Een pikirans van Peter Rufi uit Geldrop

Bij de herdenking van dit jaar gaan mijn gedachten altijd in eerste instantie terug naar mijn moeder en alle moeders die zonder hun mannen, drieën half jaar lang het hebben gepresteerd om hun kinderen in leven te houden en het hebben overleefd.
Ik ben alweer 83 ma, dank zij U. Daarom, alle  lof en eer aan jullie!

Dan gaan mijn gedachten naar de prachtige en integere herdenking van 1 juli 2022 van het Slavernij-verleden, de Keti Koti, van de Surinamers en Antillianen. Samenlevingen die ontstaan zijn uit nazaten van slaven uit Afrika en landarbeiders uit India, China en Indonesië, die op de Nederlandse plantages moesten werken. Anders dan de Nederlands-Indische samenleving hebben de Surinamers en de Antillianen zich ontwikkeld tot een bevolking met een eigen land, dat tijdens de koloniale tijd door Nederland werd gedomineerd. Op tamelijk vreedzame wijze hebben zij zich los kunnen maken van Nederland.
Bij deze plechtigheid werd veel begrip, erkenning en spijt betoond van Nederlandse zijde, en  werden er zelfs excuses aangeboden voor het optreden van de voorouders. Terecht.

Tegelijkertijd realiseer ik mij dat eigenlijk nog nooit iets dergelijks heeft plaats gevonden waar het de Nederlands-Indische bevolkingsgroep, de Indo’s, betreft. Waarom?
Bij zijn bezoek aan Indonesië heeft onze Majesteit en met hem een aantal anderen (Bot, Rutte) wel excuses gemaakt aan het Indonesische volk over hoe zij onder het Nederlandse kolonialisme hebben geleden.
Maar aan de ellende en de discriminatie, die de Nederlands-Indische gemeenschap(de Indo’s) heeft moeten ondergaan, is geen of weinig noemenswaardige aandacht besteed.

Het is toch bekend dat toen de Nederlanders zich in de 16e eeuw op de Indonesische eilanden vestigden en zich sindsdien vermengden met Indonesiërs, er een gemengde bevolkingsgroep ontstond: de Indo’s. Deze was/is niet bruin, maar ook niet wit, neen zij was/is halfbloedig en bestond/ bestaat uit bastaarden, toch?!
Deze nieuwe bevolkingsgroep heeft altijd tussen twee vuren gezeten: voor de Indonesiërs waren/zijn het verraders, overlopers en kontlikkers; door de Nederlanders werden/worden zij beschouwd als 2e rangs burgers, goed voor de lagere banen en vaak onbetrouwbaar vanwege de Indonesische banden, en ze werden/worden niet voor vol aangezien. Het was/is een bevolkingsgroep zonder identiteit, zonder land. Een ondergeschoven kind.
M.n. de Indo’s die zich oriënteerden op het zuiver Nederlands-zijn, moesten letterlijk twee keer zo hard hun best doen om misschien ooit geaccepteerd te worden.

In de afgelopen 4-5 eeuwen zijn de Indo’s steeds het kind van de rekening geweest van het Nederlandse koloniale beleid. De laatste keer dat dit glashelder duidelijk werd, was tijdens de dekolonisatie van 45-50. Toen rees de vraag: wat moeten we met al die Indo’s? Velen werden toen verleid en omgepraat om “Warga Negara” te worden, Indonesisch staatsburger. Het zetten van een handtekening voor dat staatsburgerschap betekende meteen een veroordeling tot een in ieder geval 3e rangs burgerschap en het verlies van jouw baan. Het: “Eigen volk eerst”, werd toen door de Indonesische staat gehanteerd. Van 1957 tot 1964 kwam er stroom van spijtoptanten alsnog naar Nederland. Maar tot op heden is er in Indonesië nog een groot aantal “kinderen van de rekening”, dat in erbarmelijke omstandigheden leeft.

De andere, grote groep Indo’s, die verkoos om dan maar naar Nederland te gaan, was bepaald niet welkom. Hun opvang en behandeling kan met gemak vergeleken worden met het asielbeleid van vandaag. Maar wel met het grote verschil dat het Nederlanders waren/zijn. Het vinden van een huis en een goede baan verliep moeizaam. De contractpensions zie ik nog duidelijk voor me.

Mijn vader die na de overdracht van Indonesië in december 1949 nog 10 jaar voor de BPM heeft gewerkt, kon/mocht tot aan zijn pensioen in Indonesië blijven werken. Maar, en dat werd er uitdrukkelijk bij aangegeven, wel op eigen risico. De situatie werd alsmaar gevaarlijker. Mijn vader besloot toen om dat risico niet te nemen en vertrok met zijn gezin naar Nederland. Hij was toen 46 jaar. Hij geloofde stellig bij SHELL/BPM weer aan het werk te kunnen gaan, maar nee, een baan was er niet, hij kon met vervroegd pensioen! En hij was pas 46. Met nog ettelijke lotgenoten heeft hij het toch gered ondanks het voortdurende onbegrip en discriminatie.

Toch hebben de Indo’s zich vrij geruisloos ingepast in de Nederlandse samenleving: er werd nauwelijks gezeurd en al helemaal niet geprotesteerd. Dat ligt n.m.m. voor een groot deel aan de Indische mentaliteit van innerlijke beschaving, loyaliteit en aanvaarding, en een vleugje oosters fatalisme van “soedah, laat maar, waarom energie verspillen als je tegen de bierkaai moet vechten”.

Toch bedenk ik me nu, dat wij, de Indo-gemeenschap, best wat luidruchtiger onze eigen identiteit mogen claimen. Wij zijn toch immers het cement tussen de Nederlandse en Indonesische bakstenen geweest?!

Ik realiseer me ook, dat nu na 1950, na de komst van de Indo’s in Nederland, grote veranderingen in de Nederlands-Indische/Indo samenleving plaats vinden. Indo meisjes en jongens trouwen met Nederlandse jongens en meisjes. Een omgekeerde vermenging, dus. Het gevolg zal onvermijdelijk zijn, dat de oorspronkelijke Indo samenleving langzamerhand zal ophouden te bestaan. En dat zal eeuwig zonde zijn!!!

Daarom wil ik vandaag op 15 augustus 2022 nu de Indo samenleving er nog is, niet alleen de Nederlands-Indische slachtoffers van de Tweede Wereld Oorlog herdenken, maar feitelijk alle Indo’s die sinds de 16e eeuw geleden hebben onder het Nederlandse koloniale systeem. Die tot op heden een plaats in de Indonesische samenleving vanwege hun Nederlandse banden moeilijk kunnen vinden of krijgen. Maar die ook nog steeds in het land van hun Nederlandse voorvaderen maar moeizaam een plaats wordt gegund.

Ik  spreek de hoop uit dat Nederland het leed van de gemengde Indo samenleving eindelijk begrijpt en erkend, spijt betuigd en excuses maakt voor het ongehoorde optreden en handelen van haar vorige generaties. En haar onvoorwaardelijk en met liefde opneemt in de Nederlandse samenleving. Het is nog niet te laat!!!

15 Augustus moet een herdenkingsdag worden van de erkenning dat Indische Nederlanders/ Indo’s gewoon Nederlanders zijn.

Peter Rufi.  Geldrop