Vluchten voor de nazi’s

Rond 1942: De Molukker Donald Poetiray en de twee Indische jongens Albert Spree en Hans Geul waren lid van de atletiekvereniging Vlug en Lenig te Den Haag. Zij deden de korte loopafstanden en de korte estafettes. Albert Spree was op de individuele nummers bij de Nederlandse top 3. Donald en Albert waren goede vrienden en zaten in het  4×100-estafetteteam van de club.

……….


van links naar rechts:
* Donald Willem Poetiray 1922-2005, zoon van Willem Isaak Poetiray en Hendrika Jochbet Engel
* Albert Spree 1922-1943, zoon van Pieter Spree en Zoë Elisabeth Marie Perret
* Henri Hugo Geul 1916-1943, zoon van Henri Hugo Geul en Johanna Cornelia Camper Titsingh

Donald Poetiray ( de foto is van 2003) was student aan de landbouwhogeschool te Wageningen , waar hij weigerde  de loyaliteitsverklaring te ondertekenen en dook onder. Zijn eerder gevluchtte broer Henk, zijn moeder en hijzelf hadden enige betrokkenheid met Haagse verzetsgroepen. De onveilige situatie daardoor op een zeker moment  was een reden naar Engeland te vluchten en zich daar bij de geallieerde legers aan te sluiten…. zoals zoveel englandvaarders.  In Frankrijk werd Donald gevangen genomen en kwam terecht in het kamp Büchenwald . Direct na de bevrijding van het kamp moest hij herstellen in een Eindhovens ziekenhuis. Ook broer Henk kwam levend terug uit een nazi-kamp.

Albert Spree werd in 1942 de favoriet van het het atletiekpubliek. De concurrerende en gevestigde topspinter Tinus Osendarp was uitgesproken pro-NSB en zo werd Albert steeds meer het symbool van Nederlands protest tegen de bezetting. Mogelijk werd deze in potentie onveilige situatie een motief voor Spree samen met Donald eind 1942 te vluchten. Het doel was via Zwitserland, waar een broer van Donald al zat, naar Engeland te gaan. In Frankrijk werden ze gearresteerd. Albert Spree overleed 29 juli 1943 aan een darminfectie in het kamp Ravensbrück. Zijn dood werd wel gemeld in de gecensureerde pers in augustus, maar niet waarom, waar en wat er aan vooraf ging. Na de oorlog werd er een prijs voor de beste jonge atleet vernoemd naar hem: de Albert Spree-beker.

Henri Hugo Geul, werd Hans Geul genoemd. Als reserve voor de estafetteploeg op de Olympische Spelen van 1936 komt hij niet voor op de olympische lijsten. Hij was korporaal in mei 1940 en meldde zich niet voor internering na  de capitulatie. Hij dook onder en werd ontslagen als gymnastiekleraar. Na een mislukte poging naar Engeland te vluchten  werd hij  lid van CS-6, een beruchte Amsterdamse verzetsgroep. Hij werd gepakt, gemarteld en geëxecuteerd op 1 oktober 1943 in de duinen bij Overveen.

Bronnen:  1, 2, 3 , 4,  5,  6 , 7, 8, 9, 10, 11, 12, gerelateerde archieftopic

Dit bericht werd geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink .

23 reacties op Vluchten voor de nazi’s

  1. rscampra3 zegt:

    Henri Hugo Geul, werd Hans Geul genoemd. Als reserve voor de estafetteploeg op de Olympische Spelen van 1936 komt hij niet voor op de olympische lijsten. Hij was korporaal in mei 1940 .Dit dient gelezen te worden als ,, (Verzetheld)H.H.Geul was …daarna…korporaal in mei 1940.

  2. Ronald.Skmydt zegt:

    Henri Hugo Geul, werd Hans Geul genoemd. Als reserve voor de estafetteploeg op de Olympische Spelen van 1936 komt hij niet voor op de olympische lijsten. Hij was korporaal in mei 1940 .Deze geschiedschrijving dient m.i. begrepen te worden als :Hij was DAARNA korporaal enz.

  3. Margreet Koopstra zegt:

    Discussie gesloten. Bedankt voor jullie reakties Hans en Marian!

  4. Marian prangsma-Koopstra zegt:

    Er is een grote Geul-familiedag geweest.
    Expliciet of impliciet hebben we daar onze gezamenlijke geschiedenis samengebracht. Er is in zo’n grote(indische)familie lief en leed geweest, vanzelfsprekend. In de 2e wereldoorlog zijn meer dan 10 jonge mannen gebleven, de meesten veel onbekender dan Hans Geul.
    Je weet soms niet genoeg van iemand, soms weet je erg veel.
    Om je informatie te delen met wildvreemden en via een archief moet die informatie relevant zijn en niet te persoonlijk. Voor nu lijkt het me dat er genoeg hierover publiekelijk is gesproken.

  5. hans koopstra zegt:

    Laat alles in openbaarheid komen Margreet. Iedereen heeft dan inzage. Bedankt voor je onderzoek Margreet. Jij en Marian hebben veel gedaan om mensen te informeren. Laat iedereen weten wat iemand die ten dode is opgeschreven aan zijn broer en zussen vertelt. Dan zijn we de schaamte voorbij. Zijn stem is dan bevrijd. Niemand kan meer in diskrediet gebracht worden. Vraag het desalnietemin aan Marian. Felix vindt het ook goed denk ik. Je broer Hans. 28/06/11

  6. Margreet Koopstra zegt:

    Daarover zal ik eerst nog eens moeten overleggen met mijn zus en broers, of zij dat ook vinden. Ik weet dat hij ook brieven heeft geschreven voor zijn jongere broer Koos, zelfs voor diens 18e verjaardag, zodat mijn oma hem die brief kon geven, als hij er allang niet meer zou zijn. Dat vind ik toch zo byzonder. Daarin heeft hij toch zijn uiterste best gedaan, om zijn moeder, mijn oma, bij te staan in de opvoeding van haar jongste zoon.

  7. Boeroeng zegt:

    Margreet,
    Of die brief zelf, óf een kopie moeten jullie schenken aan een archief. Het NIOD of het Verzetsmuseum. ?

  8. Margreet Koopstra zegt:

    En er was een 3 jaar oudere zus, Mieke (M.A.C.Geul). Oom Hans heeft nog een afscheidsbrief aan zijn familie geschreven vanuit zijn cel. mijn moeder en haar oudere zus hebben hem overgeschreven, en mijn zuster heeft die kopieen nog in haar bezit.

  9. Margreet Koopstra zegt:

    Ja, in de sport voelde oom Hans zich helemaal in zijn element. Ik heb ook fotootjes gezien uit een jeugdalbum van mijn moeder, dat hij een hele hoge sprong maakte! Verspringen was hij ook goed in. Het was een grote slag voor mijn oma vooral, want zij hoopte dat hij haar zou bijstaan. Haar man (mijn opa Henri Hugo Geul dus) was n.l. op 13 april 1942 overleden in het rode Kruisziekenhuis in Den Haag, hij had een slechte gezondheid (asthma). En er was nog een jongere broer, Koos, van 11 jaar.

  10. Boeroeng zegt:

    Leuk dat je reageert Margreet.
    Mensen uit de atletiek gingen een paar jaar terug wat onderzoek doen. Vandaar dat ik dit topic kon maken die bedoeld is als een 4-mei-herdenkingstopic.
    Misschien weet je nu iets meer van de context ?
    De vriendschap met de clubgenoten Poetiray en Spree.

  11. Margreet Koopstra zegt:

    Dank voor deze ‘in memoriam’, waarin ook aandacht voor de oudere broer van mijn moeder, J.J.Koopstra-Geul (Coby), die 26 maart 2006 is overleden.
    Via mijn moeder heb ik een oude bijbel geerfd (Obbink/Brouwer-vertaling)die mijn oma Geul-Camper Titsingh nog heeft kunnen afleveren bij haar zoon Hans.
    Deze heeft er met een potloodje nog ingeschreven, vooral het boek Mattheus.
    Ik hoop dat oom Hans Geul nog steun heeft gehad aan deze bijbel, die mijn oma dus nog terug had gekregen na zijn executie, anders had ik hem niet kunnen bestuderen.

    • René Grémaux zegt:

      Dag mevrouw Koopstra,

      Naar ik aanneem bent u een dochter van de in 1919 geboren Felix Koopstra, iemand aan wie ik dank verschuldigd ben in verband met de door hem verzamelde onderzoeksgegevens over Jenny Merkus, de verguisde Nederlandse Jeanne d’Arc.

      In de hoop op een korte reactie uwerzijds

      met vriendelijke groet,

      René Grémaux

      PS
      In samenwerking met Wim van den Bosch publiceerde ik onlangs de biografie Mystica met kromzwaard. Het onzienbarende leven van Jenny Merkus (1839-1897)

      • M.W. Koopstra zegt:

        Geachte heer Gremaux, pas vandaag keek ik nog eens, ivm de afgelopen dodenherdenking, op de site van indisch4ever, en zag uw berichtje over mijn vader staan. Hij heeft in de jaren ’60 veel onderzoek gedaan naar het leven van Jenny Merkus, en een schrijver, Henk Fedder, heeft er een historische roman over geschreven. Mijn oma, de moeder van mijn vader, is als 4 jarig meisje geadopteerd door een zuster van Jenny Merkus. Met vriendelijke groeten, Margreet

      • M.W. Koopstra zegt:

        Sorry, ik had een foutje geschreven in mijn antwoord aan u. Ik heb de gegevens nog even nagekeken in het voorwoord, dat m’n vader geschreven had bij het boek( “Onverwoestbaar ideaal”, geschreven door H.Fedder), en las dat Jenny Merkus een zuster was van zijn overgrootmoeder (niet grootmoeder dus)!

      • Joost Renzenbrink zegt:

        Beste mevrouw Koopstra,
        Misschien heeft u mijn reactie/vraag van 15 april over het hoofd gezien. Ik zou het erg op prijs stellen als u hierop nog wilt reageren.
        Met vriendelijke groet,
        Joost Renzenbrink (jr_renzenbrink@hotmail.com

      • René Grémaux zegt:

        Geachte mevrouw Koopstra,

        Dank voor uw reactie. Mag ik u nog vragen naar het jaar waarin uw vader overleden is?
        Met het oog op een nog te beleggen bijeenkomst van de nazaten van GG Pieter Merkus zou ik het zeer op prijs stellen contactgegevens te ontvangen van uw broers en zusters, alsmede van al de kleinkinderen van wijlen uw vader.

        Met vriendelijke groeten,

        René
        gremauxrene@gmail.com

    • Joost Renzenbrink zegt:

      Mijn Betovergrootmoeder was een zuster van uw overgrootmoeder (de moeder van Geul-Camper Titsingh, namelijk Maria Anna Catharina van der Lely. Vandaag zat ik naar een foto (uit 1931) te kijken waar waarschijnlijk uw overgrootmoeder Camper Titsingh-van der Lely opstaat, maar het zou eventueel ook een zuster van haar kunnen zijn. Ik zou het leuk vinden om erachter te komen wie het eigenlijk is. Wellicht heeft u ook foto’s en zouden we kunnen vergelijken. Ik zou graag een reactie van u ontvangen

      • M.W.Koopstra zegt:

        Beste heer Renzenbrink, wat leuk dat uw betovergrootmoeder een zus was van mijn overgrootmoeder, via mijn moeders familie! Ikzelf bezit geen foto’s van haar, ik zal eens informeren of mijn zus ergens nog foto’s heeft. Met vriendelijke groeten, Margreet

  12. Boeroeng zegt:

    Uitstekend voorbereidend werk van Paul van Gool en Chris Konings. Voor mij was het even zweten kien de kern van de zaak te omschrijven, geen foute interpretaties te maken, de feiten goed vertellen.
    Dit topic is onze 4-mei-eerbetoon aan de 3 runners.
    En een stukje Indische geschiedenis anders/dan/anders.
    Ook een ander stukje geschiedenis van de Nederlandse atletiek.

  13. Mooie geschiedschrijving over deze drie mannen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.