Naar aanleiding van een oplaaiende batikdiskussie ,
Nog eens dit topic uit 2017 herhalen
Bron is het Tong Tong/Moessonarchief. Vul een nepmailadres in of je echte, hokje aanvinken, klik aan ‘bezoek ons online tijdschrift’ .
-
Elke dag Indisch nieuws en wetenswaardigheden.
!
Heeft u tips, een foto, een oproep of wilt u een column/pikiran schrijven, jangan malu-malu.
indisch4ever@gmail.com
!
En ken je deze?:
en 
- Het archief van Indisch4ever
is best wel te filmen !!
...................
...................
.......... Bekijk ook
de archipelsite
met honderden topics.
Zoekt en gij zult vinden. ! -
Indische portretten
ingezonden door de lezers.
-
Thomson
Nassauschool Soerabaja
Depok
Wie is deze familie
Wolff
Tankbataljon Bandoeng 1939
Is de bruid Günther?
Wilde en Waldeck
Brouwer en Hagen
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Kerst 1930 a/b Baloeroan naar Indië
XXXXXXXXXXXXXX
Bertha Lammerts van Bueren-de WitXXXXXXXXXX zwieten 214
Bisch
!!!!!!!!!!!
Detachement Verbruiksmagazijn,
Hollandia
van Hall
Smith
Emy Augustina
Detajongens
von Stietz
de Bar
Soerabayaschool ca 1953
Wie zijn dit ?
Damwijk
Klein
IJsselmuiden
van Braam
Zuiderkruis
Foto
Koster
Versteegh
Baume
Falck
Boutmy
Otto
oma Eugenie Henriette Smith
Meliezer-Andes
christelijk lyceum bandoeng
christelijk lyceum bandoeng
Saini Feekes
Mendes da Costa
Anthonijsz
Bromostraat
Wie?
Tambaksari/Soerabaja-1946
Ornek
van Dijk
.Haacke-von Liebenstein
Theuvenet
Sollaart
Berger-de Vries
Foto's gemaakt door Henrij Beingsick
Augustine Samson-Abels
Samson
Huygens
Hartman
Otto en Winsser
Marianne Gilles Hetarie
Constance en Pauline
Versteegh
Lotje Blanken
Charlotte Hooper
John Rhemrev
Schultze
W.A. Goutier
Otto-Winsser
Bastiaans
Verhoeff
Beisenherz
Stobbe
Wendt-van Namen
Harbord
Pillis-Reijneke
Nitalessy-Papilaja
Reijneke
Oertel-Damwijk
Bruidspaar te Semarang
Daniel
Krijgsman
van Dun
Ubbens en van der Spek
Kuhr
Oertel
Nijenhuis-Eschweiler
Wie ben je
Philippi-Hanssens
Tarenskeen-Anthonijsz
Hoorn-Dubbelman
Mendes da Costa
Palembang
Indisch4ever 
Heel leuk om te lezen dat in Yokjakarta een voorouder van mij erbij staat: Kriegenbergh-Voorneman, Mw. C. von
Als je me nouw. Ik vind nl. bekende namen – familie? Helaas allemaal te lang geleden.
Cap – uit het verre Westen.
Toch bijzonder dat zo’n hele industriële branche overheerst werd door vrouwen .
Het was niet allemaal 1 vrouw die thuis 1 kamertje had en daar batikte voor een bijverdienste.
Ze waren ook managers met werknemers en meer werkplaatsen. Sommigen hadden tientallen werknemers . En soms meer dan 100.
Als ik zo de namen lees , waren de vrouwen vooral indo-europees met diepe Indische wortels, dwz meerdere generaties voorouders voor hen die er opgroeiden .
In dit lijstje staan niet de Indonesische bedrijven. Die moeten er toch zeker wel geweest zijn ?
Boeroeng zegt:
28 januari 2017 om 10:47
In dit lijstje staan niet de Indonesische bedrijven. Die moeten er toch zeker wel geweest zijn ?
=============================
“Orang Indo Belanda memulai usaha batik dalam bentuk industri rumah tangga dengan membeli batikan dari para pengrajin batik dan mengupah orang untuk mencelup.”
Hier kan je concluderen dat het eerst een huisindustrie was .
De dames (Orang Indo Belanda) kochten gebatikde lap katoenen stof ,of zijde ( een getekende maar nog niet gekleurde lap stof) van de Javaanse leveranciers huis.
Daarna wordt het in diverse stadia’s en kleuren geverfd (hoe meer kleuren , hoe duurder).
De Javaanse huisvrouwen gaan hun gebatikde lappenstoffen verkopen aan de inkopers(ingezameld door de tussenhandel).
Dat is dan de gewone huis tuin keuken batik broeken.
Deftige en rijke Europese klanten bestellen hun eigen batik bij de dames , volgens hun smaak /ontwerp.
De verzameling batiklappen, met eigen europese smaak etc werd BATIK BELANDA genoemd.
Vroeger was batik alleen bestemd voor de adel/kraton.
@ Mas Surya….De dames (Orang Indo Belanda) kochten gebatikde lap katoenen stof ,of zijde ( een getekende maar nog niet gekleurde lap stof) van de Javaanse leveranciers huis…..
Het is mij onbekend of de oveige Indo dames dit deden…. Maar , de dames van Zuylen (Pekalongan) zouden van deze uitspraak beslist niet gecharmeerd zijn…..(voor gebatikde lap katoenen stof opkopen.)….
Hans Boers zegt:
28 januari 2017 om 14:17
@ Mas Surya….De dames (Orang Indo Belanda) kochten gebatikde lap katoenen stof ,of zijde ( een getekende maar nog niet gekleurde lap stof) van de Javaanse leveranciers huis…..
=========================
Ik geef alleen door wat ik gelezen heb.
Ik denk ook niet dat veel van de dames zelf zelf de tjanting nam en aan het schilderen zijn om verder te verkopen , van stukproduktie naar serieproduktie.
Meestal gaat men dat uitbesteden/bestellen bij de Javaanse huisvrouwen , via de opkopers.
In Tasikmalaya , had de buren van mijn oom een huisindustrietje , waar men de beschilderde lappenstof in diverse verfbaden hadden bewerk .
http://batikdan.blogspot.nl/2011/09/batik-belanda.html
Cap en anderen,
Nog meer bekende namen ?
Te Soerakarta:
*Stoelman-Veerman: ma is Risch, schoonouders is Stoelman-Damwijk
*Tielman-Coenraad: ouders Johannes C en Dijkem, schoonouders Tielman-Wiggers
*Ruempol-Schomers : ma is Stavers, schoonouders Ruempol-Senstius
*Henrietta Cornelia Flohr-Mischke: ouders Mischke-de Beer, schoonouders Flohr-Helwich
*Flohr-Samuelsz : schoonouders Flohr-Helwich
* E. Coenraad
*Josephine Wijnhamer-Mischke: ouders Mischke-de Beer, schoonouders Johan Christoph W en Rassidjem
*Leontina Kussij-Mischke, ouders Mischke-de Beer
*Louise Roggen-Mischke, ouders Mischke-de Beer
*Engeltina Lucardie-Schmidgall, ouders Schmidgall-Kolmus, schoonouders Lucardie-Ertzinger
Alleen de batik VAN ZUIJLEN is TOT NU TOE,wereld bekent geworden als zijn BATIK BUKWETAN( Bouquet) al zijnde batik Belanda.
Werd “Batik Belanda” niet het spul genoemd dat door de Twentse textielbaronnen machinaal werd geproduceerd voor de Indische markt (goedkope “kain plekat”)?
De Helmondse firma Vlisco heeft dat kunstje voortgezet en produceert vandaag de dag nog “batiks”, maar dan in felle bonte kleuren, voor de westafrikaanse markt.
Pak Pierre
Dank voor deze info! Het waren volgens mij allemaal Indo-Europese batikonderneemsters, sommigen konden zelf batikken (vaak van hun inheemse moeders, grootmoeders, tantes geleerd).
Wordt ook Batik Belanda genoemd, maar deze term is foutief en pas rond 1990 door Harmen Veldhuisen verzonnen (zie zijn boek met deze titel). Het is geen Hollandse batik, maar Indo-Europese batik, het is dan ook juister deze Indische batikkunst Batik Belanda-Indo te noemen. Mocht je de term Batik Belanda willen gebruiken, dan kun je deze betiteling beter toepassen op de Nederlandse batik productie uit de Nieuwe Kunst periode, denk aan Carel Lion Cachet, Thorn Prikker en Dijsselhof (zie zijn gebatikte wandbespanning in het Haags Gemeente Museum), periode 1890-1910.
En de batiks van Chris Lebeau, bijvoorbeeld de Art Nouveau stofomslag van De Stille Kracht van Couperus uit 1900…
Kees de Ruiter zegt:
29 januari 2017 om 10:10
Dank voor deze info! Het waren volgens mij allemaal Indo-Europese batikonderneemsters, sommigen konden zelf batikken (vaak van hun inheemse moeders, grootmoeders, tantes geleerd).
=========================
1.sommigen konden zelfs batikken.
Ook logisch , niet iedereen kon tekenen en of de arbeidsintensieve batiklap maken .
In het begin was alle batiklapjes een batik tulis.
Ik zie me al dat de njonja besar kontroluir , of admintratir een hele tijd aan het batikken waren.
(Quote: Pengerjaan batik tulis yang halus bisa memakan waktu 3 hingga 6 bulan lamanya.= kost je een paar maanden)
2.geleerd van hun inheemse “connection”
Voor de Indonesiers van toen waren de de njonja Indo-Belanda gewoon Belanda’s, vandaar dat de batik gemaakt door de njonja’s Batik Belanda genoemd.
Zoals Batik Tjina, Arab ( met Chinese en Arabische motieven) .
In Malaysia heet het Batik Njonja .
Op Java was het gebaseerd op de Batik Kraton, , dan heb je die Sundanese en Javaanse vorstenhuizen.
Mocht je een document of tekst vinden met de term Batik Belanda van rond
1900 of eerder, heel graag! Ik heb aan batikexpert verbonden met Museum Tekstil in Jakarta gevraagd of zij voor
1990 bekend waren met deze term. Nee was het antwoord, ze noemen het Pengaruh Eropah batik, met Europese invloed. In Engels is Indo Dutch volgens mij correct. Het Danar Hadi in Solo heeft wel een sectie met bordje Batik Belanda, maar dat staat er pas sinds 1997-1998, deze batiks komen uit de collectie Veldhuisen en bij de verkoop in 1997 als zodanig omschreven.
Anoniem zegt:
29 januari 2017 om 11:31
Mocht je een document of tekst vinden met de term Batik Belanda van rond
1900 of eerder, heel graag!
=====================
Dat word zoekwerk.
Een dooddoenertje :PENGARUH Eropah Batik , he he logisch omdat het beinvloedt werd (di-pengaruh-i)
Lamenielahen.
Het stikt daar van indonesische site’s zoals o.a :
http://museumbatikpekalongan.info/?p=585
Hier werd beweerd:
Salah satu faktor adalah untuk membantu perekonomian. Banyak dari mereka yang adalah janda, dan mereka harus mendapatkan pemasukan tambahan selain dari gaji pensiunan suaminya yang meninggal. Adalah Van Franquemont salah satu pembatik Belanda yang pertama.
Vrij vertaald de dames beginnen meestal te batikken uit economische noodzaak , als bijverdienste /aanvulling van de pensioen van hun overleden man (JANDA).
Kijk ook naar de lijst van Pak Boeroeng, zie je ook WED. vermeld.
De eerste batikster was Franquemont .
Europa kende de batik via Sir Thomas Raffles (History of Java=heb de Indonesische vertaling).
Wikipedia :
Pada 1873 seorang saudagar Belanda Van Rijekevorsel memberikan selembar batik yang diperolehnya saat berkunjung ke Indonesia ke Museum Etnik di Rotterdam dan pada awal abad ke-19 itulah batik mulai mencapai masa keemasannya. Sewaktu dipamerkan di Exposition Universelle di Paris pada tahun 1900, batik Indonesia memukau publik dan seniman.[4]
===== 1873 een Nederlandse handelaar V.R gaf een batiklap aan Ethnische Museum Rotterdam begin de 19de eeuw .
Bij de tentoonstelling Exp.Univ. Parijs 1900 trok batik Indonesia de aandacht.
Bovenstaand verhaal is best aannemelijk.
Ned.Indie werd voortijdig (sic) met de globalisering geconfronteerd. Twentse maar ook Brabantse textielfabrieken overspoelden met goedkope en op industriele wijze vervaardigde batik (sic) begin 20ste Eeuw de Indische markt. Het was pre-Trumps gezegd: Netherlands first, een ongewild effect van de Westerse Industrile revolutie. Een bijkomend gevolg was dat de locale batik-industrie weggevaagd werd, terwijl veelal Indo-Europese boutique-shops (zie bovenstaand artikel) hun hoofd boven water konden houden.
Japan probeerde vòòr de oorlog haar goedkope textiel op de Indische markt te slijten maar daar stak de Nederlandse (Indische) overheid een stokje voor. De zeeverbindingen tussen de Indische eilanden was het monopolie van Nederlandse scheepvaartondernemingen, die kunstmatig de vrachtprijzen hoog hielden en daardoor hoge winsten incasseerden, die naar Nederland vloeiden. Er brak welhaast een handelsoorlog uit tussen Japan en Nederland (zie 30er jaren) . Het gevolg van dit Nederland-first beleid was wel dat het prijsniveau voor Nederlandse producten in Indie kunstmatig hoog gehouden werd met alle noodlottige economische gevolgen voor de locale bevolking.
Peter van den Broek van een andere generatie zegt:
29 januari 2017 om 10:14
1 Twentse maar ook Brabantse textielfabrieken overspoelden met goedkope en op industriele wijze vervaardigde batik (sic) begin 20ste Eeuw de Indische markt.
2. Een bijkomend gevolg was dat de locale batik-industrie weggevaagd werd, terwijl veelal Indo-Europese boutique-shops (zie bovenstaand artikel) hun hoofd boven water konden houden.
=====================================================
1.Het zou kunnen, alleen vraag ik me af of ze echt batiklapjes exporteerden voor de grote potentiele afnemers.
Hebben de Sundanezen/Javanen (gewone volk) geld ?
De adel/kraton en rijke hadji’s kunnen het permiteren , de tani , koelie niet.
Wel expoeteren/verkopen ze geweefde stoffen al dan niet met ingeweven motieven.
Zoals kain plekat ( sarong voor mannen) .
2.De lokale batik (huis)industrie floreert verder , want hun afnemers zijn eenvoudige tani/koelies .
Die kopen geen Batik(Indo)Belanda .
Kijk even hoe hoog de inkomen van de gewone “Indonesiers”, van een paar benggol tot een paar ketip per dag.
Ik weet niet op welke gegevens bovenstaand verhaal gebaseerd is maar ik heb alternative facts ( zie D. Trump).
Ned. Indie was geen katoen producerend land, het klimaat was er niet geschikt. Bvb katoen maar ook zijde werden in Brits Indie geproduceerd, de East-Indian Company had het monopolie over deze producten. De ruwe grondstoffen werden naar Engeland versleept en daar veredeld. Nederland kocht bvb het katoen op en mbv Duitse machines en kleurstoffen (BASF) tot batik verwerkt. De katoentjes gingen exclusief naar Ned. Indie, beschermd door handelsbarrières en importrestricties. Éen en andere is te lezen in handelsstatistieken uit die tijd. Vrienden geven me wel boeken uit Tempo Doeloe, waar al dat schoons te lezen is, het heeft iets te maken met comperatieve voordelen en arbeidsproductiviteit .Het heeft meer te maken met Verelendung en daaruit volgde revolutie
Dat Verelendung van een volk op den (langen) duur kan leiden tot revolutie geloof ik best. Dat handelspolitiek t.a.v. NOI, c.q. “gedwongen winkelnering” tot Verelendung van den Inlander heeft geleid en die vervolgens tot de revolutie lijkt mij een te simpele verklaring van de oorzaken van die revolutie, c.q. vrijheidsstrijd.
Maar goed, als geleerden mij met de pientere boeken in de hand van het tegendeel weten te overtuigen, dan geef ik mij natuurlijk gewonnen.
Ik heb nog een paar echte batiks georven. Wil ze op een mooie zomerdag nog wel eens in de tuin dragen, lekker luchtig. Maar ik kan ze niet naar behoren om mijn lendenen vouwen, zodat of de kain afzakt, of ik struikel er over, of beiden. Misschien dat Pak Surya mij een handleiding met tekeningen over het richtig plooien van een mannenkain kan verschaffen.
Pak Pierre
Pakai Sarung/kain plekat voor mannen.
De HTK =Huis Tuin Keuken methode.
Voor vrouwen ,is het anders en denk ook volgens bepaalde regels bij de traditionele / officiele gebeurtenissen.In combinatie met de kebaya , kleur , of men(vroeger dan) ook “gerechtigd”is om te gebruiken.
Pak P.
Over de “verelendung”verhaal , die te maken zullen hebben met uitbuiting/uitzuigen/knechten van een wingewest kon men duidelijk een voorbeeld nemen toen de Weduwe van Indie scheidde van Batavia , nadat ze de Indonesiers geld hadden afgetroggeld ( financiele injectie van R.I.S ) hadden ze voor elkaar kunnen krijgen om bepaalde monopolie positie in de Indonesische (inmiddels) te versieren.
Zie o.a Sejarah Indonesia Modern van Ricklefs (Monas University Australia)
Heb de Indonesische uitgave .
Pak Surya, bedankt voor de handleiding “Sarong draperen voor mannen”. Ik ga daarmee op een zomerse dag aan de slag. Heb bovendien nog een paar blankons uit verschillende streken van de archipel. Zal er bij die gelegenheid eentje opzetten. Modeshow van Si Kromodiwongso voor de buurvrouwen.
Tja … of van geld “aftroggelen” sprake is geweest? Het machtige Indonesia heeft kennelijk zelf bij volle verstand een tjakar ajam onder de betreffende overeenkomst met hebzuchtig Nederland gezet. En als de opeenvolgende Indonesische machthebbers zich zelf en hun clan niet onbetamelijk zouden hebben verrijkt, dan zou het gewone volk niet of minder verelendet zijn geweest geworden geworden.
’s Lands wijs, ’s lands eer natuurlijk. Als het volk dat graaien pikt ….., arm volk, maar soedah ….
Pak Pierre
Peter van den Broek van een andere generatie zegt:
29 januari 2017 om 20:21
Ned. Indie was geen katoen producerend land, het klimaat was er niet geschikt.
===========
Toen nog niet.
Nederland heeft wel gewassen die uit buitenland kwamen meegenomen.
Voor de wereldhandel.
Dus ze hebben ook iets goeds gedaan of achtergelaten. .
Klopt dat katoen uit de valleien van de Indus kwam(al 5000 jr lang) , verspreid naar China ( ook Japan), Egypte en USA. en UK.
Toen de import van India verminderde werd het in N.O.I door de Nederlanders geintroduceerd , en later voortgezet door de Japanners en Indonesiers.
In principe kan katoen geplant worden in laag gebied (sawah -en droge gebieden ).
Denk aan Oost Indonesie , in 2010 werd geschatte geschikte grond 400.000 , waarvan pas 20.000 ha werd beplant.