Voor ons vervoer tijdens het project in Jakarta hadden we de beschikking over enkele personenauto’s met chauffeur. Dat lijkt snobistisch maar in Jakarta grenst het aan zelfmoord als je zelf achter het stuur kruipt. Het verkeer is niet alleen waanzinnig druk, maar er rijdt en loopt van alles door elkaar wat maar bewegen kan: luxe en gammele personenauto’s, vrachtwagens en jaren veertig bussen, betjaks, bromfietstaxi’s, handkarren, fietsen, motoren, bromfietsen en wandelaars. Tussendoor als het verkeer even vastzit proberen straatverkopers hun kranten, waterflesjes, souvenirs, pinda’s en wat niet meer te slijten aan de automobilisten. Het verbaasde me dat ze flesjes bronwater ijskoud konden aanbieden terwijl het buiten 40 graden Celsius was. Later zag ik dat ze de flesjes bewaarden in de schaduw van een viaduct in een plastic vuilniszak gevuld met ijs. Wie niet rijk is moet het hoofd koel houden!

In principe rijdt men er links maar dat wordt niet al te nauw genomen en op brede wegen met bijvoorbeeld drie rijstroken rijden gemakkelijk vijf slierten verkeer naast elkaar, soms met slechts een handbreedte tussenruimte! Oversteken dwars door dat verkeer heen vereist doodsverachting maar blijkt ook kinderlijk eenvoudig te kunnen: met je hand zwaaien dat je wilt oversteken en dan tussen het verkeer door laveren, ze minderen vaart of stoppen zelfs om je te laten passeren. Je moet dan wel over stalen zenuwen beschikken.

Maar autorijden niet dus, dat is levensgevaarlijk en als je als buitenlander in een ongeluk verzeild raakt dan wijzen alle omstanders jou als schuldige aan: jij bent immers de rijke buitenlander. Wij werden dus gereden en onze chauffeurs traden op als gids, tolk of als onderhandelaar als we iets wilden kopen. Soms fungeerden ze zelfs een beetje als bodyguard op momenten dat verkopers en bedelaars wat al te opdringerig werden. Ook buiten werktijd als we de stad in wilden, weken de chauffeurs niet van onze zijde. We voelden ons daardoor ongemakkelijk want het kon laat worden en die mannen moesten maar wachten. Ons voorstel dat ze gerust naar huis konden gaan en dat wij een taxi zouden nemen, werd echter zonder discussie afgewezen. Ze vonden zich verantwoordelijk voor onze veiligheid en weken dus niet van onze zijde.

’s Nachts om twee uur terugkomen in het hotel en dan de volgende ochtend om 8 uur weer op weg naar kantoor betekende voor ons een korte nacht maar het was verbazingwekkend dat de chauffeurs dan ook fris als hoentjes klaar stonden. Hoe deden ze dat? Ik wist dat tenminste een van hen buiten Jakarta woonde en dat de rit van zijn huis naar ons hotel een etappewedstrijd was: per bromfiets naar een minibus opstapplaats, met de minibus naar het busstation, overstappen op een bus naar het hoofdkantoor waar de auto’s staan en dan met de auto naar het hotel waar wij verbleven. Minstens twee uur was hij zo onderweg. Onmogelijk dus dat hij ’s nachts naar huis zou zijn gegaan en dan ’s morgens weer terug.
“Hoe doen jullie dat, zo vroeg weer hier zijn?” vroeg ik ze.
“Hotel Volvo meneer”, was het antwoord.

                                          Chauffeur en Hotel Volvo, Jakarta, 1997

Ze sliepen gewoon in de auto! Geen Volvo overigens maar een Toyota, zoals op de foto te zien is.
“Maar hoe wassen jullie je dan en een toilet waar vind je dat?” was onze volgende vraag. Het bleek dat ze een dealtje hadden met iemand van het hotel en dat ze gebruik konden maken van de personeelsdouches en toiletten. Eten was natuurlijk ook geregeld met een vriendje in de hotelkeuken.

Wie ver van zijn woonplek werkt moet uitgeslapen zijn!

auteur: F.G. Geuther © 2015