema en Amurang moesten zelfs op instructie van de Resident (1846)
    hun wijken aan deze “burgers” afstaan. In de Mina’hasa zijn ze eerst
    in 1929 gelijkgesteld aan de Minahasers en moehten ze vanafdie tijd
    deelnemen aan de verkiezingen (actief en passief) voor de MinahasaRaad.
    Volgens Bakhuizen van den Brink (1915: 595-649), zouden deze
    mensen van de Molukken afkomstig zijn, en waren zij daar ook gevestigd
    in V.O.C. vestingen. De taal is zeer waarschijnlijk door hen uit
    de Molukken (Ternate) overgebracht, zoals het grote aantal Ternataanse woorden reeds verraadt. De sterke overeenkomst van het ManadoMaleis met dat van Ternate, het zg. Molukken-Maleis, gaf verschillende schrijvers aanleiding, dit Manado-Maleis ook Molukken-Maleis te noemen
    (Adriani 1908: 4).
    —–

    Beantwoorden
  4. bokeller schreef:
    12 oktober 2016 om 11:44

    Hier kwam de vraag inz. Burgers nmi.ook in voor.

    En daarop mijn reactie met Aboriginals met Hollands bloed.

    http://www.dekennisvannu.nl/site/artikel/Aboriginals-met-Hollands-bloed/4950

    Artikel – Aboriginals met Hollands bloed
    http://www.dekennisvannu.nl

    Zijn Aboriginals aan de westkust van Australië afstammelingen van Nederlandse schipbreukelingen? Daar zijn veel aanwijzingen voor. En het definitieve bewijs wordt …

    . september 2014 by Indisch4ever
    Vanaf haar oprichting in 1602 tot aan haar
    opheffing in 1799 handhaafde de Verenigde
    Oostindische Compagnie de regel dat er aan
    boord van VOC-schepen geen plaats was voor
    buitenstaanders.
    Bijna twee eeuwen lang en zonder ooit van de door haar
    gestelde regels af te wijken werd alleen eigen personeel
    met de schepen van de VOC vervoerd.
    Degenen die de overtocht met een Oost-Indië-vaarder
    maakten waren daarom in dienst van de Compagnie.
    En dat waren onder meer hoge VOC-ambtenaren met
    hun families en bedienden, kooplieden, chirurgijns,
    predikanten, enzovoorts.
    Verder het gewone volk bestaande uit ambachtslieden,
    soldaten en matrozen.
    De 17de en 18de eeuwse VOC-driemasters waren vnl.
    handels-, oorlogs- en troepenschepen die de reis naar
    Indië volbrachten in circa 8 maanden.
    De schippers kregen telkens nauwkeurige zeilorders mee
    van de Heren XVII.
    Het zogenaamde “Wagenspoor” gaf specifiek de route
    aan die moest worden gevolgd in verband met de
    verschillende heersende windrichtingen.
    Afwijking van de voorgeschreven koers betekende
    onvermijdelijk dat men terecht kon komen in gebieden
    met windstilte of dat men te maken kreeg met zware
    tegenwinden.
    Beide gebeurtenissen zouden langdurig oponthoud
    betekenen als gevolg waarvan voorraden opraakten en
    ondervoeding en ziekte van bemanningsleden kon
    plaatsvinden.
    Geplaatst in VOC-tijd, voor en tijdens | 4 reacties

    ​siBo

    Beantwoorden
  5. ellen schreef:
    12 oktober 2016 om 11:31

    Met dien verstande, dat in de Engelse koloniën de personen van gemengde afkomst, de Eurasians, nooit een Engelse (Europese) status hebben mogen ontvangen. Anders dan in Nederlands-Indië dus sinds de nationaliteitswet van 1892.

    Beantwoorden
  6. bokeller schreef:
    12 oktober 2016 om 10:54

    Encyclopaedie van Nederlands -Indië .
    blz.195
    Burgers [ inlandse )noemt men een categorie Inheemsen
    in de gewesten Menado/Molukken welke enige uit de
    compagnie’stijd stammende voorrechten genieten
    boven andere inheemsen.
    siBo

    Beantwoorden
  8. Huib Otto schreef:
    12 oktober 2016 om 09:59

    What about the Ham Burger?

    Beantwoorden
    • e.m. schreef:
      12 oktober 2016 om 12:24

      Kennedy was toch in Berlijn? Of bedoelt u het monument ter ere van Von Bismarck -ik ben z’n voornaam even kwijt- Pak Huib ?

      Beantwoorden
    • Ron Geenen schreef:
      12 oktober 2016 om 17:05

      “””””””””What about the Ham Burger?””””””””””””

      Dat ligt er aan hoe je het uitspreekt, niet waar.

      Beantwoorden
  9. e.m. schreef:
    12 oktober 2016 om 00:50

    “Burgher” ken ik ook alleen als aanduiding van/voor de Indo-Europeaan -e descendentes/nazaadjes- op Sri Lanka, het vroegere Ceylon. Vader Europees (Portugees atau VOC-er) en moeder Sri Lankaans.

    De “Portugese Burghers” katholiek; de “Dutch Burghers”* overwegend Protestants.

    De Canadese auteur Michael Ondaatje (o.a. The English Patient, The Cat’s Table) is aan de familienaam af te leiden, mogelijk een ‘Dutch Burgher’-afstammeling.

    Ik meen dat er ook een familielijn loopt van de Sri Lankaanse ‘Dutch Burghers’ naar de stamboom van onze eigen Pak Pierre de la Croix . . .

    Beantwoorden
    • Pierre de la Croix schreef:
      12 oktober 2016 om 11:37

      Tja … het vervelende is dat ondanks noest gespit in stoffige archieven en namenlijsten van VOC dienaren op Ceylon de naam “De la Croix” niet voorkomt.

      Misschien was het opportuun voor de 2 broers De la X die eerste helft 18de eeuw vanuit Amsterdam met de VOC scheep gingen naar Ceylon (dat is zo goed als zeker) om even onder de radar te blijven onder een andere naam?

      De naam duikt eind 18de eeuw op Java op: Frederik Wilhelm de la Croix, geboren 1788 (?), mijn betovergrootvader.

      Pak Pierre

      Beantwoorden
  10. Ron Geenen schreef:
    11 oktober 2016 om 23:11

    Wat zal het tegengestelde er van zijn?

    Beantwoorden
    • Ben Goutier schreef:
      11 oktober 2016 om 23:36

      Burgher people, also known simply as Burghers, are a Eurasian ethnic group in Sri Lanka descended from Portuguese, Dutch, British[2][3] and other Europeans who settled in the island.[4][5] Portuguese and Dutch had held the maritime provinces of the island for centuries before the advent of the British Empire.[6][7][8] With the establishment of Ceylon as a crown colony, most of those who retained close ties with the Netherlands departed. However, a significant community of Burghers remained and largely adopted the English language.[7] During the nineteenth century they occupied a highly important place in Sri Lankan social and economic life. WILIPEDIA

      Beantwoorden
      • Ron Geenen schreef:
        11 oktober 2016 om 23:43

        Wel Ben, waarschijnlijk heb je gelijk, maar ik heb het nog nooit gehoord. Ik heb in ieder geval zowel Nederlands als Portugees bloed in mijn aderen. En dat van vaderskant.
        Een broer van mijn moeder, Antoine Chevalier, is ook getrouwd met Sylvia da Silva uit Ceylon. Een zeer blanke vrouw.

      • Jan A. Somers schreef:
        12 oktober 2016 om 12:14

        Sri Lanka, beter gezegd Ceylon, was een belangrijke vestiging van de VOC. Colombo was bijna net zo belangrijk als Batavia. De ‘Indo’s’ daar heetten ‘burgers’, nu Dutch Burghers. Zij hebben ook een vereniging in Nederland.

  11. Boeroeng schreef:
    11 oktober 2016 om 22:59

    Ik ken de bijnaam ‘burger’ niet.
    Zal wel spottend bedoeld zijn ? Maar door een enkeling die het ergens opschreef?
    Het is niet bekend als veel gebruikt .

    Beantwoorden
    • malle heintje schreef:
      12 oktober 2016 om 14:20

      In de tijd dat ik nog bij de KPM voer en dus ook de kleinere kustplaatsen aan deed in Menado om copra te laden is mij bekend geworden dat in de plaats Kema men sprak van “Borgo”(burger) Kema. Het blijkt dat daar Menadonese Indo’s, of Indische Menadonesen. (What is in a name!) wonen. Deze mensen werden in het algemeen Borgo genoemd.

      Beantwoorden

Laat een reactie achter op malle heintje Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *