Op zondag 8 december en zondag 15 december zendt het VPRO-radioprogramma OVT een tweedelige documentaire uit waarin drie 90-plussers vertellen over hun jeugd in Nederlands-Indië en hun veelbewogen leven daarna.
Maurits Baal (96), Felix Bakker (94) en Bol Kerrebijn (92) hadden een Nederlandse vader en een inheemse moeder. Alle drie kwamen ze op jonge leeftijd terecht in een weeshuis: de Soekaboemische Opvoedings Gestichten op West-Java, waar ze een degelijke, Hollandse opvoeding kregen.
Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië verlieten ze Soekaboemi. Maurits ging bij het KNIL, Felix bij het Korps Mariniers en Bol terug naar zijn familie. Maurits en Felix werden al snel krijgsgevangen gemaakt. Maurits kwam via kampen in Flores en Singapore in Vietnam terecht. Felix verrichtte dwangarbeid aan de beruchte Birma-Siam Spoorweg in Thailand. Bol hield zichzelf en zijn familie als buitenkamper in leven door o.a. de jacht op wilde zwijnen. Na de oorlog ging hij alsnog bij het KNIL. Uiteindelijk kwamen ze alle drie in Nederland terecht waar ze elkaar tientallen jaren later weer ontmoetten.
De aanleiding voor deze documentaire is de publicatie van het boek van Felix Bakker ‘Het zwijgen verbroken; de memoires van een oorlogsveteraan’. ISBN 978 90 829906 07 (fcbakker5@gmail.com)
Uitzenddata documentaire: 8 en 15 december NPO Radio 1, circa 11.25 uur
De uitzendingen zijn ook als podcast te beluisteren. Samenstelling: Gerard Leenders Montage: Alfred Koster
...................
Indisch4ever 
Mijn gegevens van Bol Kerrebijn wijzen op Indische ouders, twee indo-europese ouders.
Deze omschrijving in de tekst deugt weer eens niet : “een Nederlandse vader en een inheemse moeder”
Zijn moeder was een schoonzus van Maria van Dis, moeder van Adriaan van Dis ( (Mulder).
Dit via haar eerste man die geexecuteerd was in de oorlog.
Tja …. daar gaat-ie dan weer, die eeuwige spraakverwarring waar wij, de recht geaarde “Indischen” zich over opwinden. Ik vermoed geen kwade trouw bij de media, gewoon onwetendheid, koerang adjar, in dit geval gebrek aan de juiste voorlichting. Daar dragen “de Indische gemeenschap” en haar al dan niet zelf benoemde vertegenwoordigers, o.m. de Indische Platfora, erg aan bij.
In het onderhavige geval kan ik mij voorstellen hoe het zo ongeveer is gegaan. Bij de “intake” van de heren wordt gevraagd: (1) Was uw vader Nederlander? Antwoord: Trots en volmondig “ja”, ook al was hij Indo. Wordt genoteerd. Verder vragen “was hij totok?”, “was hij Indo-Europeaan?” niet nodig, niet relevant. Te ingewikkeld voor de luisteraars. (2) en Uw moeder, was zij in Indië geboren? Antwoord: Volmondig “ja”. Wordt genoteerd, plus de aantekening “inheems”. Klinkt exotisch. Zal er wel in gaan bij de luisteraars.
Tja … wanneer is een mens ergens “inheems”? Mijn familie woonde vanaf midden 18de eeuw in de archipel. Niet inheems? Alleen dank zij de verre afkomst en formeel geldende etnische indeling 2 eeuwen lang als “Europeaan” geklasseerd, niet als “inlander”.
De moraal van het verhaal: Laten we aandachtig en onbevooroordeeld luisteren naar wat de hoogbejaarde heren a.s. 2 zondagen over hun leven te zeggen hebben en ons niet ergeren als de witneuzen ons weer eens in het verkeerde hoekje neer zetten. Iedere poging om de zaak nog recht te zetten buiten de kring van verjaardagen bij de buren is pertjoema,
Overigens ….. OVT is in het algemeen het beluisteren zeer waard.
“Mijn familie woonde vanaf midden 18de eeuw in de archipel.” Er zijn er zelfs al eerder! Daar weten we veel te weinig vanaf. 300 jaar totokfamilie in Indië. Indischer dan menige Indofamilie! Hier begint “die eeuwige spraakverwarring waar wij, de recht geaarde “Indischen” zich over opwinden.” En mijn Zeeuws meisje is beslist geen Hollandse. Net als mijn Oma Madoerees is en beslist geen Javaans. En alle bruine mensen tussen Celebes en Nieuw-Guinea waren Ambonees. Behalve als z\e primitief waren, dat was dan een Alfoer. Terwijl we hier toch ook tenminste één toch wel redelijk ontwikkelde Alfoer kennen. Maar nu politiek correct Molukker heten. Zelfs met nadere detaillering: Zuid-Molukker. Pieter van Dam (1931, II, I, 29-31) rekent de Ambon- en Banda-archipel niet tot de Molukken. De eigenlijke Molukken bestonden uit de vier of vijf kruidnagelen leverende eilanden: Ternate, Tidore, Motir, Matjan, en waarschijnlijk Batjan. De Portugezen gebruikten de naam ‘Maluco’ alleen voor Ternate; de vorst van Ternate was de belangrijkste van de op die eilanden heersende vier koningen. “De drie Molucxe koningen, Ternate, Tidor en Batchian, sijn seer jalours van malkanderen (…)”. Zij pretendeerden afstammelingen te zijn van een ‘Arabier’, die ruim 1200 jaar v. Chr. op Ternate een nimf zou hebben geschaakt. Van Fraassen 1987, I, 16-18. Deze ‘voorouders’ kregen vier zonen waarvan de jongste, in de hemel geboren, de stamvader werd van de vorst van Ternate. Dat is weer wat anders dan die Hollandse vader van de Indo!
Was het niet Maria Dermout die zo prachtig schreef over die vorsten van dat gebied? Diep zoeken in mijn boekenkast. Heette het verhaal niet “Ritme van de tiffagong”?
Ach meneer Azijnpisser. De verhalen van emigranten zijn oneindig
ik was twee weken geleden met 50 andere bedrijven voor een EU-missie in Zuid-Korea. Vroegen ze, Europeanen en Koreanen, aan mij waar ik vandaan kom. Antwoord ik uit Italia, natuurlijk weet ik dat ze dat niet bedoelen. Heb ik mijn versimpelde antwoord al kant&klaar bereid.
Dan is altijd de volgende vraag hoe ik in Italia terecht kwam, want dat ligt toch niet zo voor de hand. Mijn zoon is juiste geëmigreerd naar Duitsland en dan ging zijn vader naar Italia emigreren. Valt veel aan uit te leggen, weinig te snappen
Wie gaat er eigenlijk naar Italia emigreren, behalve die scheepsladingen vluchtelingen uit zuidelijker landen en daarna proberen ze direct naar een ander EU-land te emigreren. Heb ik ook een versimpeld antwoord op gefabriceerd want aan het klootjesvolk moet wel een begrijpelijk antwoord worden gegeven, anders schiet het niet op. Dan is het niet de vraag van relevantie maar van interesse, waarop ik Indo-netjes en beleefd op antwoord. Is iedereen tevreden.
Komt nog bij dat ik een volbloed Indo ben, geen extreem-rechts gezeik van half of kwart, maar volbloed.
Jaren geleden, rond 2010, schreef ene Pak Pierre voor I4E een artikeltje over de Indische identiteit en de verwarring die de Indo met Nederlands paspoort overal ter wereld zaaide. Het heette “Ein komischer Holländer” en bracht het tot hoofdartikel op de voorpagina.
Wel een hele grote missie: 50 bedrijven.
Mochten de secretaresses ook mee?
“Inheems”. Heb ik vaak gehoord binnen Indische families. Was dat niet om ongemak over het begrip ‘inlander’ binnen de familie?
Felix Bakker:
https://www.indischhistorisch.nl/tweede/oorlog-en-bersiap/oorlog-en-bersiap-birma-siam-spoorlijn-en-de-pakan-baroe-spoorlijn-deel-3-felix-bakker-overlevende-van-de-birma-siam-spoorlijn/
Maurits Baal: