Nationaal Archief: Westerse opvoeding en opleiding
Hamid komt op 12 juli 1913 ter wereld in Pontianak (West-Borneo). Zijn vader, sultan Mohammed II van Pontianak, vertrouwt hem toe aan twee Britse dames uit Singapore. Daar krijgt hij tijdens zijn vroege jeugd een christelijke opvoeding. Terug in Indonesië bezoekt hij de Europeesche Lagere School in meerdere plaatsen en daarna de HBS in Bandung. Als kostganger bij een Nederlands gezin leert hij vloeiend Nederlands.
...................
Indisch4ever 
https://moesson.pictura-dp.nl/issue/MOESSON/1996-06-15/edition/0/page/23
Schrijver was W.G.F. Bekink, een kennis van Victor Julien Trip
De zoon van de sultan mocht zich gelukkig prijzen dat hij indertijd niet in Pontianak maar in Batavia was. De Japanners vermoedden dat er in West-Kalimantan verzetsorganisaties actief waren die o.a. bestonden uit geleerden, edelen, sultans, publieke figuren, artsen en ambtenaren. Dus besloten ze om met harde hand op te treden. Eind 1943 en begin 1944 vonden er niet alleen arrestaties maar ook martelingen en massamoorden plaats tegen duizenden inwoners van Pontianak en omgeving.
In juni 1944 doodde Japan sultan Syarif Muhammad en familieleden van het sultanaat, dat vermeldt men ook in het artikel. Zij werden in de gevangenis onthoofd. Maar het ging veel verder dan dat; ook geleerden en Pontianak-gemeenschapsleiders werden vermoord. Hetzelfde lot trof ook andere sultanaten in Kalimantan. Over dit bloedbad leerden wij op school, er waren in totaal zo’n 21.000 slachtoffers.
De moord op Sultan Syarif Muhammad en de acties van Japan zijn een van de belangrijkste redenen voor de zgn. Perang Dayak Desa (de dorp Dayak oorlog) tussen de lokale bewoners en de Japanse troepen.
De reden voor het verzet was ook gedeeltelijk economisch; in het begin van de Japanse bezetting werden twee van hun bedrijven in West-Kalimantan actief, Nomura in de mijnbouw- en Sumitomo in de houtbewerkingssector. Ik denk dat die laatste nu nog hier bestaat. Bij de door Japan ingezette romusa stierven veel inwoners tijdens het werken voor het houtbewerkingsbedrijf, wat kwaad bloed zette. Ze ontvingen een zeer laag loon, leden honger en mochten hun familie niet bezoeken. Het huwelijk van een lokale schone met de Japanse voorman Osaka zonder goedkeuring van haar vader was de druppel en leidde tot het ‘peristiwa mandor’.
Pontianak heeft altijd een zeer grote Chinese gemeenschap gehad, indertijd investeerden die in de rubber en kokosnoot plantages. We hebben er nogal wat familie wonen.
B,
In de Nederlandse geschiedschrijving heb ik wel iets gelezen over de moord op de familie van Max Alkadrie en nog meer terreur in Pontianak. Maar veel is er niet bekend in Nederland. Tjaaa …. geschiedschrijving is vaak etnocentrisch. Niet altijd, hoor
Met dank voor je verhaal.
Luitenant Max Alkadrie werd krijgsgevangene in 1942. Ik neem aan dat hij tot augustus 1945 in de kampen was.
Zie zijn interneringskaart: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/index/nt00425/e7600d78-148f-102f-a8e2-0050569c51dd?searchTerm=alkadrie
Hij werd ook gevangene van Indonesië. De aanklacht was dat hij in het complot zat met Westerling in januari 1950. Die mislukte staatsgreep.
Bij overlijden van Didi van Delden (van de Indische families van Delden en Walsen ) had ik mailcontact met haar zoon Max Nico (nu overleden).
Hij schreef dat zijn vader onterecht veroordeeld was.
Is de algemene visie in Indonesië nog steeds dat hij schuldig was?
Zoals ik zei…. geschiedschrijving is vaak etnocentrisch.
Hoewel…. na vele jaren minder.
Sultan Hamid II staat hier voornamelijk bekend als ontwerper van het Garuda staatsembleem, niet zozeer als iemand die een opstand of staatsgreep (mede) organiseerde. In de beslissing van het Hooggerechtshof in 1953 werden de aanklachten ook niet bewezen geacht. Ik kan me wel herinneren dat hij in de jaren 60 nog gevangenisstraf kreeg? Er is -veel later- een aanvraag gedaan om hem tot nationale held te verheffen. Men vergee(f)t inderdaad snel.
Over etnocentrisch gesproken, dit is ook een interessant stukje geschiedenis over het gebied en haar inwoners: Chinese immigranten die in de 18e eeuw door de sultans waren binnengehaald om in de (goud en tin) mijnen te werken, werkten de sultan sluw uit de business, creëerden kongsi en combineerden die tot mini staatjes zoals de Lanfang Republiek. Daar waren de machthebbers (en later ook de Nederlanders) niet blij mee maar het was beter dan de chaos met piraterij. Er was tenminste een structuur. En dan was er nog eens een Chinese visionair als Luo Fangbo die een echte democratie op poten zette en een mythische status kreeg door zijn aanpak van een krokodillen epidemie. 🐊
Wordt Victor Jullien Trip in Indonesië genoemd als mede-ontwerper van het Garuda-wapen ?
Neen, die naam is hier onbekend en wordt totaal niet genoemd in combinatie met het ontwerp van het nationale wapenschild.
Volgens de Indonesische geschiedschrijving heeft de sultan het ontworpen en het werd na feedback van een committee, een aantal politieke partijen en Pak Proklamator, in meerdere rondes aangepast tot de huidige vorm. Het alternatieve ontwerp van Pak Yamin, de voorzitter van het committee, was ‘te Japans’.
Ik denk dat in het huidige politieke (en religieuze) klimaat een dergelijk ontwerp met mythische Hindu invloeden nooit meer goedgekeurd zou kunnen worden.
@Boeroeng; ‘krijgsgevangen 1942 etc.’ – Mijn vader vertelde mij dat hij indertijd in het kamp ontzag boezemde bij de Jap, toen hij bij een marteling van een krijgsgevangene tussenbeide kwam. Hij gelaste op bevelende manier de Jap op te houden! De Jap trok woedend zijn revolver en richtte het op Max en bulderde wie hij wel was! Waarop Max kalm antwoordde; ‘ shoot! i am an officer… Tot verbazing van de toegestroomde gevangenen werd de gemartelde los gelaten. Vanaf dat moment werd Max met eerbied door de Jap benaderd. De wacht salueerden als hij voorbij liep….