Volkskrant
De 105-jarige Lena Plevier-Broos is geboren op Sumatra in Indonesië, in de tijd dat het eilandenrijk nog een kolonie van Nederland was. Als twintiger maakte ze de Japanse bezetting mee tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze moest voortdurend op haar hoede zijn om als jonge vrouw niet geronseld te worden voor gedwongen prostitutie door Japanse soldaten, die daar berucht om waren.

Ze vertelt: ‘Er waren Indonesiërs die verraadden waar Nederlanders woonden. Zo kwamen de Nippons – zo noemden wij de Japanners – ook bij ons langs. Ik heb veel angstige momenten gekend, omdat ze op zoek waren naar jonge vrouwen, voor zichzelf. Het woord verkrachting kende ik toen nog niet, maar dat was wat ze deden. Ze konden zomaar je huis binnengaan, op zoek naar meisjes. Je wist wanneer ze eraan kwamen, want dan hoorde je tetteretet van hun trompet. Dan moest ik mij snel verschuilen.’

De Volkskrant sprak met enkele laatste ooggetuigen. John Simons (102), die als dwangarbeider in Japan op een haar na ontsnapte aan de atoombom.

VK: Nadat u een paar maanden in kampen had gezeten, brachten de Japanners u in het najaar van 1942 naar Singapore, van waaruit ze dwangarbeiders verspreidden. Hoe verliep die reis?
—
‘We gingen met ik weet niet hoeveel mensen aan boord van een vrachtschip. In het ruim stonden stellages waarin we konden slapen. Als we onze behoefte wilden doen, moesten we naar het dek. Veel mensen werden ziek. Vanwege het slechte eten waren ze aan de schijterij.
‘In Singapore werden we ondergebracht in een voormalige Engelse kazerne. Daar kwam ik mijn broer Bertus tegen. Hij werd later als dwangarbeider ingezet bij de Birma-Siamspoorlijn. Pas na de oorlog zag ik hem weer terug. Hij heeft me nooit veel verteld over die tijd.’

Volg het verhaal van Joty van Os, Jonge Indische vrouw gevangen in Japans kamp.
Zie de filmpjes
Zie ook de film op de site oorlogsverhalen:
Joty ter Kulve-Van Os (geboren in Semarang op 2 maart 1927) is een dochter van een Nederlandse vader en een Indische moeder. Haar vader Koos van Os legde het eerste watersysteem aan in Linggadjati en gebruikte daarvoor bamboe pijpen.

Meer ooggetuigenverhalen op https://oorlogsverhalen.com/landen/nederlands-indie/

Charles Ligtvoet in de Volkskrant:
‘Alle vrouwen werden op transport gesteld. Jongens van 10 jaar en ouder, zoals ik, moesten achterblijven. Ik zie het nog zo voor me. Mijn moeder had een klein koffertje bij zich en stapte met mijn zusje in een van de open vrachtwagens. Ik rende huilend en met een zwaaiende vuist achter de vrachtwagens aan. Het liefste wat ik op dat moment had, werd van mij afgenomen. Bij de poort kreeg ik een slag van een bewaker, het kan een geweer geweest zijn, ik weet het niet. Ik viel neer en toen ik bijkwam was iedereen weg.