Het platform monument Sawah Belanda is opgegaan in de Stichting monument Sawah Belanda.
Het monument Sawah Belanda ligt in het park Sacre Coeur in Arnhem. Deze week heeft de stichting ook een website: www.sawahbelanda.nl
(foto: het onderhoud is best veel werk)





















































Door al die viesigheden zijn wij juist sterk (imuun) geworden.Ik heb In de Japanse tijd in Kali Garang en Kali Pangus in Ungaran,gebaaid, zonder nadelige effecten. Maar laat dat niet een TOTOK sinyo doen.Hij krijgt di rect typhus of masuk angin .Daar tegen is er een HEILIG GRAF in Sesemut(Ungaran) waar men moet afstappen van zijn paard of fiets.AIs niet wordt je ook ziek en soms tot de dood.Maar de TOTOK controleur die springt met zijn paard over het garaf.En leeft misschien tot 100 jaar.Daar tegen zijn INDO opvolger die hem , na deed is volgens zeggen door ANGIN DUDUK na zijn tourne dood gegaan.
Ik lees: “Het monument Sawah Belanda gedenkt de Indo die door de koloniale tijd is ontstaan en na de revolutietijd naar Nederland is gekomen. Het kunstpark staat symbool voor de Indo’s die nu zo goed als opgelost lijken te zijn in de Nederlandse samenleving”.
Sawah Belanda. “What’s in a name” moeten de initiatiefnemers (de zusjes Bloem?) hebben gedacht.
Want wat had de Indo “die door de koloniale tijd is ontstaan” in het voormalige NOI nu met sawahs te maken, anders dan dat hij het product van de sawah graag at? De sawah was het domein van de inlandse tani die er met zijn karbouwen zwoegde en van de inlandse vrouwen die de rijst plantten en later, als de padi rijp was, die met hun ani-ani oogstten. Uiteindelijk was er inlandse Sarina – kind uit de desa – die blijmoedig de padi tot b’ras stampte, wellustig gadegeslagen door Kromo in het gras. Er zullen weinig Indo’s zijn geweest die zich met de rijstbouw bezig hielden. Geen “core business” voor hun.
En waarom “Belanda”, als de Indo het onderwerp van gedenken is.
Roewet deese …. we maken er zelf een potje van. Geen wonder dat de echte Belanda’s de Indo’s nog steeds niet kunnen plaatsen. Ik hoor het ze (die Belanda’s) al zeggen: “Ach … jullie waren dus de Indiërs die in Indië de rijst verbouwden”.
Overigens niets ten nadele van het idee en de goede intenties van de stichting.
Pak Pierre
Inderdaad, indo’s waren geen landbouwers! In de jaren twintig zijn vanuit het IEV wel pogingen ondernomen om landbouwkolonies te vestigen, maar deze mislukten.
Zie: http://www.indischhistorisch.nl/tweede/familieverhalen/familieverhalen-herinneringen-aan-de-landbouwkolonie-brassan-in-oost-java/
De link uit bovenstaande artikel naar de persoonlijke herinneringen – zeer lezenswaardig – aan landbouwkolonie Brassan van Ben Anthonio is (PDF): http://www.indischhistorisch.nl/wp-content/uploads/2013/05/Brassan.pdf
Om de volgende anekdote van meneer Anthonio moest ik smakelijk om lachen:
“Mijn moeder heeft nog een paar Chinese kinderen in de leeftijd van vijf tot zes jaar
Nederlandse les gegeven. Ze kwamen dan bij ons thuis in de voorgalerij. Eén van de
kinderen had een keer een snotneus en wou toen zijn snot met zijn vingers in de tuin
weg gooien. Mam zei toen: “Hier heb je een zakdoek, snuit maar goed en berg de
zakdoek dan maar in je broekzak”. Waarop die jongen zei:”Oembel koh dikantongé
(“snot ga je toch niet bewaren”).”
:”Oembel koh dikantongé (“snot ga je toch niet bewaren”).”
===============================================================
Iki lho , wong Londoh aneh . (rare mensen die londoh)
Njingsring is natuurlijker , voor de jonkies die de inlandse gewoonten niet kennen, je gaat (meestal) met je wijsvinger je neusgat drukken a.d linkerkant dichtknijpen* en dan de snot weg snuiten . Schrooot.
*Als de rechterdoorgang verstopt raakt , anders de omgekeerde handeling).
Onsmakelijk en onbeschaafd gedrag!
Tja …. ik zie ze nog voor mij, die Javaanse en Chinese jongetjes met een dikke vette oembel onder hun neus. Te ver van de neus verwijderd om nog opgesnoven te kunnen worden bewoog die zich langzaam richting bovenlip. Dan was er op school soms de lieve Indische of Chinese juffrouw met een lapje of misschien de eigen schone zakdoek (tissues waren er volgens mij nog niet) om de oembel af te vegen en het jongetje de zakdoek te schenken.
De bibiks op straat zag ik hun neus met de vingers snuiten, om die vervolgens af te vegen aan een asem- of andere boom die toevallig in de buurt stond. Hoe handig zij ook waren in het wegsnuiten zoals door Pak Surya beschreven, er bleef toch altijd wat residu aan de vingers kleven.
Voor mij was het opsnuiven van wat er aan vocht en slijm in mijn neus werd geproduceerd al doodzonde. “Gebruik je zakdoek” was moeder’s bevel, “je lijkt wel een katjong”. Zo ben ik al vroeg aan de zakdoek geraakt. Bij de welperij en later padvinderij werd je op het bezit van een schone zakdoek geïnspecteerd. Anders geen aantekening op de kaart voor “hygiëne”.
‘S lands wijs, ’s lands eer. Voor mijn eerste dienstreis naar Japan leerde ik, dat neus snuiten in het openbaar, in een zakdoek of anderszins, not done was. Je diende je dus te verwijderen als je je neus wilde ontladen. Mijn vrouw gebruikt tissues en vindt een zakdoek “vies”. Ik zou dwars door zo’n tissue heen snuiten en zweer bij een grote stevige zakdoek, die je bovendien voor andere nuttige doeleinden kunt gebruiken.
Pak Pierre
Pierre de la Croix zegt:
14 mei 2015 om 13:42
De bibiks op straat zag ik hun neus met de vingers snuiten, om die vervolgens af te vegen aan een asem- of andere boom die toevallig in de buurt stond.
===============================================================
Wat , bibiks op straat ?.
Stel dat de baboe masak (kokie ) even haar neus moet leeg snuiten , en verheten haar handjes te wassen .
Of tegenwoordig als je ga eten bij zo’n kaki lima (5 feet) warung makan , en de mbak vergeet haar handen te wassen.
Daarom smaakte de (sajoor) goedeg extra pikant of goerih .
Pak Surya: “Wat , bibiks op straat ?”.
Ach Pak Surya, het was maar een klein bloemlezinkje. Wat baboe deed en wat kokki in de dapoer deed, mijn kinderogen zagen veel en trokken er niet de conclusies uit die ik nu zou trekken.
Eens zag ik ook onze favoriete bibik tènong (voor de niet ingewijde lezertjes: vrouw die met een reusachtig soort rantang met allerlei lekkers op haar rug langs de huizen ging) haar neus snuiten en haar vingers afvegen op de eerder door mij beschreven wijze. Ik legde het verband niet tussen wat zij deed en de begeerlijke wadjik, koé lapis, nogosari, klepon, ondé-ondé, serabi, die zij met de zelfde blote hand voor ons uit haar mars viste. Maar toen ik het voorval in mijn onschuld aan mijn moeder vertelde mocht DIE bibik tènong niet meer komen. Ze was een “bibik kemproh”, zo gezegd. Ik mocht nog wel es lilin kopen van de paman, die klingelend met zijn karretje langs de straat ging. Het was mijn moeder kennelijk ontgaan dat de buisjes waarin de es lilin tot stand kwam, met water uit de kali werden “gereinigd”.
En wat te denken van de overheerlijke bolang-baling van de Semarangse klentèng, die door de Chinees met blote hand in een zak werd gestopt ….. Ook zijn kindertjes liepen wel eens met een oembel rond.
Tja …. en dit alles naar aanleiding van “Sawah Belanda”. Smetvrees moet men hier in Nederland ook niet hebben. Men zou anders een wisse hongerdood sterven..
Pak Pierre
Hier is een reisverslag van Lien en Frank uit Voorburg, dat ik mocht publiceren.
http://www.myindoworld.com/reisverslag-uit-het-mooie-indonesie/
Mijn vader is geboren en opgegroeid op de Brassan….
Uitzonderingen daar gelaten ……
Er was in de omgeving van Semarang, in “het Bodjaase” waar mijn stiefvader met zijn vriendjes placht te jagen op tjèlèngs (“kemin” in Bodjaas Javaans), ook een Indo “klein landbouwer” zoals dat heette. Hij had een Franse naam, La Comblé of zoiets.
En mijn opa De la X had na zijn pensionering bij Magelang een landje gekocht, Tegal Redjo, waar hij sinaasappelen kweekte. Geen sawah dus.
Pak Pierre
Nieuw-Guinea zou een nieuw homeland moeten zijn geworden voor de Indo’s. Wat zouden zij daar anders moeten doen dan landbouw? Achter stoute Papoea’s aanhollen?
Over de landbouwkolonisatie in Nieuw-Guinea van voor de oorlog: http://blog.londoh.com/item/2311
Ook al geen succes.
Ik zal het maar niet over mijn moestuintje hebben.
Pak Pierre
Londoh schrijft heel leuk over de Indo ,maar een kleine tip
Ben U ooit in een oerbos geweest of gewoon een boom gerooid
zo groot als een huis.
Het is Java of Sumatra niet. Wl ‘ns een plassertje gezien waar
de koetoe Maleo langs is geweest
Het onkruid ,dat je aan de voorkant wiedt springt spontaan achter
je luidt lachend de grond uit.
Dan is nmm het onderstaande (Nederlands Bestuur) uit die periode
heel interessant ,’ns rustig door te nemen.
Mss. hoor ik meer hierover
zie deze link
siBo
Bo, je link is niet volledig “gelinkt” want het laatste .html staat los van de rest.
http://marekvanderkamp.nl/Brieven%20uit%20Indi%C3%AB/manokwari%2C%2010%20september%201936%20(jaap).html
Londoh aka Lionel Sluiter is enige jaren geleden overleden, Pak Bo…
Een poos geleden heb ik aan Joyce gevraagd waarom eigenlijk niet “Sawah Indo” Toen zei ze: “Ook wel een goede naam”. Ik kon dit naar voren brengen, want ze is ook een nicht van mijn vrouw.