Taman Indonesia opent expo ‘Batik Stories’
25 februari – 10 mei 2023
Opening: Zaterdag 25 februari, 12:00 – 17:00: opening met dansvoorstelling (14:00) en batik-experts
Op zaterdag 25 februari 2023 opent dierenpark Taman Indonesia haar deuren met Batik Stories, een tentoonstelling en programma rondom batik, een speciale verftechniek waarmee met was patronen worden aangebracht op doeken die als kledingstuk worden gedragen.
Elke dag Indisch nieuws en wetenswaardigheden.
!
Heeft u tips, een foto, een oproep of wilt u een column/pikiran schrijven, jangan malu-malu.
indisch4ever@gmail.com
!
En ken je deze?:
en 
...................
Thomson
Nassauschool Soerabaja
Depok
Wie is deze familie
Wolff
Tankbataljon Bandoeng 1939
Is de bruid Günther?
Wilde en Waldeck
Brouwer en Hagen
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Kerst 1930 a/b Baloeroan naar Indië
Bertha Lammerts van Bueren-de Wit
XXXXXXXXXX zwieten 214
Bisch
Detachement Verbruiksmagazijn,
Hollandia
Indisch4ever 
Batik verzamelen is een grote hobby van mij. Ik heb wel redelijk wat oude stukken, ook van Batik Belanda (Metzelaar, Oostrom, Franqemont en natuurlijk Van Zuylen) en zelfs Batik Jawa Hokokai, wat gecreëerd werd tijdens de Japanse bezetting en grote bloemen en felle kleuren heeft. Maar mijn favorieten zijn natuurlijk de Pekalongan en de Chinese motieven van de Peranakan artiesten, veelal uit de kustgebieden (pesisir).
Als er iemand is die veel van Batik afweet, is het wel dhr. Smend uit Duitsland. Hij heeft een klein museum in Keulen wat zeker wel een bezoekje waard is als u er bent en van batik houdt. Hij heeft ook veel boeken geschreven en is zelfs in Indonesië een echte referentie. Ik kwam hem op pre-pandemische expo’s hier in Jakarta redelijk vaak tegen.
https://www.smend.de/batik-museum-smend/index.html
Zijn kennis van Indonesië is ook zeer groot. Wij kwamen de eerste keer onaangekondigd binnen en hij gaf net een cursus over batik aan Duitse tienermeisjes. Zij zagen mij en vroegen aan Rudolf waar ik vandaan kwam. Hij zei dat ik natuurlijk Chinees Indonesisch was maar dat hij ook trekken in mijn gezicht zag van Noord Sulawesi (de streek van mijn papa). Knap hoor.
Ah ya, toen gaven ze mij een pop en een selendang en ik moest tonen hoe we die knopen en een baby dragen. Het was wel plezant.
https://www.sabinebolk.nl/
fun feitje
De zussen van Zuylen-Niessen, die een batikatelier hadden zijn familie van Hans Boers van imexbo.nl
Nog een fun feitje:
Omstreden ‘homeopatisch verdunde’ politicus T.Baudet is nazaat Franquemont
Batik belanda ca 1900
Ik zie dat een Lucardie (moeders kant) uit Soerakarta ook een batikerij had. In 1989 gingen we naar een batikerij en merkten op dat sommige mensen die met chemische stoffen werkten heel raar deden. Deze chemische stoffen werkten op hun hersens. Er was ook geen extra ventilatie boven die chemische bakken. Ik hoop dat er tegenwoordig meer aan gedaan word.
Niet echt mijnheer Olive. We bezochten de batikerijen in Solo geregeld en het was er nog steeds redelijk ongezond. De grotere lijken wel een binnenzwembad uit de jaren 70, waar iedereen aan het werk is zonder een echt goede verluchting.
[fun feitje]
Misschien is dhr. Baudet zelfs nog familie van Pak Pierre! 🤦🏽♀️ Gingen de voorouders samen op kruistochten. Mijn man roept hier dat het een hobby was als een ander, een beetje te vergelijken met de Hollanders van nu die samen met de sleurhut (zijn woorden!) op weg gaan naar de camping in de Provence.
Ik hoop voor mijnheer Hans dat hij wat batik geërfd heeft. Van Zuylen is natuurlijk dé bekendste batik producente. Het lijkt wel dat als men in die tijd verveeld thuis zat omdat de man altijd op zijn werk zat en men het beu was om thee te gaan drinken met de andere ‘Nederlands-Indische’ vrouwen, dan maar een batik atelier opstartte.
Mevr. Bernadette: …Ik hoop voor mijnheer Hans dat hij wat batik geërfd heeft….
Dat heb ik inderdaad mevr. Bernadette. Echter, ik heb ook nog heel wat andere erfstukken van diverse andere familieleden in bezit gehad. Wegens persoonlijke omstandigheden heb ik zeer recentelijk al deze erfstukken aan diverse musea geschonken, waar deze erfstukken een betere plaats verdienen (dan mijn sierkasten) en er meer tot hun recht komen. (Niet enkel musea in Nederland, maar ook in buitenland.)
In Rijksmuseum – als u ooit weer in Amsterdam mocht komen en tijd over heeft – is een hele aparte zaal ingericht, voor bijvoorbeeld de muziek instrumenten die mijn over grootvader had (uiteraard achter slot en grendel). Een van de instrumenten is een origineel compleet gamelan stel van de Sultan van Jogya door overopa destijds verkregen ergens in 1800+ of zoiets. Dan ook nog zijn klavecimbel uit 1400 en nog wat van Maria van Pruisen waar regelmatig nog concerten op worden gegeven. En nog veel meer.
Een paar originele gecomponeerde Christelijke muziekstukken (1851) door overopa gecomponeerd staan weer in Delft en worden nu door muziek deskundigen verder uitgediept en wellicht in de zomer of zoiets een muziek festijn(?)
Impressionant. Ik zal zeker langs gaan als we weer eens in de buurt zijn. In een museum hebben er inderdaad meer mensen plezier van. Hartono Sumarsono, een rijke verzamelaar hier met een ongelofelijk grote collectie van (zeldzaam) en oud batik, neemt ook vaak belangeloos deel aan beurzen en expo’s waar hij een klein deel van zijn collectie toont.
Bernadette S. zegt 8 februari 2023 om 13:07 [fun feitje]: “Misschien is dhr. Baudet zelfs nog familie van Pak Pierre! 🤦🏽♀️”
Nou, nou, nou ……. mevrouw S. Net nog complimentjes gehad van Hans Boers en mij en dan deze opmerking! Een groot geleerde die ik overigens al een poosje mis op deze site zou schrijven dat u die relatie maar eerst moest onderbouwen 🙂
In ieder geval geen Baudet op de lijst van Batikboeren in voormalig NOI. Wel een naamgenote en nogal wat Tooropjes, aan wie ik via mijn jong gestorven bet-overgrootmoeder Antoinette T. wel “geparenteerd” moet zijn.
Ergens zie ik ook de naam “Hulsthoff” prijken (Banjoemas). Zo heette ook één van mijn voormoeders, getrouwd met één van de eerste De la Croix’ op Java.
Ergens in een kast heb ik nog een stapeltje échte batiks. Echt, dus niet “plèkat” uit Enschede of Helmond. Meegenomen door mijn moeder toen zij met haar man, mijn stiefvader, hals over kop Indonesia moest verlaten. Of deze kaïns museaal blijken te zijn weet ik niet. Ik laat ze voorlopig nog maar even in de kast. Misschien laat ik mij in eentje begraven. Puzzel voor archeologen 1000 jaar later: Hoe komt die originele batik uit Java op die natuurbegraafplaats van 1000 jaar geleden bij Arnhem?
Pak Pierre
Een beetje plagen mag toch wel, Pak Pierre?
Een Franquemont was volgens mij zelfs Duits, dat zal dhr.. Baudet niet graag horen. Of misschien juist wel?
Bernadette S. zegt 9 februari 2023 om 03:04: “Een beetje plagen mag toch wel, Pak Pierre?”
Het is een eer om door u te worden geplaagd, Iboe S.
Pak Pierre
Het is moeilijk te zeggen natuurlijk hoeveel de, buiten de sentimentele, waarde is. Afhankelijk van motief, de tijdsperiode en of ze volledig met de hand zijn gemaakt, zijn gestempeld of een combinatie van beide technieken. Ook zijn bepaalde kleuren/motieven veel populairder dan andere. Een absolute topper is wat wij “Kopi Tutung” noemen (veel mensen denken dat ze dit hebben maar het is meestal een andere Tiga Negeri).
Weet u wat ik soms doe? Van de niet zo waardevolle of zwaar beschadigde stukken laat ik zomer pyjama’s maken. De heren vinden dat wel tof en de stof is lekker zacht. Wat ook goed gaat, is het hergebruik in handtassen o.i.d.. En dat laat ik ook vaak doen met de ‘woven’ stukken. Dat is zeer duurzaam en dan wordt het tenminste nog gebruikt en bewonderd.
Ik heb een tijdje geleden via email gecorrespondeerd met de batikkunstenares Sabine Bolk. Zij zocht nazaten van batikkerijen. Ik ben nazaat van Carolina Maria Meijer-de Batz, die een batikkerij in Pekalongan had. Haar broer Antonius had een relatie met een moslima, de Javaanse batikster, Mardi geheten. Zij is de moeder van mijn grootvader, die planter werd. De vader van Mardi was koster (lebai) van de moskee. Van mijn vriendin die vrijwilligsterswerk doet in Musee Scheveningen, vernam ik, dat Sabine Bolk waarschijnlijk daar ook gaat exposeren.
Bij paragraaf Soerakarta in de batikkerijenlijst zijn er zes namen, die verwant zijn aan een kennis. Misschien acht namen.
Niet alle namen in de lijst zijn vrouwen en misschien was een reden voor de vrouwen producent te worden zelf een eigen inkomen te hebben. Minder afhankelijk zijn van de echtgenoot. Gemakkelijker kunnen scheiden.
In de tweede helft van de 19e eeuw situeert men het begin van de eerste feministische golf in de westerse wereld en uiteraard zijn die denkbeelden overgewaaid naar Indië.
Vooral indo-europese vrouwen groeiden op met batikkleding. Via hun moeder, grootmoeder, tantes of de baboe’s.
Logisch dat men interesse kreeg in motieven van batik en hoe te produceren zelf .
Het viel me op dat Franquemont ontbreekt in de lijst. Is dat omdat ze Indo-Duits zou zijn? Volgens mijn informatie (uit Indonesische bronnen) zou Carolina Josephina Von Franquemont op 23-jarige leeftijd in 1840 in Surabaya met haar batik-bedrijf gestart zijn. In 1845 verhuisde ze naar Semarang en opende een batik-bedrijf aan de oevers van de rivier bij de Gunung Ungaran.
De batik van Franquemont wordt meestal Prankemonan-batik genoemd. De doorbraak had het populaire Prankemon te danken aan sprookjesachtige motieven. (Zo waren er wel meer.) Sprookjesbatik verbeeldde Europese en niet-Europese sprookjes, bijvoorbeeld met zeemeermin (en de zeegodin waar we het al eerder over hadden). Afgezien daarvan had Prangemonan batik ook motieven die zijn beïnvloed door de Indiase en Chinese cultuur. In haar batik introduceerde ze ook een nieuwe stijl van franjes die kant (lace) imiteerden. Daar werd het Nederlandse woord ‘boog’ voor gebruikt.
Aangenomen wordt dat haar behoefte aan onafhankelijkheid een belangrijke factor was in haar beslissing om pas aan het einde van haar leven te trouwen.
Dit is een goed boek voor hen die meer over die periode en de types batik van indertijd willen weten. Ik neem aan dat er ook wel een Nederlandstalige versie van zal bestaan.
https://www.modemuze.nl/blog/verzwolgen-en-verdwenen-de-batik-erfenis-van-franquemont
Caroline von Franquemont overleed in 1867 bij een vulkaanuitbarsting te Oenarang is het verhaal, maar een rouwadvertentie heeft het over een landurige ziekte.
Deze lijst van batikkerijen is van ongeveer 1900.
Hoe Duits ze was of zichzelf voelde is me niet bekend. Zij en beide ouders waren geboren en getogen te Java.
Haar grootvader Philip August David von Franquemont (1771 Stuttgart-1833 Soerabaja) ging met het Württembergerregiment ( door zijn vader verhuurd aan de VOC) met broers naar Kaap de Goede Hoop en later naar Java.
Hij kreeg kinderen met een Javaanse vrouw en Catharina Elbers, vermoedelijk een indo-europese vrouw, oma van Caroline. Philip en Catharina zijn ook de voorouders van T.Baudet
Die vader van Philip was Hertog Karl II Eugen. Hij had veel kinderen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Eugenius_van_W%C3%BCrttemberg
https://en.wikipedia.org/wiki/W%C3%BCrttemberg_Cape_Regiment
Meer nieuws over Taman Indonesia
Nog enkele weken is de expositie van fotografe Djala Baar ‘De kracht van het zwijgen’ te zien op de ramen van dierenpark Taman Indonesia. Met dit afstudeerproject werd Djala afgelopen jaar uitverkozen tot een van de vier talenten van haar afstudeerjaar. Steenwijker Courant
Batikmotieven in deze video.
Kruisbestuiving zou Frans Leidelmeijer zeggen