Via een kennis stuurde Eric Kregten deze pikirans uit 2000. Het sluit aan op een diskussielijn van twee weken terug over totoks en hun Indisch gehalte.
(Neisingh, Siem Boon versus Kousbroek)
!
Indisch?
Ik heb het recht niet om een Indische afkomst te claimen. Ik ben immers een “totok belanda”, zonder een druppel indonesich bloed.
Maar gaat het alleen om het bloed? Hoe zit het met mensen zoals ik, die geen Indisch bloed hebben en er, zoals ik, niet eens geboren zijn, maar wel getogen in die heel eigen cultuur? Opgegroeid met waarden die anders waren dan de Hollandse, dingen die belangrijk waren zoals bijvoorbeeld bescheidenheid, een eigenschap die daar zeer hoog werd aangeslagen en van essentieel belang was om je sociaal te kunnen handhaven….
Bij mijn terugkeer in Nederland bleek diezelfde bescheidenheid mij te belemmeren in de dagelijkse omgang met leeftijdsgenoten. Hier was een grote mond de sleutel tot populariteit. Bescheidenheid werd gezien als: ‘niet voor jezelf op durven komen’, dus als zwakte, of op z’n minst als verlegenheid.
Het wonderlijke is dat, toen ik na 36 jaar voor het eerst weer in Indonesië terugkwam, diezelfde eigenschap nog steeds heel wezenlijk en functioneel bleek te zijn in mijn contacten met de mensen. Het was zo vertrouwd, net of ik niet weg was geweest. Zesendertig jaar en meer dan 10.000 kilometer afstand hebben daar niets aan veranderd.
Ben ik dan toch een beetje Indisch? Of hangt dat er alleen vanaf of het in je bloed zit, dus in de genen? Of krijgt een kind ook nog iets anders mee als het opgroeit in de tropen? Ik denk van wel. Het is een beetje van die stille kracht die je je leven meedraagt, een kostbare schat, die niet verloochend mag worden omdat het zuivere waarden bevat die op den duur onaantastbaar zijn en bestand tegen grof geweld. Net als de Indonesische cultuur zelf, die ondanks drie eeuwen van koloniale overheersing, nooit verloren is gegaan. Sterker nog, veel Nederlanders, met name zij die daarvoor openstonden, raakten onvermijdelijk besmet met een beetje stille kracht. Zij zouden zich later in Nederland vaak niet meer echt thuisvoelen. Ze waren anders geworden, “ver-Indischt”. Sommigen voelden zich zelfs ontheemd. Maar meestal was er op z’n minst dat onbestemde gevoel van heimwee ondanks het feit dat men weer in het “vaderland” woonde.
Je raakt die stille kracht nooit meer kwijt. Je kunt wel proberen hem te verloochenen, maar de straf daarvoor is groot: je wordt niet geaccepteerd omdat je toch “anders” bent, terwijl je het verbond hebt verbroken met datgene waar je altijd op kunt terugvallen, waarin je de kracht kunt vinden om jezelf te zijn. En alleen dat telt. Dat wordt namelijk wel geaccepteerd: hij is wat vreemd, maar wel zichzelf.
Wat ik vroeger als kind voelde als een handicap, ervaar ik nu als een wezenlijk stukje van mijzelf, dat ik wil koesteren als een kostbaar geschenk van het land en de cultuur waarin ik opgroeide.
Ik ben Indisch, een beetje slechts. Het zit diep in mij, niet in mijn bloed, niet in mijn genen, maar in mijn wezen ligt het verankerd en niemand kan mij dat meer afnemen. Ben ik er trots op? Nee, dat is het woord niet. Ik ben er wel gelukkig mee omdat het mijn leven uiteindelijk heeft verrijkt.
Eric van Kregten/juli 2000
...................
Indisch4ever 
Anoniem ben ik
dat totoks een claim leggen op het Indische is iets van de laatste tijd. Ik kan mij niet voorstellen dat een totok in het racistische Indie een claim legt op het Indische, dat zou zelf Maria Dermout niet in haar geprivilegieerde positie als koloniaal doen. Maar hieruit blijkt alleen dat verschillend over het Indische wordt gedacht zoook op dit blog, maar wat is de kern of verandert dat ook. Ik zie hierbij een overeenkomst met H2O, dat heeft verschillende verschijningsvormen maar blijft hetzelfde. H2O als vloeistof dus water, als vaste stof dus ijs en als stoom, dus als gas.
Over Indo wordt op deze blog ook anders gedacht,kijk maar bij de vorige discussie: als je voelt ben je overtuigd. Dus als je niet voelt ben je niets. Het zijn van die waarnemingen die beschouwde worden uit de eigen levensbeschouwing en levenservaring, een soort post-modernisme, waarbij de ervaring boven elke kritische beschouwing verheven wordt en zo wordt danook gediscussieerd.
Ik heb de meningen langs een tijdas gelegd, dus waar de ervaringsdeskundigen beginnen maar geven geen bevredigende verklaring van het Indischzijn, dan heb ik het niet-operationele begrip Generatie van stal gehaald , how come, of wat dacht u van dat niet communiceerbare gevoel
Hoe kan ik over Indisch praten zonder in allerlei stammenstrijd te vervallen of dat dhr Somers zich afvraagt of hij ook Indisch is
Hoe kan ik over Indisch praten zonder dat Jan en allemaal zich geroepen en voelt ook uit te komen voor zijn Indischzijn.
Hoe kan ik over Indisch praten zonder dat dhr Bo Keller in Bronbeek uitleggen moet dat hij ook Indisch is
Maar vooral hoe kan ik over Indisch praten zodat mijn zoon, dubbele nationaliteit , opgegroeid in Italië en studerend in Nederland, weet dat hij ook Indisch is.
Wat ik wel weet dat Indisch zich in de tijd verandert.
In de ‘mode’ uit de ‘mode’:
http://www.nrc.nl/ik/2014/07/30/hipster/
e.m.
Hoorde toevallig een verhaal van mijn dochter; haar Indische vriendin is al oma geworden en heeft een kleindochter van haar zoon en zijn Hollandse vrouw. Altijd wordt op haar een beroep gedaan, als oppas, school afhaal etc. Oma staat altijd klaar voor wat dan ook. Geen week gaat voorbij zonder de kleine gezien te hebben. Maar vorige week, toen de kleine niet bij oma was geweest, nam oma de fiets om toch even naar haar tjoetjoek te gaan. Bij het huis aangekomen zag zij haar schoondochter in de huiskamer aan het werk. Oma tikte vriendelijk op de voorruit….en schoondochter keek op, maakte een slaapgebaar, wijzend naar boven, dat de kleine dus sliep. Daarna een groet gebaar en …oma maakte toen ook maar een groetgebaar en vertrok. Oma was ziedend. Zo ook mijn dochter, die mij dit verhaal vertelde.
-Het verschil tussen Hollands en Indisch- .
note;Ik was blij/trots dat het ons toch gelukt is, om dat ‘Indische’ aan de volgende generatie door te geven. Ook al was het maar ‘iets Indisch!’
https://www.facebook.com/IndoforDummies?ref=stream
Als je op facebook Indo for dummies raadpleegt, dan is er hoop op voortbestaan van de Indo. Of is het een krampachtige poging?
Mijn kinderen (3e generatie) zeggen nooit Adoeh of enige Indische (kracht)term. Ik heb mijn best gedaan, maar ook de botol tjebok hebben zij op den duur laten vallen. Vooral het Indisch/Indonesisch eten en de pasar malam is gebleven. En tot mijn verrassing: de muziek. Zonder dit aangespoord te hebben, is dit heel spontaan gekomen. De laatste jaren van zijn studententijd (TU Delft) liep mijn jongste zoon op een gegeven moment met een gitaar op zijn rug rond. Later bleek, dat hij in een studentenbandje zat, en zelfs – ten koste van kostbare studiejaren – optrad op studenten- en bevrijdingsfeesten etc. Nu, als afgestudeerd ingenieur, staat zijn huis vol met gitaren en technisch muziekapparatuur. Hij maakt nog steeds muziek. Maar niet Indisch, meer experimenteel. Toch leuk, dat de Indische muziekgenen (a la Andy Tielman) op de een of andere manier – spontaan – voortgezet worden uit een vermenging van lang geleden.
een oplossing voor het Indisch probleem is natuurlijk en dan grijp ik terug naar de geschiedenis Asal Oesoel, met veel succes ingevoerd door de Jap. Dit wordt aangevuld door een Integratie- of aanpassingsexamen , daar kan het Indisch Herinneringscentrum wel voor zorgen (kunnen we nog lachen ook) en wie daarvoor slaagt krijgt een stempel met een I in zijn paspoort of Identiteitsbewijs. Hopelijk vallen de Duitsers niet weer in Nederland want die zullen zeker de I met de J verwisselen.
Dan krijg ik zeker ook een plastic pasje waarop ik in alle toko’s korting krijg? Deze vraag zou mijn zuunig Zeeuws meisje kunnen hebben gesteld.
ik had de herkenning ook bij de oude generatie Nederlands sprekende gestudeerde Javanen en Soendanezen die ik ontmoette in de jaren tachtig op Java.
———————————————————————————————
Veel mensen, vooral de jongere generaties , ook Indo/Indisch die in Nederland geboren zijn zeggen dat Indische cultuur gedomineerd is door de Indonesische.
Dus terecht als er soms gediscussieerd wordt wat is Indisch , of wat is Indonesisch .
Over de kleine groep Nederlands sprekende Indonesiers (gemakshalve nemen we de grootste bevolkingsgroepen Javanen en Sundanezen) is naar mijn observatie weinig Indisch of Nederlands.
Ze zijn gewoon Indonesiers die toevallig Nederlands spreken door opleiding en vorming
Wel merk ik dat ze wel adoeh zeggen i.p.v au , of ze lusten sapekoek(spekkoek ) , en een paar typisch Indische gerechten zoals macaronieschotel en Hollandse gerechten zoals rundertong .
Ook zijn er veel uitdrukkingen afkomstig uit Javaanse/Sundanese , en andere leenwoorden (Arabisch-Portugees-Chinees) die men in Petjoh kan vinden.Ze zeggen wel astagafirullah als ze schrikken of verontwaardigd zijn , i.p.v H.P.D of Generaal Van Dalen.
Veel woorden van Indisch Nederlands zoals je in Petjoh kan vinden werden nooit of zelden gebruikt , was not done.
Het is natuurlijk niet geheel toevallig dat zij Nederlands spreken…
Mas Rob, on 30 juli 2014 at 10:27 said:
Het is natuurlijk niet geheel toevallig dat zij Nederlands spreken…
——————————————————————————————-
Toevallig in de zin dat ze door lot (nasib) bepaalde asal-usul hebben , in vergelijking met iets meer dan de 95% Kromo’s of Marhaens .
Volgens STA(Soetan Takdir Alisjahbana=Boek Weg naar het Westen /Djalan ke Barat) waren er bijna ongeveer 1.900.000 Indonesiers die Nederlands hadden geleerd, ik dacht van af de Schakelschool /HIS t/m Hoger Onderwijs .
Van de 70 miljoen Indonesiers.(Statistiek.Ned.Indie)
@ Pak Huib
Ma’af 1000x ma’af.
Ik dacht dat de Indische/Indo gemeenschap van voor de inval van Japan uit verschillende lagen samengesteld waren.
Uit mijn observatie in Indonesia en Nederland (begin 1968) zie ik weinig overeenkomsten met de groep Nederlands sprekende Indonesiers die ik ken.
Baboe Soep vond het belangrijk dat haar dochter naar school ging. Die dochter mocht ook mijn moeder helpen met van alles en nog wat, maar er moest dan wel zoveel als mogelijk Nederlands worden gesproken. Ik weet natuurlijk niet wat daarvan is overgebleven na de bersiap.
Pak Surya
En als ze blij zijn zingen ze;;RASA SAYANG É
siBo
Mag je dat in Indonesië wel zingen? “Kipas linsoe poetih, tanah Ambon soeda djaoeh” dat is toch van de Alfoeren? (sorry dat ik dat niet goed meer weet te schrijven. Vraag maar aan heer E.M. om de echte tekst.)
Ambon Ombak Putih-Putih
Ombak putih-putih
Ombak datang dari laut eh
kipas lenso putih
tanah Ambon sudah jauh
Nusa niwe, nusa niwe dan tanjong alang eh
waktu beta, waktu beta kaluar Ambon eh
ombak pukul, ombak pukul di badan kapal ehh, sioh
lah hati beta, hati beta sio tak karuan eh
Ombak putih-putih
Ombak datang dari laut eh
kipas lenso putih
tanah Ambon sudah jauh
Nusa niwe, nusa niwe dan tanjong alang eh
waktu beta, waktu beta kaluar Ambon eh
ombak pukul, ombak pukul di badan kapal ehh, sioh
lah hati beta, hati beta sio tak karuan eh
Ombak putih-putih
Ombak datang dari laut eh
kipas lenso putih
tanah Ambon sudah jauh
e.m.
Pak Somers, waarom zou je dat niet mogen zingen? Toen ik op Ambon was, hebben ze dat lied ook gezongen. Tanah Ambon en de alfoeren zijn officieel een onderdeel van Indonesie.
Persoonlijk vind ik dit een van de mooiste Molukse liedjes. Herinnerd me ook aan mijn twee bezoeken aan tanah Ambon, waar wij gezamenlijk Molukse liedjes hebben gezongen s’avonds.
Berapa puluh tahun lalu beta masih katjil e
(Lang geleden toen ik nog klein was)
Beta ingat tempo itu sio mama gendong, gendong beta e
(Ik herinner die tijd dat mama mij gedragen had)
Sambil mama bakar sagu, mama manjanji budju budju
(terwijl mama sagu aan het “bakkarren” was), ze huilde budju budju ben vergeten wat dat betekent)
la sampai besar bagini, beta tra lupa mama e
(ben al groot/volwassen, maar ik vergeet mama niet)
sioh mama e beta rindu mau pulang e
(Ach mama ik verlang terug naar huis)
Sioh mama e mama su lia kurus lawan e
(ach mama ziet er al zo dun uit)
Beta balon balas mama mama pun tjape sioh dolo e
(Ik heb mama nog niet geantwoord, mama was vroeger zo moe)
sio tete manise djaga beta pun mama e
(o god zorg voor mijn moeder).
Ik vind het Moluks Maleis het mooiste Maleis wat er is.
Was even off topic.
Wat wil ik kwijt over Indisch zijn. Waar ik me aan erger is dat andere mensen willen definiëren wat precies Indisch is. Hou daar toch mee op. Dat moeten de Indo’s/Indischen voor zich zelf weten. Als ik het onder de knie krijgen van Maleis, het bezoeken van Indonesië bij mijn Indisch zijn vind horen, bepaal ik dat zelf.
mama manjanji budju budju – mama ging zachtjes zingen
?
al wiegend (zachte aanrakinkjes/klopjes) [kenal tangan]
(terug) in slaap sussend (sss ssss ssss) / zingen … [kenal suara]
e.m.
Zie je wel, heer E.M. weet (bijna) alles.
” waarom zou je dat niet mogen zingen?” Het kwam zomaar in mij op omdat het toch ook een beetje volkslied is. Maar sinds ik hier op I4E het roodwitblauw op Ambon heb gezien ben ik gerust. Ambon had volgens mij indertijd niet onafhankelijk willen worden, maar verbonden blijven met Nederland. Overigens een prachtig lied. Vooral met een beetje dansi dansi.
Nee Pak Surya ze zeggen Astaga pirlalah.
Althans voor zover door mij waargenomen.
Huib
Hopelijk geen “I” op hemd of jas genaaid.
Die “J ” kan zo maar terug komen als het aan een groep “nieuwe” Nederlanders ligt zoals we tijdens de recente anti Israel demonstraties hebben kunnen waarnemen. Hebben ze de Duitsers niet voor nodig.
Huib
Uit mijn jeugd herinner ik me de gebrs. Habibe,uit de vriendenkring van mijn zus en ook de gebrs. Kastanja, Molukse Indonesiers, Iskandar en nog een paar waarvan de namen me zijn ontschoten. Ze spraken gewoon Indisch/Nederlands en kwamen gewoon naar de vele Indische fuifjes bij de mensen thuis en op school. Heb het over de jaren 1952-1955.
Werden zelfs ook wel verliefd op Indische meisjes. Eén vd Habibes bezocht nog jaren een blond Indisch meisje in Veghel en mijn zus in sCal. Ik denk de ex-ambassadeur Junus.
Nu ik er over nadenk valt het me op weinig Indonesische meisjes te kennen behalve Lena Sadinoch, ik dacht een Menadonese die ook helemaal Indisch was en deed. Een jeugdliefde die ik leerde kennen als assistente tijdens mijn moeizame lessen in ballroom dancing. Maar het hoorde bij de opvoeding vond mijn moeder. .
Denk dat ze uiteindelijk Indonesische werd.
Maar dit alles is natuurlijk niet representatief voor alle Indonesiers.
Huib.
Mas Rob,
dat ben ik geheel met je eens. Ook de oudere Indonesier, Javaan of Soendanees die je tot ver in de tachtiger jaren nog tegen kon komen en sprak, verschilde niet zo veel van de Indo uit de oude tijden die voorbij zijn.
Zelfs bij Soekarno kon je het herkennen, speciaal als hij geestig deed.
Huib
Ik associeer Indisch met een typische manier van praten, lichaamshouding, manier van bewegen, humor…wat niet eigenlijk… Iets wat ik direct herkende als kleine snotjongen, maar wat ik niet goed kan uitleggen. Alsof die ouderen wel uit Indië konden worden gehaald, maar het Indische niet uit hen.
Wat dat betreft is het Indische voorbij. Ik ‘herken’ dat typische niet meer bij jongere indo’s (en ik denk dat anderen ook niet bij mij). Maar dat is een andere discussie.
@Mas Rob “Ik ‘herken’ dat typische niet meer bij jongere indo’s “.
Misschien minder bij de kinderen die uit de nog in indië/indonesie 2e generatie geborenen voortkomen. Die kunnen nog terugvallen op hun tempo doeloe manier van leven en dat geheel of gedeeltelijk doorgeven. De vraag is of de kinderen dat in hun hollandse omgeving (willen) oppikken.
Maar als generatie satu setengah of dua zich met ‘inheemse’ hollanders vermengen wordt de kans groter dat hun kinderen zich volkomen nederlands -in denken en doen -gedragen en dat typisch indische dus verwaterd. Maar dat ze zelf een soort ‘aha-erlebnis’ ervaren bij of na een indonesië reis.
Dat typische “Indische”, dat wat ik zo moeilijk kan omschrijven, is voor mij bijna uitgestorven. Ik kan het moeilijk omschrijven – alsof Indië als een aura hing om degenen die in de Nederlandse kolonie waren geboren, getogen en een deel van hun arbeidzame leven hadden doorgebracht.
Ik “voel” dat niet bij latere generaties, maar ook niet in Indonesië. Dat laatste is niet helemaal waar: ik had de herkenning ook bij de oude generatie Nederlands sprekende gestudeerde Javanen en Soendanezen die ik ontmoette in de jaren tachtig op Java.
btw mijn opa was ook totok…. hardstikke. NIks gemengd deze Tjalie
Wel opgegroeid in een Indische familie. Indische vrienden, Indische vrouwen, Tot aan zijn dood in een jappenkamp.
Hoe Indisch toh
Zo heb je ook Oost-Polen en West Polen. En alvast voor de volgende keer, een ijsbeer heeft onder zijn witte vacht een zwarte huid.
Ik heb de eer gehad en het genoegen mogen smaken Nederlandse dienstplichtigen te hebben gekend –de meesten zijn dood- die uit den Oost terugkwamen als ‘De Witte met het Bruine Hart’ en dat voor de rest van hun leven zijn gebleven.
Mevrouw Van Kampen en de heer de heer Van Kregten zijn in elk geval more Indisch than ‘I will ever be’. TJAP!!! TJAP!!!
Ik ben geen Zeeuw, maar als Alfoer wel van Walcheren-tussen-Vlissingen-en-Middelburg-4ever. TJAP!!!
e.m.
Mijn geschiedenisleraar heeft het boek geschreven: Walcheren onder vreemde heersers. Hij beschrijft hier vier invasies. Tussen Vlissingen en Middelburg is er meer bloedvermenging dan alleen Middelburgers, Abeelers, Souburgers en Vlissingers. Aan de Nieuwe Vlissingse weg in West Souburg stond een huis met naam Huize Gerdina. Daar woonde een aardige klasgenote van me. Heeft hier niks mee te maken, maar het kwam off topic even bij me op.
Tjsa Bij de invasies in bijv.Vlissingen brachten de soldaten
nog wat anders aan land.,zodanig zelfs dat vanaf de kansels
gebeden werd;, Heer verlost ons van ,,,,;
Wat invasies allemaal teweeg kan brengen.
siBo
Het boek was geschreven vóór de Alfoerse invasie! Al dan niet volbloed, in ieder geval zeer warmbloedig! Op de kermis in Middelburg en Vlissingen werd met de autochtonen geknokt om de Zeeuwse deernen. Ik denk ook nog wat met Alfoers DNA gestrooid. En de feestjes van de voetbalverenigingen? Een heel bijzondere variant van het gangbare ‘Indisch’?
Dat geknok, die invasies (bloedvermenging had hier meer te maken met vrije vuistgevechten) en die feestjes van de voetbalvereniging zijn dus als variant te beschouwen op “ik worstel en kom boven” of zoals de Zeeuwen zeggen:
‘Autore Deo, favente regina, luctor et emergo’
Wat wordt er toch moeilijk gedaan over een probleem dat in mijn ogen geen probleem mag zijn.
Allen, blond, bruin of zwart die in Indie geboren en getogen zijn en zich zelf Indisch voelen en noemen, zijn dat wat mij betreft ook.
Daarentegen voelen zij zich niet Indisch is het ook oké. Ook al zin ze bruin en stammen ze van Indonesiers af.
Voor Indo’s en andere etniciteiten met een Nederlands paspoort in Nederland is het het normaal dat ze zich Nederlander voelen of zo je wilt Hollands. Geldt hetzelfde voor emigranten elders in de wereld.
Wel in een land willen wonen, je geen volwaardig burger van dat land voelen en je er ook naar gedragen met alle lusten en lasten en uiteraard niet de taal je eigen willen maken lijkt me een vreemde zaak. Dan vraag je er om dat je er nooit bij zal horen.
Dan heb ik nog nieuws voor degenen die veronderstellen dat een schimmel ook niet zwart is. ELKE schimmel wordt WEL zwart geboren.
Huib
Sterker nog, de Aspergillus niger is en blijft zwart 🙂
ik had het dus over de Aspergillus flavus, niet te verwarren met Caesetius Flavus
En hoe zit het dan met de asparagus?
Groen of wit?
En Pak Jos
Teveel Indo’s werden vroeger geboren
met: Ja Toean/Nee Toean
of anders gezegd : Ja en Amen.
Gelukkig is die tijd voorgoed voorbij.
Huib
Maar Huib dat geldt toch niet voor een Indo;die is dubbel talig geboren.
Par exempel:ja Toean.
Mvg Jos Crawfurd.
Of of Huib:Njonja Meneer.
Voor de verstaander het gedicht van Kipling is het volgende:
Oh, East is East and West is West, and never the twain shall meet
Till Earth and Sky stand presently at God’s great Judgment Seat;
But there is neither East nor West, Border nor Breed nor Birth,
When two strong men stand face to face, tho’ they come from the ends of the earth!
Als je naar de oorsprong van de woorden Oost en West kijkt dan suggereren ze meer een wijze van kijken naar, een perspectief. Oost is waar de zon opkomt en West is waar ze ondergaat en dat hangt er vanaf waar je ook staat (behalve aan de Polen). Fundamenteel houdt het in zoals ook Kipling aangeeft dat het onmogelijk is in het Oosten of het Westen te zijn , omdat beiden geen vaste punten zijn, maar met de horizon verschuiven.. Daargelaten dat hij veel dubbelzinnige termen gebruikt zoals they comes from the End of the Earth, of hij geloofde dat de aarde plat was.!!
Op de Indische toegepast houdt het in dat Indisch een dynamisch begrip is, niet vast te pinnen op een bepaalde periode uit je leven noch op een beoaalde generatie. Onafhankelijk van de Tong-Tong Fair en andere Pasars blijft de identificatie. dwz Indisch als groepsgevoel met een innerlijke verbondenheid als bindmiddel.
Of ik mij met de schrijver Eric Kregten of Elisabeth van Kampen kan identificeren als Indische.? Ik denk van niet, DUS in hun ogen ben ik logisch geredeneerd niet Indisch.
Waarde lezers van Indisch4ever
Zonder mij te willen en te kunnen mengen in uw boeiende discussie nodig ik u hierbij uit het door mij geschreven verhaaltje “East is east and west is west and sometimes the twain shall meet” te lezen. Ga naar ”Op zoek naar Soffner”, Indisch4ever 12 juli j.l. en lees hoe kaaskop en Indisch meisje elkaar vinden en nu na 53 jaren nog steeds hun leven delen. Alles behoort tot de mogelijkheden!
Een groet van Ed
Als je de totok als kaaskop toespreekt, moet dat Indisch meisje dan zwartje heten?
@Pak JAS “zwartje”? Donker haar of donkere huid? Terwijl het ideaal kulit langsep is. Deze non(n)a ’s zijn toch de ‘bunga melati’s ? ( jasmijn bloempjes) 🙂
Ik was gewoon een beetje boos om die combinatie van eeuwige slechte totoks en die lieve Indische mensen. Vergeet niet dat in onze Indische gemeenschap het gehalte aan kaaskop-genen gemiddeld de helft is. Kun je dan nog trots zijn op je Indisch-schap? Einde boosheid!
Jan,
Ed Vermeulen noemt zichzelf kaaskop.
Het woord is een beetje een geuzennaam geworden.
Ik gebruik het niet. Tenzij als zelfspot,
Ach ja … ik moet nog aan mijn levensverhaal beginnen. Moet nog even een crowd fundinkje op touw zetten en er eens voor gaan zitten.
Maar als het klaar is zal een iegelijk kunnen lezen hoe deze Indische jongen en zijn blondes Gretchen elkaar vonden in een stadje ergens in Westfalen, aan de boorden van de Eems, deze maand 55 jaar geleden.
Zij was 16, ik 20. Zij moest dus nog even in de beras om te rijpen en haar papa was so wie so tegen. Maar nu zijn we toch alweer 45 jaar bij elkaar.
In die 45 jaar botsten onze culturen en naturen wel eens. Maar altijd weer was er de verzoening en het besef dat we elkaar met ons anders zijn meer hebben verrijkt dan verarmd.
Pak Pierre
!958: “Over 56 jaar zal ik jou nog steeds beminnen; ook al hebben wij grijs haar, want we blijven jong van binnen!!!
“HAPPY ANNIVERSARY” Pak Pierre dan Ibu Monica. Op naar de honderd dan maar, toh …
http://www.youtube.com/watch?v=HwR7Btzqa1k
e.m.
Beste Peter van den Broek, hoewel ik wel begrip kan hebben voor je reacties op mijn pikiran, stelt je laatste conclusie mij voor een raadsel. Het is geenszins mijn bedoeling geweest om iemand te kwetsen of zijn Indisch zijn te ontzeggen; als dat het geval is moet het stukje maar direct verwijderd worden. Maar misschien kan de achtergrond waarom ik het heb geschreven wat verhelderen.
Het is met (mijn toestemming) geplaatst op verzoek van een (Indische) vriend na een boeiende discussie over het begrip “Indisch”, waarna ik hem dit stukje had laten lezen. Maar ik had het al ca. 14 jaar geleden op papier gezet, bedoeld als een conclusie voor mijzelf nadat ik een ervaring had gehad tijdens een bezoek aan Indonesië, die enerzijds erg verwarrend was maar tegelijkertijd veel leek te verklaren. [Nadat ik een Indonesiche vriendin had toegesproken om haar te bedanken voor het helpen organiseren van een symposium, werd ik aangesproken door een arts uit Semarang die mij complimenteerde en zei dat ik haar “als een Indonesiër” had bejegend.] Dat was verwarrend want ik was mij daar niet van bewust; in mijn beleving was ik gewoon mijzelf gebleven. Hoewel verrassend, leek het mij tegelijkertijd een antwoord te geven op de vraag waarom ik vaak niet werd begrepen, vroeger op school en ook later. Ik kon mij vaak ergeren aan de directe, zgn. eerlijke, maar vaak zo botte manier van omgang met elkaar in het vaderland, zonder rekening te houden met de gevoelens van een ander. Als je daarover met hen sprak werd het niet begrepen.
Met name daarover ging mijn pikiran. Het is niet mijn bedoeling om mijzelf te rekenen tot de Indische mensen in Nederland. Ik heb alleen willen aangeven dat er ook in totoks het Indische gevoel kan leven, het gevoel wat je feilloos herkent in anderen die dat ook hebben, ongeacht genetische afkomst.
Eric
Eric,
Ik heb je pikiran hier weggezet.
Mooi stukje. Prachtige bijdrage in de brandende kwestie van
‘to be Indisch or not to be’
Veel dank
Boeroeng
“Je raakt die stille kracht nooit meer kwijt.” Dat heb ik nou ook als ik voor het slapen gaan mijn ronde doe. De deur van de slaapkamer moet op een kier! De Jaga Rumah, de Pontianak, de Witte Hadji, het spook van Monster en het spook van Sas van Gent moeten toch naar de kollong kunnen? Volgens mijn Zeeuws meisje moet er een tolk mee als ik word opgenomen in Sint Joris. (GGZ in Delft voor de niet Delvenezen). En toch is zij, als enige totok, de enige die onze Jaga Rumah heeft ontmoet! Mijn Zeeuws meisje en stille kracht, is zij dan ook een beetje Indo?
Heer Jan Somers INDO moet van binnen komen;ik ken er enkele bij in de tijd dat we nog kuiven hadden die zwarte schoensmeer door hun haardos wrijven. Nu zie je ze als oude man bij de drogisterij turen naar de kleur zwart.
Ik gebruik elke dag een tondeuse,bespaart mij Euro’s.
Mvg Jos Crawfurd.
Prachtige “Pikiran” die mij niet verleidt tot exegese.
Wel brengt het mij op een ander fenomeen. Ik ken 2 totokjongens, nu overigens bejaard, respectievelijk bijna bejaard, geboren en getogen aan deze westerstranden, die zich heel erg hebben vereenzelvigd met het Indische en die zich met vacantie in Indonesia in dat land voelden als een vis in het water. Op bepaalde plaatsen “wisten” zij ook dat zij er eerder waren geweest, dat zij er “thuis” waren.
How can?
Het zal geen toeval zijn dat beiden aan Indische meisjes zijn blijven hangen en dientengevolge Indische kinderen hebben voortgebracht.
Pak Pierre
Pierre,
Jouw voorbeeld geeft Kipling ongelijk
Rudyard Kipling, in his Barrack-room ballads, 1892:
“Oh, East is East, and West is West, and never the twain shall meet.”
“East is East, and West is West, and never the twain shall meet.”
Ik geloof dat Kipling dit gezegde uit de bijbel heeft overgenomen.
Psalm 103:12 “As far as the East is from the West” en ja het gaat hier ook over dat de twain shall never meet, dat is de verweidering van de overtredingen van een mens.
Als men denkt dat het Oosten wel het Westen kan benaderen dan heeft men het over, van het Oosten en uit het Westen, een heel andere mening.
Pak Boeroeng,
Ik ben met Rudyard Kipling niet verder gekomen dan “Het Jungleboek”. Destijds verplichte lectuur voor een Indische welp met ambities.
Heb altijd begrepen dat zijn “East is East, and West is West, and never the twain shall meet” sloeg op de onoverbrugbare culturele kloof tussen oost en west, maar nu lees ik dat er een diepere religieus filosofische gedachte achter zit.
Hoe het ook zij, over oost en west nog een ander mooi gedicht van Kipling dat basis is geweest voor een populaire song.
MANDALAY
By the old Moulmein Pagoda, lookin’ eastward to the sea,
There’s a Burma girl a-settin’, and I know she thinks o’ me;
For the wind is in the palm-trees, and the temple-bells they say:
“Come you back, you British soldier; come you back to Mandalay!”
Come you back to Mandalay,
Where the old Flotilla lay;
Can’t you ‘ear their paddles chunkin’ from Rangoon to Mandalay,
On the road to Mandalay,
Where the flyin’-fishes play,
An’ the dawn comes up like thunder outer China ‘crost the Bay!
‘Er petticoat was yaller an’ ‘er little cap was green,
An’ ‘er name was Supi-yaw-lat—jes’ the same as Theebaw’s Queen,
An’ I seed her first a-smokin’ of a whackin’ white cheroot,
An’ a-wastin’ Christian kisses on an ‘eathen idol’s foot:
Bloomin’ idol made o’ mud—
What they called the Great Gawd Budd—
Plucky lot she cared for idols when I kissed ‘er where she stud!
On the road to Mandalay, etc.
When the mist was on the rice-fields an’ the sun was droppin’ slow,
She’d git her little banjo an’ she’d sing “Kulla-lo-lo!”
With ‘er arm upon my shoulder an’ ‘er cheek agin my cheek
We uster watch the steamers an’ the hathis pilin’ teak.
Elephints a-pilin’ teak
In the sludgy, squdgy creek,
Where the silence ‘ung that ‘eavy you was ‘arf afraid to speak!
On the road to Mandalay, etc.
But that’s all shove be’ind me—long ago an’ fur away,
An’ there ain’t no ‘busses runnin’ from the Bank to Mandalay;
An’ I’m learnin’ ‘ere in London what the ten-year soldier tells:
“If you’ve ‘eard the East a-callin’, you won’t never ‘eed naught else.”
No! you won’t ‘eed nothin’ else
But them spicy garlic smells,
An’ the sunshine an’ the palm-trees an’ the tinkly temple-bells;
On the road to Mandalay, etc.
I am sick o’ wastin’ leather on these gritty pavin’ stones,
An’ the blasted Henglish drizzle wakes the fever in my bones;
Tho’ I walks with fifty ‘ousemaids outer Chelsea to the Strand,
An’ they talks a lot o’ lovin’, but wot do they understand?
Beefy face an’ grubby ‘and—
Law! wot do they understand?
I’ve a neater, sweeter maiden in a cleaner, greener land!
On the road to Mandalay, etc.
Ship me somewheres east of Suez, where the best is like the worst,
Where there aren’t no Ten Commandments an’ a man can raise a thirst;
For the temple-bells are callin’, and it’s there that I would be—
By the old Moulmein Pagoda, looking lazy at the sea.
On the road to Mandalay,
Where the old Flotilla lay,
With our sick beneath the awnings when we went to Mandalay!
Oh the road to Mandalay,
Where the flyin’-fishes play,
An’ the dawn comes up like thunder outer China ‘crost the Bay!
Pak Pierre
O.a. ten gehore gebracht door Ol’ Blue Eyes. Gelukkig dat m’n moeder hem veel heeft gedraaid toen ik klein was:
Nou …. dan heb je een gelukkige jeugd gehad, Mas Lentze.
Bedankt voor het plaatje!
Pak Pierre
bokeller, on 29 juli 2014 at 10:47 said:
De wrikpunten kwamen volgens mij veel en veel later naar
boven. Het waarom ???
———————————————————————–
Ik denk door de acceptatie proces van gemigreerde Indische Nederlanders in Nederland.
Bijna 1/3 gingen verder naar andere landen , zoals USA, Australia, Neww Zealand , Spanje etc.
Ook het Indo of Indisch gevoel werd sterker door de uitvinding van Pasar Malam , eerst door een mevrouw (naam ben ik vergeten) en doorgezet door si Tjalie dkk(dan kawan kawan).
Si Tjalie is (mijn inziens) de eerste bewuste Indo die trots is op zijn asal usul , kind van twee culturen.
De Pasar Malam( Besar ) is een institutie , een soort bindmiddel voor alle Indo’s .
Mary Brückel-Breiten ?
Tjalie Robinson heeft een aantal pasar malams georganiseerd, maar hij had er geen zin meer in en liet het over aan zoon Rogier en schoondochter Ellen Derksen.
Zij hebben de traditie gevestigd eigenlijk.
Ellen is nog steeds actief met de TTF
Vroeger werd een Totok die in Ned.Oost Indie wonen en geboren zijn ook tot de Indo gerekend.
Zie De Indo van Dr J Th Kok . ( antropoloog?) .
Vandaar dat veel van de teruggekeerde totoks (de blijvers) ook Indisch noemen of voelen.
Als men vasthoudt aan de regel dat Indisch /Indo-Europeaan zijn een samensmelting van West en Oost zal de Totoks niet aan de beschrijving voldoen.
Aan de andere kant als men duidelijk nakomelingen zijn van West en Oost door geboorte , dus uiterlijk kenmerken hebben , maar niet Indisch voelen( zelfs ontkennen) , dan is hij/zij een Nederlander bij eigen keuze.
De term Indonesisch is mijn inziens makkelijker te gebruiken, een algemene aanduiding van de oorspronkelijke bewoners van NOI of Indunesia.
Het idee dat iemand alleen een culturele identiteit kan hebben als hij/zij ook een bepaald rasafkomst heeft, is racisme.
Bijv: het idee dat iemand alleen Nederlands kan zijn als die totok is.
Ook dat men persé Nederlandse voorouders moet hebben om Nederlands te kunnen zijn.
Dus culturele afkomst als dwingende voorwaarde.
Idem geldt dit voor Indisch-zijn.
Nu heb ik het idee dat de Indische ouderen die als volwassene naar Nederland gingen niet veel moeite hadden om mensen zonder Indonesische voorouders als Indisch te accepteren. (Tjalie Robinson en hoe hij Maria Dermout zag)
Het is maar een indruk van mij , uit mijn eigen wereldje.
Wie kan dit bevestigen, ontkennen ?
Pak Boeroeng,
Ook al zo’n heel moeilijke perkara.Vanuit m’n militaire
achtergrond nooit moeilijkheden hiermee gezien/gehoord.
Mijn zwager was een Gading daar groot gebracht en gebleven.
De wrikpunten kwamen volgens mij veel en veel later naar
boven. Het waarom ???
siBo
.
Bo,
Spanningen indo versus totok waren er altijd wel, (parallel aan spanningen Indisch-Nederlands versus Hollands-Nederlands, lijkt me ?) maar van huis uit heb ik nooit meegehad dat totoks persé niet Indisch kunnen zijn.
Ik kan wel bedenken dat toen in Indo-kringen mensen soms te weinig totoks ervaren in hun omgeving en dan zoiets dachten.
In Nederland had je een grote meerderdheid van totoks die niet Indisch waren en dan kan dat idee dat alleen indo-europeanen Indisch zijn ontstaan ?
Dus bij de 2e en de 3e generatie in Nederland.
—
Hoe dan ook… Kinderen van Hollandse ouders in Indië opgegroeid voelen zich soms ook niet ‘Hollands’ Wat Liesbeth zei, wat Hella Haase ook altijd zei.
Eerder Indisch of eerder in de wortels aan Indië gehecht, voor altijd. Logisch
Die eerdere discussie begon in het onderwerp over Kembang Kuning met de volgende opmerking van Jan Somers:
“En dan zijn er nog de totoks met een veel langere Indische traditie dan menig Indo. In het totokdeel van mijn voorouders zijn er maar een paar die voor de oorlog in Nederland zijn geweest, voor studie. Voor al die andere totoks was Nederland een vreemd land,” waar anderen weer op reageerden. https://indisch4ever.nu/2014/07/14/expositie-kembang-kuning-gele-bloem/#comment-93749
In de discussie plaatste ik drie citaten over/van drie schrijvers met een Indische achtergrond die misschien aardig zijn (of niet, maar ik doe het lekker toch) om hier weer te herhalen.
DU PERRON
In een brief aan Soetan Sjahrir schreef Du Perron over zichzelf:
“Ik ben atavisties Fransman, qua opvoeding indiese jongen, door taal en sommige gewoonten Hollander. Op het ogenblik weer zo vereuropeest, dat er van de indiese jongen niet veel over is, zeggen sommigen – met wie ik het niet eens ben. Zet mij in een gezelschap echte indiese jongens en na tien minuten hebben ze mij als een der hunnen erkend. Waar voel ik mij thuis, met dat redeloze gevoel van “dit is mijn omgeving”? Ik weet het nu precies, nu ik na vijftien jaar rondtrekken in Europa weer in dit land terugkwam: in de omstreken van Mr Cornelis. Niet zozeer in Batavia zelf, maar van Meester langs Bidara-tjina naar Depok; als ik in de trein zit en die rode grond terugzie, besef ik, zonder het zelfs in gedachten te hoeven omzetten: hier hoor ik. Daar alleen heb ik het gevoel van thuiskomen; terwijl mijn huis daar toch al lang niet meer staat.”
Een “indiese jongen” zo noemde Perron zichzelf. Dit had niet zozeer te maken met een Indonesische voormoeder, maar met zijn opgroeien in in een familie die vergroeid was met Indië. De familie zag zich zelf niet als indo.
MARIA DERMOÛT
Net zoals Du Perron was de schrijfster Maria Dermoût in haar verschijning, uitstraling en werk zo indisch als indisch maar zijn kan. Was het van belang dat zij al dan niet van gemengde afkomst was? In de woorden van haar biograaf Johan van der Woude:
“Maria heeft tot haar twaalfde jaar haar kindertijd in Indië doorgebracht, onderbroken door een kort verblijf bij haar grootmoeder Hartevelt in Den Haag, later bij haar peettante Maria Hermina Ingerman in Amsterdam; ze bracht tot ze net zestien was haar schooljaren in Haarlem door en woonde daarna tot haar 45e jaar in Indië. Haar familie was toen al vier geslachten met Indië verbonden, “niet van gemengd bloed, maar wat doet het er toe.” Iemand die 27 jaar in de tropen heeft doorgebracht krijgt er iets van mee: haar uiterlijk, – ze had smalle en buigzame handen, – haar levenshouding, – die geenszins typisch Westers was, – haar taalgebruik en stijl, – die verwant zijn aan de Indische verteltrant. Haar werk staat afzijdig van een groep, een stroming in de Nederlandse literatuur, waarvoor “gemengd bloed” een voor de hand liggende verklaring zou zijn. Tjalie Robinson heeft haar een “Indisch meisje” genoemd […].”
KOUSBROEK
(In een artikel stelt Kousbroek) “het volgende criterium voor om te bepalen wat mensen uit Indië met elkaar verbindt:
‘Volgens mij is het enige kenmerk dat zowel essentieel als gemeenschappelijk is een Indische jeugd. Dat is niet alleen het opgroeien in een landschap waarvan ik daarstraks nog eens geprobeerd heb de sporen te traceren die het achterlaat in de ziel, maar het heeft ook nog een andere eigenschap: onschuld. Je gekoesterd hebben, zonder bijgedachten, in de liefde die je als kind kreeg van de mensen van het land. Onwetendheid van de mensonterende dingen die het leven in Indië tot een treurige en onverkwikkelijke zaak maakten. En dan inderdaad: de blauwe bergen, de meren, het oerwoud, de dagelijkse wonderen. – “Insecten die ronken als vliegtuigen. Boerekolen op zuilen zo hoog als kerktorens. Een waterval, een zwavelmeer, warme regens die donderend neervallen, zonder waarschuwing, en dan even plotseling weer ophouden. Duisternis die zich verspreidt of iemand Oost-Indische inkt, de naam zegt het al, uitgiet over een aquarel. Nachten vol demonisch kabaal, met vliegen die brandend door de lucht vliegen. Rokende bergen. Een dak vol apen. Ochtenden fris en stil als de geboorte van de wereld.” – dat innerlijk behang, dat is een erfenis voor het leven.”
De schrijver begint met: ik heb het recht niet om een INDISCHE afkomst te claimen, een totok belanda zonder een druppel INDONESICH bloed.
En hij eindigt “Ik ben Indisch, een beetje slechts. Het zit diep in mij, niet in mijn bloed, niet in mijn genen, maar in mijn wezen ligt het verankerd.”
Opmerkelijk is hier de opeenvolging van de woorden Indisch-Totok-Indonesische terwijl het begrip Indonesisch pas door de nationalisten in zwang is gebracht, toendertijd kreeg je voor dat woord wel een gevangenisstraf.
De laatste paar jaren leggen verdacht veel mensen een claim op Indisch-zijn. Ik kan me herinneren dat ik in de 90er jaren op een seminar over Indischen door een wel erg totok-uitziende vrouw werd aangesproken met “ik ben ook Indisch”. Dat heeft zelfs Helle Haasse niet gezegd.
Indisch-zijn is welhaast een Ark van Noach geworden waar elke drenkeling zich uit arren moede aan kan vastklampen en dat wordt uit menselijkheid maar ook uit bescheidenheid toegestaan.
Maar is Indisch alleen maar bloed maar ook een wezenskenmerk (what ever it would be) zoals de schrijver opmerk of heeft het iets uit je jeugd te maken, een soort verlate puberteit?
Dhr Somers heeft spitsvondig de vraag gesteld, “ben ik ook Indisch”. Helaas kreeg hij daarop geen antwoord. Het is welhaast heiligschennis om die vraag voor dhr Somers maar ook voor dhr Bo Keller te gaan beantwoorden. We vragen ons toch ook niet af of een schimmel zwart kan zijn. Het is toch bij die Heren, die bij uitstek ervaringsdeskundigen zijn, EVIDENT, het komt zo duidelijk voor in hun verhalen, in hun geschiedenis wat Indisch is.
Je kan bvb een bepaalde periode uit je leven in Indie/Indonesie geleeft te hebben maar maakt dat ook een Indische van je???.
Ik denk dat Indisch EN….EN is. Het is niet alleen bloed,het is niet alleen een periode maar het is ook geschiedenis,het is vooral identificatie
Als ik zo dhr Somers hoor of door dhr Keller wordt rondgeleid in Bronbeek dan kan ik me in hun verhalen herkennen, want het zijn die verhalen die ik ook thuis hoor. Dat schept toch een band verbondenheid. Dat is hetzelfde als ik in Rijswijk een Indische vrouw tegenkom, ze kijkt me aan, ik kijk haar aan en ik buig kort mijn hoofd. Een teken van her- en erkenning.
Ik eindig gedeeltelijk met de schrijver………….maar in mijn wezen ligt het verankerd en niemand kan mij dat meer afnemen. Ben ik er trots op?… JA Ik ben er gelukkig mee omdat het mijn leven is
.
Ik denk dat dat het verschil maakt
Dank u wel Eric van Kregten. Ook ik ben een totok en ook net niet in het voormalig Nederlands Indië geboren. Ik was 19 jaar toen ik in Nederland aankwam. In 1996 kwam ik voor een maand terug in het land waar ik helemaal opgroeide. Ik voelde mij weer even helemaal thuis. Ging ook weer even naar ons huisje hoog op de rug van de Smeroe waar nog slechts een ruïne van over was maar waar ik zo lief en warm werd ontvangen. Ik bezocht mijn oude school in Malang. Ik bezocht het mooie Malangse zwembad waar ik ooit twee diploma’s haalde. Ach natuurlijk was ik een Indisch kind ben immers niet in Nederland opgegroeid.