Bij de aanstaande tentoonstelling in het Rijksmuseum over de Indonesische onafhankelijkheidsperiode wordt de historische term ‘bersiap’ niet gebruikt. Volgens gastcurator en historicus Bonnie Triyana heeft de term, die geregeld wordt gebruikt voor de gewelddadige periode in Indonesië na de Japanse capitulatie in 1945, een racistische lading, zo schrijft hij in een opiniestuk in NRC.
Triyana schrijft dat bersiap werd geroepen door met name jonge Indonesische onafhankelijkheidsstrijders als strijdkreet in een tijd waarin onder anderen Nederlanders die net uit de Japanse kampen kwamen, werden aangevallen. Vervolgens is het woord met name in Nederland gebruikt als naamgever voor die periode: de Bersiap-periode.’Sterk racistische lading’De “sterk racistische lading” van het woord, dat in het Indonesisch “sta paraat” betekent, zit volgens Triyana onder meer in het gegeven dat de term met name door Nederlanders wordt gebruikt en doelt op “primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden”. Dat is volgens hem “niet geheel vrij van rassenhaat”. NOS
Deze tekening is van Peter van Dongen. Zie meer
...................
Indisch4ever 
Ha grappig die foto waarop si Bonnie staat is bij mij om de hoek genomen oftewel in de Amsterdamse PIJP het cafe op de hoek Ruysdaelkade /Albert Cuypstraat .Dat glazen gebouw achter Bonnie is de ondergrondse lift naar de grote parkeer-garage onder de gracht .Als je nou doorloopt bij het punt waar Bonnie staat ,belandt je zo in het Red-Light district van de PIJP .Vrolijke dames zeggen je dan gedag achter het raam ! Als je nou rechtsaf slaat vanaf Bonnie kom je op de Albert Cuyp markt terecht .Dat cafe achter Bonnie was altijd zeer druk bezocht ( groot terras ) maar is nu natuurlijk dicht zoals alle cafes in Amsterdam .Ja Bonnie wilt de term Bersiap niet gebruiken ,begrijpelijk want het was een beschamende vertoning van Indonesische kant en niet aankomen met zinnen als “” Ja dat was te verwachten !”” Ja dat hebben die Indo,s over zichzelf afgeroepen !”” Net zoals de moorden op onschuldige Indonesische vrouwen en kinderen zwaar afgekeurd moeten worden .Moet ook die weerzin wekkende moordzucht op Indische mensen afgekeurd worden ! Bonnie zou een echte kerel wezen als hij eerlijk had beaamd ,dat die bersiap toestand onwaardig was en niet had mogen gebeuren ! In plaats daarvan steekt “” onze”” Indonesische historicus zijn kepala / kop in het zand ! Dat beste Bonnie heeft di dalam bahasa Belanda een woord “” STRUISVOGEL- POLITIEK ! 😎😎😎
Heel eigenaardig dat hier een neutraal woord als ‘bersiap’ een racistisch tintje zou hebben. Maakt de heer Triyana zich hier niet schuldig aan dezelfde historische vereenvoudiging en generalisatie waar hij zich zogenaamd tegen verweert? Hij gaat voorbij aan het feit dat zij die hier in Nederland bekend zijn met de term ‘bersiap’ over het algemeen Indo’s en Molukkers zijn; slechts een klein percentage blanke Nederlanders kent het woord uberhaupt, en vrijwel alleen als ze een link hebben met Indië. Er is geen over-één-kam-scheren van alle Indonesiërs als zijnde ‘primitieve, ongeciviliseerde (…) daders van gewelddadigheden’, dat oordeel landt vrijwel altijd alleen op zekere pemoeda’s die ook werkelijk gruweldaden begaan hebben.
@CJ.Lentze; ‘racistisch etc.’- die hele koloniale/bezetting periode druipt van het racisme!
Dus elke verwikkeling/strijd kan je racistisch benoemen; Tijdens de Atjeh oorlog verbaasde een Europese journalist zich, dat de Nederlanders in staat waren geweest om Inlanders tegen Inlanders te laten vechten! – Van belang(!) is; waarom is eigenlijk bersiap ontstaan? En ik vind verder, dat het woord/onderwerp bersiap zeker niet mag ontbreken bij zo’n tentoonstelling! Ik heb deze kreet toen zeker gehoord(en ondervonden!); bersiaaaap!
Is deze Bonnie niet van Chinese komaf? Wal Suparmo
Voor wie het NRC-opiniestuk van Bonnie Tryana niet kan openen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/01/10/schrap-term-bersiap-voor-periodisering-want-die-is-racistisch-a4077367?fbclid=IwAR1BxYrmZnIl0Oxdkj7O-YKAD7JmlmMQhGHMUvX8G-4n1jhDuj-vH649Lok
Citaat:
…..
Als we het begrip ‘bersiap’ in zijn algemeenheid gebruiken voor geweld dat tijdens de revolutie plaatsvond tegen Nederlanders, krijgt het een sterk racistische lading. Meer nog omdat bij het begrip ‘bersiap’ altijd primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden worden opgevoerd, wat niet geheel vrij is van rassenhaat.
…..
Een tikkie vaag suggereert hij dat het woord bersiap zelf racistisch is of een uiting van racisme. Dit kan soms waar zijn.
Dat is afhankelijk wie dat woord gebruikt met welke andere woorden, in welke context.
Maar Tryana generaliseert hier, alsof hij Indonesisch extremistime wil verbergen door wie het benoemt met het woord bersiap af te stempelen als: die/dat is racistisch.
NOS schrijft:
in een tijd waarin onder anderen Nederlanders die net uit de Japanse kampen kwamen, werden aangevallen
‘onder anderen’ is juist…. mijn oma, moeder, tante en twee kinderen werden op straat in Meester Cornelis gerampokt. Een nicht van mijn moeder was nog in het jappenkamp, maar dat kamp werd aangevallen en zij overleed zo.
Maar nog meer werden mensen, Nederlanders en Indonesiers, aangevallen die niet in een jappenkamp waren.
Weet de NOS natuurlijk niet.
Tja die Republik Indonesia is heden ten dage natuurlijk niet een land waar een vrije meningsuiting wordt getolereerd .Als je even zwaait met de “”Morgenster “” ( vlag van Vrij Papua) wordt je meteen voor 10 jaar in de bak gesmeten .Denk dat Curator /historicus Bonnie strikte instructies heeft meegekregen van zijn werkgever om het onderwerp Bersiap niet aan te snijden .Daar houdt “” onze “” Bonnie zich wel aan ,hij moet wel .Dus verzinnen ze maar wat ,het woord Bersiap wordt door hun als racistisch bestempeld ! Hier in Nederland mag je wel kritiek hebben en ze ( die curatoren ) waren als de dood ,dat die Bersiap-tijd besproken zou worden .Je kan er donder op zeggen dat die FIN zich wel zou roeren ! en ook ene P v/d B zou wel wat te zeggen hebben ! Ze proberen alles gewoon af te kappen door het woord Bersiap als racistisch te beschouwen ! Hoe verzinnen ze het ! 😂🤣😁
Een reactie heb ik al gegeven met o.a. dat de koning nooit zijn excuus aan de Indonesische regering had moeten aan bieden. Hij weet niet half wat de Inlanders deden tijdens ede bersiap.
Hij moet hulde geven aan kapt.Weasterling die deed wat de Inlanders bij ons deden .
Voor Westerling waren de Inlanders bang.Bersiap hijr laat het rijks museum zijn oren hangen.
De waarheid mag hier niet vermeld worden. als blamage voor de nu Indinesiërs.
@PvanGeldere; ‘ hulde aan Westerling etc,’- Waarom heeft gen.Spoor hem van zijn taak na 2 maanden in Z-Celebes, ontheven?
Ook hier is vrije mening niet getolereerd.Ik heb net een reactie gegeven op het woorrdd bersiap maar dit werd niet geplaatst..Ik noemde ook de koning hierin over zijn excuus maar dat mocht schijnbaar niet.
Trouw noteert diverse reacties:
De Federatie Indische Nederlanders, van wie de familieleden soms slachtoffer waren van dit geweld, is verbolgen en doet aangifte, laat woordvoerder Micha’el Lentze weten. “Dit is niets anders dan het ontkennen van een periode waarin Indonesiërs zich te buiten gingen aan racistische vervolging, marteling en verkrachting”, zegt hij aangedaan.
—-
Harm Stevens, conservator geschiedenis bij het Rijksmuseum, zegt met het schrappen van bersiap het geweld in die periode niet te willen bagatelliseren. In de tentoonstelling is een aparte ruimte gewijd aan de beginperiode van de revolutie, waarin bijvoorbeeld een Indo-Europese familie aan het woord die slachtoffer was van geweld door Indonesiërs.
—
Ook vanuit rechtse hoek klinkt kritiek op het Rijksmuseum. Zo noemt Annabel Nanninga van JA21 ‘dit geschiedvervalsende (en uiteraard deels gesubsidieerde) geleuter ronduit lachwekkend’. Het museum wordt door dit soort critici afgeschilderd als woke-instituut dat Nederlanders schuldgevoel aanpraat.
—–
Het gaat het Rijksmuseum volgens directeur Taco Dibbits niet om het creëren van schuld en schaamte bij Nederlanders over de koloniale geschiedenis, zei hij tijdens de persconferentie. De tentoonstelling gaat over ‘mensen die verwikkeld raakten in een groot conflict’: de persoonlijke verhalen tonen volgens hem de complexiteit van de geschiedenis.
—–
Volgens historica Marjolein van Pagee gaat het museum met hun ‘nuances’ en ‘meerstemmigheid’ juist de prangende goed-fout-vraag uit de weg.
Deze e-mail heb ik net naar het Rijksmuseum gestuurd:
In de media zag ik dat het Rijksmuseum bij de tentoonstelling ‘Revolusi! Indonesië onafhankelijk’ de historische term ‘Bersiap’ in de ban doet, dit op verzoek van een Indonesische gastcurator.
Ik heb het bericht wel drie moeten lezen om het te geloven. Maar helaas, het is waar… En dat door het Rijksmuseum, hét museum van Nederland…
Dit is echt een dolkstoot in de rug van honderdduizenden (Indische) Nederlanders. Gelukkig heeft mijn vaders familie de slachtpartijen tijdens de Bersiap overleefd, anders had ik nu niet bestaan…
Afijn, ik wens jullie veel succes met jullie tentoonstelling, mij zal je er niet aantreffen, ik pas er voor om naar zo’n stuk geschiedvervalsing te gaan kijken.
Thank you, Adriaan Intveld, for writing the letter. I hope more people would make the same effort, especially the community of people who lived through horror,of the Bersiap! The Rijksmuseum and the funders of this exhibit are complicit with historical omission and revisionism if it allows the curators of this exhibit have their way. If we cannot use the name Bersiap, then what prevents anyone from eliminating the term, pogroms for pogroms, and genocides for genocides in any exhibits?
@CK Lente,
Goed verwoord en helemaal mee eens.
De Bersiap was mijns inziens een uiting van racisme en discriminatie. Bevolkingsgroepen (Indo-Europeanen, Molukkers, Chinezen, Totoks, Christelijke Indonesiërs, etc.) werden op basis van hun nationaliteit en cultuur verjaagd geïntimideerd, vermoord, verkracht etc.
Wat sommigen ook beweren, het is erg onwaarschijnlijk dat de Bersiappers eerst na gingen wat de politieke geaardheid was van hun slachtoffers alvorens ze te intimideren, vermoorden etc. Ze handelden vanuit vooroordelen, discriminatie en racisme.
Ik kan mij helemaal vinden in de reactie hierboven van Jeroen van 11 januari om 21:49.
Ik snap niet goed hoe die Bonnie er bij komt, dat het begrip “bersiap” racistisch zou zijn. Ik lees in het bewuste NRC artikel o.a. dat er bijv. in Banten ook een districtshoofd werd aangevallen en op Sumatra het sultanaat Langkat te kampen had met een opstandige menigte. Deze oude, feodale heersers zouden dan te dicht tegen de koloniale machthebbers aanzitten.
Moet dit dan Bonnie zijn rechtvaardiging zijn om “bersiap” racistisch te noemen, omdat er niet alleen (Indische) Nederlanders, maar ook ‘inlandse’ bestuurders werden aangevallen vanwege hun (vermeende) pro Nederlandse houding? Ik vind dat veel te ver gaan van die Bonnie. Het is toch algemeen bekend, dat niet alleen (Indische) Nederlanders, maar ook veel Chinezen, Ambonezen en ook christelijke Indonesiers (denk aan de mensen van Depok) het slachtoffer werden van de pemuda’s? Dus hoezo racistisch?
Zelf ben ik zeer pro RI. Ik heb zelf nog familie in Indonesie en zij zijn ‘volbloed’ islamitische ‘prebumi’s’. Ik ben zelf met een Javaans-Indonesische vroyw getrouwd en mijn kinderen hadden tot en met hun 18e jaar naast hun NL paspoort ook nog het groene RI paspoort.
En ik zal de eerste zijn die zal toegeven, dat NL en het NL’se kolonialisme heel veel slachtoffers heeft gemaakt in Indonesie. Maar dat rechtvaardigt op geen enkele manier het geweld dat door de pemuda’s werd uitgeoefend op weerloze en ongewapende burgers alleen vanwege de afkomst van die burgers.
Citaat uit het NRC artikel van gisteren: “Historici noemen deze lokale uitbarstingen van geweld kort na de Japanse capitulatie een sociale revolutie, die voortkwam uit een structurele spanning sinds de koloniale tijd en de Japanse bezetting. Hetzelfde geldt voor het geweld tegen Nederlandse burgers na de onafhankelijkheidsverklaring. Zij werden gezien als een symbool van het kolonialisme dat gebaseerd was op de hiërarchie van ras en een feodale machtsrelatie.”
Hieronder volgt mijn reactie op dat citaat wat ik gisteren al aan wat kennissen stuurde:
Is waarschijnlijk een plausibele en terechte verklaring, maar dan nog rechtvaardigt het koloniale onrecht t.o.v. de Indonesiers NIET het willekeurige geweld van de Indonesische pemuda’s tegen meestal ongewapende en weerloze burgers (vaak net vrij uit Jappenkampen) puur en alleen vanweg de afkomst van deze mensen: pure Belanda’s, Indo’s, Chinezen, Ambonezen en andere groepen die er van werden verdacht pro-Nederlands te zijn zoals bijv. de christelijke bevolking van Depok tussen Jakarta en Bogor. Dan gingen die pemuda’s er ook maar gemakshalve vanuit (wat meestal ook wel het geval zal zijn geweest, maar wat ook niet per se zo hoeft te zijn) dat iedere Belanda totok, Indo, Chinees etc. per definitie TEGEN de Indonesische onafhankelijkheid zou zijn. Als ze dat onderscheid hadden gemaakt tussen die mensen die pro RI en pro NL waren geweest dan was het geweld tegen verder onschuldige en ongewapende mensen nog steeds niet goed geweest, maar dan had je tenminste nog iets van een rechtvaardiging gehad. Maar van wat ik daarover heb gelezen, werd dat onderscheid niet gemaakt en werden mensen in die bersiap tijd gepakt, gemarteld en soms gruwelijk vermoord puur vanwege alleen hun afkomst. En dat vind ik zeer verwerpelijk ook al was de Indonesische strijd zelf zeer gerechtvaardigd.
Dus een vriendelijk verzoek om te stoppen met die ‘woke’ onzin en ‘gewoon’ de term “bersiap” te gebruiken.
Keurig verwoord.
Bonnie Triyana reageert vanuit het Indonesische doofpotverlangen
Het woord woke is niet van toepassing.
Right on point Mr. Jeroen! Geindoctrineerd door de fascistische Japanse leermeesters gingen de Pemoedas te keer tegen minderheden die zich nauwelijks konden verdedigen tegen het geweld ontketend door de moordlustige” vrijheidsstrijders”!
Adriaan, het woord “ban’ is gebruikt in meerdere kranten.
Maar is er wel een ban gedaan door het rijksmuseum ?
Zij hebben een gastcurator de vrije hand gegeven een expo in te richten en kennelijk heeft hij het woord bersiap niet geschreven in de opstelling ?
Hij vermijdt het… is dat te zien als een ban?
Dan is het nog geen ban of schrappen van de leiding van het museum?
Ik zie heel veel mensen op het internet boos en geschokt zijn over de mening van die man over dat woord, maar het gaat niet om het woord op zich, als de expositie ook maar een exporuimte heeft voor het indonesisch extreem geweld en gezien de mening van die gastcurator zou dat minimaal kunnen zijn.
Zijn mening is flut. Het lijkt op het willen verbergen van Indonesisch extremisme door de slachtoffers en alle belanda’s verwijten racistisch te zijn.
Dit is die mening in het NRC:
@ Boeroeng zegt/schrijft “” Zijn mening is flut ,het lijkt op het willen verbergen van Indonesisch extremisme door de slachtoffers en alle Belanda,s verwijten racistisch te zijn “” Met “” zijn “” wordt bedoeld de mening van die Indonesische historicus Bonnie Triyana .Ja volgens mij weet die Bonnie geen snars over die Bersiap moorden .We zouden Bonnie eigenlijk die documentaire van Pia van der Molen moeten laten zien over die kindertjes Engelenburg ( Indo kinderen leeftijd 4-10 jaar ) Die kinderen en hun moeder liggen nu begraven op Kembang Kuning in Soerabaja .Het voorval speelde zich af in het dorpje Ngadireso ( Malang ) daar werden die kinderen en hun moeder getjintjand ,in stukken gehakt door primitieve en ongeciviliseerde Indonesiers ,oh sorry Bonnie daar werden die kinderen getjintjand ,in stukken gehakt door beschaafde ,geciviliseerde Indonesiers ……………………….Wat hadden die kleintjes misdaan ? Helemaal niks het kleinste jongetje van 5 jaar werd met speren en bijlen afgemaakt door die “” beschaafde ,geciviliseerde Indonesiers “” Zou si Bonnie hier wat van af weten ? Geloof er geen nasi bal van ,hij en zijn kornuiten van dat Rijksmuseum leven in een bubbel ,die niks met de werkelijkheid te maken heeft .
Vanmorgen viel de NRC op de mat met de kop: Strijd Indonesië
‘Bersiap’ deugt niet als term voor geweldsperiode.
Hij zegt daarin dat bij ‘Bersiap altijd primitieve, ongeciviliceerde Indonesiërs als daders van de geweldadigheden worden opgevoerd’.
Hierdoor krijgt het een racistische lading.
Ik vind het nogal ver gezocht. Vooral omdat hij het baseert op de misvatting dat het begrip vooral door witte Nederlanders wordt gebruikt.
De Indonesische historicus Bonnie Triyana – hoofdredacteur van Historia I.D. – (die ook meedoet met het grote onderzoek IND 45-50) verwoordt aldus: “In Indonesië wordt de onafhankelijkheidsstrijd als een glorieus en heldhaftig verhaal verteld”, zegt Triyana. In de geschiedenislessen over deze periode is het aantal doden ondergeschikt aan het resultaat. Het is gewoon de prijs die we als natie voor onze onafhankelijkheid moesten betalen. De Indonesische soldaten, gevoed door nationalistische gevoelens, doodden tussen oktober 1945 en begin 1946 duizenden Nederlanders, Chinezen en Indo’s en alles wat leek op enige vorm van buitenlands gezag. Een groot deel van de slachtoffers bestond uit kinderen, vrouwen en ouderen. Het is belangrijk dat we ook deze kant van het verhaal gaan vertellen, Deze slachtoffers waren geen strijders, zij hoorden niet te sterven in deze oorlog.” Dit werd door Triyana een paar jaar geleden nog vermeld in zijn historisch tijdschrift. Vreemd, dat hij onder invloed van activisten (?) een radicalere mening is toegedaan.
Blijkbaar verwerpt hij wel het geweld tegen burgers vanuit Indonesische extremisme ( etnisch of politiek, racistisch of crimineel) maar vind hij het woord bersiap een racistisch woord omdat het heel vaak wordt gebruikt in een context van racistische lading ( ik parafraseer hem) Dat hij soms die racistische lading ziet in bepaalde verhalen, dat kan….
Maar hij generaliseert hier tot heel vaak met dit woord gebruiken.
Als mensen hun persoonlijk verhaal vertellen, of hun familieverhalen over ondervonden Indonesisch geweld dan proef je altijd een boosheid, een aversie, een minachting voor de daders, die men verondersteld van laag ethisch moreel besef te zijn (ongeciviliseerd). Heel normaal, maar dan overdrijft hij en noemt via het woord hen racistisch. Het lijkt alsof hij zo iets ontkent. Liever niet wil weten .Het geweld zelf ? De gerechtvaardigde boosheid van slachtoffers en hun nazaten ?
Ik lees op het internet de reacties en sommige mensen slaan door. Generaliserend ongenuanceerd, of het rijksmuseum krijgt de schuld, wordt verweten het woord bersiap in de ban te doen, niet meer te willen gebruiken.
Theodoor Holman schrijft dat het rijksmuseum het woord bersiap uit de boeken schrapt.
Letterlijk genomen is het onzin. Het lijkt me niet dat het rijksmuseum al haar boeken gaat doorlezen en het woord bersiap schrapt.
Bedoelde hij dit metaforisch: dat men in de toekomst het woord bersiap niet meer zal gebruiken.
Er is geen verklaring van het museum over dit laatste. Kijk dan uit met de boosheid.
@Boeroeng; ‘liever niet willen weten etc.’- Zoals ik al eerder heb betoogd; hebben historici een ander doel(!) dan het beschrijven van wat er werkelijk is geschied! Een Indonesische studente antwoordde eens op mijn opmerking; wat er in jullie geschiedenis boeken over jaman Belanda staat; ach meneer; geschiedenis is propaganda! En terecht kijk maar wat in onze geschiedenis boeken staat over ons Indië; van daar werd iets groots verricht tot .. 1945 in een gezagsvacuüm tussen de Japanse capitulatie 15/8’45 tot de afkondiging van de proklamsi 17/8-’45 begonnen de pemoeda’s/jongeren te moorden ….In die 2 dagen! Alsof bersiap zo maar is ontstaan….
Ik zou een ieder ook graag willen verwijzen naar een helder, afgewogen betoog van de historicus en voormalige presentator van “Andere tijden” Hans Goedkoop:
https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nos-met-het-oog-op-morgen/db1c3eb7-9745-4a22-bf50-a3ad775a1d25/2022-01-11-is-bersiap-een-racistische-term
Hans Goedkoop betoogt, dat in de eerste decennia na 1945 de nadruk misschien iets te veel op de (Indische) Nederlanders als slachtoffers zou hebben gelegen, maar dat dat beeld in de loop van de tijd al lang is bijgesteld en dat de meeste mensen anno 2022 heus wel weten dat er naast de (Indische) Nederlanders nog veel meer slachtoffers waren zoals ik in mijn eerdere reactie ook al aangaf: Chinezen, Ambonezen, christelijke Indonesiers die van NL’se sympathieen werden verdacht (bijv. Menadonezen of de christelijke inwoners van Depok).
Wat mij betreft een luistertip dit betoog van Hans Goedkoop (7:40 minuten)
Indisch Platform 2.0 gaat demonstreren bij het rijksmuseum op 11 februari
https://www.facebook.com/groups/indischekwestie/posts/2014451118732743/
@Boeroeng; ‘demonstreren etc.’- Juist; ook goede reclame voor de tentoonstelling.
“In the end we shall make thoughtcrime literally impossible, because there will be no words in which to express it.” George Orwell, 1984
@WimKok; ‘thoughtcrime etc.’- De ex.minister? – Dat is nou typisch voor ons; Nederlanders bedoelt; wie heeft het ergst geleden; zij bij de sawahs of …wij in de honger winter! Woorden schieten dan te kort. Maar de oorzaken; waarom/waardoor bersiap(!) blijft in het ongewisse. Alsof die moordzucht zo maar vanzelf is ontstaan.
@Eric ;👍
Er was op 18 juli 2012 een t.v uitzending onder de naam “”Waren””we”” fout ?”” Naar aanleiding daarvan was er een topic op Indisch4ever .Toen leefde pak Surya Atmadja nog ,wie was Surya Atmadja ? Surya geboren na 1945 kwam uit een familie ,die vocht tegen de Nederlanders .Pak Surya verhuisde later naar Nederland /Amsterdam .Pak Surya was dus een pribumi oftewel een seorang Indonesia asli .Wat schreef hij over die Bersiap moorden ? “” Ben ook eens dat men de excessen of misdaden van rampokkers /rondreizende bende,s ,die kinderen en vrouwen vermoordden ook verteld moet worden !”” Zo dacht “”Onze”” Bonnie er 4 jaar geleden ook over ,en ook Sutan Shajrir dacht er zo over .Ja na al die excuses en verontschuldigingen van Nederlandse kant ( Terecht naar mijn mening ) mag ook wel Indonesia een knieval maken en gewoon er voor uit komen ,dat het geen zuivere kopi Toebroek was pal na augustus 1945-eind 1945 ( Bersiap ) Dit zou voor al die oudjes ,die die Bersiap al kind hebben meegemaakt een kleine pleister op de wonde zijn ! Maar wat doet nu /sekarang Bonnie T hij zegt gewoon “” We moeten niet meer over die Bersiap praten ,want dat is een racistisch begrip !”” Hij is natuurlijk teruggefloten door de werkelijke machthebbers in Indonesia ! De militairen ! Indonesia kent geen vrije menings-uiting dat heeft die perkara met Bonnie T wel bewezen .😎 =Jendral Pak Kambing
Een antwoord van Remco Raben op de verwijten van FIN
https://drive.google.com/file/d/1HnJeh12x8DGqlA9aGWDgZVMLp_G_tw0_/view
Een slager ,die een oordeel moet vellen over zijn eigen vlees ! 🤣😂😁
Prima toch, dat slagers de eigen vlees keuren ?
Stel je voor dat ze dat niet doen en slecht vlees verkopen ?
Remco Raben was een adviseur bij deze expo en logisch dat hij een mening heeft over datgene wat hij adviseerde of wat hij zag hoe het zou worden
Zijn bericht is een antwoord op verwijten uit een hoek die hem regelmatig verwijt niet hun mening te hebben. Het allemaal historisch fout te zien …
Oja,, dat is die hoek die mij 1190 euro wilde afpersen een jaar geleden
Waar inmiddels het Rijksmuseum de term ‘Bersiap’ weer in ere heeft hersteld, lees ik nog eens bovengenoemde uitleg van Prof. Remco Raben: ‘Het is een historisch goed verdedigbare keuze om het anti-Nederlandse geweld wel aandacht te schenken maar de TERM Bersiap niet te gebruiken, omdat die het zicht op de bredere geweldsdynamiek ontneemt en daarmee de geschiedenis geweld aandoet’.
Mijn vraag: waaróm zou deze term ‘het zicht ontnemen op de bredere geweldsdynamiek’? En ‘de geschiedenis geweld aandoen’? Ik merk op dat deze term Bersiap al tientallen jaren in Nederland standaard wordt gebruikt, ook door gevestigde instituten als NIOD, KITLV en in academische literatuur. Prof. Raben zelf schreef er een mooi inzichtelijk artikel over in 2011 in Historisch Nieuwsblad, getiteld ‘het geweld van de Bersiap’: https://www.historischnieuwsblad.nl/het-geweld-van-de-bersiap/
En is – in al die jaren – ooit iemand opgevallen dat deze term Bersiap ‘het zicht zou ontnemen op de bredere geweldsdynamiek’ en ‘de geschiedenis geweld aan zou doen’ – (een bepaald serieus verwijt)? Het spijt mij te zeggen, maar dit argument van Prof. Raben overtuigt mij niet.
Wie het kleine niet eert is het grote niet weerdt. Bersiap is een historisch begrip en een historisch feit met zijn kanten, zowel goed als slecht.De slechte kanten moeten ook belicht worden en niet onder de kolong worden gesmeten. Wat is het zicht ontnemen op de bredere geweldsdynamiek, als je het leven ontneemt van onschuldige mensen en dieren?
Heer Robert, wat is de goede kant van de Bersiap?
Ach ja Boeroeng ,ik ben zeker ook geen aanhanger van die FIN ( Alles behalve dat ) Maar ik zit net een boek te lezen van J.J.C.P Wilson ,gepensioneerd luitenant-generaal van de Generale Staf ,oud hoofd van de sectie operatien van het Algemeen Hoofdkwartier tijdens de mei-dagen van 1940 .Dat boek bevat 293 bladzijden vooral met lofzang over dat Nederlandse leger ,alles was eigenlijk pico -bello in orde met dat leger tijdens die mei-dagen ,o.k hier en daar lichte kritiek maar Nederland had in zijn ogen ( gen Wilson ) een sterk ,gemotiveerd leger en een hele goede opperbevelhebber ,generaal Winkelman dus ! Nou dan was het wel erg vreemd dat ,dat sterke Nederlandse leger er niet in geslaagd was die Duitsers na 4 dagen het land uit te meppen ! Nee het omgekeerde gebeurde .Hier moest ik meteen aan denken ,toen ik dat epistel van Remco Raben las ,je bent zo betrokken bij het onderwerp ,je zit er zo diep in ,dat je er geen afstand van kunt nemen .En zoals je weet met vleeskeuring dat wordt altijd gedaan door een onafhankelijke instantie .Een Indonesische slager had een andere methode om vlees te keuren Hij zegt “” Ik mep op die daging ,blijft liggen boleh ,vliegt weg tidak boleh !”” Uiteraard verdedigde R.R zijn eigen standpunt en tegelijker tijd die van zijn collega Bonnie T .Maar net zoals bij Generaal Wilson bekruipt mij het gevoel dat ze met een iewat gekleurde bril dat gebeuren bekijken /aanschouwen .Nou en die bril van generaal Wilson was wel heel erg gekleurd tjonge jonge ! 😁🤣😂
Mag ik even terug naar het topic?
De gastcurator Bonnie Triyana beweert dat het gebruik van de term ‘Bersiap’ het risico van simplificatie in zich draagt omdat het ertoe neigt de diversiteit aan feiten te verdoezelen.
Dhr. Triyana illustreert zijn betoog door gebeurtenissen zoals in Banten, West-Java aan te halen . Op 16 augustus 1945 werd vanwege de mislukte rijstdistributie het districtshoofd Tubagus Mohamad Arsad en het hoofd van de politie Raden Sukrawadi door de hongerige bevolking gelyncht..
Door een soortgelijke gebeurtenis ontstond in AUGUSTUS 1944 een oproer waarbij ook Inheemse autoriteiten, onder wie een regent waren betrokken. Het Japanse leger zette sterke troependetachementen in en sloeg de oproer bloedig neer . Afgezien van een opstand van enkele Peta-eenheden in Blitar (1945) deden zich tot 16 augustus 1945 geen gewelddadige oproeren voor, tegen inheemse autoriteiten noch tegen Japanners.
Bij de gebeurtenissen op 16 augustus 1945 in Banten grepen de Japanners juist niet in. Daarbij laat dhr Bonnie Triyana om onbegrijpelijke redenen onvermeld dat de Japanse capitulatie één dag eerder (15 augustus 1945) en de Proklamasi door Sukarno, éèn ik herhaal 1 dag later (17 augustus) plaatsvond . Het lijkt er meer op dat de Indonesische nationalisten/pemoeda’s met de wetenschap van de afgeroepen capitulatie de Japanners om een gewelddadige reactie uitdaagden. Toen deze uitbleef kon Sukarno met een gerust hart de proklamasi van de Onafhankelijkheid van Indonesië uitroepen. Dhr Triyana mag voor een beter begrip wel het historisch kader aangeven .
Datzelfde geldt voor zijn voorbeeld over Noord-Sumatra waarbij Tengku Amir Hamzah, lid van een vooraanstaande familie en een prominent dichter om het leven kwam bij een volksgericht.
Dus het geweld was niet zo algemeen als dhr Bonnie Triyana meent te beweren, hijzelf simplificeert de Bersiap totdat er niks van overblijft. Dat is een uitstekende manier van krom redeneren.
Door gebrek aan geldige argumenten komt zijn redenatie tot afschaffing van het racistisch getinte begrip Bersiap voor de tentoonstelling wel op erg losse schroeven te staan.
@vandenBroek; ‘simplificeert de bersiap etc.’- Nederland ondertekende te Londen 24/9-1941 het Atlantisch Handvest; elk volk heeft het zelfbeschikkingsrecht! Het verloochende(!) dit in het 1e.gesprek met de Republiek te Batavia 4/10- 1945 tussen vd.Plas en Hatta;
geen zelfbeschikkingsrecht= geen(!) merdeka. Dus amok= bersiap!.
Elk gevolg(!) heeft nl. altijd(!) een oorzaak!
note; ik heb bersiap meegemaakt/ondergaan in Ambarawa sept.-nov.1945.
@Dhr Bonnie Triyana gebruikt niet het Atlantisch Handvest als argument in zijn NRC-opiniestuk dus het heeft in dit kader weinig zin over dit Handvest te discussiëren. het leidt alleen maar de aandacht af.
Wat mij bij de aangehaalde historische feiten opvalt, is dat :
a) de gebeurtenis op Banten, West-Java op op 16 augustus 1945 plaatsvond
b) de gebeurtenis in Langkat, Noord Sumatra op 7 maart 1946 plaatsvond, waarbij PKI-facties de aristocraat en dichter Tenghku Amir Hamzah vermoordden. Voor de PKI vertegenwoordigde hij de verfoeide feodale maatschappij en de Langkat aristocratie. Hij werd ook verdacht van contacten met Nederlandse autoriteiten. Tezamen met andere leden van de Langkat aristocratie werd hij naar een plantage bij Kuala Begumit ten noorden van Binja overgebracht en daar door hun ontvoerders gemarteld en gedood.
Een overeenkomst tussen deze twee gebeurtenissen is dat het geweld gericht was tegen de inheems aristocratie. Maar wat belangrijker is , dat deze feiten buiten de Bersiap vallen, althans in Nederland geldend dominante verhaal begint de Bersiap in oktober.1945 en eindigt in februari/maart 1946.
Als deze door historicus Bonnjie Triyana aangehaalde twee gebeurtenissen niks met de Bersiap als racistisch begrip te maken hebben, dan is zijn redenatie tot afschaffing van het begrip Bersiap in de tentoonstelling op drijfzand gebouwd.
citaat dhr. Bonnie Triyana: ….altijd primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden worden opgevoerd”,
Met die opmerking scoort Triyana toch een punt, want lees ik hoe (Indische) Nederlanders de Indonesische daders afschilderen en voeg ik aan de reacties toe ……door Japanse propaganda opgehitste….. dan wordt e.e.a. heel herkenbaar. Er wordt zelfs een onderscheid gemaakt tussen goede en slechte Indonesiers tijdens de Revolusi: de Goeden dwz pemoeda’s die voor de onafhankelijkheid vochten en laatdunkend de Slechten dwz bendes etc.: zei de gelukkige Schizo (vrij naar Komrij).
Een bloemlezing:
-Deze bendes lieten zich leiden door opgewonde standjes, zoals Soetomo. Massa’s uit de onderlagen van de maatschappij laten zich nu eenmaal makkelijk leiden. Die hebben niets te verliezen.
-Warhoofdige agitatoren, ultra-reactionaire islamisten en communistische stokers zweepten de eenvoudigen van geest op
Op zo’n manier worden Indonesiers tot stereotypen teruggebracht, maar de werkelijkheid zag er toch iets anders uit. Dat is de boodschap van Bonnie Triyana.
Ik heb voor de aardigheid het woord Bersiap uit mijn analyses over deze bloedige periode tijdens de Revolusi geschrapt. Op die manier blijft het verhaal niks af te doen aan de Slachtoffers, maar het verhaal wordt er des te duidelijker in een perspectief van de Revolusi geplaatst.
Natuurlijk praten slachtoffers, mogelijke slachtoffers en hun nazaten boos, emotioneel en minachtend over de daders. Heel normaal.
Maar Triyana vervormt die boosheid tot racisme .
Waarom ?
Kennelijk om de boosheid, de pijnen niet te erkennen . Dus deze nare feiten van de Indonesische revolutie te verbergen.
Het is doofpotten.
Bosma van de PVV dacht snel kamervragen te moeten indienen.
Maar haastige spoed is zelden goed.
Hij checkte niet de feiten. Wat het Rijksmuseum werkelijk gaat doen en dacht , bij monde van de directeur Taco Dibbets.
De verwijten aan het Rijksmuseum in vraag 1 en 4 zijn niet waar.
Vraag 2 : weer het manke onderscheid dat Indische Nederlanders niet al in de groep Nederlanders zit.
Vraag 3: alleen de mensen die geïnterneerd waren noemen, terwijl de meeste slachtoffers niet in voorheen in de jappenkampen waren.
Is ook mank aan kennis.
https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2022Z00331&did=2022D00704
Zoals laatdunkend en minachtend over de bendesim de Revolusi wordt gesproken is niet alleen het DOMINANTE Verhaal op dit blog maar ook daarbuiten. Kijk de geschiedschrijving over de Bersiap er maar op na.
De door de Japanse propaganda opgehitste bendes , bestaande uit primitieve ongeciviliseerden uit de kampong worden zonder uitzondering als willoze massa afgeschilderd en over één kam gescheerd. De Proklamasi wordt gewoonweg niet serieus genomen en afgedaan als een Japans maaksel, waarbij Sukarno ook nog eens wordt afgeschilderd als Japanse collaborateur.
Als dat maar vaak genoeg voor eigen publiek wordt herhaald, gaat men in zijn vooroordeel in zijn eigen fabel geloven. Naar de diversiteit van de feiten wordt gewoonweg niet gekeken laat staan dat er plaats is voor meningsverschil. Zo’n verschijnsel wordt ook wel cognitieve dissonantie genoemd.
De vraag is dan niet of het begrip Bersiap racistisch geladen is, maar hoe racistisch de Bersiap eigenlijk was. Of je dan het begrip Bersiap in je narratief wil vervlechten is een andere discussie
Bonnie Triyana merkt terloops op : “Aan de noordkust van Midden-Java, precies als in Banten, werden een dorpshoofd en een groep aristocraten doelwit van woede. Het dorpshoofd werd beschouwd als onrechtvaardig en als een toegewijde dienaar van de bezetter.
Hij mag dan wel beweren dat het geweld algemeen was maar in dit specifiek geval was het geweld niet zo algemeen. Hij doelt op de gebeurtenissen in Brebes, Pemalang en Tegal ook bekend onder de naam “Tiga Daerah Affaire”. Er niet was alleen sprake van social revolutionair geweld tegen de pangreh praja. In dezelfde periode, oktober 1945 werd in Tiga Daereh meedogenloos jacht gemaakt op Indo-Europeanen, Ambonezen en Menadonezen. Juist deze groep werd via razzia’s opgepakt en naar onbekende bestemming afgevoerd. Gesproken wordt over honderden, bronnen spreken zelfs over meer dan 1500 slachtoffers. De gebeurtenissen hebben genocidiale kenmerken.
Zelfs de Bersiap-kenner H. Th Bussemaker maakt in zijn standaardwerk “Bersiap, Opstand in het paradijs” vreemd genoeg geen melding van deze gebeurtenis.
De vooraanstaande Amerikaanse historicus W. H, Frederick zegt op dit blog (2013) over de houding van het Nederlands publiek t.o. de Bersiap : I think the general attitude of the Dutch public has been embarrassment (because these views are at odds with the the politically correct view that the Dutch were the ones in the wrong) and boredom (that was then and this is now).
Mijn vraag is dan wie verbergt wat, waar bevindt zich de doofpot ?
@vandenBroek; ‘wie verbergt wat etc.’- Bij Bussemaker ’s presentatie van zijn boek in
den Haag; stelde ik hem ook de vraag; waarom geen Atlantisch Handvest benoemen? Hij was mij het antwoord schuldig…..- dr.L.de Jong heeft het wel benoemd!!
dhr Mertens kan wel één van de oorzaken van de bloedige gebeurtenissen tijdens de Indonesische Revolusi aanduiden, maar als nog geeneens duidelijk is
a) wie waren precies de slachtoffers en hoeveel?
b) wie waren de daders?
dan wordt het wel moeilijk te spreken over de oorzaken van een onbepaald en ongedefinieerd fenomeen.
Laat ik de redenatie van dhr Triyana volgen en het begrip Bersiap met name de beschrijving van de daders “primitieve, ongeciviliseerde Indonesiërs als daders van de gewelddadigheden” van haar racistische lading ontdoen. Ik plaats e.e.a. in een historisch perspectief:
citaat: “The fact became uglier as W.H. Frederick (een gerenommeerde Amerikaans historicus) using survivortestimonies found out that the perpetrators were not only mobs consisting of members of independent fighters or criminals, but also members of prominent or even (deviant) military officers. Frederick concluded that unlike in other parts of urban Java, the killings in Surabaya were committed in a more systematic way, not only by uneducated villagers but also by educated youth”.
If Frederick analysis is right, then we have a new understanding of the Surabaya affair, which was apparently much complex than what we learned from school textbooks. As a matter of fact, the killing of Dutch, Eurasian and Indonesian minority groups (Chinese, Ambonese, Timorese, etc.) civilians in Surabaya was the only dark chapter of the wave of violence against thousands of others that took place almost simultaneously in most of urban Java and Sumatra, from September 1945 until around early 1946.
Dit schreef Abdul Wahid, lecturer aan het departement van Geschiedenis aan de Gadjah Mada Universiteit van Yogyakarta in Jakarta Post van 2013 “The untold story of the Surabaya battle of 1945”. https://www.thejakartapost.com/news/2013/11/12/the-untold-story-surabaya-battle-1945.html.
Dan wordt het duidelijker wie de pemoeda’s waren IN Soerabaja, die bloedig jacht maakten op Nederlanders, indo’s en andere specifieke bevolkingsgroepen.
Mr. Frederick heeft gelijk, bij de verwoesting van de boerderij , van min grootmoeder,in Wonokromo waren jongeren betrokken die op een school zaten, gebouwd, nota bene, met geld van mijn grootmoeder, die wilde helpen met de opvoeding van de Janaanse jongeren!
Javaanse
@dhr Robert
Op welke datum of in welke periode werd de melkerij van Uw familie overvallen door pemoeda’s en de melkkoeien mishandeld?
Is Uw familie daarna door de Nationalisten in beschermings- of Republikeinse kampen geïnterneerd of konden ze op de melkerij blijven, beschermd door Britse of Nederlandse troepen?
De boerderij/melkerij, Dankmeyer in Wonokromo werd met de grond gelijk gemaakt.Geen hond kon daar meer leven. De pemoedas wilden mijn grootmoeder vermoorden, haar kokkin Mah Kokki beschermde haar.. Zij(mijn grootmoeder) moest op de vlucht slaan naar Surabaya waar een van haar dochters een huis had in Goebeng. Dat huis staat er nog in de buitenwijk van Goebeng. De Nationalisten hebben haar niet naar een kamp kunnen brengen omdat de Engelsen/Ghurkas,etc. in strijd waren gewikkeld met hen(de Nationalisten)en omdat het huis in een buitenwijk stond/staat hadden zij(de Nationalisten) geen tijd meer om haar te evacueren, omdat de Engelse troepen nabij waren. Dit alles gebeurde in de Bersiap tijd in Surabaya en omgeving.De boerderij Dankmeyer was wel bekend in Surabaya en omgeving. A sad and true story.
Dit alles gebeurde in de loop van 1945
Over de bersiapkampen gesproken. Ik ken geen goed verslag in hoeverre mensen daar gevangen waren. Mochten ze in en uitlopen? Mochten ze vertrekken en wegblijven?
Hoe kwamen ze daar terecht. Werden ze gedwongen… van huis gehaald. op straat gearresteerd ?
En hoe was de leefsituatie?
Volgens mij zijn de moeder en zus van dhr Somers ook in zo,n gijzelings-kamp terecht gekomen .Ook een beetje eigenbelang van die leiders van de R.I ,want nog meer moorden op Europeanen zou hun zaak niet goed doen ! Die R.I haalde wel een wit voetje bij die Amerikanen door die communistische opstand neer te slaan !
Klik om toegang te krijgen tot Gepubliceerde_verhalen_2021_website.pdf
Boeroeng, zie mijn verhaal gepubliceerd op de Pelita website, over mijn grootouders. die door de extremisten in een nationalistenkamp werden gestopt. Mannen en vrouwen werden van elkaar gescheiden. Men moest in het kamp blijven. De behandeling en het eten was slecht. Er waren geen of weinig medicijnen. De jongste zoon van mijn grootvader was een van de twee jongste kinderen die in het kamp zaten. Hij is nu 90 jaar oud, maar wil daar niet over praten. Te emotioneel.
Bijgaande het aangrijpende verhaal van Louis Harmanus.
https://www.verhalenoverdeoorlog.nl/nl/interviews/louis-harmanus
Hij werd samen met andere mannen van zijn familie al op 11 oktober 1945 in Nganjuk bij Kediri opgepakt . De razzia was georganiseerd. Indonesische politieagenten waren betrokken en brachten hem en de zijnen naar de gevangenis , waar met speren en stokken gewapende pemnoeda’s hen opwachten. Na verblijf in verschillende kampen eindigde de gijzelijng voor hem en zijn herenigde familie op 14 oktober 1946. -> 14/10/1946 vrij.
11/10/1945 gevangenis van Nganjuk -> maart 1946 kamp Soekoramé regentschap Kediri -> april 1947 kamp Wonoredjo -> 07/07/1946 kamp Minggiran regentschap Kediri
Op 11 oktober drongen een aantal Indonesische politieagenten en met speren bewapende Republikeinen zijn huis binnen. Zijn grootvader, twee ooms , zijn broer Rudi en hijzelf werden gevangen genomen en lopend overgebracht naar de gevangenis van Nganjuk
Voor de gevangenispoort stonden twee rijen pemoeda’s met speren en stokken opgesteld , de gevangenen moesten hier doorheen rennen. Bij dit ‘spitsroeden lopen’ werden ze keihard geslagen, geschopt of gestoken door extremisten. Een oom overleed in de gevangenis door uitputting. De poort en het kamp werden bewaakt door gewapende Indonesische soldaten, die hem meerdere malen hebben geschopt en geslagen.
In april 1946 werden zij dieper het binnenland in gebracht naar kamp Wonoredjo. In dit kamp werden ze bewaakt door hardhandige Indonesische soldaten.
Op 7 juli 1946 werden ze overgebracht naar het kamp Minggiran regentschap Kediri.
In dit kamp vond hij zijn moeder, broers en zusje terug. Op 14 oktober 1946 eindigde hun gijzeling.
https://bersiapkampen.nl/Wonopringgo.htm
Hierbij wat gegevens over het nationalistenkamp Wonopringgo, Pekalongan, waar mijn grootouders werden opgesloten.
@mevr. Ellen
Een onbescheiden vraag maar voor beter begrip. Waren Uw grootouders opgepakt in Malang LOG of in Pekalongan de Kleine Boei?. Met wie waren zij opgepakt, met bekenden?
En waarom eigenlijk, ze deden toch niemand kwaad op die leeftijd?
Het was een gevangenschap
* omdat ze europeaan waren , maar voor eigen bescherming aldus de regering Soekarno
* en de extremisten hadden minder fraaie motieven mensen op te pakken: etnische haat, racisme, etnic cleansing
Je las en hoorde wel eens wat over de bersiapkampen, maar ik nam altijd aan… het viel mee enzo.
Maar meestal mocht men niet het kamp verlaten, begreep ik ? Dan ben je gevangene
Als dat op last gebeurde van de staat Indonesia.. zou schadevergoedingclaims interessant kunnen zijn.
Waarom is het Indonesische extreem geweld niet zo bekend in Nederland.
Om dezelfde reden waarom men al eeuwen lang niet zo veel wist en wilde weten: ver-van-mijn-bed.
Bovendien waren velen van die Nederlanders niet zo “echt genoeg” Nederlander.
@Boeroeng; ‘bescherm kampen etc.’- Na het gesprek 4/10-’45 van der Plas – Hatta; geen merdeka(!) vaardigde 6/10-’45 Soekarno een voedsel boycot af voor alles wat met Nederland/geallieerden te maken had. De meute werd fanatieker; molest en moorden volgden. Soekarno bevreesd voor wat komen zal, vooral reputatie schade in het buitenland, schreef op 9/10-’45 een brief aan gen.Christison, dat wie dan ook en ook hij niet staat is de veiligheid van al die (Indo)Nederlandse families buiten de kampen kan garanderen; als massa hysterie los barst. Hij droeg op en sprak over de radio; de Nederlanders in kampen op te sluiten. De Komité’s Nasional Indonesia (KNI), de lokale bestuur instanties volgden zijn opdracht op. Al op 11-19 oktober ’45 begon de interneringsgolf. Soekarno volgde daadwerkelijk de voortgang door op 13/1-’46 met groot gevolg het kamp Karangpandan= hotel Lustoord in Soerakarta te bezoeken. Al die kampen werden door onze regering gijzelingskampen(!) genoemd! Het keek sip ; toen na bespreking van de Republiek met de Britten; Jogjakarta Agreement 9/1-’46 een aanvang werd gemaakt om ‘de gegijzelden’ ca. 50.000 (!)naar Nederlands gebied te transporteren!
Anoniem= R.L.Mertens. Ook was de Repbliek zelf in staat om de achter gebleven Japanners naar Nederlands gebied te transporteren voor evacuatie naar Japan.
Toen alle Indische families veilig in Nederlands gebied waren gearriveerd……volgde in juli 1947 de eerste ‘politionele actie’ (als dank?) – Ook mijn dood gewane tante ( en haar vermiste broer), die tijdens de bersiap vlucht in Ambarawa werd getroffen. Zij werd nl. door een TNI soldaat gevonden en vervolgens naar Djokja/ ziekenhuis vervoerd/verpleegd.
Het is een illusie denken dat we als Nederlanders worden gezien.
Denk maar niet dat het veranderd is.Het gros van de bevolking(niet Alleen blank) ziet dat nog steeds zo, maar dan als halve/gemngde Indonesiers. Indonesiers of nakomelingen van Indonesiers die hier zijn gekomen omdat ze voor de vijand/Hollanders hebben gewerkt(collaborateur) . En dan ook nog bastaarden van wie de moeders baboes waren. Vrouwen die waneer zij gebeld werden om weer langs te komen, voor geld meer deden dan Alleen het aanrecht schoonmaken of op de kinderen passen.
Overgrote deel van de Nederlanders weten weinig van Hun eigen land of Zelfs regio.
Geven er Niks om Alleen als het in Hun straatje past. Of ze Moeten het googlen.
Zulke mensen Moeten Dan interested hebben in een ander.
Als je geen kennis hebt en Allen vooroordelen en dan ga je ook nog googlen om wat voor reden ook. Dan krijg je zoals hier boven.
Heer Van den Broek. Zoals u kunt lezen, werden mijn grootouders met de twee jongste kinderen (zij hadden totaal elf kinderen, van wie de meesten niet meer thuis woonden) in 1945 vanuit de plantage Petaroekan (Pekalongan, Midden-Java) door de nationalisten weggevoerd. Eerst naar de gevangenis (Grote/Kleine Boei) en 1 jaar later werden zij gevangen gehouden in het nationalistenkamp Wonopringgo. Deze suikerfabriek lag ongeveer 10 km ten zuiden van Pekalongan. Het kamp bestond uit 6 woonhuizen, 1 voor mannen (het mannenkamp) en 1 voor vrouwen en kinderen (het vrouwenkamp). Mannen en vrouwen werden dus van elkaar gescheiden, geen gezinshereniging. . De omstandigheden in de kampen waren slecht. Zo worden genoemd: uitputting en ondervoeding, propvol, onvoldoende ruimte, absoluut onvoldoende noodvoorzieningen bij de kali, slechte medische zorg, geen ziekenzaal. De gezondheid van de gevangenen en de kledingomstandigheden waren slecht.
Mijn grootvader was planter (plantagehouder in afgelegen gebieden). Enerzijds werden zij door de lokale bevolking met wie zij werkten, aangesproken als bapak (vadertje), anderzijds waren zij gevreesd door het strenge (werk)regime dat werd gehanteerd door de planter die doorgaans een harde manager was. Een enkele planter werd zelfs slavendrijver genoemd. Na het cultuurstelsel dat in 1870 werd afgeschaft kwamen de zogenaamde koelie-ordonnanties die eigenlijk een verkapte slavernij inhielden. De laatste koelie-ordonnanties zijn in 1941 ingetrokken.
Een plantage bood voedsel. “in verband met de overgave van Japan in 1945 was er sprake van hongersnoden en werkloosheid. Arm, hongerig fabrieksproletariaat werd door de pemoeda’s opgefokt tot vrijheidsstrijders. Die hun levensonderhoud zelf bij elkaar moesten sprokkelen. En als bij die plunderingen de eigenaren, voornamelijk (Indo)Europeanen, in de weg stonden, waren die op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats. Het waren de bewoners/eigenaren die nog thuis waren, en zo de plunderaars in de weg stonden. Vandaar was plundering de enige mogelijkheid nog aan voedsel te komen.” (bron: Jan A. Somers).
Kijk wat Noordin op 28 januari om 17:01 schrijft klopt als een bus ! Hij schrijft het is een illusie om te denken dat Indo,s als Nederlanders worden beschouwd /gezien ! Ja klopt maar hangt er een beetje vanaf hoe je eruit ziet ! Een van huidskleur lichte Indo met blauwe ogen wordt wel gezien als een Nederlander en een donkere niet .Mijn persoon wordt gewoon als een buitenlander gezien ,geen probleem overigens ,ook andere migranten zien mij als een buitenlander dus niet Nederlander ook goed ! Hoe ik in Indonesia wordt gezien ? Ja lachen als een Indonesier , ook goed ! Maar mijn volle broer wordt dan weer gezien als een “” echte”” belanda .Volgens mij gaat het erom hoe je je zelf voelt ,voel je je Indisch ? o.k goed Voel je je niet Indisch ? o.k ook goed ! Ik ken veel geadopteerde Indonesische mensen ,voelen zij zich Indonesier ? Nou de meesten niet hoor ,ze zijn in doen en laten gewoon Nederlander ! Kijk je dan naar die Blasterans in Indonesie voelen zij zich wel Indonesier ? Ja hoor 100% .Ruud Gullit ,moeder Nederlands ,vader Surinaams zei eens “” Ik voel en ben gewoon een Nederlander !”” Hij kreeg meteen een hele lading stront over zich heen van die Surinaamse gemeenschap ,waarom ? Hij zei eerlijk hoe hij zich voelde klaar af ! De meeste mensen op dit blog zijn van de 2e generatie dus voelen zij zich Indisch ,anders zit je niet op dit blog ( Indisch4ever ) Wat ook een kenmerk is van Indo,s van de 2e generatie ? De meesten zijn conservatief en Rechts denkend ,dat was de 1e generatie trouwens ook ,de 3e generatie Indo wordt steeds meerLinkser .mooi toch Ik ben zelf van de 2e generatie en Links maar ik kan heel goed omgaan met Rechtse Indo,s ook van de 2e generatie ,ga respectvol met elkaar om ! Kijk ik ben geen lid van die FIN ( Federatie Indische Nederlanders ) maar ik mag si Botak wel ! Gewoon een aardige Rechtse Indo ,niks mis mee maar hij moet natuurlijk niet si Boeroeng proberen een poot uit te draaien ,zo ga je niet als Indo,s met elkaar om ! En dan loopt er hier op I4e een z.g Vol bloed Indo iedereen voor Ikan boesoek uit te maken ,ja ken niet tog ,komop kurang adjar ya ! Nou gedraag ik mij zelf ook soms als een Surinamer van de Pasar Ikan o.k is ook niet goed ! Mea culpa ( of zoiets ) Zoek niet altijd de fout bij anderen maar ga ook te rade bij je zelf !!! Welke personen op Indisch4ever een grote indruk op mij gemaakt hebben ? Nr 1 Pak Lemon ! een uiterst beschaafde Indisch man ! 2) Pak Marawasin een zeldzaam intelligent persoon 3) Hans Boers ,altijd vol humor maar …………………maak hem niet kwaad ! 4) Pak Pierre een knettergekke Rechtse Indo ( maar dat mag ik alleen zeggen ) hij heeft humor ! en dat hebben veel Linkse mensen niet ! 👍👍😁😎 Pukul terus Hans en PP !
Bung Tolol zegt:
28 januari 2022 om 21:15
…..3) Hans Boers ,altijd vol humor maar …………………maak hem niet kwaad !…. (Valt tegenwoordig mee Bungkie sinds ik met een dubbele enkelband rondloop, dus extra voorzichtig met gebruik van de klewang).
Enne dank je wel Bungkie voor je compliment….en de grotee indruk die ik gemaakt schijn te hebben op je….:-) 🙂 Hoe gaat ie trouwens? Hopelijk alles naar wens voor zover mogelijk…Het is jammer dat je zo ver weg woont, anders had ik je op een bacootje getrakteerd. Keep on smiling en doe voorzichtig…Zo voorlopig weer genoeg ge-oreerd op het I4E…
oh ja, moet nog ff kwijt. Weet niet meer precies waar en wanneer, maar een paar weekjes geleden schreef je iets over Kembang Kuning kerkhof Surabaja of iets degelijks…voor Belanda’s en voor Indonesiërs… (Of je antwoord krijgt is een tweede was je aanvullende frase…)
Ik vul aan als volgt Surabaya kerkhoven:
1) Kembang Kuning ereveld voor oorlogsslachtoffers ( mijn broer, mijn pa en een paar ooms liggen er waaronder zelfs Armeense ooms….Ik hoor iemand al roeptoeteren: Daar heb je hem met zijn Armeniërs)
en ernaast gelegen
2) Kembang Kuning Algemeen (mijn pleegma ligt er en nog enkele andere familieleden waaronder ook Armeniërs ) nog steeds in gebruik voor alle Christenen van welke landsaard dan ook (met apart gedeelte Joods) en is bijna een stad op zich zelf geworden waar veel marketentsters ’s nachts vers vlees verkopen tegen een animatie tarief en daarbij spaarzegels toegeven voor een gratis rittenkaart of soms 3x voor de prijs van 2x, tot grote ergernis van de overledenen die in hun rust gestoord worden….en omdat zij op de dag ook al geen rust krijgen aangezien er een heel stratenplan door het kerkhof heen loopt voorzien van mannelijke nietsdoeners die over hun avontuurlijke nachten verhalen….en de dure doktersrekening laten zien voor hun behandeling van wat aandoeningen op hun gebruiksvoorwerp…
3) Peneleh niet aktief meer in gebruik maar wel aktief bevolkt door honden, kippen en geiten en een verdwaalde kat en wat ratten en overdag wat voetballende jochies en natuurlijk de stoffelijke resten van toen fan froeher en dan nog een drietal (wijk)kerkhofjes verscholen in kampungs (Tambaksari Pacar Keling bijvoorbeeld) en daarbij nog een aantal Indonesische kerkhoven voor Muslims. (En natuurlijk enkele Chinese kerkhoven en mij onbekend welke nog in gebruik zijn en hoeveel er geruimd zijn).
Fijn weekend en voorlopig maar weer even Van het Westelijk Front Geen Nieuws omdat ik me nu bezig hou met Peneleh en vooral de kinder graven en de transmigratie van mijn website gaande is.
https://theindoproject.org/revolusi-controversy-rijksmuseum/?fbclid=IwAR1K65rzF9qzLiY7gnIYOanqNo___2dWcjvcEzLb7Udrj7oj5WMnZtMYveA
Why all the ruckus, the furor? Why this continuous reactive debate? Why can’t we all unite and demand the same thing, once and for all….. A Truth and Reconciliation Commission! The root of the problem lies in the way the decolonization of the former Dutch East Indies was handled by the Dutch Government more than 75 years ago. It was a catastrophic failure with effects that continue to haunt not only the Dutch Government but the people who were affected. A public back and forth of finger pointing, such as this recent debacle involving the Rijksmuseum, does not resolve the injustices done in the past nor will the opinions of you, academics and public officials change that . Uncovering the truth about human rights violations that occurred during the period of decolonization INVOLVING BOTH parties is needed. A Truth and Reconciliation Commission between Indonesia and the Netherlands is long overdue.
By 3 things is the world sustained: by truth, by judgment, and by peace.
“Why can’t we all unite and demand the same thing once and for all…”
We cannot unite because we are Indo’s.
Dear A. Olive: “We cannot unite because we are Indo’s.” What a sad commentary about a people who had the resiliency and the fortitude to survive WWII, the Bersiap, loss of homeland and repatriation. If we we cannot unite, I am afraid that our own Indo history, our culture will be doomed to a small footnote in Dutch and Indonesian history.
Hallo mrs. Priscilla Kluge McMullen
I too am afraid that our own Indo history is doomed to a small footnote in Dutch and Indonesian history if we do not unite. Just look and see how many organizations there are in the Netherlands to promote Indo culture, de Indische kwestie, Back Pay, Help for Warganagara’s etc, etc. Instead of uniting in a force to be reckoned with.
Indo organisations have their own agenda and are not united even when it pertains to the Bersiap, Politionele acties and Westerling, reasons why many of us are dead or still alive.
Many Blanda’s in the Netherlands still see us as foteigners or Indonesians.
It may be different with the first generation Indo in the USA but the future generations here have for the most part no interest in the Indo culture beyond sate and gado-gado. I have 4th generation cousins in the USA who have no interest in their culture and don’t even know or care that they are Indo’s, My adult nieces in the Netherlands see themselves as granddaughters of Indo’s and no more than that.
Mrs. Priscilla Kluge McMullen
May God help us if being Indo is a feeling like so many of us say, for feelings are not reliable, they come and go.
Dear A. Olive, I agree with your assessment.
@mevr. Ellen. ik stel mijn vraag omdat de internering van U familie te volgen is.
12/10/45 Pension Fredriksz (314) -> 23/10/45 Kleine Boei (314) -> 18/4/46 Wonoppringo (314) en op zijn laatst de evacuatie op 09/03/47.
Opmerkingen
a) vrouwen+kinderen (vr,ki) werden afzonderlijk van de oudere jongeren en mannen (jo, ma) geïnterneerd. Hun bescherming dus veiligheid werd zodoende niet vergroot, Indonesiers konden weliswaar beweren dat de kampen bescherming boden , maar voor het tegendeel is meer te zeggen, zie mijn verhaal over dhr Louis Harmanus. Het verhaal van dhr Mertens is dan wel op drijfzand gebouwd, Soekarno bedreef meer buitenlandse propaganda met deze z.g.n. beschermingskampen.
De Chinezen werden ook bedreigd maar ik ken geen voorbeelden van grote aantal Chinezen in Republikeinse kampen!
b) er werd enkele malen van kamp verwisseld. De zijn onduidelijk
De motieven van Indonesisch geweld waren niet hoofdzakelijk plundering. Gezien vanuit het perspectief van de Indonesische Revolusi werd dit ogenschijnlijk crimineel geweld wat anders als dit voor een volksdeel een levensbedreigende lading kreeg, de (Indo-)Europese bevolking werd als excuus in “beschermingskampen” geconcentreerd. In Duitsland heette dat toentertijd Konzentrationslager (KZ-Lager).
In Wonoppringo gebeurde op macro-niveau dat de Nederlandse en indo-Europese bevolking werd geïnterneerd, er mag ook van Etnische zuivering gesproken worden. Dan krijgt e.e.a. een racistische lading en dan zijn we weer bij dhr. Bonnie Triyana.
@vandenBroek; ‘etnische zuivering etc.’- Door internering en daarna(!) evacuatie naar Nederlands gebied? – Nou ja, u kunt het ook inderdaad zien als; etnische zuivering uit Republikeins gebied….! En zelf ook als een racistische maatregel…!
Inderdaad racistisch en fascistisch,2 begrippen geleerd van de kolonisatoren de Hollanders en de Japanners en in praktijk gebracht tijdens de Bersiaptijd.
@dhr Mertens
Het is geen kwestie van mijn waarneming maar van feiten. Op basis van de gegevens in bersiapkampen.nl kan de situatie in Malang. beoordeeld worden. Dhr Mertens kan zelf aangeven hoeveel Nederlanders en Indo-Europeanen uiteindelijk na de politionele acties in Malang achterbleven.
Maar deze wijze van (etnische) zuivering kwam niet alleen voor in Malang.
Ik neem als voorbeeld Koeningan. en zet de feiten op een rijtje.
Begin oktober worden 250 mannen, vrouwen en kinderen (Nederlanders en Indo-Europeanen) in Koeningan en uit de wijde omgeving bij razzia’s opgepakt en geïnterneerd. 23 mannen en jongeren 21 Indo-Europeanen, 1 Chinees en 1 Ambonees worden afgescheiden van de vrouwen en kinderen en afgevoerd naar Koeningan .Bij de gevangenis slacht de plaatselijke bevolking met slag- en steekwapens deze 23 personen op beestachtige wijze af, enkele gewonden worden zelfs levend begraven. Bij de Oorlogsgravenstichting is hun datum van overlijden 15/10/1945 aangegeven. De plaatselijke Indonesische autoriteiten en de locale politie grijpen niet in, ze waren zelfs medeplichtig.
De 237 aan hun noodlot gelaten vrouwen en kinderen worden gedeporteerd naar door de Indonesiers eufemistisch genoemde Beschermingskampen, de gevangenis en mogelijk naar andere kampen in Cheribon. Uiteindelijk worden ze in April 1946 per trein naar Batavia (station Manggarai) geëvacueerd.
Vergelijk ik Koeningan met vele andere bloedige gebeurtenissen in die periode waarbij de opeenvolging van feiten hetzelfde is, dan is er sprake van een systematiek waarbij voornamelijk Indo-Europeanen op beestachtige wijze werden afgeslacht. Het B-begrip noem ik nog geeneens om het bloedblad te beschrijven.
@vandenBroek; ‘zelf aangeven etc.’- Ik heb zoals al verteld ; bersiap in Ambarawa meegemaakt> Weet niet wat er precies elders is gebeurd. Ik heb hier ooit een dame ontmoet, die mij vertelde wat er in Malang met haar gezin is gebeurd. – Heb overige zaken over de beschermkampen, via het boek van M.van Delden 2007 geweten. Opmerkelijk voor mij is haar verhaal over Ambarawa; exact wat ik heb meegemaakt. Ook staat er ook het negatieve over die roerige periode wordt; oa. de gedode Indo’s in kampongs, die toen als schild(!) werden gebruikt, toen de Britten in aanval gingen etc.. Haar boek is een must read! Goed gedocumenteerd; niet met zgn. schattingen etc.en met bron vermeldingen. – Al met al, terugdenkend aan die bersiap periode; heb ik toch achting voor die jonge Republiek, die met de riemen van toen moest roeien om de zaak in de hand te houden. In een revolusi , die door Nederland is uitgelokt!! Geen zelfbeschikkingsrecht]= geen merdeka! Dus amok= bersiap! En waarbij; werden wij buitenkampers geslachtofferd voor herbezetting(!) van Indië. Mijn gram treft vooral van Mook/ het beleid, die via Britse waarschuwingen wist, dat wij Indo’s ( zonder vaders) buiten de beschermde(!) kampen in gevaar waren! En dan toch maar doorgaan met provoceren; een Japans maaksel, Soekarno een collaborateur. Ik heb het gevoel, dat den Haag toen al maling had aan ons; Indische groep, want de Tottoks zaten veilig in de beschermde kampen. – Ook nu weer; hoe Ned. historici nav. Bonnie’s (onterechte) opmerkingen, het Indisch leed= de kreet bersiap achteloos(!) willen verbannen. Dat herinnert mij meteen aan, hoe wij via een commissie Werner 1952( die een selectie maakte; 25 % westerse- en 75 oosterse Indo’s) indertijd pas in Ned. werden toegelaten! Zegt mij al veel, hoe de Indische belangen zelfs nu behartigd worden. Wat een gotspe!
Omdat Ambarawa een Japans interneringskamp was geweest , is het een geval apart. Na de Japanse capitulatie vielen Indonesische nationalisten het kamp aan met lichte wapens waarbij tientallen Nederlanders in het spraakgebruik Europeanen dodelijk gewond raakten. Uiteindelijk bevrijdden een Britse legermacht vanuit Semarang de geïnterneerden dwz RAPWI.
Een ander gebeurtenis waarbij Indonesische Nationalisten geïnterneerden (RAPWI) aanvielen , voornamelijk Nederlanders, was het beruchte Goebeng transport in Soerabaja. Aangezien de Nederlandse geïnterneerden werden beschermd door Japanse en later door Britse militairen was het aantal slachtoffers gering.
Mevr. Van Delden kan weliswaar een duidelijke beschrijving geven van de gebeurtenissen in Ambarawa en ook in Bandoeng, maar wat bij haar ontbreekt zijn de gebeurtenissen te beschrijven in het perspectief van de voor Nederlanders en Indo-Europeanen noodlottige en bloedige gebeurtenissen tijdens de Indonesische Revolusi
Als zij schrijft over het proces van internering dan dient ze ook de bloedige gebeurtenissen erbij te betrekken. Want de Indonesiers beweren dat de republikeinse kampen ingericht werden om vooral de indo-Europese bevolking te beschermen. Maar gezien de FEITEN in bvb Soerabaja was het tegendeel het geval. Op 15 oktober 1945 halen groepen pemoeda’s Nederlandse en vnl Indo-Europese jongens en mannen op waarvan een groot deel in De Kalisosok- of Werfstraatgevangenis werd opgesloten . Die dag word Bloody Monday genoemd. Maar ook na die dagen slachtten Indonesische Nationalisten Indo-Europeanen af.
De Indonesiers konden zonder enige problemen deze jongens en mannen maar ook vrouwen en kinderen overdragen aan de Britse legermacht die na 24 oktober Soerabaja bezette. Maar dat gebeurde niet. De geïnterneerden in de Werfstraatgevangenis werden op een gegeven moment gegijzelden (hostages) genoemd en als schild gebruikt tegen een Britse aanval. Ter nauwernood konden volgens Van Delden 2500 !!!! geïnterneerden worden bevrijd op 10 November . De Indonesische nationalisten deporteerden tijdens de Slag om Soerabaja (10-30 November) duizenden Indo-Europeanen naar elders, zie bersiapkampen.nl . De vele Chinezen werden niet weggevoerd.. Vòòr en tijdens de slag om Soerabaja werden honderden Indo-Europeanen op beestachtige wijze afgeslacht.
Maar wat schrijft Mevr. van Delden over Koeningan p.517
behuizing of kampnaam : gevangenis
Inwonersaantallen : gemengd 250, 25 vermoord
Dan kan ik niet zeggen dat Mevr. van Delden zich goed heeft gedocumenteerd, zij maakt ook schattingen zonder bronvermelding. Laten eerst de feiten duidelijk vastgesteld worden, voordat over oorzaak en gevolg gediscussieerd kan worden.
Ik heb het B-woord maar buiten beschouwing gelaten.
@vandenBroek; ‘feiten etc.’- In de maande oktober ’45 gebeurde van alles; siaaaap, boenoeh belanda!/dood aan de Hollanders. In die bewuste maand ging een woedende meute op jacht naar alles wat met Nederland te maken had. In diezelfde maand werd Popda opgericht en de oproep gedaan om de belanda’s in kampen op te sluiten. Menig pemoeda dacht eerstens, dat het echte gevangen(!) kampen werden. Zo ook de behandeling van de ‘gevangenen’! Mijn vermiste oom werd al duwend/schoppend in zo’n kamp gestopt. En toen de Popda ( de opgerichte organisatie) verscheen een betere behandeling kreeg.- In recente Pelita bladen beschrijft zij nu de in haar boek genoemde kampen wat uitgebreider. De bron vermelding is bij Pelita/ Indische regering/ Rode Kruis gegevens mi. nauwkeurig genoeg. Echter natuurlijk ook goed, dat u naar andere officiële bronnen kijkt en daarna Pelita inlicht. – in het Dagboek over de bersiap tijd Soerabaja 1987 van ing.AC.Broeshart; met een namen lijst van omgekomen personen,
tijdvak 19/9- 30/11- ’45. Met vele Molukse/Indonesische en Chinese namen! Opgesteld door het Opsporingsdienst Overledenen (OVO) en in Dagbladen 1949 gepubliceerd; namen van; overledenen en vermisten.
@ dhr Mertens
Woedende meute? Dat viel best mee.
De OpsporingsDienst Overledenen ODO publiceerde in de Nieuwe Courant van 10/05/1949 een lijst van overleden en vermiste personen in Soerabaja. Chinezen zijn apart vermeld, maar wegens gebrek aan andere gegevens is geen zinvolle analyse te maken. Wat overblijft van de lijst zijn 205 namen van Nederlanders, Indo-Europeanen, en met hen sympathiserende Ambonezen en andere indonesiers.
92 (45%) van hen zijn bij de Oorlogsgravenstichting geregistreerd dwz er is tenminste een graf maar dat wil niet zeggen dat er een lijk werd begraven
De overigen 113 (55%) registreerde de ODO als vermist. In de periode september-december 1945 betekende in Soerabaja vermist= ontvoerd.
Voor Batavia werd eenzelfde soort lijst gepubliceerd. Van een aantal teruggevonden personen registreerde de Oorlogsgravenstichting deze als slachtoffer, maar een groter aantal werd als vermist=ontvoerd opgegeven. In een artikel op I4E werd van deze lijst 1 vermiste of ontvoerde persoon levend teruggevonden.
Uit de gegevens van Batavia en Soerabaja kan ook het geslacht en de leeftijd van de slachtoffers worden bepaald. Anders dan men gewoonlijk verondersteld waren het niet vrouwen en kinderen maar grotendeels (>60%). mannen het bloedige slachtoffer.
Het geeft aan dat de woedende meute althans in deze steden georganiseerd en gericht jacht maakte op deze bevolkingsgroep. Het geweld was daarmee niet zo algemeen als dhr Bonnie Triyama veronderstelt.
Mevr. Van Delden beschrijft wat er met de overlevenden gebeurde. Ik heb het concreet over duizenden SLACHT-offers en meer dan 10 duizend vermisten= ontvoerden, waarvan het lot officieel nog steeds onbekend is . Daar ligt de pijn.