.
by Blauwvogeltje.

Even kijken of ik wat boeken en artikelen aan elkaar kan praten
Het boek ‘verstilde stemmen en verzwegen levens’ van Inez Hollander is ook in het engels geschreven en grote fragmenten zijn al door google-books  op het internet gezet.
Inez was laatst op radio 6 te horen Klik hier, zoek onderin het kader 16 mei naar de audiofile “+ audio mp3″,  klik aan, laat 2 minuten downloaden en schuif dan door naar 3 uur, 11 minuten en 20 seconden.

Blijkbaar een Amerikaan  recenseert haar boek zo:
‘Unlike the majority of memoirs that are soaked in nostalgia for tempo dulu…..’
Deze Amerikaan lijkt verder te borduren met het Nederlands vooroordeel dat Indischen in nostalgie zijn blijven steken. Het tegendeel is eerder waar. Indische memoires lijken me niet zo vol van verheerlijking en zwijmelend over die goeie ouwe tijd..Bijvoorbeeld  recent uitgegeven memoires als  ‘Ik beken’ over Ferry Holtkamp en Pukul Terus van Leo van Maarseveen . En ook  mijn vader heeft een poging gedaan zijn  memoirs op te schrijven.. Niks goeie tijd van froeher het ging over  zijn jaren in het jappenkamp.

Florine Koning  beschrijft in haar boek ‘de Pasar Malam van Tong Tong, een Indische onderneming’, pagina 234,  dat het stempeltje van ‘ de pasar malam besar is een nostalgisch gebeuren’ een van de redenen is de naam te veranderen . Zelfs in woordenboeken als van Dale stond ‘nostalgische Indonesische jaarmarkt’ .

Vanuit  Hollands-Nederlands standpunt bekeken was Indië voorbij en praten over wat is voorbij was not-done en niet in het heden levend. Maar de verhalen vertellen over Indië is voor Indisch-Nederlandse mensen hun geschiedenis en hun wezen doorgeven. Indië is niet voorbij.. dat ben je zelf nog.  Net zoals Hollands-Nederlandse mensen hun geschiedenis vertellen, beschrijven van hoe het vroeger was in Nederland. Of het nu een verhaal van oma is of van een historicus. Voor Holland was Indië het verlies van een wingewest ver weg en het verlies van een nationale trots.  Voor Indische Nederlanders was het een verlies van eigen land, verlies van een verleden en van een verwachte toekomst, en door  41-50 verlies van familie, vrienden, verlies van psychische en fysieke gezondheid
Een heel ander soort verlies, nietwaar ?

Misschien komt het cliché van nostalgie ook voort uit gekrenkt nationale ego of  verwerping van kolonialisme en dat nog verder praten over Indië niet kón deugen . Misschien ook is het een overdrevenheid in betrokkenheid met het ballingschap van de Indische Nederlanders  en Molukkers. In de trant van : allemaal zielige mensen vol heimwee . Of is die overdrevenheid een poging de dreiging van ‘vreemde oosterlingen’ in het land te bezweren. En dan is het onschuldigmaken van die culturen  (Indisch en  Moluks) een andere drift dan een nationale vlucht voor het koloniale verleden zoals Lizzy van Leeuwen in het boek Ons Indisch Erfgoed leek te willen zeggen:  Die samenleving had behoefte  aan  een onschuldig, gezellig en lekker etende  Indische cultuur En daar past ook het slachtofferschap van grote heimwee bij.

Het vorig jaar schreef ik over de vooraankondiging van het boek ‘Ons Indisch Erfgoed’. Ik heb het boek gelezen en het lijkt me inderdaad dat die vooraankondiging iets beloofde wat het boek niet waarmaakte en wat ook niet de bedoeling was van de schrijfster. Een redacteur van de uitgever die het niet zo goed snapte  en maar een juicy reclametekstje schreef ? Dat een buitenstaander, een non-indische, een hoofdlijn van het boek niet zo goed begrijpt kan ik volgen, want zelf kon ik ook geen grip krijgen op de rode draad in het boek. Ik snapte ongeveer wel vaagjes waar het heen ging, maar het verwoorden lukte me niet. Gelukkig hebben we nog Esther Wils en Humphrey de la Croix

Ja natuurlijk had men meer ‘nostalgie’ in de  groep Indische Nederlanders En Joodse Nederlanders kan ook genoemd worden… Maar beide groepen hebben ook veel meer verloren  dan de Hollandse Nederlanders. Vanuit dit Hollands perspectief bekeken begreep men die  andere Nederlanders niet .

Ik was laatst op de Tong Tong Fair… Ik was daar niet om nostalgische redenen. Ik heb helemaal geen herinneringen aan Indië. En zover nostalgie meespeelde voor de ouderen.. het was niet hun hoofdreden om te komen. Ik zag ook niet zoveel nostalgische verschijnselen gericht op verheerlijking van Indië of wegzwijmelen met Indië. Of het moet het katapultkraampje geweest zijn?

Siem Boon, directeur van de stichting Tong Tong, doet op pagina 250 het nawoord in het boek van Florine. Ze begint zo, en daarmee besluit ik :
” Hoe vaak heb ik mijn ergernis niet moeten verbijten als een journalist het automatisch drietrapsraketje ‘Pasar Malam=Indisch=nostalgie’  afschoot “