ik ging weer herdenken. Er was een mooi koor en een prachtig koperorkest van het leger, maar – en dat viel me op – zowel koor als koper speelden uitsluitend christelijke liederen. Van het Indische Onze Vader en U zij de glorie tot Abide with me.
Elk jaar zijn het diezelfde christelijke liederen en ik vond dat eigenlijk vreemd. Want juist in het kamp zijn mijn beide ouders van hun geloof gevallen. Parool
Advertenties
De leegte van Theodoor Holman wordt weer eens bevestigd door deze column. Zijn boodschap deze keer is: schaf het christendom af, want mijn familie is al geruime tijd geleden van het geloof gevallen. Daarvoor in de plaats kan ‘buigen voor de keizer komen’, want dat lied geeft de mensheid wel geloof, hoop en liefde. Zielige jongen.
Helemaal mee eens!
Merkwaardige reacties hierboven. Hij constateert slechts een feit. Zovelen hebben ook in deze tijd de kerk de rug toegekeerd, dat valt toch niet te ontkennen. Misschien is het probleem dat we ‘gedenken’ nog teveel associëren met christelijke tradities. Als leeftijdgenoot van Theodoor Holman kan ik me ook niet meer herkennen in die wat traditioneel christelijke benadering bij herdenkingen. Een meer humanitische benadering spreekt me meer aan. Maar ja, zoveel hoofden, zoveel zinnen. Hoe vind je een waardige vorm waarbij je toch geen mensen kwetst? Stof tot nadenken voor de stg. Herdenking wellicht!
Jammer, die wezenlijke associatie met christenheid (weet Ranomi wel wat ze zingt onder het Wilhelmus). Herdenken mag ook gaan om de herkenning en daarbij behorende positieve en/of negatieve gevoelens; om emoties in alle gradaties. Herkenning, zoals dhr. Holman het mutatis mutandis bijvoorbeeld eigenlijk zelf al aangeeft met de verwijzing naar zijn moeder:
[CITAAT] ‘(in plaats van herdenken was het meer een gezellige familiebijeenkomst, waarbij mijn moeder alleen maar om zich heen zat te kijken wie er ook was, om dan luid te roepen: ‘Trees! Trees! Hier ben ik!’)’ [EINDE citaat]
Neem RK-gelovigen hun Gregoriaanse missen af en ze zullen dat in eerste instantie niet verstaan. Weten 3e, 4e en 5e generatie wat ze zingen uit ‘Mazmur dan Tahlil’??? Maar wel uit volle borst!
Natuurlijk mag men op zinvolle en eerbiedwaardige wijze van gedachten wisselen over vorm en inhoud van herdenkingen (óók de slachtoffers ná15 augustus 1945; interreligieus; humanistisch enzo meer), mits rede en emotie maar hand in hand blijven gaan.
e.m.
Ik ben ook al sinds de vorige eeuw van het geloof afgevallen.
Maar ik stoor me niet aan ‘het Indisch onze vader’
Dit lied kreeg een aparte lading in de oorlog.
http://www.indieherdenking.nl/cms/publish/content/showpage.asp?pageid=87
Ik stoor me meer aan het Wilhelmus, maar dat doe ik altijd met dat lied.
In dit geval ook….. ik snap de emotionele lading die het kreeg in de oorlog.
Ik ben ook geen oranjeklant. Ik ben eerder een republikein en ik ben tegen een persoonsverheerlijking van een vorst.
Maar Wilhelmina werd een emotioneel symbool in de oorlog.
Menig geexecuteerde riep een tel voor de executie nog:
Als laatste verzetsdaad, als laatste teken van ongebroken geest, als teken van dat er nog hoop is.
https://indisch4ever.nu/2012/04/21/22-april-1942/
Dat mensen religieus en niet-religieus door de historie heen elkaar op de meest wrede en niets ontziene manier naar het leven hebben gestaan kan iedereen beamen.
Toch zijn er prominenten die hun doel(en) geweldloos hebben bereikt zoals Ghandi, dominee LKing en Rosa Parks vd burgerrechtenstrijd VS en Mandela v Z Afrika, zodat men niet al te cynisch naar het mensdom en zijn schepper(?) hoeft te kijken.
Al helemaal niet omdat alweer twijfel bestaat over de plek waar de ‘geest’ in ons lichaam te localiseren is.
*Waar zit de menselijke geest? Het vermoeden was tot nu toe dat ons bewustzijn zetelt in drie gebieden van de hersens waar complexe emoties ontstaan. Dankzij die gebieden kunnen we denken en zijn we ons bewust van ons bestaan.
Maar die theorie blijkt niet te kloppen, zeggen neurowetenschappers van de University of Iowa (VS) na onderzoek van een patiënt die grote delen van zijn hersens moet missen na een virusinfectie.
( Metronieuws,nl Menselijke geest onvangbaar)
Mijn Hollandse vader heeft in de jappenkampen ook van zijn geloof gevallen (Ned. Hervormd), hij moest er niets meer me te maken hebben.
Mijn katholieke Indo moeder heeft niet in een kamp gezeten vanwege haar Indonesische afkomst is wel bij haar geloof gebleven, al vlakte dat in haar laatste levensjaren wel af, maar ze wilde wel een katholieke begrafenis mis…….
Zij was In Indonesië organist en één van haar leerlingen heeft bij haar begrafenis (1986) het orgel bespeelt…
Met respect ….. maar als de ouders van Theodoor Holman door hun ervaringen in de oorlog het geloof in HUN God zijn kwijtgeraakt, dan hoeft dat feit op zich nog niet te betekenen dat het repertoire van de 15 augustus herdenkingen op de schop moet.
Uit alle verhalen die ik heb gehoord van mensen die oorlog en bezetting, al dan niet in kampen, hebben overleefd komt juist een algemeen beeld naar voren van “nader tot God” naar mate de toestand uitzichtlozer werd, de angst het grootst en de pijn het ergst was.
Mijn vader die aan de Birma spoorweg heeft gewerkt vertelde dat er tijdens bombardementen van de Amerikanen waaraan de krijgsgevangenen waren blootgesteld, luidkeels tot God werd gebeden, ook door hen die hij in het gewone leven had gekend als overtuigd atheïst of humanist.
Zo gek is het dan niet dat tijdens de herdenking van die oorlog gebeden en liederen ten gehore worden gebracht die de meeste mensen TOEN tot grote steun waren. Dat neemt natuurlijk niet weg dat er in hetzelfde genre wel eens iets nieuws kan worden gebracht. Iets moois van Bach bij voorbeeld, ik noem maar wat.
Pak Pierre
Een Nederlandse vertaling van een Engels versje na de 2e WO in Indonesië naar aanleiding van enkele voorvallen
.
Wij wenden ons tot god en Jan soldaat
Als hoge nood en bittere strijd ons wacht.
De nood voorbij,het land in vredestaat,
vergeten wordt de Heer en Jan soldaat veracht
siBo.
@ Pak Bo,
Antwoord uit de polder:
“Jochie dat is een gelukkie,
‘k was dat ding al jaren kwijt …”
Ik heb mij gisteravond een ongeluk gezocht in allerlei mappen en dozen naar dat gedicht en zie …… wie zoekt die vindt toch, om het maar weer eens op z’n bijbels uit te drukken. Bedankt!
@ Pak Arthur,
Ook dat gezegde kende ik en hoe toepasselijk in de context van dit thema.
Overigens, merkwaardig dat oude Ibu en Pak Holman hun na-oorlogse zoon, dus nadat zij God al op afstand hadden gezet (waarover van mijn kant trouwens geen waarde oordeel), toch “Theodoor” hebben genoemd en niet b.v. gewoon Marcel, Dennis of Wesley.
@ Pak Somers,
Theodoor kent toch zijn grenzen.
Pak Pierre
Moet er dan ook wat worden veranderd aan de inhoud van de speeches, de bloemlegging, de erewacht, de stilte, de klok enz?
Iemand roept wat en meteen moet alles op de schop. Een herdenking is op een gegeven moment een belangrijke traditie en tradities moet je in ere houden…vooral door het ongemoeid laten van de bestanddelen.
Als meneer Holman wat anders wil, dan organiseert hij maar zelf iets in de Amsterdamse grachtengordel.
Maar ik heb wel iets wat zou kunnen veranderen; dat meneer Holman tijdens de herdenking niet meer opzichtig langs, achter en voor de camera’s gaat lopen om gezien en geïnterviewd te worden als zijnde een belangrijke Indo..
@ Pak Pierre
Wat je schrijft over de bombardementen aan de Birma spoorweg doet me denken aan het gezegde: There are no atheists in Foxholes.
Theodoor Holman was toch die man die op de Nationale Indiëherdenking 2011 meerdere malen verkondigde: “En toen was het vrede.” Hij had het, geloof ik, over 15 augustus 1945.
Een voorzichtig geformuleerde column. Holman weet dat iedere vorm van kritiek gevoelig ligt.
Ik volg Heer Theodoor niet zo intensief (want geen Paroollezer en geen lid van de Amsterdamse grachtengordel incrowd), maar als hij als zelf verklaard “vriend van Theo van Gogh” weet dat “iedere vorm van kritiek gevoelig ligt”, dan is dat toch maar mooi meegenomen.
Pak Pierre
Vooraankondiging bij De grootste truc allertijden: [CITAAT] ‘/…/ Theodor Holman (1953) is schrijver, columnist, radiopresentator en scenarist. Hij groeide op in een Indisch milieu, dat hij vaker in zijn romans en novellen verwerkte. Zijn vader was assistent-resident in Indië. Zijn columns en literaire werk vallen op door zijn humor, de openhartige toon, cynisme en directheid.’ [EINDE citaat]
e.m.
Misschien kan deze column worden uitgesproken tijdens de 15 augustus-herdenking 2013, in plaats van het luisteren naar Christelijke liederen.
http://www.parool.nl/parool/nl/508/THEODOR-HOLMAN/article/detail/3310912/2012/09/04/Ik-wil-een-premier-die-uit-een-bordeel-gehaald-moet-worden.dhtml
En als hij dan na “Kortom, verlos mij” zijn laatste woorden wil uitspreken, klinkt er een saluutschot!
e.m.
….van Westerling…