Tekst van de lezing van Reggie Baay gehouden in de Stadsschouwburg in Amsterdam in verband met de opvoering van De Stille Kracht van Louis Couperus door Toneelgroep Amsterdam.
Reggie Baay:
Er was nog een gevolg van die afstandspolitiek in de kolonie: de hartgrondige afkeer van de halfbloed. De hypocrisie maar ook de, zou ik bijna willen zeggen, schizofrenie, de tweeslachtigheid als het gaat om mensen van dat andere ras, de Aziaat, was diepgeworteld en wijdverbreid. Hield de Europese man het enerzijds massaal en heimelijk met de Aziatische vrouw en bedreef hij, zoals ik daarnet al betoogde, op grote schaal heimelijk de liefde met haar, wanneer dat samenzijn een kind voortbracht, verfoeide en verwenste hij niet zelden die half-Aziaat, zijn eigen kind notabene, hartgrondig. Over die halfbloed heersten onder de Europeanen in de kolonie tal van abjecte generalisaties bedoeld om de Europese suprematie te benadrukken en de afstand tussen de zuivere Europeanen enerzijds en de ‘bastaarden’ en Aziaten anderzijds duidelijk te markeren. Bloedmenging, zo was de gangbare opvatting leidde slechts tot verregaande degeneratie. Of zoals een confessioneel Tweede Kamerlid kort na 1900 nog in het parlement betoogde: de halfbloed was hereditair belast. Verenigde slechts het kwade van twee werelden in zich en was daarom een groot gevaar voor de heersende koloniale orde én het Europese ras in de kolonie!
Een verfilming van het boek was niet welkom in de zestiger jaren
...................
Indisch4ever 
Dit beeld van de vrouw is even erg, als het bedachte denkbeeld van de – vrouwelijke – heks.
https://www.catharijneconvent.nl/bezoek-ons/tentoonstellingen/de-heksen-van-bruegel/
Mooie tentoonstelling, ik ben er vorige week geweest. Het Catharijneconvent heeft elk jaar wel iets bijzonders, naast de prachtige vaste collectie. Er wordt bij een vrouw nog steeds wel gesproken over een heks van een wijf. Of ze heeft de broek aan. Is er zo iets ook voor mannen? Of moeten we daarvoor naar een Volkenkundig museum om te zien hoe of een lulletje met een peniskoker probeert een vent te zijn. Tegenwoordig rijden ze daarvoor in een te dure auto. Ik dacht dat er in Engeland nog heksenclubjes bestonden, maar dat lijkt meer op carnaval.
‘in de tuin van een tropenhotel; Aan de buurtafel één van Mata Hari’s vele jongere zusjes met haar Hollandsen vriend. De huid is iets overbelicht, niet meer maleis bruin, maar ook niet blank. ze schemert gelig rose, zoals die perzikken, die aan abrikozen herinneren, wanneer de ogen u eens aankijken schijnt de pupil dierlijk groot…..Uit;Paradijsvlucht door Erwin Berghaus; De Halfbloed 1935
vervolg. ‘heeft u die blik gezien? Die jonge man heeft haar voor het diner uitgenodigd. Ze bedriegt hem al na de soep. Halfbloed is halfwereld. Altijd is de beklagenswaardige held een Europeaan, die zijn halfbloed vrouw niet kwijt kan, ook al is hij niet regelrecht met haar getrouwd. Niet meer kwijt kan raken, zelfs niet, wanneer geen morele verplichtingen hem vasthouden. En waarom niet? Omdat de vrouw , als ze er lucht van krijgt, het verhinderen zou. En nu komt het gruwelverhaal, dat ge dozijnen keren op Java en Sumatra te horen krijgt;.. van die verraderlijke bamboe vezeltjes, die een bloeiende of verwelkende(!) schoonheid iemand stiekem in het eten mengt, waarop men niet meer te
redden, wegkwijnt….
Zuivere Europeanen? Kijk naar de geschiedenis van Europa en zie dat het Europese ras niet zo zuiver is. Nieuw bloed is nodig om inbreeding te voorkomen.
Hoe meer gemengd deste minder inbreeding..
Aangetekend moet worden dat in Indië eeuwenlang gemengde relaties niet ongewoon waren maar alleen in de nadagen vh koloniale tijdperk er afwijzend tegen aan werd gekeken.
Die afstandspolitiek is er dus meer van buiten ingebracht om vermeende superioteitsgevoelens te bevredigen.
***In de negentiende eeuw ontwikkelde de Indische roman zich tot een literair genre dat op grote schaal in Nederland gelezen en besproken werd. De Indische literatuur stond er bekend om haar ‘niet-literaire’ karakter en werd dus gezien als een bron van ‘kennis’ over het koloniale leven – dat gold bijvoorbeeld ook voor Ten Brinks roman die als ondertitel droeg: Vier bijdragen tot de kennis van de zeden en gebruiken der Europeesche maatschappij in Nederlandsch-Indië. De ideologische voorstellingen van ‘gemengdheid’ die in deze literatuur ingebed zijn, vormen daarom een langdurige literair discours dat sterk de perceptie van Indische Nederlanders bepaald heeft.
Ofschoon uit het titelcitaat een negatieve visie op het gemengde huwelijk spreekt – die exemplarisch blijkt voor de koloniale Indische literatuur – waren gemengde relaties eeuwenlang de gewoonste zaak in Indië en raakten zij pas in de laatste decennia van het koloniale tijdperk definitief uit de gratie. Desondanks wordt er in koloniale romans uit de negentiende eeuw reeds een zeer negatief beeld van gemengde huwelijken geschetst: de Indische literatuur vormt namelijk een doorlopend betoog tegen het gemengde huwelijk en de Indische echtgenote. In mijn lezing heb ik laten zien hoe dit betoog literair gestalte krijgt en wat de cultuurhistorische impact hiervan is op het lezende moederland.
Petra Boudewijn is promovenda aan de Universiteit Groningen. Zij is literatuurwetenschapper en doet onderzoek naar de verbeelding van gemengdheid en gemengde relaties in Indische literatuur.
http://www.nieuwwij.nl/onderzoek/wie-een-indische-of-een-kleurlinge-trouwt/
Lees en huiver, racistische tendensen in de Indië-literatuur
Typo “superioteitsgevoelens’ = superioriteitsgevoelens
Een groot gevaar was de pik van de Europese kolonisator.
Nou, als je de foto van Oma Mie ziet, dan zou je kunnen afvragen of iets in de afstandspolitiek misschien een beetje te billijken was.
@George.’gevaar was die pik…? Daar zijn wij de Indo’s door ontstaan. Ook George.
Wij zijn nu toch gevaarloos? Gevaarloze nazaten….alhoewel…..er zijn nogal wat pikdonkere Indo’s …..
Waar is de volledige tekst van het essay van Reggie Baay te lezen?
http://www.reggiebaay.nl/toespraken/nieuwe-pagina/
Hartelijk dank voor het toezenden van de tekst van Reggie Baay : heel verhelderend voor beide kanten. Knap beargumenteerd. Thanks.