Mijn Indische oma en ik

weblog door blauwe ogen:
Ik groeide op in een dorpje aan de IJssel. Mijn donkere haren en getinte huid waren anders dan die van de meeste kinderen maar dat verschil voelde ik lange tijd niet.
Wat mij betreft was ik ‘normaal’. Totdat ik door een jongetje op de lagere school Turk werd genoemd. Ik weet dat ik heel verbaasd en boos was dat hij dat zei. Ik ben immers een Indo en daar ben ik trots op. Dus dat riep ik terug: ‘Ik ben een Indo, joh!’. Vanaf dat moment was ik me bewust van het ‘anders’ zijn en leek dat door mijn omgeving steeds meer te worden benadrukt.

Dit bericht werd geplaatst in diversen. Bookmark de permalink .

23 Responses to Mijn Indische oma en ik

  1. eppeson marawasin schreef:

    Na het verhaaltje ‘In de tram’:

    Juf: “Wie weet wat een gentleman is?”
    Jantje: “Da’s ’n man die ’n vrouw met ’n kind laat zitten!”

    e.m.

  2. Boeroeng schreef:

    Een jaar of 8 geleden liepen ergens in Nederland twee mannen door een trein.
    Met baard, arabische kleding en getinte huid zagen ze er islamitisch uit…. en dus voor mensen met een vooroordeel waren het mogelijke terroristen: politie haalden de mannen uit de trein, moesten mee, werden ondervraagd. Trein werd doorzocht
    Het waren islamieten die gewoon door de trein liepen. Verder niks.

    Het was in de 70-er jaren ook al duidelijk, dat 99,9.. procent van de indo-moluksuitziende passagiers ook gewone treinpassagiers waren. De meeste treinpassagiers konden een opkomende angst wel relativeren, maar natuurlijk niet een enkeling,
    Die bleef steken in zijn vooroordelen en angst.
    En als die wat gaat roepen, als politie te nerveus mensen aanhoudt, dat is discriminatie.

    Nu, fietste ik in die tijd –kaping was going on dagelijks op tv en radio–door een sneeuwstorm naar een gemeentelijk belastingkantoor. Iets met OZB
    Sjaal voor de mond, militaire jack, zwart golvend lang haar .. zo stapte ik de hal in.
    De dame achter de balie deinste achteruit. Intuitief ontdeed ik me van sjaal en jas en ging het demonstratief uitkloppen. Haar collega liep wel naar de balie en sprak me aan. Ach , ik snapte het wel van haar. Zo streng mag ik deze ambtenaar, potentieel doelwit in die tijden, niet veroordelen.
    Maar pvd, relativeer toch die angsten…. terreurangst, xenofobie.

    Overigens is het me niet bijgebleven uit de media dat veelvuldig indo’s en Molukkers onveilig werden aangekeken en behandeld in de treinen. Pas jaren achteraf hoorde ik voorbeelden.
    Het is een goed idee dat iemand daar een boek of film over maakt.

    • Jan A. Somers schreef:

      Er zijn ook heel echte totoks waar ik zo mijn gedachten bij heb. Jammer genoeg heb ik geen Indische oma, maar eentje uit Madoera. Voorgoed verdwenen in de bersiap. Inclusief haar huis.

      • Pierre de la Croix schreef:

        Maar ieder mens heeft toch 2 oma’s?

        Pak Pierre

      • Indorein schreef:

        2 ??? Pak Pierre toch…. ik had er wel 20! Toen ik opgroeide in de Indische gemeenschap al peutertje en tiener, noemde ik elke vrouw ouder dan 40 oma. Vonden ze nog leuk ook!

      • Pierre de la Croix schreef:

        Nou …. van sommige 40 + vrouwen kreeg ik een tempiling als ik ze “oma” noemde. “Tante”, vooruit, die titel getuigde van respect.

        Pak Pierre

      • Jan A. Somers schreef:

        Je wordt pas oud als ze in de tram tegen je zeggen: Gaat u maar zitten opa! Ik zou dan best willen zeggen: Ik ben niet de vader van uw moeder. Maar dat zeg ik niet, zoiets snappen ze niet. Gewoon gaan zitten, en dank je wel zeggen.

      • Pierre de la Croix schreef:

        Als de jeugd van tegenwoordig zich hoffelijk jegens ouderen gedraagt moet men haar ruimschoots belonen.

        Pak Pierre

  3. van den Broek schreef:

    Als ik Uw redenering volg, dan komt U op een gegeven moment op 100% of meer van de groene mannetjes plegen een diefstal. In de statistiek heeft men het over een Aselecte steekproef maar de Uwe lijkt mij een selecte steekproef wat al een innerlijke tegenstrijdigheid is. Ik weet dat niet zeker want ik was niet zo goed in statistiek.

    Als een zestal of meer Molukkers treinen kapen en andere Molukkers, maar donkere mensen zoals ik worden daarop aangesproken dan weet ik niet wat U dat noemt maar ik noem het bij mijn volle verstand “Vooroordeel”. Bang of angst is een slechte raadgever. ik raad zulke mensen aan naar een psycholoog of een psychiater te gaan.

    Ik vind bovenstaande het gout que gout goedpraten van het witte discriminerende Nederlandse gedrag.
    Boy Edgar zei het zo treffend in de laatste Moesson:
    “het is de tragiek van elke halfbloed, dat ook de Indo’s in Indonesie zich psychologisch tegen rassendiscriminatie verweerd hebben door zich aan de zijde van het discriminerende ras te stellen vaak met de bewuste verloochening van hun Indonesische afkomst……..Het is tenslotte dit bewustzijn van de positie van de indo’s, waartoe ik mij reken en rassendiscriminatie in het algemeen….

    Ik kan dit alleen maar onderschrijven.

    • Pierre de la Croix schreef:

      Ik ben niet zo goed in statistiek, heer Van den Broek. Heeft met wiskunde te maken geloof ik. En daar was ik ook niet zo goed in.

      In mijn voorbeeld heb ik gesteld: “Als ONOMSTOTELIJK is vast komen te staan dat 90 % van alle diefstallen in het land worden gepleegd door mannetjes van het groene ras ….”. Geen twijfel mogelijk dus. Negentig procent. Koppen geteld. Staat vast. Maakt u zich dus geen zorgen over de validiteit van de steekproef. Die was er niet.

      En als de 10 % kleine groene mannetjes uit mijn voorbeeld die heel braaf door het leven gaat, door de buitenwereld ook voor dief wordt aangezien, dan kan men die buitenwereld daarom nog geen “racisme” verwijten. Volgens Pan Dale is racisme “de opvatting dat het ene ras superieur is aan het andere …”.

      Ik wil ook niet coûte que coûte (dat is Frans voor “koste wat kost”, met 2 “c’s” en een “u” met een dakje er op) enig “discriminerend Nederlands gedrag” goedpraten. Maar ik vind wel dat “wij” Indo’s of Indo-Europeanen of Indische Nederlanders of halfbloeden of hoe wij ons zelf ook graag noemen willen niet al te snel moeten klaar staan met de beschuldiging dat witte autochtone Nederlanders “ons” discrimineren. Het zal wel gebeuren, maar zeer beslist niet stelselmatig en niet door de meerderheid van de bevolking.

      Ik denk aan mijn Haagse jeugd in de vijftiger jaren v.d.v.e. Op de HBS Beeklaan waar ik schoolging ook jongens uit de Haagse Schilderswijk, die toen nog helemaal “wit” was. Zij spraken Hagenees of “hoog Haags” zoals de Haags sprekende Hagenaars spottend zeiden. Zij werden daarom gepest. De Indische jongens (en meisjes) op de school werden geaccepteerd als gelijken, ook al spraken zij, “net van de boot”, bij lange na niet het Haags van de aanpalende deftige Vogelwijk. .

      Ik las in betreffende Moesson trouwens ook dat Boy Edgar zich in zijn leven weinig publiekelijk heeft uitgelaten over zijn Indische afkomst. Welgeteld satoe kali, als ik mij niet vergis. Was hij ook bewust aan het verloochenen?

      Pak Pierre

  4. van den Broek schreef:

    Citaat uit artikel ” Voor de 2e generatie Indo’s is het niet makkelijk om te praten over vroeger. Dat weet ik en dat voel ik ook als ik mijn vader en zijn (half) zus voorzichtig bevraag over Indië”.
    Hallo,…. dus wat geldt voor haar vader of halfzus, geldt dus gelijk voor de gehele tweede generatie…. ga zo door meisje, jij begrijpt het helemaal…en ze is helemaal niet blond!!!
    Het onderbuikgevoel spreekt weer een rol, het geeft alleen maar aan dat derde generatie (even op haar tour doorgaan) communiceert noch luistert, daarentegen het mobieltje veelvuldig beroert. Hoeveel Indische schrijvers zijn er van de tweede generatie en hoeveel van de derde generatie?

  5. Indorein schreef:

    Dat het jongetje op de lagere school je betitelt als “Turk” zegt meer iets over zijn ouders. Van die hoort hij immers thuis, dat wij indo’s “Turken” zijn. En dat wordt niet positief bedoeld. Het is pure rassendiscriminatie gebaseerd op ongelofelijke domheid of onnozelheid!

    Geloof me, Nederland is echt wel een racistisch land. Dat merk je als er weer eens problemen zijn met Marokkaanse jongens, of Antillianen. Dan wordt iedereen die geen blanke huid en blauwe ogen heeft (waar heb ik dat toch eerder gelezen en gezien?) uitgemaakt voor Turk, Marokkaan of welke allochtone afkomst dan ook, ook wij Indo’s.
    Ik heb er mee leren leven, helaas.

    • Pierre de la Croix schreef:

      Citaat Indorein: “Dat het jongetje op de lagere school je betitelt als “Turk” zegt meer iets over zijn ouders. Van die hoort hij immers thuis, dat wij indo’s “Turken” zijn. En dat wordt niet positief bedoeld. Het is pure rassendiscriminatie gebaseerd op ongelofelijke domheid of onnozelheid!”

      Aan zo’n voorval moeten we toch niet zo zwaar tillen, Indorein. En zeker zuinig zijn met kreten als “discriminatie” en “racisme”. Zeker t.a.v. mensen die u verder niet kent.

      Ik zat gisteren lang en lekker te eten met een bevriend echtpaar. Hij Totok, zij Indisch meisje, 2de generatie, met ouders van in de tahetech en nog heel goed bij de tijd, die haar veel en graag over “toen froeherr” hebben verteld en nog vertellen. Zij, koelit langsep, donker haar, geen hidoeng pèsèk maar een mooie, bijna Grieks-Romeinse neus, had het er over dat zij door onbekenden voor van alles en nog wat werd versleten. Marokkaans, Spaans, Grieks, Zuid-Amerikaans. Niet om haar te beledigen, maar gewoon vanwege het referentiekader van de waarnemer. Wie veel tussen de Marokkanen zit, denkt bij Hetty, want zo heet de vrouw over wie ik het heb, aan een Marokkaanse. Voor een ander is licht getint een verwijzing naar Spanje, Iran of Zuid Amerika.

      Toen ik in 1955 v.d.v.e. als 16 jarige Indische jongen op trektocht voor het eerst Duitsland binnenfietste, was het land nog geheel wit. Gastarbeiders uit het Zuiden en Turkije kwamen zo’n 5 jaar later en in de oorlog had Oom Adolf ervoor gezorgd dat Duitsland vrijwel geheel Arisch werd, van vreemde smetten vrij. De Duitsers vielen van de fiets of bleven op straat staan om mij aan te gapen en een jongetje riep “Guck Mammie, ein Neger”. Neger. Moriaantje zo zwart als roet was ik echt niet. Maar de enige gekleurde mens die het jongetje had gezien was waarschijnlijk een neger(tje) in zijn prentenboek. Een Sjimmie van “Sjors en Sjimmie”, in die tijd wekelijks achterop de Panorama.
      Moest ik me kwaad maken om dat blonde Duitse jongetje en tegen zijn moeder schreeuwen dat zij en haar man (nog steeds) racist waren? Geen haar op mijn hoofd die eraan dacht.

      Wij waren gisteren in dat restaurant 2 gemengde echtparen. Hetty de Indische met witte man, mijn vrouw Germaanse witneus en ik bruine Indischman. Hun kinderen: De oudste kan zo voor totok doorgaan, nomor doea is in alles sprekend een Javaan (mijn referentiekader). De jongste (net voor het VWO geslaagd) zit er tussen in, voor mij een Indo-kind, voor de niet-ingewijde van alles behalve zuiver Arisch.

      We hadden het er zo over. Indische kinderen, c.q. jongeren, zijn in dit multi etnische land nauwelijks meer als “Indisch” te herkennen en je kan het de doorsnee Nederlander niet kwalijk nemen dat hij die vergelijkt met de gekleurde die hij vaker ziet en van wie duidelijk is in welke hoek die hoort.

      Pak Pierre

    • bokeller schreef:

      Dat kwam aan de oppervlakte
      jaren terug oa..bij de treinkaping .
      Maar ja,’t zijn oude verhalen.
      siBo

      • Pierre de la Croix schreef:

        Tja Pak Bo … in die tijd – de zeventiger jaren v.d.v.e. – droeg mijn jongste halfbroer Max (na-oorlogse editie), als aankomend progressief schoolmeester een dikke snor en lang haar tot op de schouders, zoals dat hoorde. Bovendien had hij golven, bijna kriting, richting “ramboet Papoea” zoals in het jou bekende spotliedje.

        Max merkte al gauw dat een ieder hem uit de weg ging en af en toe moest hij boze blikken en opmerkingen incasseren. Toen toch maar gauw naar de kapper gesneld. Zijn grote neus, geërfd van zijn moeder, bracht aanvullende redding.

        Ich bin KEIN Berliner ……

        Pak Pierre

      • Indorein schreef:

        Dat klopt wel meneer Keller. Toen ’s ochtends bekend werd dat Molukkers de trein hadden gekaapt, liep ik zoals gewoonlijk ook de trein in om naar mijn werk te gaan. Op andere dagen daarvóór moest ik me altijd de trein in wurmen, een zitplaats was sowieso uit den boze. Nu liep iedereen de coupé uit toen ik binnenkwam. Sommigen sisten: “vieze vuile Molukker!”.
        Ik ben niet echt donker, beetje getint. Haar altijd netjes kort gewiekt, vanwege mijn werk altijd in pak of combinatie (was toen normaal).
        Ik ervoer dit als racistisch.

      • Pierre de la Croix schreef:

        Als onomstotelijk is vast komen te staan dat 90 % van alle diefstallen in het land worden gepleegd door mannetjes van het groene ras, dan zal de jacht op dieven ook voornamelijk zijn gericht op groene mannetjes of op mannetjes die enigszins groen lijken. Dat is nog geen racisme.

        Als Molukkers voor de 2de keer een trein kapen en de passagiers gegijzeld houden, dan zal het niet verwonderlijk zijn dat reizigers in andere treinen heel schichtig worden wanneer iemand instapt die ook maar enigszins aan een Molukker doet denken. Daarmee zijn die mensen nog niet racistisch. Wel bang. Als de dood misschien. En wie bang is kan ook nog eens gaan schelden:

        Pak Pierre

      • Jan A. Somers schreef:

        Als een hoofddoekje de trein binnenkomt altijd kijken of ze een bomgordel draagt. Meestal is ze gewoon zwanger. En bij de imam gewoon een ouderdomsbuikje, komt vaker voor.

      • Pierre de la Croix schreef:

        Doet me denken aan mijn eerste les handgranaatwerpen met scherpe granaten. We zaten achter een muurtje, 6 bibberende recruten en een sergeant-instructeur. Het gooien met onklaar gemaakte granaten hadden we achter de rug. Nu de vuurproef. Iedereen om de beurt naar een afgeschermd deel met een scherpe granaat in de hand, op commando de veiligheidspin eruit en dan over de muur zo ver mogelijk weggooien. Een van ons liet zijn angst duidelijk blijken. Wat als die granaat per ongeluk nu eens in ons hoekje terechtkwam? De sergeant: “Niet bang zijn, als-ie dik wordt moet je hard weglopen”.

        Aan die goede raad moet ik onwillekeurig denken als ik bang ben voor bomgordels onder ruim zittende kleding.

        Pak Pierre

  6. Peter jasper schreef:

    Politie agenten zien ook niet het verschil tussen een Indo en een Turk. Geeft helemaal niets. Ik heb in de achterhoek gewoond en mijn zoon komt thuis en zegt, Mijn school vriend vraagt mij of mijn vader een Turk is. Mij maakt het niets uit.

Laat een reactie achter op Jan A. Somers Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *