Hylke Speerstra schrijft: Op 4 maart 2015 verschijnt
‘Op klompen door de dessa’, het nieuwe boek van Hylke Speerstra dat eind vorig jaar in het Fries uitkwam en al voor de derde maal is herdrukt.
Het gaat over de belevenissen van jonge mannen die, meestal tegen hun zin, naar Nederlands Indië werden gezonden. De jongens van toen zijn oude mannen geworden, maar ze zijn helder genoeg om de waarheid te vertellen. En die is hard, niet zelden verbijsterend en vaak ontroerend
Zaterdag stond een artikel van Hylke Speerstra in de NRC. Het staat op zijn website :
Erken dat oud-strijders van de politionele acties in ‘ons Indië’ ondank als loon kregen voor hun vuile werk. Herdenk ze. Hylke Speerstra over het drama van een ’sniper’ in de dessa.
...................
Indisch4ever 
De MILITAIRE GEHEIMEDIENTS van de Gealieerden hadden geraporteerd aan hun commandant. dat hun troepen in Ned. Indie verwelkomt zullen worden als bevrijdres zo als in Europa,Daarom had Mountbatten alleen maar een ADMINISTRATIVE GENERAAL zoals MALABY als command gekozen.On alleen maar de Japanse troepen te versamelen en vervoeren.Dat een blunder was.
Het lijkt mij dat er niet echt veel uitleg nodig is om de link te kunnen leggen tussen “Bhinneka Tunggal Ika” en “Liberté, égalité et fraternité”.
Zo is er mogelijk ook een link te leggen tussen de ‘Declaration of Independence’ van 1776 en de ‘Acte van Verlatinghe’ van 1581.
e.m.
PANCASILA
1e principe is gebaseerd op hindoeïsme, boeddhisme, islam en christendom (liberté)
2e principe stemt overeen met beginselen uit Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen van 1789
3e principe tendeert naar ‘wright or wrong, my country’ (fraternité; nationbuilding)
4e principe democratische besluitvorming op basis van op overeenstemming gericht overleg (égalité)
5e principe ‘eerlijk zullen we alles delen’ (égalité et fraternité)
e.m
Ik heb ergens gelezen hoe de eerste generatie toekomstige nationalisten hun toekomstige land willen besturen en dat in de praktijk proberen uit te voeren.
Simpel gezegd het is een combinatie van diverse filosofieën , de Oosterse /Arabische , Westerse (Franse en Komintern) en Indonesische(“Javaanse”) .
Het is te verklaren door de samenstelling/asal-usul van de betrokken mensen/studenten .
De Boedi Oetomo , van oorsprong Javaans was elitair en ze streven naar Groot Java .
Daarna de invloed van Sarikat Islam , zie wie de belangrijke leden zijn en de voormannen.
Een paar linkse voormannen, Kartosuwirjo ( Darul Islam) en Soekarno waren de leerlingen van de Sarikat Islam voorman Raden H.O.S Tjokroaminoto.
En de relatie met de rode/linkse gedachte ( o.a import van Sneevliet c.s) .
De afgescheiden Rode Sarikat Islam werd later de PKI (Partai Komunis Indonesia)
De toekomstige leraren (o.a de HIK Gunung Sahari Batavia ) waren ook een broeinest van toekomstige nationalisten .
Naast de diverse studieclubs , de Stovia en de studenten v.d Inlandse bestuurscholen .
* De vraag of Indonesische revolutie een copie was van de Franse (vraag van Ron Mertens aan Pak Jan) kan ik niet ondersteunen omdat ik weinig overeenkomsten zie.
Behalve mss het geweld( zoals bij de Russische revolutie).
De Indonesische revolutie was een opstand van de inheemse bevolking tegen een buitenlandse bezetter of uitbuiter.
En werd min of meer ( moet voorzichting zijn ) geleid door de adel of mensen van goede asal usul ( zie de namen) .
-Gotong royong is een oude Sundanese gedachte gebaseerd op Silih Asih ( van elkaar houden) , Silih Asah( elkaar scherp houden, en Silih Asuh( elkaar helpen) is eeuwen ouder dan de Franse revolutie.
-Musyawarah is meegekomen met de Islam in de oude Nusantara.
Omstreeks 800 NC heb je al Islam invloeden bij de Oude Sultanaat Perlak en Samudra Pasai ( de voorlopers) van Atjeh.
De bijna uitgeroeide Bandanezen waren geroemd door hun musjawarah/overleg voordat ze een belangrijke beslissing nemen.
@Surya; Ik vond Soekarno’s uitleg over musyawarah= geleide democratie een (bijna) geniale vondst. Hij, de leider, die de democratie (volkswil) leidt.
“een link te leggen tussen de ‘Declaration of Independence’ van 1776 en de ‘Acte van Verlatinghe’ van 1581.” Met het grote verschil dat de Declaration nog steeds leeft, terwijl bij het noemen van de ‘Acte van Verlatinghe’ de ogen op oneindig gaan en het verstand op nul. Wij houden het maar op zaklopen en koekhappen, en een rondedansje van de leden van het Koninklijk Huis. Dat zeiden de Romeinen al: brood en spelen. Overigens zonder die jonge jongens op klompen door de dessa tekort te doen! Die gingen voor de Grondwet van 1922.
@Dhr Atmadja : Welke Indonesische grondwet, die van 1945 of die van 1950, en die weer in 1959 werd vervangen door die van 1945
En welke Nederlandse Grondwet, van 1814,1815,1840 en 1848?? ??? U haalt door een paar woorden wel veel door elkaar.
U maakt wel een boute opmerking die zelfs bij de Heer Somers een duidelijk vraagteken oproept, dus Uw opmerking verdient nadere verklaring
Hoe zou volgens U danwel de Pantjasila uitgewerkt danwel afgeleid zijn uit de Franse grondwet en hoe zijn deze elementen zoals de Gotong-Rojong (onderlinge solidariteit) uit de Grondwet van de Franse Revolutie gehaald ??? Ik ben ik wel benieuwd hoe U dat met elkaar kan verbinden. Dan hebt U wel Uw Indonesische bril vervangen door uw Nederlandse bril met soepglazen.
Wanneer volgens Prof. Logeman, men de Indonesische grondwet van 1945 nauwkeurig leest , dan ontdekt men daarin een synthese van het Javaanse naar collectivisme neigende denken en het meer individualistische van de Minangkabauer. Hoe verhoudt zich dat tot de Franse grondwet waarbij het begrip Citoyen centraal staat?? Ook hier ben ik wel nieuwsgierig naar uw redenering, vooral hoe U dat rechtbreit.
En hoe zijn Bersatoe Djiwa en bermoesjawarat-beginsel te rijmen met de Franse revolutie, rekening houden dat de begrippen vrijheid, gelijkheid en broederschap in haar gezamelijkheid niet zijn opgenomen in de Grondwet van de Franse Revolutie. verklaart U nader vanuit Indonesisch oogpunt natuurlijk, het is wel Uw grondwet en Uw boude opmerking, of is Uw opmerking Much Ado (Den Haag) about Nothing.
RLMertens zegt:
10 maart 2015 om 23:42
@Somers; De Indonesische revolutie een kopie van de Franse?
—————————————————————————————————————–
De eerste groep “founding fathers” in Nederland en Idonesia(NOI)hebben de gedachten van de Fransen overgenomen zoals o.a vrijheid, gelijkheid , broederschap.
Zie ook de invloed van de Komintern “groep” bij de Perhimpunan Indonesia.(Indonesische Studenten Vereniging)
Jan A. Somers zegt:
10 maart 2015 om 11:58
Voor de duidelijkheid, ik gebruik het begrip ‘Pemoeda’ voor een nationalistische vrijheidsstrijder. De rest was gepeupel.
—————————————————————————————————–
Pak Jan, dank je wel .
Ook voor deze passage:
Op een enkele roofmoord na, in de buitenwijken rustig door de Pemoeda’s, in de binnenstad rustig door de Japaners. Ik schreef dat de bersiap pas goed tot uitbarsting kwam na het terugtrekken van de Japanse militairen op 23 september, waar er overigens ook velen van waren vermoord, niet door de pemoeda’s.
“@Somers. Dat was 10 nov.1945, na de bersiap storm.”
Na gedeeltelijke afvoer van Japanse militairen namen Pemoeda’s (ex Peta) in de buitenwijken van Soerabaja rust en orde over. In diverse straten kwamen bemande roadblocks. Het ging in het begin vriendelijk, met mijn pasje van een Indonesische huisarts kon ik me vrijelijk bewegen voor de melkbezorging. Van een van de Pemoeda’s kreeg ik een rood/witspeldje opgespeld om het nog soepeler te laten verlopen. Met de toenemende werkloosheid en honger kwam begin september steeds meer ongeregeld volk bij die roadblocks en begonnen de roofmoorden. De Pemoeda’s konden het in de buitenwijken niet langer in de hand houden. Na het vlagincident van 19 september kregen de Pemoeda’s van de Japanners gelegenheid om op enkele aangewezen plaatsen te demonstreren wat redelijk rustig verliep. Nog steeds geen bersiap! Na de overgave van de Japanners aan Huyer mochten de Japanners van hem vertrekken naar hun concentratieplek in Poedjon. Dit wegvallen van het Japanse politioneel gezag kon niet door de Pemoeda’s worden gecompenseerd, mede ook door het niet optreden van de reguliere politie, de roofmoorden namen sterk toe. De moorden op Japanse gevangenen in de Boeboetangevangenis konden nauwelijks door de Pemoeda’s worden tegengehouden. Toen ik 15 oktober na gevangenneming door Pemoeda’s in hun hoofdkwartier, de Simpangclub, terecht kwam bleek daar het ongeregeld volk de baas te spelen. Ik zag dat het binnen niet zo prettig vertoeven was en kon ongemerkt aanschuiven in de rij die door Pemoeda’s in vrachtauto’s naar de Werfstraatgevangenis werd gebracht. Maar voor de poort van de gevangenis was de straat versperd door het ongeregeld volk waar de Pemoeda’s niet tegenop konden, wij moesten maar zien de gevangenis binnen te komen. Mij lukte dat zonder ernstige schade, anderen niet. In de gevangenis was het regiem geleid door Pemoeda’s, daarbinnen was het redelijk rustig. Daarbuiten brak nu de bersiap in volle hevigheid uit. Moord en doodslag op grote schaal waar de Pemoeda’s niet tegenop konden. Zie o.a. mijn verhaal over het Goebengtransport in Javapost. De humanitaire missie van de 49th Indian Infantery Brigade Group, die met instemming van de Indonesische autoriteiten op 25 oktober was aangekomen, kon hun taak ook niet volbrengen doordat die autoriteiten geen gezag hadden over dat gepeupel. Dat gebeurde pas vanaf 10 november door de 5e Brits-Indische Divisie. De bersiap in Soerabaja was voorbij, de Indonesische politie ging ook weer aan het werk.
@Somers; Dus na het vlagincident 17/9’45, de roofmoorden, demonstraties etc. is het volgens u in Soerabaja nog geen bersiap? Pas 15/10’45 toen u gevangen werd genomen?
In Ambarawa, na 17/8; merdeka 100% en vooral begin oct.’45 (voedselboycot) de kreet bersiap te horen.
Gewoon de bestaande literatuur lezen. Het vlagincident was een incident, wel nationalisme, maar nog geen roofmoord, werd door de Japanners vakkundig gestopt. Zij waren tenslotte verantwoordelijk voor de veiligheid van de in het Oranje Hotel ondergebrachte RAPWI-mensen. De demonstraties daarna waren door de Japanners toegestaan en verliepen rustig (natuurlijk wel met veel lawaai). Ik kon gewoon voor de melkbezorging door de stad fietsen. Op een enkele roofmoord na, in de buitenwijken rustig door de Pemoeda’s, in de binnenstad rustig door de Japaners. Ik schreef dat de bersiap pas goed tot uitbarsting kwam na het terugtrekken van de Japanse militairen op 23 september, waar er overigens ook velen van waren vermoord, niet door de pemoeda’s. Ik heb die volgorde in mijn korte schets aangehouden, gewoon even lezen. 15 oktober kwam na de terugtrekking van de Japanners op 23 september! Het gepeupel riep wel vaak Merdeka, maar had daar niets mee te maken. Werkloos, brodeloos, hongerig roven wat er maar te roven was. Met bewoners op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Mijn moeder kreeg te horen dat ik dood was, maar pas na betaling! Voor de duidelijkheid, ik gebruik het begrip ‘Pemoeda’ voor een nationalistische vrijheidsstrijder. De rest was gepeupel. De Indonesische revolutie is zo een kopie van de Franse revolutie! En verder zal ik de lezertjes niet met deze zaak lastig vallen. (het vlagincident was overigens op 19 september, maar dat had ik al geschreven).
@Somers; De Indonesische revolutie een kopie van de Franse?
Ja. Behalve een aantal echte revolutionairen, een hele hoop gepeupel, met heel veel doden. De uitdrukking is overigens niet van mij. Ik dacht hem gevonden te hebben bij Meelhuijsen. Het beste boek over de revolutie in Soerabaja. Maar ik kan het mis hebben, ik ben ook maar een mens.
@Somers; ‘Mais, non fraternité, egalité et jamais liberté.
Nieuws van vandaag : http://www.nrc.nl/nieuws/2015/03/06/comite-wil-tweede-wereldoorlog-als-basis-voor-herdenking-4-en-5-mei/
De Indië-veteranen worden op 4 mei dus niet herdacht, de doden van toen wel of je moet iedere Indië-veteraan als slachtoffer beschouwen.
Maar Speerstra pleit er voor op 5 mei de Indië-veteranen eenzelfde soort waardering te geven als de bevrijders van Nederland die vochten in 1940-1945.
Dit zal het 4 en 5 mei-comité nooit doen… het is teveel kwesties van na augustus 1945 erbij halen.
Aandacht voor Indië-veteranen moet men genereren door publicaties van artikelen, boeken, films.
Maar weet wel, dat meer aandacht kan overgaan in meer rumoer over de Nederlandse excessen.
Pak Boeroeng,
Hopelijk worden deze mensen ook herdacht.
http://www.bevrijdingintercultureel.nl/bi/suriname.html
@bokeller; Ook herdenken, de commandant van de concentratiekamp- Sanvanne; J.K.Meijer?
@bokeller; Ook herdenken, de commandant van het concentratiekamp- Sanvanne; J.K.Meijer?
“Maar weet wel, dat meer aandacht kan overgaan in meer rumoer over de Nederlandse excessen.” Ik woon in een rechtsstaat en daarom is dat voor mij geen probleem. Met als bijkomend voordeel dat de bersiap en de slachtoffers daarvan eindelijk ook aan de orde komen. Het wordt tijd!
@Somers’…bersiap en de slachtoffers daarvan eindelijk aan de orde komen. Ik hoop dan ook ; bersiap; waarom, waardoor? Het wordt tijd!
Ik heb geprobeerd dat voor Soerabaja te beschrijven. Na onze bevrijding op 10 november 1945 kwam het normale (o.a. economische) leven weer op gang. Werkgelegenheid! Gevluchte Indonesiërs kwamen weer terug. Zonder politie-ingrijpen voor de rust. Politie die overigens tijdens de bersiap niets deed. We durfden zelfs mobiele poliklinieken te runnen ver voorbij de demarcatielijn. Zonder enige bescherming. Met heel veel patiënten. In het begin vond ik dat wel een beetje griezelig, maar er zijn nooit problemen geweest. Ook de bevoorrading van de pasars had bij de demarcatielijnen geen problemen.
@Somers. Dat was 10 nov.1945, na de bersiap storm.
@Hr Mertens “bersiap; waarom, waardoor?”
Velen hebben er hun licht over laten schijnen , : zie: http://javapost.nl/2012/02/13/nog-lang-geen-vrede/
De Bersiap heeft vele oorzaken, aanleidingen, standpunten etc. Een belabberde economie kan vaak de laagste instincten bij de mens losmaken, dat ook de razernij/mata gelap en onderbuikgevoelens mee hebben gevoed…: En dat deze onlustgevoelens politiek sluw werden bespeeld hebben de buitenkampers gemerkt.
Uit het werkstuk : http://www.scholieren.com/werkstukken/28025
….De bevolking van het rijke Indonesië ging in het laatste oorlogsjaar gebukt onder enorme tekorten aan rijst en andere levensbehoeften, als textiel en brandstof. Er kwam openlijk kritiek op het beleid van de bezetter en zijn onmenselijke behandeling van de romusha’s. Dit kon vooral gebeuren omdat er steeds meer berichten doorsijpelden die wezen op een verloren oorlog. Door Japan werd begin 1945 voorgesteld om de bestaande organisaties te vervangen door een organisatie Angkatan Baroe: de Nieuwe Lichting; in mei 1945 werd ernst gemaakt met een belofte van premier Koiso van september 1944 (acht maanden daarvoor !) voor meer onafhankelijkheid. De roodwitte vlag werd toegestaan, de naam Indonesia werd ingevoerd, commissies deden voorstellen en organisaties maakten zich gereed voor de nationale zaak.”
. (Profielwerkstuk Geschiedenis Indië, Indonesië, Indonesiërs.)
@Lemon; ‘een belabberde economie kan vaak de laagste instincten bij de mens losmaken etc’. Dat klopt. Doch vooral/ primair; ‘politiek beleid’ (van boven af; de leiding) dat zijn weerklank/gevolgen heeft/krijgt op de maatschappij/ het volk/ het gepeupel. Het gepeupel, dat de gelegenheid aangrijpt te rampokken, tot moorden toe. Zie ad.werkstuk hoe Japans beleid tot aversie tegen Japan leidde en….tegen elke nieuwe bezetting; Indonesia never again the life and blood of any nation! stond op de muren gekalkt, na aug.1945
Het ‘waarom’ simpelweg omdat Nederland ‘merdeka’ niet toestond/niet wilde. Ook al ondertekende Ned. ( art.3; elk volk heeft het zelfbeschikkingsrecht) het Atlantic Charter te Londen, 24/9/1941. Oorzaak leidt tot gevolg.
-Opmerking/vraag; nav.de bersiap haatexplosie, vooral tegen hen, de Indo’s, buitenkampers; Was er haat geschapen tegen/tijdens het koloniale bewind? (Zie ook de rampok partijen tijden de Japanse inval ’42)
@Lemon. ad scholieren.com; ook hier geen woord over het Atlantic Charter 1941. Mi.ook voornaamste reden, toen het ook niet werd vermeld in de HM 7 december 1942 rede, om op 17/8 1945 de proklamasi uit te roepen.
Wel verder veel info, echter het belangrijkste/opmerkelijkste is weggelaten.
De auteur; ‘erken dat oud strijders van de politionele acties in ons (!) Indië ondank als loon kregen voor hun vuile werk’. Na eerst jaren van bagatelliseren/ontkennen/zwijgen/ vraagt de auteur;
‘het zou een goed idee zijn als die (herdenking) comités hun op 5 mei een waardig plaats bieden’
Een dilemma.
Ik weet dat op de Nederlanse Erevelden in Indonesië heel, maar dan ook heel veel Nederlanders die hun leven voor hun vaderland hebben gegeven, begraven liggen. Het zijn zeer goed onderhouden begraafplaatsen, ik ken Pandu in Bandung waar mijn grootvader ligt begraven.
Schandalig dat men in Nederland vanuit overheidswege deze gevallenen nooit een formeel bezoekt en via het onderwijs historische een plek geeft. Dat betekent wel dat er eerlijk met hand in eigen (regerings)- boezem naar de vuile Bersiapoorlog gekeken moet worden, zonder eufemisme van “politionele acties”.
Rutte was op een ereveld in 2013
Dat was incidenteel..ik bedoel dat het structureel en formeel herdacht en bezocht wordt.
En dat in het onderwijs duidelijk gemaakt wordt wat de waarde en betekenis ervan is.
De bersiap was ca. januari 1946 voorbij. De politionele acties zijn veel later. Beide hebben dus niets met elkaar te maken. En ik dacht dat er op de erevelden periodiek een herdenking wordt gehouden. In ieder geval er zelf naar toe gaan als u in Indonesië bent. Ze zullen u dankbaar zijn.
Pak Boeroeng.
Wel weet ik ,dat Indo militairen niet meer werden
ingezet.na een incident bij het fusillade peloton..
Het is wat om als Beul te moeten optreden
Een van mijn kennissen is nadien nmi. zeer
gelovig geworden.
siBo
http://www.vpro.nl/buitenland/speel.POMS_VPRO_384592.html
siBo
Dit zinnetje is puzzling:
Op Timor moest hij met een vuurpeloton tientallen Japanners fusilleren,
Is daar iets bekend van ?
@Boeroeng; Japanners die de zijde van de Republiek hebben gekozen.
De auteur; ‘op de thuisvaart heeft de priester hem op het hart gedrukt; wat je nu allemaal aan verschrikkelijks vertelt, mag je nooit, nooit verder vertellen’. Zelfs de ziel heiliger wist toen al dat het fout zat. In wiens opdracht handelde hij? Van die overheid, die hen naar Indië zond? Van God of ‘om Godswil of in Godsnaam?’,
Ik heb het boek niet gelezen, maar denk ook niet dat ”die jongens” er om zullen vragen om als zodanig gezien te worden. Mogelijk werd dit hen als jonge dienstplichtigen echter wel voorgehouden en zal er na bepaalde gebeurtenissen mss overeenkomstig (of erger) zijn gehandeld. Ben er niet bij geweest en ga er dan zeker ook geen oordeel over vellen.
Die jongens op 5 mei als bevrijder gaan zien van de Japanse bezetting of winnaar van WO II is misplaatst.
@Boeroeng; ‘Indië bevrijden (van de Jappen)’ dat was na 5 Mei 1945 de leuze. Terwijl de overheid al lang op de hoogte was dat Japan, op de knieën lag en zich overgaf. Door Soekarno’s radio optreden in aug.1944 tot de Ned.- Indische regering in Australië (en ook al vanaf de mislukte geheime missies naar Indië) wist men ook dat er op Java iets aan de gang was. Echter de vrijwilligers werden wijs(door de overheid) gemaakt dat ze dan als overwinnaars werden gezien (zeker ook door die inlanders). Zie ook de diverse aanwerf acties/opschriften van toen. Het complete volk werd (bewust!) misleid! Ook in Indië! Voor het behoud van Indië, ten koste van alles!
Toen Japan zich overgaf, werd het devies; ‘tegen de chaos, voor orde en rust’.
Eind 1944 waren in de bevrijde Nederlandse gebieden (Limburg, Brabant en Zeeland) al vele duizenden oorlogsvrijwilligers in opleiding (ook in Engeland) voor de strijd tegen de Japanners. Mijn klassecommandant op de officiersopleiding in Breda (Engelandvaarder, toen nog kapitein) was er een van. Generaal Meinesz zie ik nog elk jaar bij de herdenking in Den Haag, old soldiers never die.. Het geallieerde hoofdkwartier wilde ze echter in Europa zelf inzetten.
@Somers. Dat strijd om Indië voorhanden was, werd de Ned. legertop in Australië, vooral na Soekarno’s radio uitzending, toen al duidelijk. Een oorlog als de Java oorlog? Het moest in elk geval groter zijn dan het vooroorlogse Knil. (ca.40.000). Alle geallieerde landen eisten/deden hun uiterste best om bij de betreding/inname van hun koloniën met hun legermacht aanwezig te zijn.
Des opmerkelijker is het, dat de geallieerd Britse aankomst in Batavia door geen Nederlandse eenheid is vergezeld nb. de hoofdstad van hun kolonie.Een blunder?
Ik had het niet over strijd in Indië maar over de militaire inspanningen in Nederland, eind 1944. Niks te maken met 17 augustus 1945.. De oorlogsvrijwilligers werden getraind voor de deelname aan de strijd tegen de Japanners. Met de Amerikanen voor de island-hopping. Niet alleen in Engeland, ook een mariniersbrigade in Amerika. En bij de aankomst van de Engelsen in Batavia was het gezag in handen van SEAC, Maar Mountbatten had wel ca. 1000 man KNIL-militairen (in twee delen) uit de kampen meegestuurd met de Schotse militairen. Die hebben daar het meeste werk verricht, ondanks hun geringe aantal. De KNIL-eenheden in Australië namen toen het gezag over van de Australische divisie in Borneo en de Grote oost. Daar was dan ook geen sprake van bersiap.
“Alle geallieerde landen eisten/deden hun uiterste best ” Dat waren volgens mij alleen de Fransen, maar Saigon werd ook bevrijd door SEAC. Was voor Mountbatten belangrijker dan Indië.