Op 16 augustus vond in Amsterdam op het Olympiaplein bij het Monument Indië-Nederland, de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking plaats.
Gastheer, inleider en tevens mede-organisator/initiatief nemer, is Benjamin Caton. Benjamin ziet zich voor dit monument als ”staande voor een poort, een poort naar een koloniaal- en oorlogsverleden dat is bedekt en weggestopt. Een poort waar wij samen doorheen kunnen gaan, om te ontdekken wat daar allemaal verborgen is. In de vijfde editie van deze herdenking, worden de aanwezigen, door de verschillend sprekers geleid naar de geschiedenissen die minder bekend zijn, of waar men liever geen aandacht aan geeft. De artiesten, dansers en zangers geven met hun kunst een stem aan wat niet gehoord werd. Benjamin vertelt verder dat deze herdenking zonder vlaggen en militarisme is. Het nationalisme heeft hier geen rol; het gaat om de persoonlijke verhalen, het menselijk perspectief. Tijdens de tweede wereldoorlog, maar ook daarna en daarvoor. Alle groepen met banden met de archipel (of daarin zijn geïnteresseerd) kunnen zich vertegenwoordigd voelen.
Sylvia Dornseiffer vertelt ons over de geschiedenis van het monument waar we zitten. Oorspronkelijk was het monument waar wij voor zitten in 1935 gemaakt voor generaal van Heutsz. Toen was er al enige controverse, die nooit is overgegaan, totdat in 2004 is besloten de naam van Van Heutsz te verwijderen en de naam te wijzigen in “Monument Indië-Nederland”. Frits van Hall, de beeldhouwer, was een overtuigd communist en voor de onafhankelijkheid van Indonesië. Hij zei toen al, haal het portret van Van Heutsz weg en zet er merdeka (vrijheid) of Indonesë op en je heb een vrijheidsmonument. De onafhankelijkheid heeft helaas hij niet meer mogen meemaken.
Alexander Scholte (wethouder en loco-burgemeester van Amsterdam) vertelde over zijn Indo-Chinese grootouders. Zijn grootvader was een voorstander van de onafhankelijkheid. Hij heeft hij zich ingezet en verdienstelijk gemaakt voor de jonge staat Indonesië. Echter vanwege de veranderende politieke omstandigheden, moest hij en zijn gezin toch vertrekken naar Nederland. Hij benadrukt ook nog dat voor vele Molukkers, Papoea’s en Chinezen 17 augustus helemaal geen vrijheid betekende. Onderdrukking en moord hield op die datum niet op.
Reggie Baay vertde het persoonlijke verhaal van zijn vader, die voor Nederland vocht, terwijl de broer van zijn vader voor het Indonesische leger vocht. Reggie benadrukt hoe oorlog en strijd families en vriendkringen kunnen splijten en hun sporen achterlaten. De broer van zijn Indonesische moeder werd standrechterlijk geëxecuteerd (vermoord) terwijl hij zich niet met de strijd heeft ingelaten.
Feba Sukmana, journalist en schrijver uit Jakarta, vertelt ons over de gebeurtenissen op 16 augustus 1945. Soekarno en Hatta twijfelden nog over hoe verder te gaan. Een groep jongeren, die directe actie noodzakelijk vond, ontvoerde beide mannen en wisten Sukarno en Hata toen te overtuigen dat er haast was geboden. En een dag later werd de proclamatie uitgesproken.
De muzikale omlijsting, zang, poëzie en dans werden verzorgt door Gong Tirta, Dewi de Nijs Bik, Cheroney Pelupessy en Jermaine Rumahlaiselan. Gong Tirta maakt gebruik van westerse en oosterse instrumenten. Hun muziek heeft ook deze twee elementen in zich. Ook bij de andere artiesten en de dansen gaan Europese en Indonesische elementen harmonieus samen vloeiend tot in één geheel. Deze uitvoeringen pasten qua sfeer en symboliek helemaal bij de plechtigheid.
De drie hoofdkransen waren voor de plechtigheid al op standaards in het water geplaatst. De bezoekers van de herdenking hadden de mogelijkheid om een bootje met lichtje in het water te plaatsen, in plaats van een bloemendefile. Een mooi gezicht aan het einde van de plechtigheid, als het donker al is ingevallen. Daarna kom men nog in de vlakbij gelegen Willem de Zwijgerkerk terecht voor napraten en Koffie of thee met spekkoek.
Ik was zelf de 15de bij de Indië herdenking in Den Haag en op de 16de bij deze herdenking. Deze twee zijn heel verschillend in allerlei opzichten, maar delen het doel om de geschiedenis niet te vergeten en deze door te geven aan volgende generaties. Het karakter van beide is niet te vergelijken. Beide hebben hun plaats en zijn waardevol. Ik heb zeker geen spijt dat ik nu voor het eerst naar Amsterdam voor deze herdenking ben geweest.
John Mierop Foto’s Thea Thijsse en John Mierop
...................
Indisch4ever 
Werd er tijdens de herdenking op 16 augustus ook iets gemeld over de bloedige gebeurtenissen aan het begin van de Indonesische Revolusi, in Nederland bekend als de Bersiap-periode? Of wordt dit beschouwd als een bagatel in de geschiedenis?
De slachtoffers uit deze periode, voornamelijk Indo-Europeanen, behoorden tot een kwetsbare minderheid in juist in die tijd. Deze weerloze mensen – veelal oudere mannen, vrouwen en kinderen – hadden niets te maken met de gewapende strijd. Waar maken de Herdenkers op 16 augustus zich dan eigenlijk druk over?
De term Bersiap is overigens ook in Indonesië bekend. Waarom droegen Indonesiërs in 2023 tijdens Hari Pahlawan ter herdenking van de Slag om Soerabaja (10-11-1945), een spandoek met het opschrift “Surabaya Bersiap”? In een Indonesisch narratief kan en mag de term Bersiap zonder problemen worden gebruikt.
Nu we het toch over het Indonesische perspectief hebben: worden Rōmusha’s ook herdacht op de herdenking van 16 augustus? Het gaat immers, naar verluidt, over twee miljoen Indonesische mannen die gedwongen werden tot dwangarbeid! Maar sommige Indonesiërs werden naar Birma gestuurd om te vechten tegen de Geallieerden. Ik mag toch verwachten dat ook zij worden herdacht tijdens de komende dekolonisatie-herdenking, er zullen bij 2 miljoen slachtoffers toch wel nabestaanden zijn. Of wordt dit eveneens als een bagatel gezien, wat, iets anders is dan een detail?
Ja, alle slachtoffers van de wereldoorlog, ook de Romusha’s en de Indonesiërs die van honger omkwamen, omdat de Japanners voedsel voorraden voor het eigen leger in beslag namen. Ook de slachtoffers van de periode na WOII werden herdacht.
@John Mierop : Zo hoort het ! Alle slachtoffers ! Hoeveel Nederlanders zouden nog weten , dat er aan Indonesische kant liefs 4 miljoen doden zijn gevallen ? 4 miljoen ( honger) doden omdat die Jap elke padi korrel weg jatte .Na de USSR , China ,Duitsland ,Japan en Polen bevond dat oude Indie zich bij de bovenste 6 landen wereldwijd die de meeste slachtoffers kende .
Ik heb een lijst met geëxecuteerde verzetsstrijders uit de Japanse bezettingstijd in Nederlands-Indie, die op geen enkele wijze worden herdacht. Hoe kun je herdenken als je niet eens de identiteit weet van de slachtoffers?
Waar staat in het bovengenoemde artikel dat minstens 2 miljoen (2.000.000) Romoesha’s op expliciete wijze worden herdacht tijdens de herdenking op 16 augustus?
Hoe worden Romoesha’s eigenlijk herdacht in Indonesië? Is daar iets over bekend?
En om het beestje bij de naam te noemen, in plaats van in algemeenheden te vervallen: Hoe worden bij deze herdenking slachtoffers van NA de Japanse capitulatie in expliciet herdacht, of schenken we alleen maar aandacht aan slachtoffers van het Nederlands extreme geweld?
Een markant slachtoffer is de vermoorde communist Tan Malaka. Hoe worden hij en zijn geestverwanten herdacht tijdens deze herdenking?
En hoe gebeurt de Herdenking aan zijn gedachtenis in Indonesië?
Op deze legitieme vragen mogen toch concrete antwoorden worden gegeven?
Zo niet dan wordt dekoloniseren toch wel op een hele aparte manier toegepast: Tussen Wal en Schip.
https://www.16augustus.nl/over/
Op de website van 16augustu.nl staat: “Wel wordt koloniale bezetting (zoals die in Nederlands-Indië gebeurde) bij deze herdenking expliciet afgekeurd.”
Waarom wordt deze bezetting apriori afgekeurd en op basis van welke historische argumenten? Is deze afkeuring bedoeld voor iemand uit een koloniaal plantersgeslacht uit Sumatra, omdat deze bezetting hen pijn doet?
Uit de link naar 16augustus.nl
Het citaat “de koloniale tijd, de Japanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog” behoeft nadere verklaring (explainer)
Heeft de koloniale bezetting alleen betrekking op de Nederlandse koloniale tijd, of wordt de Japanse bezetting ook als een koloniale bezetting beschouwd? Uit de tekst blijkt wel degelijk een dékoloniaal onderscheid te worden gemaakt, maar een uitleg ontbreekt.
Na mijn vakantie kom ik er op terug, een gewaarschuwd mens telt voor twee
@vandenBroek; ‘bersiap etc.’- De verloochening van het zelfbeschikkingsrecht aug.1945; geen merdeka , zoals vermeld in het Atlantic Charter ondertekend aug.1941, bracht een woedende reactie bij het volk. Furieuzer werd het; toen ook nog provocerende uitingen kwamen: geen gesprek met de republiek, Soekarno; de collaborateur, voor het tribunaal etc; nb, hun leiders voor het gerecht! Zonder enig besef, dat zij: vrouwen, kinderen en ouderen, die buiten de beschermde kampen verbleven, in een gevaren zone terecht kwamen! Toen ook nog (Indische) Nederlanders, zich hautain tegenover het rood/wit gedroegen (in Soerabaja op het vm. Oranje de driekleur hesen), dat zij de overwinnaars waren, brak de hel los! Boenoeh Belanda/ dood aan de Hollanders. – En zoals altijd betaalden de onschuldigen(!) de tol!- Het is Nederland, die bersiap uitlokte!
Als je geen verblijfsstatus hebt, dan is er blijkbaar geen reden geweest om jou zo’n status te verlenen. Besluit je om toch hier te blijven, dan ben je een illegaal. Waarom is het extreem (rechts) en radicaal als tegen een illegaal wordt gezegd dat hij het land moet verlaten? En hoezo Indischen vergelijken met illegalen?
@ Gerard …. je zegt hoezo Indischen vergelijken
Lijkt me duidelijk waarom er een vergelijking gemaakt kan worden, wat niet hetzelfde is als gelijkstelling…
Van Beek zegt het duidelijk: Wij, als Indischen, dragen immers zelf een achtergrond van migratie, vluchten en het zoeken naar een beter bestaan. Dat mogen we nooit vergeten.
Zit ‘m in de nuances. Indo’s zijn niet gevlucht, maar zijn vertrokken, omdat enz enz.
En ze zijn zijn niet vertrokken voor een beter bestaan, maar omdat enz enz.
Niet nodig, hoop ik, om voor de miljoenste keer uit te leggen het hoe en waarom van Indo’s.
Ik weet wel dat de huidige tendens is om Indo’s de kring van diversiteit en inclusie in te trekken en hen een te laten worden met nazaten van slaven, vluchtelingen, discriminatie, onderdrukking enz enz., maar ik veroorloof mij de vrijheid daaraan niet mee te doen.
“Waarom is het extreem (rechts) en radicaal als tegen een illegaal wordt gezegd dat hij het land moet verlaten?”
Het is extreem en radicaal omdat het common sense (gezond verstand?) is.
Hier in Amerika is de Trump syndrome zo erg dat de linkse party zelfs de illegale criminelen beschermd (sanctuary States)om maar niet gedeporteerd te worden. Ik heb het hier over enemy combatants, gangsters, moordenaars en verkrachters van kinderen die al een criminele achtergrond hadden in hun eigen land.
Met elke Sensus wordt de elligaal meegeteld om maar meer representatie te krijgen in het gouvernement als er gestemmed wordt. Hier in California mogen ze zelfs stemmen omdat ze een rijbewijs krijgen.
It is an upside down world. De linkse politicus en media hier werkt zelfs tegen Trump om de oorlog in Europa te stoppen.
A.Olive
Het was opnieuw een bijzondere herdenking, waarin we stil stonden bij alle slachtoffers(Indonesiers, Indo’s, Chinezen etc). Er werd een verbinding gelegd met hedendaagse genocides en de morele uitdagingen van nu. Reggie maakte nog de koppeling met de opkomst van radicaal- en extreemrechtse stromingen in Nederland, waardoor het voor minderheden – en in het bijzonder voor mensen zonder verblijfsstatus – steeds moeilijker wordt. Juist daarom is het belangrijk dat we waakzaam blijven. Wij, als Indischen, dragen immers zelf een achtergrond van migratie, vluchten en het zoeken naar een beter bestaan. Dat mogen we nooit vergeten.
👍@Van Beek ( Stephan ) 👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍👍
“Juist daarom (migratie) is het belangrijk dat wij waakzaam blijven.”
Waakzaam ? Dit is toch geen Bersiap?
Het is je reinste fearmongering (angstzaaien) door geen verschil te maken tussen legale en illegale migratie. Waarom zou een Nederlander met een migratie achtergrond waakzaam moeten zijn. Ik geloof niet dat jullie koning slapeloze nachten daarover heeft, bang dat vandaag of morgen jullie koningin wordt opgepakt.
Hier in Amerika gaat de media zelfs zo ver dat ze agst proberen aan te jagen voor Amerikanen. Dat ze gekidnapped kunnen worden.
A.Olive