De Indische Nederlanders, Indo’s, zijn een vergeten groep oorlogsslachtoffers. Zij werden tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië niet in kampen geïnterneerd, maar moesten daarbuiten als ‘tweederangsburgers’ zien te overleven. Over deze zogeheten ‘buitenkampers’ is een documentaire gemaakt. Te gast zijn Ernst Jansz en documentairemaakster Hetty Naaijkens
dinsdag 8 oktober 2013 17:36 uur, Nederland 2
Zie het interview op bovenstaande link en begin op 21 .20 minuten van het begin van de band.
-
- en
Indische Soos -
- Het archief van Indisch4ever
is best wel te filmen !!
...................
...................
.......... Bekijk ook
de archipelsite
met honderden topics.
Zoekt en gij zult vinden. ! -
Indische portretten
ingezonden door de lezers.
-
Thomson
Nassauschool Soerabaja
Depok
Wie is deze familie
Wolff
Tankbataljon Bandoeng 1939
Is de bruid Günther?
Wilde en Waldeck
Brouwer en Hagen
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Kerst 1930 a/b Baloeroan naar Indië
XXXXXXXXXXXXXX
Bertha Lammerts van Bueren-de WitXXXXXXXXXX zwieten 214
Bisch
!!!!!!!!!!!
Detachement Verbruiksmagazijn,
Hollandia
van Hall
Smith
Emy Augustina
Detajongens
von Stietz
de Bar
Soerabayaschool ca 1953
Wie zijn dit ?
Damwijk
Klein
IJsselmuiden
van Braam
Zuiderkruis
Foto
Koster
Versteegh
Baume
Falck
Boutmy
Otto
oma Eugenie Henriette Smith
Meliezer-Andes
christelijk lyceum bandoeng
christelijk lyceum bandoeng
Saini Feekes
Mendes da Costa
Anthonijsz
Bromostraat
Wie?
Tambaksari/Soerabaja-1946
Ornek
van Dijk
.Haacke-von Liebenstein
Theuvenet
Sollaart
Berger-de Vries
Foto's gemaakt door Henrij Beingsick
Augustine Samson-Abels
Samson
Huygens
Hartman
Otto en Winsser
Marianne Gilles Hetarie
Constance en Pauline
Versteegh
Lotje Blanken
Charlotte Hooper
John Rhemrev
Schultze
W.A. Goutier
Otto-Winsser
Bastiaans
Verhoeff
Beisenherz
Stobbe
Wendt-van Namen
Harbord
Pillis-Reijneke
Nitalessy-Papilaja
Reijneke
Oertel-Damwijk
Bruidspaar te Semarang
Daniel
Krijgsman
van Dun
Ubbens en van der Spek
Kuhr
Oertel
Nijenhuis-Eschweiler
Wie ben je
Philippi-Hanssens
Tarenskeen-Anthonijsz
Hoorn-Dubbelman
Mendes da Costa
Palembang
Indisch4ever 
Andjing Nica was oorspronkelijk een scheldwoord van de revolutionaire bendes en hun politieke leiders voor een Knil eenheid, bestaande uit o.a. Indo’s, Molukkers, Menadonezen vaak uit de Jappenkampen en andere inheemse mensen die optraden ter bescherming van de vele burgers wier levens geen dodol meer waard waren. Ze zijn die scheldnaam als Geuzennaam gaan voeren. Het is altijd sneu als je met gelijke munt wordt terug betaald, maar gelukkig weten we de weg om verhaal te halen via een bekend advocaten kantoor gespecialiseerd in de mensenrechten van laten, we het eufemistisch houden, kamperende padvinders die aan het moorden zijn geslagen.
Alleen vervelend dat de NICA daarbij werd genoemd. De Netherlands Indies Civil Administration was de plek waar generaal MacArthur terecht kon voor bestuurlijke (Civiele!) zaken. Net als direct na de oorlog in Nederland het Militair Bestuur als overbrugging naar het normale bestuur.
De Nederlandse staat heeft de oorlogsgravenstichting als uitvoerend orgaan. Een orgaan dat geweldig werk (heeft) verricht. De RAPWI kon het werk niet aan, op een gegeven ogenblijk hadden ze de zorg voor 204.050 personen.
De bersiap kon niet door Nederland worden bestreden, het militair gezag berustte bij SEAC. En die had nauwelijks militaire kracht, slechts dertig bataljons waarvan vier Europees bemand. En toen de Nederlandse troepen in Indië aankwamen was de bersiap al voorbij. Dank zij de Brits-Indische troepen van SEAC. En de inzet van eenheden van het KNIL viel onder verantwoordelijkheid van SEAC, niet van de Nederlandse regering.
De Nederlandse schepen waren in de United Martitime Authority ingebracht, Nederland had geen directe zeggenschap over deze schepen.
De Nederlandse mariniersbrigade was in opleiding ter ondersteuning van de Amerikaanse mariniers in de strijd tegen Japan. Vandaar hun opleiding in de VS. Zij hadden dan ook een volledige Amerikaanse uitrusting, in tegenstelling tot de KL uit Nederland.
bo keller, op 12 oktober 2013 om 09:49 zei:
##Interessant is het boek van de Andjing Nica , bij de Indonesiers hebben ze geen goede herinneringen## ( Welke wel? )
———————————————————————————-
Weet ik niet , heb dat boekje ergens rondslingeren .
Ook nog niet gelezen.
Ik vertel alleen wat ik vroeger thuis gehoord had , iets over NICA en NEFIS .
Ben nog te klein om het te begrijpen , en was toen een kleine pot met grote oren die de gesprekken van ooms of gasten “per ongeluk” had opgevangen.
Ik kan mij voorstellen dat in Indonesische kringen niet al te vleiend over Andjing NICA en NEFIS werd/wordt gesproken, net zo min als er in Indische (en Indisch-Chinese!) kringen in liefkozende bewoordingen werd/wordt gesproken over Pemoeda’s en Pelopors.
Pak Pierre
Ik kan het me ook best voorstellen dat in Indonesische kringen niet al te vleiend wordt gesproken over 350 jaar Nederlandse aanwezigheid in de archipel. De Anjing NICA waren de waakhonden van de Nederlanders, d.w.z. de indo’s.
Nou en ….?
Pak Pierre
Het onderwerp buitenkampers wordt nu aangegerepen om over de periode na de Tweede Wereldoorlog te discussiëren.
Zo gaat dat nu eenmaal.
Nou … ik denk dat het één best in samenhang met het andere mag worden beschouwd. Toen de bersiap uitbrak waren de onbeschermde buitenkampers als eerste de …… laten we maar zeggen …… pisang.
Pak Pierre
Je komt als “vriend” en handelaar de archipel binnen om 350 jaar later als kolonisator en bezetter eruit te worden gesmeten. Terecht of onterecht?
Je bezoekt Indonesië nu als toerist om vervolgens in Nederland met modder te gooien. Dat kan zo maar?
Gooide ik met modder?
Pak Pierre
De discussies en het Indisch geluid hier worden hoe langer hoe onzuiverder. Vals bijna.
Tja … dat is dan weer iets anders dan met modder gooien.
Pak Pierre
Toen het Knil onderdeel genaamd ”Andjing Nica”optrad
als leger eenheid,
zaten diverse familie leden nog in de ”Bersiap kampen”
toen van ”Buitenkamper”‘ zonder enige noodzaak ”Binnenkamper”
Als U het beter weet,hou ik me aanbevolen ,dat het niets
met welke kampeerders ook te maken heeft
siBo.
Ter verduidelijking m’n reactie slaat op S..
.12/10-13 te 10 25u
siBo
##Interessant is het boek van de Andjing Nica , bij de Indonesiers hebben ze geen goede herinneringen## ( Welke wel? )
.
Wat heeft dat Knil onderdeel weer uitgevreten en als het beschreven
staat mss. met naam en toenaam dan mevr. de juriste hierop attenderen.
Rinkeleking . Kassa!
siBo
Die 14.000 (iets minder of meer) moet men voorlopig in de categorie mythes indelen.
Dat er andere zaken bij elkaar gesleept werd is ook niet bevorderlijk voor de juistheid van het verhaal.
Interessant is het boek van de Andjing Nica , bij de Indonesiers hebben ze geen goede herinneringen.
De Nefis is weer een andere verhaal.
Als dhr Somers mijn woorden goed leest dan heb ik het niet over 14.000 maar over MEER dan 14.000 doden. Ik weet het ook niet precies maar mijn aantal is moeilijk weerlegbaar. Het natte vingerwerk is een slag in de luch, zoals die 250.000. Hoe moet je die rijmen met die 300.000 Indischen die van 1945 tot 1962 naar Nederland emigreerden, rekening houdend met de bevolkingsopbouw, in en uitstroom. een beetje demograaf geeft toch wel betere cijfers.
De Nederlandse Staat heeft nooit moeite gedaan om niet alleen het werkelijke aantal maar ook waar de slachtoffers begraven zijn te achterhalen. Ze waren te druk bezig orde en recht te handhaven of het land als kolonie weer leeg te roven. .
De Nederlandse Staat kon of wilde haar burgers in de Bersiap niet verdedigen, dat kan dhr Somers beter vertellen . L. de Jong in deel 11 geeft genoeg aanwijzingen dat de samenwerking tussen de ltnt- GG Generaal en ander autoriteiten (zoals VADM Pinke niet deugde. De opmerking dat er geen schepen beschikbaar zijn is een mythe die het gebrek aan kennis bij de woordvoerders alleen maar versterkt. Daar komt nog bij dat het oefenen van een Mariniersbrigade in de VS niet voor de hand ligt als Australie toch dichterbij ligt. Van Mook had zijn beroemde danwel beruchte INCA-militairen tot zijn beschikking maar die maakten er alleen een grotere piunhoop van.
Dar de Nederlandse Staat in de Bersiap grof nalatig is geweest dan wel onrechtmatig handelde moeten juristen maar uitmaken. Mevrouw Zegveld die nooit gevallen uit de Bersiaptijd heeft behandelt zou daar toch een hand bij bij kunnen helpen, maar hoe moet je dat in het van van de Mensenrechten (haar specialiteit) gieten.
Het waren niet alleen Indische Nederlanders die doorwerkten tijdens de bezetting. De zogenoemde Nipponwerkers kwamen ook voor in het landbouwkundig onderzoek, met name in Buitenzorg maar ook in Oost-Java. Zij konden lange tijd, wellicht de hele oorlog, doorwerken in de diverse onderzoeksinstituten aldaar. Mijn indruk is dat hier van dwang geen sprake was. De Japanse baas van het landbouwkundig onderzoek op Java, de heer S Narusawa, was rubberplanter op Java, sinds 1929 als je zoekt in het KB krantenarchief. Hij sprak vloeiend Nederlands en werd door de Nederlandse onderzoekers terecht gewaardeerd.
Dit is de foto die Arthur Olive bedoelt. Klik voor een vergroting.
Die man die helemaal links staat zou mijn oom kunnen zijn. Maar hij lijkt me een paar centimeter te groot . Jammer dat de foto toch vaagjes is
Is de man helemaal links dezelfde persoon als mijn oom, zie deze foto van eind 1948
Mooie foto. Prachtige stoomloc ook. Volgens mij een zogenaamde “berglocomotief”, ook herkenbaar aan de lage bromtoon van de fluit, niet het doordringende “toewieieieiettttt” van de laagland machines.
De personen zijn juist in de “blow up” niet goed herkenbaar, maar ik zie in het gewone formaat toch wel gelijkenis (stand en vorm van het hoofd) tussen de persoon op de kleine foto en die uiterst links voor de loc.
De Japanse “economen” werden geloof ik ook “Sakoera’s” genoemd, naar de boenga sakoera, de kersenbloesem, die ze op hun kraag droegen.
Tja … hier zie je gewoon een groepje mensen van diverse kleur en in diverse kledij, maar verder gewoon mensen, vredig bij elkaar voor een mooie machine waar ze allemaal wel iets mee te maken hebben.
Elders waren ze in oorlog en beulde de een de andere af, sampai mati.
Wondere wereld.
Pak Pierre
Boeroeng, bedankt voor die foto, die man uiterst links kan inderdaad uw oom zijn als uw oom tussen 1943 en 48 niet meer haren heeft verloren.
Jammer genoeg is er weinig geschreven over “ballenjongens” alhoewel ze wel een positieve rol moeten hebben gespeeld in de economie want je kan niet blijven ruilen.
Hans Meyer spandeert niet meer dan twee bladzijden aan hen die gedwongen werden om voor de Jap te werken.
Deze mensen bestonden uit een paar duizend en het waren Indischen omdat alle totoks door de Jap vervangen werden
Bij elk ongeluk werden ze van sabotage verdacht. Zo werd op 30 september 1943 een dertigtal Indische spoorwegmedewerkers gearresteerd op verdenking van verraad en een aantal van hen werd geexecuteerd.
Ze hadden fricties met het Inlandse personeel die weigerden bevelen van “Blanda’s” aan te nemen , terwijl het ook voorkwam dat de ballenjongens weigerden de leiding van in hun ogen niet-gekwalificeerd Indonesisch stafpersoneel te aanvaarden. De Kempetai moest dan samenwerking dwingen.
In 1943 werden de meeste ballenjongens alsnog geinterneerd.
In 1944 werd insulinde voorzitter, Teeuwen geexecuteerd.
Dit volgens Hans Meyer.
Rampog is Sundanees , Nga-rampog , is iemand beroven.
Rampok is Javaans en Indonesisch .
Rampokker = pe-rampok.
Beroofd = di-rampok
Het hoeft niet door verschillende mensen gebeuren , wel moet de dreiging zoals het gebruik van intimidatie , geweld al dan niet met wapen of andere hulpmiddel aanwezig zijn .
Tijdens de bezetting door Alva voelen de Nederlanders gerampokt door de Spanjaarden.
Nu betalen we met alle liefde veel meer belastingen aan Den Haag.
Net of er nog wat te roven (rampokken) was bij de Indo’s, die 3 jaren
lang alles ten gelde maakten om in leven te blijven.
Rampok werd naar m’n bescheiden mening gebezigd daar er geen
vervangende naam voorhanden was voor deze uitzinnige moordenaars-
benden van ongekende omvang in de zgn Bersiap periode die niet
geïnteresseerd waren in BUIT ,maar om hun opgezweepte moord-
lust te bevredigen op weerloze mensen.
siBo
Tja …. maak dat de hoogedelgeleerde vrouwe Prof. Mr. Dr. Liesbeth Zegveld maar eens wijs.
Pak Pierre
Dat is nou net het verschil. Het ging ze niet om buit alhoewel we in Bronbeek wel eerst beroofd werden van alle bultzakken en kussens, want verder viel er weinig van waarde te halen voordat ze na enige tijd alle mannen en jongens vanaf bakweg 15 jaar ophaalden rum 40 personen? en ook enkele vrouwen ophaalden om ze af te slachten en in balongs en kali’s gooiden buiten Bronbeek zelf. Het slaapgerei hadden de bezetters duidelijk nodig om er heerlijk op te pitten tijdens de hele gijzelingsduur.
Dus dat rampokkers wil er bij mij echt niet in, het waren echt door de politieke leiding opgejutte jonge revolutionairen ook wel peloppors of pemuda’s genoemd. Padvinders is wel een heel erg eufemischtische benaming.
Pak Lemon.
Ik heb het over weerloze mannen-vrouwen-en kinderen
die letterlijk (niet zo maar effentjes) op een weerzinwekkende
manier om het leven zijn gebracht.
Ik houd het bij Pak Pierre en wat in de Kalmus staat is
mss. op een mooie Pinkersterdag neergezet.
siBo
Pak Bo.
Denk niet dat er een korte term te vinden is , of ik moet eerst gaan zoeken in diverse pepatah(spreekwoorden) .
Men kan mss proberen om het te vertalen;
Pembunuhan biadab( barbaars moordpartijen) orang tidak berdaya(weerloos) .
Mijn “bahasa” is ook niet meer zoals froeher.
Pak Bo, je kan de versie van Pak Lemon ook gebruiken.
Pem-bantai-an orang tidak berdaya.
@Pak Surya
Belanda, etc……..Dibunuh ! werd in die tijd luid en duidelijk geschreeuwd, door de leiders en door hun volgelingen.
Het woord Tjingtjang ook en dilingis.
@Boeroeng, op 10 oktober 2013 om 14:13 zei: /…/ Is rampokken iets anders dan iemand lijfelijk beroven onder bedreiging ?@
— Rampokken
Uit jav. soend. rampog (ook in het mal. van Java overgenomen als rampok), eig. ”met velen tegelijk aanvallen”, vervolgens in verschillende richtingen gespecialiseerd. Niet in de algemeene taal opgenomen. Sedert V. DALE [1914] in de wdb.
↪1. Met een gewapende bende rooven en plunderen.
Het langs hoe meer toenemende rampocken, moorden en roven by nagt op het land en in de thuynen der ingesetenen, N.-I. Plakaatb. 4, 489 [1739].
↪Afl. — Rampokker, vooral: gewapende roover, straatschender.
↪Rampokpartij. 1°. Overval van een gewapende rooverbende.
© 2007 INL. Artikel gepubliceerd in 1947. BRON: http://gtb.inl.nl/
–In de Bersiap-periode en daarna werd een extra betekenis toegevoegd: “verstand op mati, blik op bunuh”
e.m.
iets specifieker men rooft inderdaad in groepsverband:
(di)rampog: 1. men valt met velen met wapens aan (iz. tijgerstekerij); 2. gw (door een troep) overvallen en beroofd
en met wat mystiek:
“Ze wist dat hij het woord ‘rampok’ niet zou gebruiken nu er gerampokt werd, omdat het kwaad bij de naam noemen, het kwaad naar zich toe halen zou zijn.” (blz. 496)
Vuyk: rampok, plunder(en)
http://www.nedindlexicon.nl/trefwoord/10272?q=%22rampok-centrum%22
Ter aanvulling uit de Kamus:
zakkenrollen : mencopet
roven : merampas, jarah ,menjarahi ,menjarah, merampok , rampas, rampok
stelen : mencuri, coleng, colong, curi , gondol, memalingi, memaling, memorot, mencoleng, mencolong
overvallen : gerebek , menggerayangi , menggerebek , menyergap , sergap
Nou … keuze genoeg, maar op grond van wat ik in mijn Semarangse jeugd heb gehoord en gezien blijf ik bij “rampok” voor de ergste vorm van roven, i.e. plunderen (“looting” in het engels), al dan niet in groepsverband en al dan niet vergezeld van vernieling van andermans eigendommen, dreiging met geweld of het feitelijk plegen van geweld, tot aan wrede moord en doodslag.
Een rampokker is voor mij iemand die rampokt. Voor definitie van rampokken zie boven.
Pak Pierre
Is er ook een woord in de Kamus voor,
Weerzinswekkende moorden op weerloze Mannen/Vrouwen en kinderen gepleegd.
siBo
P.Lemon, op 11 oktober 2013 om 15:32 zei:
menggerayangi
—————————————–
Lho, ik associeerde met iets leuks .
Er zijn geen woorden voor, Pak Bo.
Pak Pierre
@pak Bo. Het was een slachtpartij, een graadje erger dan moord alleen.
uit de Kamus : afslachten: membantai (bantai)
Een lezer mailde dit:
Maar vergeet niet: Willy Meelhuijsen, Revolutie in Soerabaja. Volgens mij het meest complete verhaal. Moeilijk leesbaar, typisch de in Soerabaja heersende chaos.
Vraagje voor de webloglezers, die deze Hollands katjong willen helpen.
Iemand mailde me dat hij mijn reactie had gelezen, waarin ik iets schreef over ‘gerampokt’
Is rampokken iets anders dan iemand lijfelijk beroven onder bedreiging ?
Ik heb toch de moeite genomen om de film afgelopen maandag in Den Haag te zien, ik ben een van de weinige bezoekers. Er was een klein gemengd (volbloed, halfbloed en nog minder bloed) en select gezelschap in de zaal.
De film laat o.a. zien dat de Buitenkampers de overgang van de ene oorlog (WOII) naar de andere oorlog De Bersiap geruisloos ondergingen maar dat hun positie volledig veranderde. De Buitenkampers leden wel steeds meer honger en hadden ook van de tereur van de Kempetai te verduren, in de Bersiap werden zij aan de rechteloosheid, roof-en moordzucht van Peloppers en Pemoeda’s blootgesteld. De situatie veranderde en Buitenkampers werden als het ware Binnenkampers, de weerlozen en de Binnenkampers werden Buitenkampers. De verbazingwekkende situatie deed zich voor dat Binnenkampers werden veelal door de Japanners bewaakt en beschermd.
Het verhaal van die vrouw die haar jongere en blankgekleurde broer plotseling miste in die tijd. Ze was nog altijd op zoek naar hem en had ergens gehoord dat hij in stukken zou zijn gesneden en aan de varkens gevoerd. Ja dat doet wel pijn.
Er zouden meer dan 14.000 doden en vermisten in de Bersiap zijn. Het valt mij op dat de Nederlandse Staat, toen zij met haat troepenmacht weer op Java landde geen zoektocht naar die vermisten op gang heeft gezet.
Nog iets over de cijfertjes. De lezer zou eens de bronnen van het cijfer van bvb 250.000 eens na moeten gaan. Dus gewoon de bronvermeldingen eens lezen. Dan komen er wel cirkelredeneringen naar boven.
De Nederlandse troepen zijn pas vanaf half maart in Indië aangekomen. Toen was de bersiap allang voorbij. Zij zijn tot aan de 1e politionele actie nauwelijks verder dan de grote steden gekomen. Daar waren de bersiapslachtoffers, voorzover niet in de kali gegooid, al geborgen en begraven.
Wie moest er een vermissing melden? En bij wie? Mijn vader in Singapore, mijn broer in Tjimahi, mijn moeder en zuster somewhere door de Indonesiërs gegijzeld, ikzelf in Soerabaja. Wie vermiste wie? Ik heb nog een Rode Kruisformulier waarop mijn vader mijn moeder en zusn als vermist heeft opgegeven. Als antwoord dat er verder werd gezocht. (ergens op deze site te vinden, Boeroeng weet het wel!) Bij het bergen van lijken (1-2 weken oud, soms gedeeltelijk ontbonden) konden we in de meeste gevallen geen identiteit vaststellen. Na opgraven en herbegraven was vaak niet meer dan een verzameling botten aanwezig. Je wist dan die resten niet meer uit elkaar te houden. Herbegraven in verzamelgraven. Hoe zou je een match kunnen krijgen tussen een vermissing, en een 1/10e deel van de zeg maar 10 slachtoffers in een graf? Van mijn grootmoeder in Poedjon hebben we nooit meer iets gehoord. In Surabaya, op Kembang Kuning zijn die doden herbegraven in naamloze verzamelgraven Pujon. Zou ze erbij liggen? Voor de zekerheid wat extra hormat gebracht. Van de datum van het Goebengtransport (28 oktober 1945) zijn er op Kembang Kuning in 26 verzamelgraven 108 personen begraven, waarvan 23 met name genoemd. In één van die graven liggen behalve twee onder naam, nog 84 onbekenden!
Probeer contact te leggen met ir. H. Itzig Heine. Hij heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de slachtoffers van dat Goebengtransport.
De 14.000 slachtoffers die u noemt is volgens mij een natte vinger in de lucht. Ik ben aan het proberen meer zicht te krijgen op in ieder geval een ondergrens van het echte aantal. Het werkelijke aantal zal voor altijd onbekend blijven.
De stoffelijke resten van mijn Opa en enkele andere toen afgeslachtte mannen werden na ±20 jaar stilzwijgend door
één van de bedrijvers van deze afschuwelijke moorden, op zijn sterfbed de plek(put) het aantal en toedracht opgebiecht.
Opa rust nu wel in een verzamelgraf met naam op het Ereveld.
siBo
Inderdaad zijn ook tamelijk veel Indische mannen en vaders het interneringskamp bespaard gebleven zoals die van mijn twee beste kontjo’s uit Bandoeng.
De een zijn vader was machinist op een suikerfabriek en moest blijven doorwerken. Ze werden overigens goed behandeld door de Indonesische mensen en tijdens de bersiap zelfs verborgen gehouden.
Ze zijn relatief goed de oorlog doorgekomen en ook daarna bleef hij zijn baan behouden.
De andere vader heeft ook bij zijn gezin buiten het kamp kunnen blijven
en ik vermoed dat hij zijn administratieve of ambtelijke baan kon blijven uitvoeren. De hele wijk waar ze woonden, ik meen dat het toen Florabuurt heette werd tijdens de bersiap gegijzeld en velen vermoord.
Hun gezin ontsprong gelukkig de dans en overleefden het avontuur maar voor ontelbaar velen liep het beroerder af.
bo keller, op 8 oktober 2013 om 20:53 zei:
“De documentaire gaat dacht ik over de Indo’s die om wat voor redenen
dan ook,niet geinterneerd werden door de Japanse Machtshebbers
in het toenmalige Nederlands-Indië.
En geheel aan hun lot overgelaten aan de omstandigheden van
dien tijd in een niet bijster voor hun vriendelijke omgeving.
En dan lees en hoor ik steeds maar weer ”KAMPEN” dit en dat.
Vertel nu eens en dan hoeft U zich niet voor te schamen,dat waar
we ook zaten,toen geleden hadden”.
Misschien dat er in de documentaire wel gewag van wordt gemaakt – ik heb die niet gezien – maar ik zou toch de aandacht willen vestigen op een groep, Indo’s en totoks, die door hun specifieke kennis en kunde voor de Japanner nuttig waren en daardoor niet werden opgesloten en hun werk tegen betaling konden voortzetten.
Ik heb wel eens een foto gezien van een groep totoks en Indo’s, aan hun kleding te zien kennelijk kantoorpersoneel, respectvol STAAND achter een rijtje zittende Japanse militairen, vermoedelijk officieren. Dat beeld kwam heel schrijnend op mij over. Ik was gewend aan foto’s van zittende totoks en staande of hurkende inlanders om hen heen.
Ook weet ik uit mijn vriendenkring dat een Indo vader, machinist bij de Spoorwegen en een andere, werkzaam op een “opiumfabriek” (ik weet niet wat zich daarachter verschool) in Batavia, vrij bleven en hun job MOESTEN blijven uitoefenen. Zij konden zo wel hun gezin onderhouden en nog een hele trits buitenkamper familieleden, die verstoken waren van regelmatig inkomen. Deze mensen waren herkenbaar aan een band om hun arm. Ik heb begrepen dat ze zich daarvoor schaamden, zeker als zij werden geconfronteerd met geïnterneerden, die buiten hun kamp aan het werk waren gezet.
Tja …. het duivelsdilemma: Meewerken met de Japanner en zo bestaanszekerheid verwerven voor jezelf en je gezin plus naaste familie, of de held uithangen en solidair zijn met je minder fortuinlijke landgenoten. Ik zou niet weten wat ik zou hebben gedaan.
Pak Pierre
Mijn oom , wiens voornaam ik mag dragen, was zo’n ballenjongen.
Als machinist moest hij werken en bleef zo buiten het kamp.
Nee….. niemand in de familie veroordeelden hem hiervoor.
Zijn keuze werd als logisch gezien.
Mijn moeder, tante en oma , verlieten op 1 september het kamp Grogol
en konden onderdak bij hem vinden in Meester Cornelis ( een spoorknooppunt toen, geloof ik) . Hij had ook honger geleden. En enkele weken later werd hij met zijn moeder en zusters op straat gerampokt.
Pak Pierre, de zogenaamde ballen jongens werden vaak onder dreiging van de Jap te werk gesteld, alhoewel met een klein salaris.
Die machinist bij de Spoorwegen heeft een lintje gekregen omdat hij vlak na de oorlog het zo heeft kunnen bewerken dat vele treinen in de handen van de Engelsen kwamen inplaats van de Republiekeinen.
Mijn vader werkte bij de opium fabriek als technician en omdat hij week-end soldaat was werd hij in een POW kamp geplaatst.
Al gauw kwam hij er uit met de opdracht om weer op de fabriek te werken om Indonesiers op te leiden voor zijn werk aldaar.
Hierna werd hij alsnog in 1943 opgepakt en getransporteerd met een “Hellship” naar Japan waar hij overleed.
De opium fabriek was voor de oorlog de enige fabriek in Azie die opium maakte voor argumentively medische doeleinden.
Gedurende de oorlog werd de opium door de Jap ook verkocht aan Duitsland om hun troepen van het Oosterse front gelukkig te maken.
Pak Arthur,
Ik geloof dat we allebei de zoon van die machinist die de hele oorlog op zijn loc mocht blijven zitten en na de oorlog dat lintje kreeg, heel goed kennen.
De man en vader van de opiumfabriek die ik bedoelde, is een andere dan jouw vader. Die man was van huis uit scheepswerktuigkundige en werkte al voor de oorlog op die fabriek. Wat hij er deed in bezettingstijd weet ik niet, maar hij mocht wel tot het einde blijven werken, zij het inderdaad onder grote restricties. Hij kreeg – katanja – ook regelmatig thuis controlebezoek van een Japanner die zijn taak op den duur gelukkig niet al te serieus nam.
Maar goed, no offense meant. Ik wilde alleen de aandacht vestigen op die kennelijk nog onbekendere categorie buitenkampers, de zogenaamde ballenjongens. Of er ook ballenmeisjes bij waren – anders dan die welke voor de troost waren bestemd – weet ik niet.
Ik vind het heel triest wat jouw vader is overkomen. Der Mohr hat seine Schuldigkeit getan, der Mohr kann gehen ……..
Pak Pierre
Pak Pierre, als u het boek, “In Indie geworteld” door Hans Meijer te pakken kunt krijgen dan kunt u op bladzij 205 een foto zien van de machinist die zoals u zegt de hele oorlog op zijn loc mocht blijven zitten.
Hij is de 4de persoon van rechts, zonder het beruchte ballen armband zoals de eerste drie personen dat hebben en hij poseert met Jap economen.
Hij is begonnen als locomotief machinist maar ik geloof dat hij in 1943 een administratieve baan had als ik die foto zo bekijk.
Waarschijnlijk kon hij daarom treinen dirigeren naar een veiliger plaats waar de Engelsen waren.
Deze man was geen Christen maar hij leide wel een Christelijk leven en hielp veel mensen gedurende de oorlog waaronder inlanders die hij verzorgde en onderdak gaf
Mijn moeder, zuster en ik kwamen heelhuids door de oorlog dankzij hem.
Pak Arthur,
Ik weet niet of ik het boek snel te pakken zal krijgen (ik houd de laatste tijd veel te veel balletjes in de lucht en mijn vrouw vindt dat ik veel te veel boeken koop die ik niet lees) maar je omschrijving van “de machinist” en zijn daden sterkt mij in mijn overtuiging dat we het over dezelfde persoon hebben.
Zo niet, ook geen man over boord. Jij je machinist, ik de mijne. Mijn bedoeling was om een bijzondere sub categorie “Buitenkampers” voor het voetlicht te brengen waarover, voor zover ik weet, nog minder bekend is/was dan over de mainstream “buitenkamper”.
Mede dankzij jouw getuigenis ben ik in mijn poging een eindje verder gekomen. Het onderwerp is – even – op de agenda van I4E.
Hamvraag: Is er geschreven over die “ballenjongens”, wie waren zij, wat maakte hun voor de Japanner (tijdelijk) onmisbaar, wat waren hun lotgevallen, wat voelden zij, pleegden zij vanuit hun posities heimelijk daden van verzet?
Jouw getuigenis bevestigt ook mijn verhaal dat dankzij hun vele andere buitenkampers (en Indonesiërs) de bezettingstijd konden doorkomen.
Inderdaad, men hoeft geen Christen te zijn om zich naar de boodschap van Jezus Christus te gedragen. Sommigen hechten zich aan de symboliek van de arbeid aan de ruwe steen, anderen proberen te leven naar het motto “Doe wel en zie niet om”. Gèf nèks, het effect telt.
Pak Pierre
@ Pak Arthur ,
terima kasih voor de extra uitleg zo dat de buitenstanders ook iets meer weten en begrip hebben .
Anders krijg je die zwart wit denken en werd je beoordeelt omdat men niet weet wat er echt gebeurde.
Hoop dat de docufilm Buitenkampers gelukt is om iets meer te vertellen en verklaren.
Gedurende het gratis Japans tripje naar de binnenlanden van
W-Sumatra naar een oud rubberfabriek ,hoorde ik bij een rust
Nederlandse klanken bij pakweg 3 Japanse chauffeurs.
Nieuwsgierig geworden keek ik hun eens goed aan en U raadt
’t al ,één van hen had blauwe ogen onder het Jappans fladderpetje.
Natuurlijk de verbaasde vragen en we kwamen er achter,dat het
krijgsgevangen waren,die Japanse transporten verzorgden.
Waarbij ze hun nog gevangen kameraden van gewenste artikelen
konden voorzien.
Ja zo kunnen er meerdere redenen zijn om even in het vijandelijk
kamp te neuzen.
siBo
Derk,
Nav punt 5 en 6 . Bewoners van Indië klagen al eeuwen dat men in Nederland veel niet weet en ook veel niet wilt weten over hun leven in de archipel.
Het gevolg was het ontbreken van een ‘bestemmingsplan’ voor de dekolonisatie , maar een gevolg is (punt 3) ook dat na 70 jaar nog steeds het idee leeft in de publieke opinie dat blanken allemaal in de kampen zaten .. en niet-blanken niet . Ook de tekenaar van het stripboek ‘de Terugkeer,’ die zich toch wel verdiepte in de materie, struikelde over dat zwart-witbeeld in zijn boek.
Wat ook niet hielp is dat hij zich niet kon identificeren met een indo als hoofdpersoon in dit oorlogsverhaal ( zijn eigen verklaring op de TTF) . Ik vrees dat daar toch een etnische kloof zit . En die zou kleiner geweest zijn, als indo’s allemaal blank waren, maar dat is niet zo.
We kunnen twisten in hoeverre je dat identificatieobstakel ( in de publieke opinie op zich) moet wijten aan rasverschil of aan etnisch verschil . En wellicht wordt het tijd om dat te doen.
We doen al zo lang of beide verschillen niet meespelen (ras en etniciteit). En met ‘we ‘ bedoel ik de hele Nederlandse bevolking, ook diegene met een band met Indië .
Punt 1… Hetty maakte even een vergelijking met de beruchte ausweis om iets duidelijk te maken voor de kijkers. Yip.. en dat moet soms simpel gebeuren. (punt 4) Maar inderdaad moet het niet de gewoonte worden de pendafteran als woord te vervangen voor dat andere woord wat men toen niet gebruikte.
De indo’s met hun bruin huidskleurtje konden in elk geval wel weten met wie zij zich moesten identificeren.
m.b.t pt 4 :Dan wachten we met smart wanneer de nuances komen, als ze ooit komen.(zie pt.3)
m.b.t pt 5:
Als het bij vele Indische Nederlanders van de 2de generatie die geboren en grootgebracht zijn in Nederland en bij de 3de generatie als een soort “eye opner”wordt gezien dan kan je ook niet van de Totoks verwachten (jong en oud) dat het bij hun leeft .
m.b.t pt 6 : Eigenlijk tot ver na de oorlog .
Waar komt dat popje vandaan ?
Moet zijn Dan wachten we met smart ….
@Waar komt die 🙂 vandaan ?@
— Die komt van de dubbele punt(:) en de hoofdletter d (D) meteen na elkaar, dus voortaan tussen de (:) en de (D) een spatie invoegen.
m.b.t pt 4:[spatie] D – m.b.t pt 4: Dan w8& … dll
e.m.
Maar let wel op de regels van het Kofschip.
Pak Pierre
Oiyo seh! Tja, once a sailor …
verindiSCHen – verindischTe – verindischT 😉
e.m.
@e.m.
Tja heer Marawasin, het is toch wat met die spelling… De “dikke D” maar soms ook weer de dunne T zoals geleerd tijdens de Dictee lessen in de klassen van het weeshuis te Semarang…. 🙂 ……. Enfin die Dictee lessen zijn weer te vinden ergens volgend op die verindischTe mensen uit het land van de Blanke top der duinen. Enfin drukt u maar ergens op en die T’s en dikke D’s komen vanzelf wel tevoorschijn…
En nu is het koffie tijd en de daun pisang ruikt al een beetje aangebrand.
verhollandSCHen – verhollandSCHTe – verhollandSCHT 😉
@Pak Hans Boers, op 10 oktober 2013 om 10:22 zei:@
— Dag meneer Boers, ja … dad is wad met die tees. Als het bij de afslag al foud gaad … dan golfd het tussen geen zuivere koffie en op de koffie komen! Bij mij werden die dic-tees er thuis ingestampd en –gerampd.;) Als je dan een 10 scoorde, dachten ze thuis dat je goed was in Nederlands. Adoeh seh, al hadden ze maar weed gehat van het verschil tussen thuistaal en schooltaal. Nah ja: “Apa boleh boewaD!” 🙂
Oh, mag even iets anders meneer Boers, weet u toevallig of de ‘maart editie 2013’ van ZIN dezelfde is als ‘Editie 3’.
Kleine lettertjes en e.m. gaan niet meer samen. De ogen luisteren niet meer zo nauw en het gehoor scheelt ook met tempo doeloe. Ach, ik heb wel genoten!
Fijn weekend!
e.m.
@ Heer Marawasin…..
Uw vraag over de editie maart 2013 of editie 3? Vlgs mij kan
het allebei en bij twijfel is er ook nog een maand magazine GaHetNa editie mei 2013 zelfs.) …. De staatsdrukkerij was niet zo vlot.
Ik heb overigens uw `´gecontroleerde`´ spelling van de D en de T hierboven voorgelegd aan een schooljuffrouw en die wist het ook niet zeker, gelet op de bevindingen van een kennis van me genaamd H. Cingoor.
Quote
“Neen Kampret, jij gaat niet de klas uit. Blijf jij maar zitten en jij doet gewoon mee met het dikke tee.” …. Waduh, de juffrouw ook al helemaal kebacut met haar Nederlands … en Si Kampret vloekt binnensmonds: “Wah luput mijn kans/Verkeken is mijn kans.” …. (Later deed de juffrouw nog ’s mee met prietpraat op een of ander forum en werd zij door een kennis aangesproken over het feit, dat zij dikke tee zei, uitgeproken met een dikke D en dunne T zonder H).
Unquote
Een heel prettig weekend voor u en de uwen.
Een paar commentaren mijnerzijds op diverse opmerkingen:
(1) De soerat pendaftaran noem ik liever geen Ausweis, dan laat je van alles mee-resoneren wat je dan weer moet uitleggen – en we hoeven niet mee te liften met de oorlog in Europa.
(2) Niet ALLEEN de Indo’s moesten een soerat pendaftaran hebben, ik heb het document van mijn (binnen-kamper) moeder nog. Het kostte f 80 en werd (kennelijk) door de eigenaar zelf ingevuld. De relevantie van de soerat pendaftaran voor de Indo’s was er wel, en zat hem erin dat er 1 hokje was waar bij mijn moeder het woord “blanda” was ingevuld, en bij de Indo’s dus “blanda indo”.
(3) Vanwaar de misvatting dat ALLE Indo’s buiten de kampen zaten? Twee mogelijke redenen naast de al genoemde: (i) vrijwel alle blanken zaten in de kampen (ja er zijn uitzonderingen), dan wil men te makkelijk ook maar aannemen dat alle Indo’s er “dus” buiten zaten (ii) bij het begin van de internering wisten vele Indo’s aanvankelijk buiten de kampen te blijven – in mijn moeder’s kampdagboek neemt zij afscheid van verschillende indische vrienden en kennissen – maar later kwamen die mensen na een herclassificatie (2 inheemse overgrootouders als kantelpunt) alsnog in de kampen. Die eerste indeling is toen wellicht bepalend geweest voor het beeld.
(4) Fouten en foutjes. In het Indische verhaal is bijna niets helemaal wat het lijkt. Elke vuistregel die je meent te ontwaren kan met een “ja maar” zin worden ontkracht. Het is zeer moeilijk om, voor een weliswaar niet onwelwillend, maar wel onwetend, publiek eventjes in een enkele volzin uit te leggen hoe het zit. Dan zijn generalisaties niet te vermijden, de nuance komt wel later.
(5) “Weinig belangstelling in Nederland”. De reden daarvoor wordt soms letterlijk ingekleurd, maar is ook verklaarbaar met de vaststelling dat de belangstelling voor de verhalen toeneemt naarmate meer Nederlanders alhier hun landgenoten uit Indië informeel (op werk, op verjaardagen, of op het altaar) tegenkomen. Die contacten zijn toegenomen, en daarmee de belangstelling.
(6) Wat deed Nederland allemaal fout in of met betrekking tot Indië? Ook zeer veel goeds trouwens, maar voor mij is een belangrijk minpunt het gebrek aan een “bestemmingsplan” voor de onafhankelijkheid en een tijdspad daarvoor. Tot na de oorlog leek officieel Nederland daarover geen notie te hebben.
Wie kijkt er nou op een Indo meer of minder? Ik zou zeggen één, twee, veel en een heleboel. Onderzoek klaar en heeft niets gekost.
oeroeng, op 9 oktober 2013 om 11:46 zei:
Dit is toch wel uncharted territory.
——————————————-
Betoel sekali .
Voordat er weer allerlei versies rondzweven.
Wat vergeten wordt is dat de Indische KNILmilitairen in alle kleuren van de regenbogen in de kampen zaten met hun ook niet-blanke kinderen. Daar komt nog bij dat mijn inlandse oma ook in het kamp zat . Al met al een gemêleerd gezelschap .
Dit gaat tegen de mythe dat de blanken in de Binnenkampen zaten, dus eindelijk 3 jaar lang eigenlijk de echte slachtoffers waren na 300 jaar koloniaal en racistisch bewind.
De betekenis van de film Buitenkampers is dat de verschrikkingen niet ophouden bij 15 Augustus zoals al die Binnenkampboeken willen doen geloven maar gewoon doorgaan in de Bersiaptijd. Ik werd gegrepen door het verhaal van een Indische mevrouw in de film over haar plotseling verdwenen nogal blank uitziende jonge broertje in de Bersiaptijd waarnaar ze altijd op zoek was. Ik wil niet aan leedvergelijking doen maar de term Buitenkamp krijgt in de Bersiaptijd een wrange nasmaak bij de gedachte aan de meer dan 14.000 doden
De film laat duidelijk zien dat de oorlog niet afloopt bij 15 Augustus zoals men hier in Nederland gelooft maar geruisloos doorloopt, vooral voor het Buitenkamp.
Volgens het NIDI/KNAW en die dienen het te weten waren er in de oorlog 170.000 Buitenkampers
noniem, op 9 oktober 2013 om 08:35 zei:
Wat vergeten wordt is dat de Indische KNILmilitairen in alle kleuren van de regenbogen in de kampen zaten met hun ook niet-blanke kinderen.
Volgens het NIDI/KNAW en die dienen het te weten waren er in de oorlog 170.000 Buitenkampers
———————————————————————————
Wie heeft dat dan vergeten ?
De Totoks , antwoord mss JA.
Als buitenstaander maar wel geïnteresseerde lezer die de periode niet had meegemaakt zit ik nog met meer vragen.
Allereerst die verschillende cijfers +/- 170.000 t/m 250.000 .
En het gaat om de verhaal van de Buitenkampers (zie ook de posting van Pak Bo 8 oktober 2013 om 20:53 ).
Dat het verhaal eindelijk verteld wordt is goed, zo dat de volgende generaties het niet vergeten.
Door duidelijk af te bakenen m.b.t plaats, periode en aantal slachtoffers kan men ook de volgende gebeurtenissen reconstrueren.
Ik zie het geschatte aantal van 14.000 doden ,of zijn het vermisten ? .
Zo Ja , wie zijn ze dan ?
En hoe zit het met het lot van de NIET erkende Indo’s die al tientallen jaren als “Indonesiers” leven tussen de Indonesiers ?
Hun aantal zal X malen groter zijn dan de groep 170-250.000 .
Er zijn diverse inschattingen over het aantal Indische Nederlanders die niet in de kampen terecht kwamen.
Het Museon komt met een getal van 120.000 . Dr L. de Jong schreef ooit 220.000 en deze film noemt 250.000.
De historici moeten dit nog eens goed uitzoeken. Dit is toch wel uncharted territory
http://www.museon.nl/buitenkampers
Natuurlijk Surya, dat is een belangrijk deel van de verklaring,
Een ander deel is dat de Nederlandse publieke opinie zich minder kon identificeren met de niet-blanken en dan gebeurde het ook aan de andere kant van de aardbol: geen interesse.
Daar ligt ook de verklaring dat Nederland die hele dekolonisatie klungelig afwikkelde.
Als ik het verhaal van Hetty N goed had begrepen zijn de Indo’s die een blank uiterlijk hebben gelijk geinterneerd .
Als de cijfer 250.000 Indo’s buiten de kampen blijven dan is de hardnekkige verhalen dat alleen Totoks( Blank en “blanke” Indo ) in de kampen zaten wel verklaarbaar.
Waarvoor was trouwens ’t zelf te betalen Bloedprecentage nodig
geweest. Van het vermeldde op papier kan je geen Kleur onderkennen.
Of toch stille Kracht of zwarte kunst, je kan het nooit weten.
siBo
er zijn wel degelijk Indische Nederlanders in kampen geinterneerd mijn vader heeft wel in een kamp gezeten
Mijn zus en broer ook.
Ja…. het grootste deel van mijn familie was ook geïnterneerd.
Het stukje tekst beschreef het weer fout. Helaas is dit een opvatting die al tientallen jaren doorwoekert. Niet uit te roeien.
Mogelijk dat 25 % van de Indo’s geïnterneerd werd
Ruwweg: 30.000 in burgerkampen en 30.000 in krijgsgevangenkampen.
Wanneer er een veelvoud aan indo’s dan het bekende aantal buiten de Japanse kampen is gebleven, dan hebben zij door hun zwijgen zichzelf toch als oorlogsslachtoffers doodgezwegen?.
De documentaire gaat dacht ik over de Indo’s die om wat voor redenen
dan ook,niet geinterneerd werden door de Japanse Machtshebbers
in het toenmalige Nederlands-Indië.
En geheel aan hun lot overgelaten aan de omstandigheden van
dien tijd in een niet bijster voor hun vriendelijke omgeving.
En dan lees en hoor ik steeds maar weer ”KAMPEN” dit en dat.
Vertel nu eens en dan hoeft U zich niet voor te schamen,dat waar
we ook zaten,toen geleden hadden.
De Indo’s waren daar al eeuwen aanwezig in alle geledingen van de
toen koloniale Nederlandse maatschappij van meer dan 300 jarig
aanwezigheid. In nu Indonesië.
De ”weerbare” Indo mannen werden opgesloten of Elders te werk-
gesteld zonder enigszins weet te hebben van hun dierbaren of
van hun erbarmelijke leef-omstandigheid in hun toekomst.
Eén van de grootste Japanse misdaden was om deze mensen hun
familie verbanden totaal af te schermen, daarbij ook van hun ver-
trouwde omgeving en let wel voor VELE JAREN.
Verkoop van persoonlijke eigendommen, beperkte zich tot lijfgoed
daar fietsen ed, onder de Krijgsbuit viel. Toch wel als
vijandelijke onderdanen beschouwd.
De openlijke Japanse bekendmaking ,dat het aanwezige Nederlands
bloed een bedreiging vormt voor het Aziatisch volk en overging tot
door de Indo zelf betaalde RAS REGISTRATIE. in %en.
dat nu in de omgekeerde volgorde verhaald wordt.(zoveel% blank nu
zoveel % bruin toen).Kwam heel bedreigend over.
Over Kampen, het waren Internering plaatsen al dan niet geschikt
om 1000en mensen af te zonderen van de Inheemse bevolking.
Dit wilde ik effe kwijt.
sibo
Heer Keller dat heeft U uit het hart weergegeven en begrijpelijk hoe de Indo al die eeuwen onder het juk moest leven en er toch weer overleeft.Dank hier voor,Mvg Jos Crawfurd.