Wayang (Ross Walker): Bijna 35 jaar later, in 1980, is Ron eveneens vader. Hoewel hij in Nederland is opgegroeid, kampt hij met dezelfde demonen. In het verzorgen van de inmiddels bejaarde Novan en het grootbrengen van zijn eigen jonge dochter, Lucy, ziet hij dat de littekens van een versplinterde identiteit zich niet zo makkelijk doen vervagen. Het wajangspel verbindt deze drie generaties en helpt ze verzwegen trauma’s een plek te geven.
Heroes’ Day (Miron Ashkenazy): Deze documentaire onderzoekt een spectaculaire reddingsoperatie op 10 november 1945 in Surabaya, waarbij 3.500 gijzelaars werden bevrijd tijdens het begin van de Indonesische Revolutie. Gedreven door familie-erfgoed en jarenlang onderzoek, ontrafelt het verhaal de vergeten rol van oudoom Jack Boer, de Gurkha’s en de strijd voor erkenning.
Onderzoeker in film Heroes Day
De Vergeten Nederlander (Joris Drachman): Een passieproject over ‘oma’ Jane die ten tijde van de repatriëring na Nederlands-Indië statenloos achterbleef op Java
Filmhuis Den Haag 13 augustus 20.00 , zaal 5 . Tickets bestellen Te zien Spui 191 Den Haag
...................
Indisch4ever 
Afgezien van het spandoek met de eigentijdse woorden “Surabaya Bersiap” was er meer te zien in de preview over Heroes’ Day, 10 November 1945.
In de vroege ochtend van die dag vond een reddingsactie plaats in de Werfstraatgevangenis of Kalisosok Goal, waarbij 3500 gegijzelden merendeels Indo-Europeanen van een wisse dood werden gered.
De preview toont het Brits perspectief , want het was wel een Gurkha regiment, 3/9 Gurkha Rifles, die de reddingsacties uitvoerde. In de archieven van het Imperial War Museum IWM in London worden interviews bewaard, primaire bronnen, van verschillende Gurkha-offieren, die daadwerkelijk betrokken waren bij deze reddingsactie.
Hierdoor wordt definitief een eind gemaakt aan vele mystificaties, verhalen die ons op de mouw werden gespeld, op verschillende web sites in Nederland.
Surabaya Bersiap stond op een spandoek op 10 november 2023 tijdens een optocht ter herdenking van Hari Pahlawan, de Dag van de Helden (Heroes’ Day).
Hieruit blijkt dat de term Bersiap in Indonesië in een specifiek kader wordt gebruikt, namelijk in de context van de bloedige gebeurtenissen aan het begin van de Indonesische Revolutie. Dit voldongen feit kan niet onder het vloerkleed worden geveegd, ondanks hardnekkige ontkenningen van historici.
Afgezien van dit gegeven, gaat het in wezen om hoe de term Bersiap werd gebruikt tijdens Indonesische Revolutie. laten we zeggen 1945 e.v. Het ligt dan voor de hand en is methodologisch verantwoord niet Nederlandse maar juist Indonesische bronnen uit die tijd te bestuderen, , zoals kranten en pamfletten,. Dat zijn toch onverdachte en primaire bronnen. Dat heeft toch te maken met dékoloniseren of heb ik iets verkeerds begrepen?
Tijdens research in Nederlandse archieven stuitte ik weleens op Indonesische kranten uit die tijd: Soeara Merdeka, Boemi Poetra, Asia Raya en Tjahaja. Wellicht wordt het eindelijk tijd systematisch onderzoek naar de term Bersiap of wat er op lijkt uit te voeren..
Ik heb weleens wat kranten gescand, maar dat was puur uit nieuwsgierigheid. Met behulp van digitale tools kan wellicht klaarheid over de term Bersiap worden gebracht
Natuurlijk heb ik al wat uitgezocht. Marjolein van Pagee is gewaarschuwd.
Ik vond dit fragment van de schrijfster Margaretha Ferguson-Wigerink (geboren 1920)
Het was gepubliceerd in de Tong Tong van 15 april 1959. Als schrijfster had ze zorg voor de stijl en leesbaarheid.
Ze dateerde haar artikel met Adekkamp oktober 1945
waar ze verbleef met haar moeder in het voormalige jappenkamp. Met haar moeder ging ze op visite buiten het kamp, waar de bewoonster Loeki vertelde over de onveilige situatie en dat op straat werd geroepen “rampok bersiap”
Download het hele artikel.
Ik was in die tijd in leven en heb dat allemaal in person meegemaakt. Er was een angst voor etnische terreur (of hoe je dat ook wil noemen) bij de minderheden, althans op Java en Sumatra. Die angst werd aangewakkerd door de racistische, haatdragende speeches van Bung Tomo. Daarom durf ik hier te beweren dat Bung Tomo en Bersiap/poging to genocide twee handen op een buik waren. Ook durf ik te beweren dat de Bersiap tijd leidde tot een poging van genocide op de Indos en andere minderheden. Het is vreemd dat niets bewaard is gebleven van de rascistische redevoeringen van Bung Tomo. Ik heb ze zelfs beluisterd en weet er wat van.
Luister naar Bung Tomo
Ik versta de woorden niet. Ik versta wel de emotionele taal. En dat is agressie en wat ik hoor over de woorden…. het is ophitsen tot geweld.
Nog meer audiolinkjes
Het B-woord
Welke historicus heeft deze boude bewering gedaan zonder verantwoord, laat staan geschiedkundig, onderzoek? Zeker een historicus zonder actieve herinnering, sic!
Citaat 1: “En ik verzeker u: het begrip ‘Bersiap’ bestaat niet in Indonesië. Het is ontstaan in naoorlogs Nederland, gebezigd door pro-koloniale groepen (de FIN?) die het ten zeerste betreurden dat de koloniale macht gebroken was. Het vertegenwoordigt de verwarde gevoelens van mensen (merendeels Indo-Europeanen?) die onderdeel waren van een onderdrukkingssysteem, ook al zagen zij dat in de meeste gevallen niet zo en waren zij zelfs verbaasd over gewelddadige reacties
Citaat 2 : “De Bersiap als periode bestaat niet, er is niet zoiets als een afgesloten tijdvak van eenzijdig geweld.”
De achterliggende (kromme) redenering is dat als het woord ‘Bersiap’ niet bestaat, er eigenlijk ook geen sprake is van eenzijdig geweld of bloedige gebeurtenissen aan het begin van de Indonesische Revolusi, tegen voornamelijk Indo-Europeanen.
Op deze manier wordt de moord op tienduizenden Indo-Europeanen, vnl oudere mannen, vrouwen en kinderen, gebagatelliseerd. Dit kan beschouwd worden als moordlustige haat tegdie uiteindelijk leidde tot vernietiging van Indo-Europeanen, ‘Endlösung’, om maar een verkeerde term te gebruiken.
Er kan gesteld worden dat één op de zes Indo-Europeanen tijdens de bloedige gebeurtenissen aan het begin van de Indonesische Revolusi werden afgeslacht, al dan niet met bamboe roentjeng. Onderzoek gebaseerd op een reprensentatieve steekproef van meer dan zes duizend slachtoffers.
Ach ja….. Je citeert Marjolein van Pagee.
—
Zie Delpher.nl :
*Het woord bersiap werd in Indische kranten van 1 jan 1945-1 jan 1950 239 keer gedrukt
*Het woord bersiap in kranten te Nederland van 1 jan 1945-1 jan 1950 is 116 maal gebruikt.
Er waren veel meer krantenedities in Nederland dus verhoudingsgewijs was het verschil met Indische kranten veel groter in aantal.
Aldus….. het woord werd het meest gebruikt in Indië, veel minder in Nederland… Want de herinnering aan een gewelddadige periode was ontstaan in Indië. Niet gefabriceerd in Nederland.
Voor wie het een en ander gemist heeft in januari 2022. Lees terug
Jeffrey Pondaag deed aangifte tegen het Rijksmuseum omdat die het woord bersiap zou gebruiken en eiste een verbod. Uiteindelijk werd in de expositie 1 x het woord bersiap gebruikt… gedrukt in kleine letters op een velletje A4 wat aan de muur hing. Hij kreeg geen gelijk van de rechters.
In die periode ging ook de Federatie van Indische Nederlanders naar de rechter en de eis was de Indonesische historicus Bonnie Triyana te veroordelen voor zijn uitspraak dat het woord bersiap een sterk racistische lading heeft. De Federatie werd in het ongelijk gesteld
In Nederlands Indië pas vanaf februari 1946 en in Nederland zelfs een jaar later.
En de eerste keer dat het gebruikt werd (in de kranten toch) was in dit artikel:
Roof en moord op Ambonneezen
…..een auto ter hoogte van het Manggarai-viaduct aangehouden door een groep Indonesiërs, die juist „bersiap” waren. Tanalepe werd toen de auto stopte uit de auto getrokken en met goloks…
Veel Indische kranten functioneerden niet in het najaar van 1945.
En oa daarom dat de kranten in Nederland niet zoveel berichten uit Indië ontvingen.
Maar mijn onderzoek in de delpherkranten toont aan dat het woord vooral in Indië werd gebruikt kort na de oorlog… en de reden is veel angst voor etnische terreur.
Het woordgebruik is zeker niet ontstaan in Nederland. Dat lijkt op een verkapte bersiapontkenning van Marjolein van Pagee
Zoals ik hier al meer heb gesteld is het inderdaad een term die misschien wel eens is opgevangen maar vnl. is ‘uitgevonden’ en overgenomen door een aantal personen, en verder verspreid door de pers. En velen hebben het van horen zeggen of hebben erover gelezen en menen dat ook gehoord te hebben(Mandela effect). Wanneer kwam dat woord weer in de belangstelling, de jaren 80 of zo?
Marjolein van Pagee formuleert het een beetje ongelukkig maar ze heeft in principe wel gelijk; het woord Bersiap bestaat hier gewoon niet buiten het dagdagelijkse gebruik in de trend van “schiet een beetje op en maak je klaar”, en waarschijnlijk is de term uit het leger afkomstig.
Er is in Indonesië totaal geen benul van ‘bersiap’ en ook geen erkenning van gestructureerde en door hogerhand georganiseerde moordpartijen in die periode. Wat bijvoorbeeld wel het geval is bij de ontbinding van de communistische partij en de jacht op haar leden en Chinezen. (Dat was voor velen hetzelfde.)
Wat je recent wel veel hoorde, was het slang woord ashiap wat geïntroduceerd werd door Atta Halilintar, een populaire en rijke YouTuber. Het betekent zoiets als “ik ben er klaar voor”. Hij heeft er nu wel afstand van genomen.
Natuurlijk zijn er veel moorden gepleegd. Maar door er een label op te plakken krijgt het een bestaansrecht en wordt het gepositioneerd als een georganiseerde genocide. Sommigen hier (zie hierboven) doen daar graag aan mee. Ik geloof er niet in, ook omdat de Indonesische geschiedenis al veel zwarte bladzijden kent die helemaal niet toegedekt worden. Het is gewoon niet bekend. Als er nou één land is waar privacy en geheimen niet bestaan en waar alles op straat belandt is het wel hier. En waarom zouden ze zoiets ontkennen?
quote Mr B
“… Zoals ik hier al meer heb gesteld is het inderdaad een term die misschien wel eens is opgevangen maar vnl. is ‘uitgevonden’ en overgenomen door een aantal personen, en verder verspreid door de pers… ”
mr B, Je denkt dat je het weet, maar je weet niet veel. Gelieve eerst te luisteren naar de slachtoffers en de nazaten van het politiek-etnisch geweld in wat men noemt de bersiap=periode.
Wat je nu schrijft is een verkapte bersiapontkenning.
Ik ontken niets -lees mijn tekst maar opnieuw- maar wil dat woord gewoon niet gebruiken. Omdat ik het met de Indonesiërs eens ben dat de (FIN) Nederlanders er een politiek spelletje van hebben gemaakt om hen voor te stellen als barbaren en moordenaars. Het lijkt wel het verhaal tussen Joden en Arabieren met dezelfde voorouders.
Jullie blijven maar hameren op wat er gebeurde, het is hetzelfde bij de wandaden van de Japanners. Altijd maar “ze hebben ons dit aangedaan”. Niemand hier -behalve Peter nu wat me verbaast- is geïnteresseerd in het verhaal van de tegenpartij en wat daar nu eigenlijk gedacht werd.
Iedereen zit in zijn eigen cocon met zelfbeklag en stelt zich nooit de vraag waarom het geweld nu eigenlijk plaatsvond en hoe de lokale Indonesiër zich gedraagt/gedroeg. Ik heb veel gezien in de periode dat ik hier was en het valt me altijd weer op hoe mensen, vooral in deze maatschappij, zich anders gaan gedragen in een groep. Dat heet ook wel groupshift of de-individualisatie. De rellen momenteel in Indonesië maken dat ook wel weer duidelijk.
Maar goed, wat me ook wel duidelijk is, is dat men nooit zal veranderen en niet geïnteresseerd is in een andere mening. Dan word je voor Bersiap ontkenner uitgemaakt, een beetje zoals Holocaust ontkenner. Leuk hoor.
Mr. B.
Misschien had ik beter kunnen schrijven “Wat je nu schrijft lijkt een verkapte bersiapontkenning”
Beweren dat de bron van het woord bersiap is ‘uitgevonden’ verspreid door de pers is het ontkennen dat die bronnen zijn de slachtoffers, de getuigen, de nazaten zijn.
Alsof die mensen niet bestonden… Dat lijkt op ontkenning van de extremistische terreur die toen losbarstte. Dan wel een verbloeming
. Dat men het woord bersiap-periode niet kent in de Indonesische herinnering kan niet verklaard worden door boze opzet van Nederlandse mensen en Nederlandse pers die het woord fantaseren.
Waarom zou men het woord fantaseren. Om een herbezettende oorlog te rechtvaardigen?
Zoals in Putten men denkt aan de moord op hun mannen en Rotterdam veel aandacht is voor het bombardement, zoals in Joodse kringen men het veel heeft over de Shoah. Zo praat men in Indische kringen over de terreur van extremistische nationalisten cq belandahaters, wat je als racisme kunt opvatten.
Natuurlijk is het geen aandacht hebben voor nog veel meer geweld in die jaren, elders
Natuurlijk is het etnocentrisme. Dat zijn geschiedvertellingen meestal.
Bonny Triyana ging de motieven van die verhalenvertellers criminaliseren … door hen verkapt racisme te verwijten met het woord bersiap . “sterke racistische lading” schreef hij.
Ook dat is etnocentrisme
In deze tekening en dit soort beschrijvingen van agressie en haat worden niet alle Indonesiërs weggezet als
primitieve bruten.
Dus nu heb ik geleerd dat ik als Indo heb geleefd in een tijdsperiode die niet heeft bestaan, waarin weerloze Indo’s, vnl. ouderen, vrouwen en kinderen en andere minderheden op een waanzinnige, laffe, walgelijke en beestachtige wijze werden gemarteld en gedood omdat zij door Bung Tomo werden aangewezen als de ware (mede) veroorzakers van het Ned. imperialisme en onderdrukking. Zij moesten worden opgeruimd.
Bung Tomo heeft vele opruiende redevoeringen gehouden die getuigen van zijn indoctrinatie in het Japans facisme and racisme die leidden tot de dood van vele weerloze minderheden.Het is wel eens gezegd dat God de geschiedenis niet kan veranderen, alleen de mens kan dat. Zie Samuel Butler(1902) Erewhon Revisited.
Subjectief en na bijna 80 jaa kan best beweerd worden dat de agressieve speeches van Bung Tomo en de Bersiap/poging tot genocide twee handen op één buik waren.
Maar de documentaire geeft toch een ander verhaal, een tijdlijn gebaseerd op feiten en data uit verschillende perspectieven, Amerikaans, Australisch, Brits en Indonesisch.
Aangezien de documentaire Heroes’ day heet, richt de aandacht zich op de reddingsactie in de Werfstraatgevangenis en gebeurtenissen, die er aan vooraf gingen
Ik kan niet op de uiteindelijke versie van de documentaire vooruit lopen maar de research heeft tot nu tot veel nieuwe feiten aan het licht gebracht, die het dominante verhaal vooral in Nederland zal doen kantelen.
Het woord Genocide wordt tot nu toe niet genoemd in de previews en helemaal niet in het onderzoek.
Afgelopen woensdag werden het Filmhuis een preview getoond van de docu “Heroes’ Day ” of Hari Pahlawan, 10 november 1945.
Deze dag wordt elke jaar in Soerabaja met een optocht gememoreerd. Wat schetste mijn verbazing dat in de documentaire beelden worden getoond van de optocht op 10 november 2023 waarin een spandoek werd meegevoerd met het opschrift “Surabaya BERSIAP”.
Ook in wetenschappelijke publicaties is talloze malen beweerd dat Indonesiers het woord “Bersiap” niet kennen of gebruiken. Maar het spandoek in de docu weerlegt deze redenering! Deze bewering blijkt nu louter theoretisch en door waarneming in Soerabaja weerlegt. Conclusie de redenering is een loze bewering.
Volgens de filosoof Karl Popper is een wetenschappelijke theorie alleen wetenschappelijk als deze Falsificeerbaar is. Dit betekent dat het mogelijk moet zijn om een waarneming of experiment te bedenken dat de theorie kan weerleggen. Falsificeerbaar heeft ook andere, Wikipediaanse betekenissen maar deze zijn in dit kader misleidend.
De consequentie is dat de discussie over Bersiap nu een door sommige historici zoals Bonnie Triyana een niet gewenste richting op zal gaan.
“Maar het spandoek (Bersiap) in de ducu weerlegt deze redenering!”
Ik heb de docu “Heroes’ Day” niet gezien maar het moet mij niets verbazen dat er een spandoek werd vertoont met het woord “Bersiap”.
Het “Monumen Bambu Runcing” in Soerabaja mogen ze voor mij best het “Monumen Bersiap” noemen want de bambu runcing werd voornamelijk gebruikt om ongewapende mensen te vermoorden.
https://www.shutterstock.com/search/monumen-bambu-runcing
A.Olive
@AOlive; ‘ bambu runcing etc.’- Is juist de aanduiding dat, toen met primitieve wapens, de strijd tegen herbezetting is gevoerd! – De kreet bersiap/ let op, geef acht werd geuit tijdens het neerhalen en het afscheuren van de blauwe baan van onze driekleur op het vm. Oranje hotel, sept.1945!
Ongewild is een foto van mij te zien bij het onderwerp over de documentaire ‘Heroes’ Day’.
‘Heroes’ Day’ (Hari Pahlawan) gaat over de gebeurtenissen op 10 november 1945 in Soerabaja. De documentaire reconstrueert deze gebeurtenissen vanuit een Brits, Indonesisch, Japans en Nederlands perspectief.
Voor de documentaire doe ik historisch onderzoek naar die gebeurtenissen, waarbij bronnen worden geraadpleegd die tot nu toe niet eerder voor dergelijk onderzoek zijn gebruikt. Op de getoonde foto was ik bezig met onderzoek in een museum in Engeland.
Tevens houd ik me bezig met interviews met vooraanstaande historici e.a uit binnen- en buitenland.
Op 13 augustus wordt in het Filmhuis Den Haag een voorproefje gegeven van de documentaire ‘Heroes’ Day’.
Djempol, Peter
De film Heroes Day gaat over de Werfstraatgevangenis