Maria was in 1625, op haar achttiende, door haar ouders naar de Oost gestuurd. In Batavia, het Aziatische hoofdkwartier van de VOC, was een groot gebrek aan vrouwen. Nette Hollandse meisjes welteverstaan. Maria en haar lotgenoten werden verscheept om te trouwen en kinderen te krijgen: als baarmoeder te dienen dus. Anderhalf jaar nadat Maria was uitgehuwelijkt was ze al weduwe. Kort daarop opnieuw. Antonio was haar derde man.
(…) ( cover van het boek:)
Het is een schilderij van Rembrandt, getiteld ‘A Lady and Gentleman in Black’. Het heeft er alle schijn van dat de man in beeld Antonio van Diemen is. Dan kan de vrouw niemand anders zijn dan Maria van Aelst. Trouw
...................
Indisch4ever 
Ga je toch denken over haar ouders die een 18-jarig meisje in 1625 naar Batavia stuurde
What were they thinking. en hoe vond ze dat zelf ?
“Maria en haar lotgenoten werden verscheept om te trouwen en kinderen te krijgen: ” Op het NA zijn de registers met namen en leeftijden te vinden.
@What were they thinking. en hoe vond ze dat zelf ?@
Daar zal wel heel wat geld tegenover hebben gestaan. Dochters en andere meisjes verkopen gebeurde toen ook.
Hier niet van toepassing. De wereld draait niet alleen om geld.
The female of the species is more deadly than the male.God created woman. And indeed, that was the end of boredom-but of other things too!
– Als Van Diemen nooit is teruggekeerd naar Nederland en
– hij Maria in Batavia heeft leren kennen en daar met haar is getrouwd
– hoe heeft Rembrandt hen dan kunnen portretteren?
Ach ja ….. Rembrandt schilderde volgens mij ook bijbelse en andere figuren die hij nooit persoonlijk gekend en gezien zou kunnen hebben. Die portretten werden en worden toch mooi gevonden; prikkelden de fantasie.
Van die bijbelse figuren wordt niet gezegd dat die zich lieten portretteren.
“Rijke mensen lieten zich portretteren. En de schilder waarbij je toen moest zijn heette Rembrandt van Rijn. Ik heb een goede vriend gevraagd toch eens te kijken. Het resultaat van die zoektocht staat nu op de omslag van mijn boek. Het is een schilderij van Rembrandt, getiteld ‘A Lady and Gentleman in Black’. Het heeft er alle schijn van dat de man in beeld Antonio van Diemen is. Dan kan de vrouw niemand anders zijn dan Maria van Aelst.”
Loekie zegt 20 november 2019 om 20:22: “Van die bijbelse figuren wordt niet gezegd dat die zich lieten portretteren”.
Neen, want dat weten wij niet, althans ze konden zich niet door Rembrandt hebben laten portretteren. Tijdverschil.
Het ging mij er om dat Rembrandt personen kon uitbeelden die hij niet gekend, noch gezien had, puur uit zijn fantasierijke hoofd, e.e.a. in reactie op je vraag hoe hij Van Diemen en zijn Maria had kunnen schilderen als hij ze nooit met zijn stoffelijk oog had aanschouwd. Dat is alles.
Gekke Henkie bij in de straat kan ook dingen tekenen die hij nooit heeft gezien. Gaat mij om Anneloes, die erg spannend en interessant doet over een schilderij, terwijl zij natuurlijk heel goed weet dat het onmogelijk is wat zij suggereert. De nadruk op haar historische roman moet dan ook liggen op het tweede woord: roman. Fictie dus. Verzinsel.
Ach ja Loekietje …. het ligt geloof ik niet in je aard om ongelijk te bekennen. Complexje uit je jeugd misschien. Niets meer aan te doen.
“…maar toch heb ik liever de vaststelling dat historische bronnen ontbreken, dan het hineininterpretieren van schilderijen waarbij het hedendaagse verlangen om recht te zetten of kritiek te leveren het wint van de historische accuratesse.”
Loekietje heeft een prachtige jeugd gehad, reden waarom Loekietje het niveau van kinderachtigheid kon ontstijgen.
https://www.trouw.nl/cultuur-media/literatuurwetenschapper-agnes-andeweg-noem-deze-rembrandt-toch-twee-amsterdammers~bf66070d/
Ik begrijp dan niet waarom je ondanks je prachtige jeugd vaak van die zure opmerkingen plaatst, Loekietje. Wordt je door iets anders gekweld? Even dacht ik dat je een andere hobby had gevonden, maar je bent er weer. Schreef je ooit niet iets over Heintje Davids?
Loekie heeft, in tegenstelling tot anderen, nooit meegedeeld dat Loekie niet meer zou schrijven.
Loekie is nooit zuur. Wel soms kritisch. Dat is wat anders. Loekie heeft ook geen last van fantasieën, zoals over naaktfoto’s van Adam en Eva.
Als Rembrandt de bijbel had geraadpleegd dan zou zijn schilderij van Jezus er anders hebben uitgezien. Zonder lange haren (1Cor. 11:14) en niet bepaald mooi of knap uitziende, in tegendeel niemand begeerde zo’n uiterlijk (Jesaja 53:2).
@Zonder lange haren @
Waar haalt U het dan vandaan?
“Waar haalt u het dan vandaan?”
Ik dacht dat ik duidelijk genoeg was met de bijbelse vers1Cor. 11:14
Op Google kunt u het ook lezen als u geen bijbel heeft.
Give me a break
De old testament Joodse mannen hadden geen lang haar. Lang haar voor een man was zo’n grote uitzondering dat het vermeld werd in de bijbel zoals bij figuren als Samuel, Samson, Absalom en de Nazirites.
Sorry, maar ik geloof daar niets van. Als man bepaal ik mijn eigen lengte van mijn haar.
Tja …. tenzij de leeftijd toeslaat ……
@ Zonder lange haren (1Cor. 11:14) @:
Vgls diezelfde bijbel was Jezus een Nazireeër. Die lieten o.a. hun hoofdhaar groeien (mocht tijdens het Nazireeërschap niet worden geknipt). Lees maar o.a. het verhaal van Simson (of: Samson).
En wat betreft de verwijzing naar Jesaja 53:2 : Zijn uiterlijk was dusdanig verminkt door de slagen, het bespugen en de doornenkroon dat “niemand begeerde zo’n uiterlijk te hebben”.
Of Jezus in werkelijkheid een al dan niet knappe verschijning was, zullen we nooit weten; immers overeenkomstig de Thora van Mozes en de daar op gebaseerde Talmoed van de rabbi’s mochten de 12 stammen (nakomelingen van aartsvader Jacob) geen afbeeldingen maken van mensen (later door Mohammed overgenomen in zijn koran).
Ik moest dit toch even kwijt.
Rembrandt gebruikte dus puur zijn verbeelding om deze bijbelse figuren uit te beelden.
Rembrandt schilderde zijn bijbelse figuren naar eerdere voorbeelden. En één zo’n voorbeeld dat het latere beeld van Jezus voor de geschiedenis heeft bepaald, was gebaseerd op de Griekse god Apollo. Niks mis mee toch.
Dat geldt evenzeer voor beeltenissen van de ‘Madonna en Kind’, die vinden hun oorsprong in de voedende Egyptische godin Isis. Niks mis mee toch.
Ik laat het hier verder bij, want ik respecteer alle andere meningen!
“Als man bepaal ik mijn eigen lengte van mijn haar”
Natuurlijk, maar daar ging het niet om, u bent toch niet onder de Joodse wet.
“Vgls diezelfde bijbel was Jezus een Nazareeer”
Klopt, hij kwam uit Nazareth maar hij was geen Nazarite die hun haar lieten groeien.
http://www.seedofabraham.net/naz.html
“die hij nooit persoonlijk gekend en gezien zou kunnen hebben.” Hier op I4E wordt toch ook geschreven over plaatsen waar ze nooit geweest zijn? Soerabaja bijvoorbeeld.
Nou … ik mag wel over die stad schrijven. Ooit was ik met mijn moeder in Soerabaja. Net vóór de oorlog, vóór Pearl Harbor. Ik moet dus een jaar of 3 zijn geweest. Gelogeerd in Hotel Sarkies vertelde mijn moeder. Misschien was meneer Sarkies afstammeling van een Armenopers waarover de heer Boers ons zo goed heeft geïnformeerd. Daarna doorgereisd naar Kalibaroe, gelogeerd bij de familie Nicolaas Ponder. Ik herinner mij vaag een “oom Tap” en “tante Kien” en een meisje, ouder dan ik, Ina Valdivia. Wie waren zij, hoe kwam mijn moeder in de inner circle van de Pondertjes terecht en waarom na de oorlog nooit meer iets van ze gehoord of gezien? Vermoord in de bersiap, verstrooid over de aarde? Geen idee; nooit gevraagd. Dom, dom, dom.
@ De heer P.Azijnpisser die o.a. schreef: “…Gelogeerd in Hotel Sarkies vertelde mijn moeder. Misschien was meneer Sarkies afstammeling van een Armenopers waarover de heer Boers ons zo goed heeft geïnformeerd. “…
Zeker weten van wel dat die Sarkies broers (Sarkisian eigenlijk) afstammelingen waren van Armenopersen… Waren jongens van het hotel wezen. In Soerabaja het Oranje hotel (tegenwoordig Mojopahit en waar het beruchte vlag incident plaats vond) in winkelwijk Tunjungan EN het Sarkies Hotel te Embong Malang (= straat in Soerabaja ter verduidelijking want ooit las ik dat ergens op het internet iemand beweerde dat het Oranje Hotel gelegen was aan de Straat genaamd EMBONG in de stad MALANG. Hoe verzint men het.) EN in Makassar eveneens geheten Hotel Oranje en in Singapore een hele super grote bekend hotel (mag geen reclame maken, even zelf opzoeken) en in Penang Malaysia ook al een hele grote aan de Farquhar street. (Rook er altijd muf naar oud hout in de kamers. Men kreeg er gratis kaarsen mee, want electra ging regelmatig uit zijn dak.Maar tegenwoordig goed en mooi verbouwd. Prijs per nacht pp euro 140 dacht ik.)
En als kers op de taart: De Sarkisian broers waren familie van mijn Armeense (Armenopersianer ) voorvaderen. Helaas heb ik niet de aandelen als verre neef toebedeeld gekregen. Hun portretten hangen nog steeds aan de muur in het hotel en de eetzaal heet De Sarkies Eetzaal.
Ik heb in mijn actieve dienst/reisjaren al hun hotels bezocht maar wel altijd volle pond moeten betalen, familie of geen familie….ik zou bijna zeggen dat ze op de penning zaten.
Aha, de heer Azijnpisser heeft dus Soerabaja ook bezocht. weliswaar op circa 3-jarige leeftijd….Gelukkig dus nog niet oud genoeg om alleen door Soerabaja te dwalen en dus ook niet langs Tanjung Berak (eh sorry Tanjung Perak) te mampir …. (y)
@ De heer P. Azijnpisser die ook o.a. schreef:”…Wie waren zij, hoe kwam mijn moeder in de inner circle van de Pondertjes terecht en waarom na de oorlog nooit meer iets van ze gehoord of gezien? Vermoord in de bersiap, verstrooid over de aarde? Geen idee; nooit gevraagd. Dom, dom, dom.”….
Tja heer Aazijnpisser, het kan gebeuren…Jong, bezig met carriere en andere zaken en dus niet zo snel bij stilgestaan denk ik. Neen, volgens mij niet dom.
Ik kan er deels van meepraten, alleen vanuit een ander hoek bekeken en andere omstandigheden denk ik. Mijn zowat gehele “voorouderlijke” familie niet gekend incl pa en ma. Slechts een opa en oma uit Pasuruan voor een paar jaartjes toen ik klein was en hun zelden zag en ik had nog wel twee zussen (stukken ouder dan ik) die altijd stijf dicht de kaken op elkaar hielden als het de familie betrof omdat ik als wees opgroeide en nog (Een zus leeft nog in de gezegende ouderdom van 98 jaar, de andere zus heeft helaas slechts tot 2008 mogen leven) . Maar in elk geval; ik stortte me op mijn studie en carriere en gezin en dacht er niet aan (soedah lamaar)…. Totdat de SVB mij een brief stuurde: Geflipsiteerd, u bent aow gerechtigd en u heeft tijd over.”…..En gelukkig leven we in een digitaal tijdperk met heel veel mogelijkheden toch mits goed benut en ook royale bijdragen (niet uit subsidies voor armenindo’s) uit de pensioenfondsen zodat bij tijd en wijle een vliegtuigstoel geboekt kan worden om ’s lokaal te neuzen – al liftend in de gerobak van Pak Tani met zijn sapi’s, op plaatsen waar de voorouders toen geboren werden, speelden en opgroeiden en later woon/werk verkeer hadden….en ook op zoek naar het kamp waar ik gratis overnachtingen kreeg gedurende 5 lange lange jaren zonder rujak en lodeh of gudeg maar wel met een verdwaalde jagung in de sayur semanggi gemaakt…
En vele vele vele jaren later kom je er dan achter dat je een broer hebt gehad die – voordat hij sneuvelde – op nog geen 100 meter afstand had gewoond waar je in een weeshuisje zat…en eveneens vele jaren later kom je erachter dat je een Armenopersianer oom hebt gehad die de buurman was geweest van het weeshuisje en dat deze oom zijn restanten ergens op straat lagen – na een paar weken bevijding – en dat wellicht de heer Somers hem heeft mogen opruimen in die nare dagen toen….of misschien een collega destijds van de heer Somers?
Eh daar ga ik weer: afwijken van het draadje. Sorry webmaster en anderen.
Fijne dag nog en have fun.
Nou meneer Boers, dat afwijken van u levert toch maar weer prachtige interessante verhalen op waar, zo denk ik, menig lezertje heel veel aan heeft.
Eens kijken vanavond wat die ouwe oorlogsmisdadigers te zeggen hebben. Ik heb veel aan ze te danken.
Lees het goed te lezen boek en je weet het!
1630 Huwelijk met Maria van Aelst
1631 Admiraal van de retourvloot
1632 Terug naar Indië.
Het is aan te nemen dat Maria van Aelst met haar man mee terugging naar Nederland in 1631.
En in die paar maanden had men kunnen poseren bij Rembrandt te Amsterdam.
Maar dat dit schilderij het echtpaar van Diemen-van Aelst is , lijkt me erg onzeker.
Zijn er andere bronnen die wijzen op een schilderij door Rembrandt ? Documenten, geschreven getuigenverhalen ?
@Maar dat dit schilderij het echtpaar van Diemen-van Aelst is , lijkt me erg onzeker.@
— Op het schilderij zou dan in elk geval een herkenbare Van Diemen moeten staan. Is dit wel het geval? Want de schrijfster geeft in het Trouw-artikel aan dat er meerdere portretten van Van Diemen bestaan. Maar aan het eind van het artikel stelt ze echter: “”Het heeft er alle schijn van dat de man in beeld Antonio van Diemen is. Dan kan de vrouw niemand anders zijn dan Maria van Aelst”” Nou, hiervan zou Sherlock Holmes aan de cocaïne gaan.
@Piet A (wat een k.t incognito)
Als je het goed te lezen boek leest, kom je ALES te weten.
De scans zijn van Jan Somers
In haar magnum opus ‘Family life onder de VOC’ van Dr Carla van Wamelen is daarover het e.e.a. terug te lezen (blz. 188/195)
Kort door de bocht begint het bij J.P.C. voor wie het groot aantal concubinaten van Europeanen met slavinnen en inheemse vrouwen en een groeiend aantal daaruit geboren –dus buitenechtelijk Indo-Europese- kinderen doornen in zijn oog zijn.
Vandaar zijn verzoek aan Patria om het sturen van weesmeisjes. Dit verzoek wordt door de Amsterdamse VOC-kamer afgewezen. Maar Middelburg ziet zijn kans schoon om de arrogantie van Amsterdam een hak te zetten. En samen met andere VOC-kamers dienen zij een voorstel in. Zo komen in 1622 de eerste weesmeisjes aan. Maar al snel worden de weesmeisjes vervangen door ‘vrije vrijsters’, de compagniedochters. Maar alweer Coen, hij zat op hun ‘soort’ niet te wachten.
Er kwamen wel dochters van goeden huize naar Indië maar dan als wettige echtgenotes van hoge compagniesdienaren. In 1631 besluiten de Heeren XVII geen compagniedochters naar Indië te zenden. En in 1643 helemaal te stoppen met het sturen van Europese vrouwen.
De toekomst van Indië wordt in de schoot gelegd van Aziatische vrouwen.
BRON: ‘Family life onder de VOC’ [Een handelscompanie in huwelijks en gezinszaken]
https://www.bol.com/nl/p/family-life-onder-de-voc/9200000035764741/?bltgh=rHFeFLGDxXmaqWELrdBBaA.1_4.5.ProductPage
Vergeet niet dat weesmeisjes weinig kansen hadden op een huwelijk, en een vrouw alleen was in die tijd niets. Een heks, marketentster, of een hoer. Hier lag een kans om ze aan een man te koppelen. Het gaat hier helemaal niet om geld! De meeste dingen in het normale leven draaien niet om geld, Gelukkig maar.
In ‘Family life onder de VOC’ (blz 189) lees ik dan ook, dat het Opperbestuur ‘deze lammeren’ (weesmeisje e.m.) te goed vond voor ‘de wolven aan de overzij’. Van de ‘vrije vrijsters’, de compagniesdochters die daarna kwamen, wordt gemeld dat ze niet zelden een goed huwelijk deden.
Zowel het zenden van weesmeisje als later van vrije vrijster en Europese vrouwen –zij kwamen op contract- was voor de Heeren XVII een grote kostenpost en daarmee is dus (bij geen succes e.m.) de kiem van bezuiniging reeds gelegd.
Naast het feit dat het zenden van vrouwen naar Jacatra een kostenpost was voor de VOC, heb ik ooit ergens uit betrouwbare bron gelezen dat de VOC (Toean-Toean Toedjoebelas) het niet zo gek vond dat haar mannelijke Europese dienaren zich vermengden met de inheemse schonen, omdat daardoor een mestiezenras ontstond dat beter bestand was tegen het klimaat en de tropische ziekten én – niet onbelangrijk – loyaal aan de kompenie.
“”Zij besloten de aanvoer van inlandse vrouwen –‘waaruit men kloeke, robuuste kinderen kan telen, die in ’t leven blijven’- te stimuleren. /…/ Batavia ontbood vanuit diverse factorijen in Azië huwbare dochters, vooral Portugees-sprekende slavinnetjes van de kusten van Coromandel en Malabar in Zuid-India.
Na aankomst in Batavia gingen deze nog groene kweepeertjes eerst naar school om daar het ‘Rechte Geloof’ en goede manieren te leren voor ze in het huwelijk traden. Zo werden in Indië met behulp van school en catechisatie de maagden klaargestoom tot moeders van de ’tropenadel’. Zij werden de karakteristieke Bataviase matrones die thuis Portugees spraken en krom Hollands in het openbaar.””
Uit ‘Family life onder de VOC’ blz 195
En zo werd de Indo niet door God in den Hemel geschapen, maar door de VOC in haar 17 Kamers. Misschien wel op een Blauwe Maandag.
Dat ’17’ slaat op de Heeren Zeventien. Niet de Kamers.
Nou ….. vooruit dan maar, meneer Somers. Dan hebben misschien die 17 Heren de Indo virtueel verwekt. Van u kan ik altijd wat leren.
Nog iets leren? Acht stemmen voor Amsterdam (met de helft van het ingebrachte kapitaal), vier voor Zeeland, twee voor Noorderkwartier, twee voor Zuid-Holland, en een afwisselend voor de drie laatstgenoemde regio’s. Zo kon worden voorkomen dat het arrogant gevonden Amsterdam in zijn eentje een meerderheid zou hebben.
Nou, nou, nou …… het houdt maar niet op. Hoeveel dissertaties hebt u eigenlijk geschreven?
“het houdt maar niet op” Inderdaad, dit was nog maar het allereerste begin. Die Heeren XVII deden wel heel deftig in hun vergaderingen en besluiten, maar dat stelde in de praktijk weinig voor. De regionale Kamers waren de baas, zijn runden hun eigen toko. Zij zonden hun eigen vloten uit met hun eigen boodschappenlijstjes, hadden eigen scheepswerven, magazijnen, handelsbeleid.
Maar ook in Afrika/Azië ging men steeds meer zijn eigen weg, vooral nadat de functie van Gouverneur-Generaal was gecreëerd. Hier werd al de wieg gelegd voor het latere Indië als zelfstandig deel van het Koninkrijk (sinds de grondwet van 1922).
Coen was al openlijk kritisch over het bestuur van de Heeren XVII. Maar op een richtlijn van die Heeren “om die rechten en wetten te doen observeren, die in Hollant geobserveert zijn” , reageerde in 1625 Carpentier dit met “zoveel eenigszins praktikabel zy”. De ruime bevoegdheid tot wetgeving door de ‘Hooge Regeering’ in Batavia ging wel vergezeld van de plicht een kopie van de regelingen op te zenden om toezicht uit te kunnen oefenen. Het is niet duidelijk in hoeverre men zich aan die verplichting heeft gehouden. Diverse auteurs zijn van mening dat de Bataviasche Statuten (1642) en de Nieuwe Bataviasche Statuten (1766) vermoedelijk niet eens naar Nederland zijn gestuurd, laat staan bekrachtigd, net als vele verdragen. Gezien het reglement van 1650 waren de bewindhebbers echter wel op de hoogte van het bestaan van de Statuten van Batavia.
Deze trend tot zelfstandigheid zien we ook in de aanhef en ondertekening van de met de plaatselijke machthebbers gesloten verdragen. Deze mochten krachtens het octrooi niet op naam van ‘Batavia’ worden gesloten, maar moesten worden gesloten namens de Staten Generaal en Prins Maurits als soeverein. Het probleem was dat van die plaatselijke machthebbers niemand begreep wat ‘Staten-Generaal’ betekende. Dat werd dus al gauw weggelaten, schiep alleen maar verwarring. Het begrip ‘prins’ snapten ze wel, maar dat die prins in een voor hen verweggistan woonde en niet in Batavia was ook verdacht. Vandaar dat zo langzamerhand die verdragen werden gesloten namens de ‘Hooge Regeering’ in ‘de Hoogheid van het Bataviaasche Hof’. En met die pracht en praal in het Kasteel kreeg de Aziatisch tak van de VOC zo langzamerhand het uiterlijk van een staat, gelijkwaardig aan de ‘staten’ van die plaatselijke machthebbers. Zo was een nieuw, werkbaar volkenrechtelijk evenwicht geschapen. [JAS: en zijn de ambtenaren van die nieuwe ‘staat’ geen ambtenaren meer van het koninkrijk, maar ‘Indisch ambtenaar!].
Vervolgens:
https://www.bol.com/nl/p/smeltkroes-batavia/1001004005141648/?bltgh=jQ0BSuMZTRF4ZfPBCZNLOQ.1_4.5.ProductTitle
Wij zijn allemaal leden van een smeltkroes, incl de “echte, raszuivere” Europianos. De geschiedenis toont dat allemaal aan. Afrika schijnt het werelddeel te zijn waar wij allen onze oorsprong kunnen vinden.
Tja …. een mooie illustratie van “uit het oog, uit het hart”. Hoe kon je in een enorm conglomeraat als de VOC ook alle neuzen naar het zelfde punt gericht houden en “corporate discipline” handhaven over grote afstanden in ruimte en tijd, zonder de middelen van communicatie en controle die we nu hebben?
Het is een wonder dat de club het meer dan 150 jaar heeft uitgehouden. Petje af dus voor de VOC in de periode dat die nog wél functioneerde en anderhalve eeuw een handelsimperium met recht om oorlog te voeren en verdragen te sluiten in stand hield, van Kaap de Goede Hoop in het westen tot Decima in het oosten.
Het bovenstaande was bedoeld als reactie op “Jan A. Somers zegt: 24 november 2019 om 16:24”.