Hallo vrienden en vriendinnen,
Ik ben zaterdag na een bezoek aan een warnet (warung internet) een wandeling gaan maken door de Bandungse dreven op zoek huizen uit de Nederlandse tijd.
Vanaf de Bandoengse Melk Centrale, die jl Aceh 30 als adres heeft, liep ik de jl Aceh af tot ik bij no 62 kwam. Van dit pand heb ik 4 foto’s gemaakt.
Daarna via de jl Banda en jl Progo naar de jl Cimanuk gelopen. De jl Progo herinnerde mij aan de keer dat ik hier in het huis van een vriendje mocht spelen. Zijn ouders hadden een herdershond, die rabies had. Ik heb me na dat bezoek 2 weken dagelijks moeten melden bij het Instituut Pasteur, waar ik dan een prik bij mijn navel kreeg, waarvan me bijstaat dat dat erg pijnlijk was.
Ik zocht op de jl Cimanuk naar no 16, helaas is dat afgebroken. Ik ben verder gelopen naar de jl Cipunegara waar op nummer 26 mijn ouderlijk huis staat. Dit huis is nog in dezelfde staat als toen wij er woonden. Helaas waren de huidige bewoners niet thuis zodat ik het huis niet van binnen heb kunnen bekijken. De buurvrouw is een oudere dame, die keurig Nederlands sprak, helaas woonde ze er nog niet in de tijd dat wij er woonden. Ik heb ook een foto gemaakt van het huis aan de overkant waar een neef van mijn moeder woonde.
Verdergelopen naar de jl Cisangkui (foto) merkte ik op dat deze eens zo rustige straat nu een soort openbare werkplaats van motorfietsen is geworden. Op de hoek met de jl Citarum worden ook paardjes verhuurd, waarop kinderen een ritje kunnen maken en dit maakt de straat ook niet rustig. Toen ik er zondag weer langs kwam was de straat veranderd in een echte pasar.
Zondag ben ik naar het Ereveld Pandu gegaan en heb daar bloemen gelegd bij het graf van de grootmoeder van mijn moeder en bij het graf van een neef van mij. Omdat ik had aangegeven dat ik op de openbare begraafplaats een graf zocht, hielp de opzichter van het Ereveld mij dit te zoeken, hij heeft namelijk lijsten van graven op de openbare begraafplaats, helaas konden wij het graf niet vinden. Volgens de taxichauffeur die me gebracht had en die buiten het Ereveld was blijven wachten,worden gravenwaar geen belasting meer voor wordt betaald, geruimd, Dit had hij gehoord van mensen die op de begraafplaats rondhingen.
Daarna ben ik naar Bandung Indah Plaza gegaan om te lunchen, ik had daar mie tolol, een gerecht waar ik toen ik de naam zag, geen vertrouwen in had (tolol=dom) maar dat heel lekker was.
Groetjes, Eric
...................
Indisch4ever 
De familienaam van mijn vaders kant is Krijgsman.
Zelf heette hij Hendrik Krijgsman en was geboren op 01-01-1936.
Ze woonden vroeger in Bandung.
Misschien zijn er wel mensen die het iets zegt,zou leuk zijn!!
Hallo,
Ik ga volgend jaar naar Indonesië en breng dan ook een bezoek aan ereveld Pandu,daar ligt mijn opa!
Heeft er iemand tips om dichtbij een hotel of gasthouse voor te logeren.
Hallo Eric,
Leuk om jouw verslag te lezen. Aangezien we binnenkort naar Indië willen, zouden we het op prijs stellen om iets meer te weten over de prijzen van hotels, eten in restaurants, reizen per trein/bus en taxi’s. We zijn van plan om zodra we in Jakarta landen alles zelf te regelen, dus geen georganiseerde reis.
Waneer is de beste tijd om naar Indië (Malang/Soerabaja) te gaan?
Hoeveel fooi moet je geven?
Prettig verbljf verder,
Groet,
Dwight Lobry
Hier wat aanbevelingen.
Ik raad u aan om alleen de blue bird/ silver bird taxi te nemen. Deze is zeer betrouwbaar! Jakarta is een leuke stad om te winkelen. Mangga dua, Mall ambasador zijn aan te raden als je zoekt naar goedkoop. Hier winkelt ook vooral de laagste klasse maar ik vind het zelf geweldig om daar rond te lopen. Tussen alle barang2(van playstations tot goelings etc, echt alles) worden allerlei etenswaren verkocht. Hou je van sjiek dan is Senayan city, plaza senayan, Grand Indonesia, plaza Indonesia, Mall taman anggrek aan te raden. Dit zijn een paar van de vele luxe malls daar in Jakarta. Hotel Sari pan pacific waar ik zelf al ongeveer 14 keer ben geweest is zeer aan te raden. Midden in het centrum, vlak bij Monas. De straat achter Hotel sari pan pacific wordt jalan sabang genoemd waar 24 uur gegeten kan worden. Glodok, cina town, kan lekker worden gegeten, van sate babi tot lontong cap go meh.
Surabaya, zou ik langs gaan bij Tunjungan plaza (mall), pasar atom. Natuurlijk met het vervoer de bekak. Pas op de prijs want als je de taal niet machtig bent , is het vaak duurder dan met de gewone taxi. let op. ook hier alleen maar blue bird taxi. Hotel mojopahit(vroegere oranje hotel) is ook leuk voor een cultuur uitje. Jembatan merah niet veel van verwachten. Probeer het typische surabayaanse gerecht Tahu Campur en lontong cap go meh.
Malang ben ik wel een aantal keer geweest maar ken de plekken daar niet meer. te lang geleden.
Malang is volgens mij het meest van ‘vroeger’. Met mooie waringins op de aloon aloon en de Kawi (meestal malu) op de achtergrond. Neem een halve dag een taxi naar Poedjon (Ardjoeno), Coban Rondoh, en Soember Brantas. Weelderige natuur. Op begraafplaats Sukun ligt mijn halve familie.
Jembatan Merah hoort bij de geschiedenis. En ligt onderweg naar de Werfstraatgevangenis (mogelijk al gesloopt). Het gouverneurskantoor (1930) vind ik een juweeltje. En de Residentswoning. De Simpangclub is goed geconserveerd, maar geen bloed meer te zien.
@ Dwight Lobry.
Zoek je een hotel in Jakarta, dan moet je even naar google indonesia gaan.
En dan “budget hotel” Jakarta Pusat ( pusat is de centrum van Jakarta) intikken.
Om een kaart van Jakarta te raadplegen kan je de streetdirectory van Jakarta intikken.
De “beste”hotel niet te duur en betaalbaar kan je in de omgeving van Jalan Sabang(de oude Laan Holle) nemen.
In de omgeving van Gambir/Sarinah / Jln Thamrin .Hotel Indonesia /Bunderan H.I , Sarinah
http://www.streetdirectory.com/indonesia/jakarta/travel/travel_id_192309/travel_site_18/travel_no_/
*Ga je naar Bandung, dan doe je dezelfde zoals je het in Jakarta doet.
Budgethotel Bandung .
Voor auto, mobil rental Bandung.
Als je onafhankelijk wil reizen van af de eerste dag, ga je een met huurauto rijden met chauffeur.
Kosten ongeveer 45-50 eurie per dag exclusief parkeer en koffie /rookgeld 2,5 eurie per dag.Kies wel een jonge auto (3-4 jaar oud) en een iets oudere chauffeur .
De gewoonte is dat de chauffeur ook eetgeld krijgt (5 eurie per dag ?) .
Vergeet niet een simlock vrije(goedkope) telefoon mee te nemen, je moet de chauffeur kunnen bellen/opdrachten geven.
Van Bandung ga je met de ochtendtrein naar Yogyakarta , executief klas /airco restauratie.
Van Yogya naar Malang en daarna naar Surabaya kan je ook een auto met chauffeur huren .Terug naar Jakarta met de trein of vliegtuig.
Fooitje in hotel, voor de hotelkruier kan je +/10.000 – 20.000rupiah geven (iets meer kan ook).
Voor de 1ste keer naar Indonesia, ga niet bij de straatventers(kaki lima) eten, en vergeet niet om spuitje te halen bij de GGD tegen buikloop etc.
Eten ga je bij de “Food Court” bij de Malls .
In Bandung bij de Bandung Indah Plaza , of Parijs van Java of TSM (grote Mall).
In Yogyakarta kan je de Malioboro Mall nemen , iets buiten de centrum van Yogya.
Altijd leuk om verhalen v oud-Indisch gasten te lezen.Dat heet toch zo?Sorry.Complimenten.
Pan Dale Gemoek (van 20 jaar geleden): “Indisch gast” of “Indisch man” = “Iemand die lange tijd in Indie is geweest”.
Een uitstervend ras dus.
Pak Pierre
…. en er zijn meer Indië toevoegingen die we levend moeten houden…
In 2005 werd het stuk “De Indiëgangers” opgevoerd, geschreven door Henk Krosenbrink. Deze zesde editie is tevens de laatste die bij Huize Baak gespeeld kon worden. De Indiëgangers zijn twee Baakse jongens, Bennie en Derk, die in 1947 naar het toenmalige Nederlands Indië gestuurd worden om er de orde te handhaven
http://www.openluchtspelbaak.nl/2005.html
In Ned-Indie was je gewoon een Indische jongen of Indisch meisje, je werd Indo genoemd als je aan de rand van de kampung woonde … zo was het gewoon vroeger! En nu in Holland ben je gewoon Indisch als je een INDO bent, of je bent een echte Indo als je echt Indisch bent …toch? Kok repot jullie Indo’s … laat aan de mensen zien, wat voor een Indo of Indische-jongen je bent … je hoeft niets te veranderen, het word alleen maar moeilijker
http://www.stichtingadinda.nl/content/indos-ofindis
Een Hollander die trouwde met een Indisch meisje werd door zijn Hollandse familie, aan wie hij met grote trots per brief zijn huwelijk mededeelde, dan ook beschouwd alsof hij zich geestelijk bevond in het gebied grenzend aan totale depressiviteit, ook al was zijn Indische bruid net benoemd tot docente aan de Juridische faculteit in Batavia.
“Een Hollander die trouwde met een Indisch meisje werd door zijn Hollandse familie, aan wie hij met grote trots per brief zijn huwelijk mededeelde, dan ook beschouwd alsof hij zich geestelijk bevond in het gebied grenzend aan totale depressiviteit,” Ik ben in Vlissingen geweldig opgevangen in het gezin van een broer van mijn vader. En geweldig voorzien van huisraad enz.door al die andere ‘Hollanders’. Maar door mijn Indische familie en kennissen werd het niet gewaardeerd dat ik met een ‘Hollands’ meisje trouwde. Was ik verloren voor een rasverbetering voor meisjes die donkerder waren dan ik. Ieder land heeft zo zijn eigen eigenaardigheden.
@‘Hollands’ meisje.@ (!)
— Slip of the key ?
e.m.
Zie aanhalingstekens! Mijn Zeeuws meisje heeft het niet gezien, zij zou ontploffen. Heel stilletjes. Maar de volgende rendang zou niet lekker zijn.
Beste Eric, Makam Pandu (Jl Pajajaran) heeft een goede administratie. Je kunt er de begrafenisregisters van weleer (met de hand geschreven) raadplegen en fotograferen. Via de grafligging uit het register kun je op zoek gaan. Spontaan bieden zich pemulungs aan om het graf te vinden. De kans is groot dat een graf van voor 1950 ligt in het gebied waar de pemulungs (voddenrapers) wonen. Zij zijn bereid het graf weer herkenbaar te maken. Echter als je het graf weer van een batu nisan met inscriptie wil voorzien, dan zijn de kosten: grafsteen plus plaatsen en inscriptie €150,- , je moet volgens de gebruiken een sajen geven (etenswaar €20,- offeren. Dit kun je overlaten aan de tukang batu nisan. Je hoeft er zelf niet bij te zijn. De etenswaar wordt tijdens de korte ceremonie weggegrist door de pemulungs.) Daarna hangt het van de administratie af hoeveel achterstallige belasting je moet betalen. Het graf vertrouw je toe aan een van de pemulungs, die ook voor de volgende jaren de belasting zal betalen (€3,- per jaar).
Je mag blij zijn dat Makam Pandu alleen bedoeld is voor Chinezen en Europeanen van allerlei christelijke kerkelijke richtingen, waar een Islamiet niet bij begraven wil worden.
Het doet me wel wat op dit moment iets over mijn geboorteplaats te lezen. Vorige week heb ik mn enige lieve broer naar zijn laatste rustplaats gebracht. Dan ben je wat emotioneler. Wij hebben aan de Papandajanlaan gewoond, maar toen mijn ouders jaren geleden daar waren, was er niets meer van te herkennen. Het was een garage geworden. Ik wens je nog een heel fijne vakantie, Ilse van der Meulen Kunee- Pylipp
Leuk verhaal, veel plezier daar hoor.
Beste Eric, Wat een leuk verhaal over Bandoeng, en de straat waar mijn ouders met hun drie kinderen gewoond hebben (ongeveer van 1949 tot 1958). Wij bewoonden de bijgebouwen van een Hollands huis in de Djalan Djipunegara (voorheen Van Neckstraat), huisnummer weet ik niet meer. In elk geval woonden wij aan een plantsoen pal tegenover een banketbakkerij Prima Vera, waar je lekkere broodjes, taartjes en snoep kon kopen. In het plantsoen stond een elektriciteitshuisje en een paar bomen, waar ik altijd in klom. Wij hebben leren fietsen (ik op de grote fiets van mijn moeder) door steeds rondjes te maken rond het pleintje. Omdat het verkeer links was, hoefde je niet over te steken. Tegenover ons huis woonde ook een schoolgenootje van mij (Van der Capellenschool), Roy Pattiwael. Ik heb in Bandoeng tot mijn elfde jaar gewoond. Daarna vertrokken wij in 1958 naar Nederland. Heeft u nog een foto van het ouderlijk huis in de betreffende Bandoengse straat? Ik ben nooit meer teruggekeerd naar Bandoeng. Wel ging ik vaak op vakantie naar Bali. Nog een heel prettige voortzetting van uw vakantie in Indonesie.
Aan Prima Vera bewaar ik ook hele prettige jeugdherinneringen. Laten we naast al die lekkere broodjes, taartjes en snoep HET IJS niet vergeten.
Pak Pierre
Hallo Ellen, we moeten dan buren geweest zijn. Ook ik woonde aan het pleintje met het electriciteitshuisje tegenover Primavera van oom Willy en tante Elly Ong. Ik herinner me nog een keer dat oom Willy erg boos was op een betajakrijder die Ventje Ong had aangereden. Ook ging ik altijd achterom een gebakje en snoep bietsen. Ik woonde op nummer 28, tegenwoordig is dat 26. Ik kende ook oom Lou en tante Vera Pattiwael, goede vrienden van mijn ouders. Ik heb Roy en Gaby (zijn zusje) in Holland nog bijlessen wiskunde gegeven, Wij woonden toen in Leidschendam.
Ik heb natuurlijk foto’s van mijn ouderlijk huis gemaakt en zal er een bij het volende bericht meesturen. Het huis waar Primavera was is afgebroken en er staat nu een modern gebouw. Ik ben in 1954 als 10 jarig jongetje naar Nederland gegaan.
Hallo Eric,
Ik googelde even op mijn naam en ik kom je relaas tegen. Inderdaad met Gaby en mijn ouders Lou en Vera hebben we aan de Djl Tjipunegara 25 gewoond naast oom Ong en tante Willy en Ventje.In 1957 ben ik naar Nederland gegaan. Met mijn vrouw ben ik 20 jaar geleden voor het eerst teruggegaan naar Indonesie en dus ook naar Bandung. Onze oude woning vond ik in de oude staat met een vreemde vlag in de tuin. Rond het pleintje met het nog destijds (20 jr geleden) electriciteitshuisje heb ook ik leren fietsen. Ook herinner ik me je bijlessen in de wiskunde in jullie flatje (3 hoog?) in Leidschendam. Nog vaak rij ik er langs. Immers we wonen nu, na wat omzwervingen, in de buurt van Leidschendam. Ons zoontje zit in Voorburg op de basisschool. Wat ik 20 jr geleden niet terug kon vinden was de Van der Cappellenschool waar Ellen, (gelet op haar reactie, zie hiervoor) ook op school zat.
Hallo Ellen,
Inderdaad heb ik op de van der Cappellenschool gezeten, maar ik kan je helaas niet (meer) herinneren. Wel leuk dat jij mij herinnert als schoolgenootje en ook buurtjes. Waar blijft de tijd. Wellicht kom ik er nog op al dan niet met hints van je.
Groet Roy
Dag Roy. Leuk dat je even reageert. Ik kan jou maar vaagjes herinneren, en jouw zus helemaal niet, Ook Eric herinner ik mij niet. Wij, de drie kinderen, van het gezin (familie. De Bats) speelden veelal in de grote achtertuin. Met een Chinees buurmeisje was ik vriendin. In november 1958 zijn wij naar Nederland gegaan. Omdat Soekarno in die tijd aasde op Nieuw-Guinea. deed hij weer heel vervelend tegen de (Indo)Europese groep na de Zwarte Sinterklaas in december 1957 (voedselboycot, schreeuwerige radiotoespraken, ophitsende taal,) Ik herinner mij de uitgebrande en geplunderde winkelpanden van de Chinezen in de Bragastraat. De bekladde muren met vijandige leuzen op school. De Europese scholen gingen met elkaar fuseren (doordat velen wegtrokken), Indonesisch werd een leervak op school, en naast het Wilhelmus moesten wij ook het Indonesia Raya leren zingen. Mijn vader was blij, dat hij zijn gezin in veiligheid kon brengen. En ik heb het van het begin af aan heerlijk gevonden in Nederland. De mensen waren er aardig, vergeleken met die vijandige sfeer in Indonesie. Soekarno wilde elk spoor van de Nederlandse overheersing wissen, en dat heeft vooral de Indische groep geraakt.. Alleen mijn moeder en broer zijn teruggekeerd naar Bandoeng (met vakantie). Van hen hoorde ik, dat de Van der Capellenschool niet meer bestaat. Het gebouw is gesloopt.
Groetjes van Ellen.
Ik vind het fijn om via deze site over jouw geschiedenis te lezen.
Ik heb je even gekend in 1958/59 maar ben je uit het oog verloren.
Pogingen om je op te sporen zijn tot nu toe helaas niet gelukt.
zoekt en er is een kans dat je het vindt
na deze tijd heb ik jou leren kennen en heb ik jou met de fiets opgehaald om naar de Theresia school in Bilthoven te gaan. Da andere kinderen zongen eigen teksten op de melodie van “Britdge over the River Kwai”.Het staat mij bij als de dag van gisteren maar iki volsta hier met “heel prettige kerstdagen voor jou en je familie en een heel gezond en gelukkig 2017 ” . (wat mij betreft ) je jeugdvriend Gerard
Hallo Eric, als ik het had geweten dat je op de jl. Progo was geweest kon je op bezoek gaan op nr 18. Daar heb ik tot mijn 5de jaar gewoond. Heb nog steeds mail contact met de huidige bewoners.
Laat dit een les zijn voor ons allen. tolol = lekker
Merci Eric.
Of vrij en luchtig vertaald, met een knipoog naar de bekende reclame uitingen van warenhuis “De bijenkorf”, misschien:
“Dolle, dwaze mie”?
En wat moet ik onder “Bakmi nongkrong” verstaan? “Nongkrong” betekent volgens mijn moderne Kamus “hurken”, oftwel “djongkok”. Werkt die bakmi zo snel dat je alvast de hurkstand moet aannemen, broek op de sepatoes, voordat de eerste hap naar binnen is gewerkt?
Pak Pierre
Nongkrong betekent ook gezellig bij elkaar zitten/hurken en te praten…
Ngobrol djongkok dus ….
Pak Pierre
De mie tolol is eeeeeerg pedas, je moet wel tolol zijn om die te bestellen. daarom ook nongkrok.
Dan maar een-op-een eten en drinken: Een hap mie, een fles bintang.
Pak Pierre