Karel Zaalberg (1873-1928): “Wie en wat is de Indo?”

Geplaatst op 21 mei 2023 door Indisch4ever

Wie eind negentiende, begin twintigste eeuw ‘Indo’ zei, dacht meteen aan Karel Zaalberg. De journalist zette zich jarenlang in voor de rechten van de Indische bevolkingsgroep. Bij zijn overlijden in 1928 schreef De Locomotief: ‘Maakten zijn gaven en talenten Zaalberg tot een der besten, die de Indische journalistiek had aan te wijzen, bovenal zal zijn nagedachtenis worden geëerd om zijn karakter.’ Indische Schrijfschool

Dit bericht werd geplaatst in diversen. Bookmark de permalink .

4 reacties op Karel Zaalberg (1873-1928): “Wie en wat is de Indo?”

ellen zegt:

22 mei 2023 om 11:22

De oprichting in 1917 van het Indo-Europeesch Verbond (I.E.V.) was een initiatief van ambtenaren in Nederlands-Indische overheidsdienst. Primair ging het IEV erom de verschillen in salariëring ongedaan te maken. Zij die in Holland waren opgeleid, werden beter betaald. Het IEV groeide tenslotte uit tot een organisatie die de belangen van alle Europeanen en Indo-Europeanen behartigde.Het viel het verbond moeilijk de eenvoudige Indischman te interesseren voor de activiteiten. De kaderfuncties van het IEV waren nagenoeg allemaal door hoog opgeleide Indo’s ingenomen. Talrijke IEV-leiders waren academisch geschoold. Kortom, voor de kleine boeng was het IEV een burgermanspartij. Een te elitaire club. Benadrukt werd door het IEV, dat het ook in het eigenbelang van het koloniale regime zelf was dat de Indische regering meer oog kreeg voor de noden van de Indo-Europeaan. De Indische groep vergeleek zichzelf met een duinenreeks die steeds meer haar stevigheid verloor, waardoor zij niet meer in staat was om het aan kracht winnend Indonesisch nationalisme en de groter wordende massa aan inheemse arbeidskrachten tegen te houden. ‘Wanneer de gemeenschap van Indische Nederlanders de inheemsche vloedgolf niet meer zal kunnen weerstaan, zullen niet alleen zij, doch ook de Europeesche Nederlanders uit deze gewesten worden weggevaagd.’ Helaas kenschetst onmacht nog het meest de positie van de Indische gemeenschap in het Indië/Indonesië van de vorige eeuw. De groep was geen medezeggenschap op het koloniaal-ethische beleid vergund, hetgeen maakte dat zij geen vat had op haar eigen toekomst en die van de kolonie.
(Bron: Geschiedenis van Indische Nederlanders. U Bosma, R. Raben e.a. 2006)

Beantwoorden
vandenbroek@libero.it 1953 zegt:

22 mei 2023 om 17:31

Ik dacht dat het IEV op haar hoogtepunt meer dan 10000 (Indo-Europese) leden had, Het lijkt me sterk dat alleen Grote Boengs lid waren.
Relatief gezien waren veel mensen lid van zo’n belangenpartij in Nederlands-Indie als je het vergelijkt met de politieke participatie in Nederland in die tijd. De participatie van Indo-zijde was nogal hoog maar hoe zat het met de politieke invloed van het I.E.V. in bvb de Volksraad?

Vreemd genoeg liet de IEV na WO2 haar (politieke) stem weinig horen alhoewel haar leden een groot belang hadden bij de uitkomsten van een onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië.
Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het IEV de kleine Boeng wel erg in de steek liet, laat staan dat het IEV hun belangen diende. Althans in de onderhandelingen tussen de Nederlandse Staat en de republiek was van de invloed van de IEV weinig te merken. Dat kan een verklaring zijn dat na 1949 en in Nederlandde teleurgestelde Indo’s het IEV als een baksteun lieten vallen. Was er sprake van verraad door het IEV?

Wat nog steeds een vraagteken is, is de rol van de IEV-voorman mr. van der Ploeg bij het vlagincident in Soerabaja op 19 september 1945. Klaarblijkelijk voerde hij samen met een delegatie IEV-leden een bespreking met de Nederlandse militairen (eltnt Antonissen c.s.) die in het OranjeHotel verbleven. Na het gesprek beweerde mr. van der Ploeg dat hij de toekomstige burgermeester zou worden van Soerabaja. Hij zou in de hotellounge met een pistool gezwaaid hebben tegen een hoge Indonesische autoriteit (Sudirman?). Bij de ontstane worsteling werd Mr. van der Ploeg gewond en drie dagen later stierf hij aan zijn verwondingen.
Van de bespreking IEV-Nederlandse militairen werd nooit een verslag gepubliceerd,. althans niets ervan is bekend. Toch wel vreemd.

Beantwoorden
ellen zegt:

22 mei 2023 om 19:58

Een zus van mijn oma aan vaders kant was gehuwd met Wilhelm
Friederich Thiele, bouwkundige bij Staatsspoorwegen, die in 1934 verkozen werd tot voorzitter van het Indo-Europeesch Verbond (I.E.V.) De grote boeng zat in de kaderfuncties van het IEV. De kleine boeng bleef overwegend weg. Niettemin groeide het IEV tenslotte uit tot een organisatie die de belangen van alle Europeanen en Indo-Europeanen behartigde. Het IEV ontplooide geweldige initiatieven om de grote nood, vooral onder de Indo’s in de onderste lagen van de Nederlands-Indische maatschappij te lenigen. Onder meer werden gemeenschappen van boeren, bedrijven en scholen gesticht, inclusief een stelsel van studiebeurzen. In navolging van de ontwikkeling in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw van groeiend mededogen met de minderbedeelde medemens gingen ook in Indie tal van particuliere organisaties zich om de arme Indischman bekommeren. In 1887 constitueerde zich de Vereeniging Soeria Soemirat (Opgaande Zon) te Semarang. Aan deze vereniging heeft de kleine boeng – in zijn strijd om het bestaan – wellicht meer hulp en steun gehad dan aan het IEV.
Soerja Soemirat was een welzijnsorganisatie opgericht “by local Eurasians. It is the biggest and most social organization in the Indies’. Het bestond uit allerlei bedrijfjes samengevoegd door de locale Indo-Europese gemeenschap, Een soort van commune van arme maar hardwerkende mensen. Er werden in Nederlands-Indië talrijke soortgelijke hulporganisaties opgericht. Aan de werknemers werden eisen van integriteit gesteld. “Moet uitstekende certificaten hebben en volkomen drankvrij zijn.” Er was een kleine connectie tussen politiek en maatschappelijk werk. Na een maatschappelijke carrière met verschillende functies bij de Staatsspoorwegen ging Dick de Hoog de politiek in (De Volksraad).. Later, in februari 1920 trad De Hoog toe tot het hoofdbestuur van het Indo-Europeesch Verbond.

(Bron o.a.: In Indië geworteld. Geschreven door Hans Meijer, 2004. Serie De geschiedenis van Indische Nederlanders.)

Beantwoorden
vandenbroek@libero.it 1953 zegt:

23 mei 2023 om 14:54

De ontplooide geweldige initiatieven van het IEV vielen best mee. Neem nou b.v.b. de landbouwonderneming “De Giesting” in de Lampongse districten in Zuid-Sumatra. Er kan toch niet van een IEV-succes gesproken worden, integendeel.
Daarom is het opmerkelijk dat ondanks het Sumatra debacle na de oorlog Nieuw-Guinea als kolonisatie-oord aan de Indo-Europeanen werd opgedrongen. De rol van de IEV-top in deze affaire mag best eens uitgezocht worden.

Als Nederlands-Indie een rangen- en standenmaatschappij was , dan was het IEV een afspiegeling ervan. Niet alleen Hans Meijer in zijn boek “In Indie geworteld” maar ook andere “Hollandse” onderzoekers onderschatten de betekenis van dit soort maatschappij en de consequenties ervan.
Duidelijk is de (onder)scheiding het IEV te zien tussen Grote en Kleine Boeng, de scheiding tussen de top van het IE en de basis van het IEV bestaande uit de Kleine Boengs? Jammer dat dit verschil nooit serieus is uitgediept. U weet wel: Het Indisch (Stil)Zwijgen.

Interessante is te onderzoeken hoe dit (kwantitatief) verschil zijn uitwerking had in de migratiegolven en later in de “Indisch” gemeenschap in Nederland…….

Beantwoorden