!
Bo Keller overweegt:
Het Indisch is een gevoel.
Het knaagt een beetje aan me, dat na al de keurig onderbouwde verhalen over ”het Indisch gevoel” er toch niet over de toen in Nederlands-Indië door ons gebezigde knetterende krachttermen wordt gerept. Want krachttermen zijn toch bij uitstek spontane uitingen van emotie, gevoel.
Ik kwam hierop via de op i4E geplaatste christelijke namen tot
krachttermen toe, al of niet bekend of niet gebezigd .
Bij mij rijst de vraag. Hoe drukt de hier geboren Indo – die alleen (?) via vriendjes, huis en kennissen al het zout/rawit van de Indische gemeenschap meekreeg – zich in krachttermen uit?
Waar bij ik het niet over het harde vloeken en schelden wil hebben, maar over verwensingen als ‘badjingan’, ‘boeaja’ ‘kamponggladakker’ ‘sontolojo’ etc.
Of de geijkte uitdrukking, voorzien van een diepe zucht “soedah la maar”. HMP. HBB, ed
Een ander voorbeeld: Iemand laat een volle koffer op de zachte sawah tengels van een hier geboren Indo neerkomen. Zegt die dan ”Au” of Potdompet of een krachtterm uit het Surinaams-Marokaans straattaal woordenboek of brengt hij een gezellige Indo riedel ten gehore?
Naar mijn mening reikt het Indo zijn verder dan de sapoe lidi, nootjes en reizen
siBo
...................
Indisch4ever 
Sorry er zijn een paar woorden in het bovenstaande weggevallen:
Ik zou zeggen : K E S A S A R en K A S I A N
Huib
Aanvullende termen dienstregeling spoorwegen:
1. SEMAR LOYO : Semarang-Solo-Yogya.
2. DIBALANG SENDAL : Purwodadi-Batang-Pemalang-Semarang-Kendal.
3. KASUR BOSOK : Karanganyar-Sukoharjo-Boyolali-Solo-Klaten.
4. SUSU MBOKDE : Surakarta-Sukoharjo-Mboyolali-Kartasura-Delanggu.
5. TANTEKU MONTOK : Panjatan-Tegalan-Kulwaru-Temon-Toyan-Kokap.
6. BEKAS CIBLEK : Bekasi-Karawang-Subang-Cirebon-Majalengka-Kuningan.
7. MALING SUSUR : Malingping-Sukabumi-Sumedang-Kandanghaur.
8. KUTANG SIMBOK : Kuningan-Tasikmalaya-Pangandaran-Sidareja-Maos-Bodas-Karangjati.
10. BANCI TBC : Bandung-Cirebon-Tasik-Banjar-Cilacap.
11. NGACENG YO MAS : Nganjuk-Cepu-Ngawi-Jogya-Banyumas
Let op de spelling tov die fan froeher… Voor vele oudgedienden echter wel leesbaar toch :-p
Leuk gevonden, die ezelsbruggetjes van de Nederlands Indische Spoorwegen. Of was het een uitvinding van opvolgster DKA, Djawatan Kerèta Api?
Ik denk het eerste, want in mijn jeugd kende ik al het rijmpje
Dèdoowèt Semarang Kendal
Kadèt di balang sandal
Kadèté kopèt …..
Pak Pierre
Hr.Boers,
Zou dit nou iets zijn voor ”Kaarten Indië 1937”
eppeson marawasin, on 11 juli 2014 at 14:14 said:
Huiskamervragen voor het weekend:***
Dan kan je al die ingewikkelde en tong brekende plaats-
namen achterwege laten
siBo
PENTIL KETJAKOT=PENJAGA TILPON KETJAMATAN KOTA
@WalSuparmo; ‘pentil etc.’- Mijn vertaling; Gebeten kleintje= telefoon/stads wachter.(?)
Heer Mertens, het gaat NIET om de vertaling maar om de AFKORTINGEN waardoor de raarste bewoordingen/zinsnedes ontstaan
Als een kind er zo iets uit gooit is het tekenend voor zijn milieu en zijn opvoeding.
Ik zou zeggen .
Huib
Fuck you, zou neefje (23) zeggen en zich vervolgens weer wijden aan zijn studie aan de Sorbonne.
Jouw neef is een jongen van deze tijd. Mag ik wel.
Dat fuck you, of stik de moord, had de indische gemeenschap eerder moeten zeggen.
Gelukkig telt de Indische gemeenschap veel nette, wel opgevoede mensen.
Pak Pierre
P.S. voor een goed begrip: “Net” en “welopgevoed” zijn geen synoniemen met “dociel” of “kruiperig”.
PP
Dociel, kruiperig? Wie kroop er in het stof voor de Nederlanders?
neem eens een voorbeeld aan de zuid-Molukkers, zij hadden geen IP nodig en een paar honderd organisaties om hun doel in Nederland te bereiken. Moluks is een gevoel, dat hoef je mij niet uit te leggen, dat begrijp ik zo wel. Zij hebben hun eigen eiland, dat is heel wat anders dan indisch zijn driehoog in Amsterdam of Den Haag.
Zij spreken ook hun Moluks-Maleis, dat is al een betere basis dan petjoh.
Welk (gezamenlijk) doel hebben de Zuid Molukkers in Nederland bereikt heer/mevrouw Lance?
Verder denk ik dat u met een appels-peren vergelijking bezig bent.
Pak Pierre
Uit Multatuli’s Max Havelaar:
“Eens, in ’t veld, riep Saïdjah tevergeefs zijn buffel toe, wat spoed te maken. Het dier stond pal. Saïdjah, verstoord over zo grote en vooral zo ongewone weerspannigheid, kon zich niet weerhouden een belediging te uiten. Hij riep: a. s. Ieder die in Indië geweest is, zal mij verstaan. En wie me niet verstaat, wint erbij dat ik hem de uitlegging spaar van een grove uitdrukking.”
Tja Mas Rob,
Zo zien wij maar weer. De tijden zijn veranderd.
In ieder eigentijds boek vliegen de geslachtsdelen en al datgene wat je er mee kunt doen je om de oren. Like it or not.
Pak Pierre
Ja, de tijden zijn veranderd. En als je karakter hebt, ga je met de tijd mee, doe je wat de massa doet, volg je alle winden, word je kasar als een Hollander.
Overigens, wat dacht je van deze (verzonnen door mijn neefje):
KNIL: Kut Nederlands Indisch leger.
Hoe bedoelt u ‘v e r z o n n e n’?
e.m.
P.S.
Ik hoop dat u neefje Katholiek is opgevoed, want alleen z’n mond omspoelen is niet meer genoeg …
e.m.
typo: ‘uW’ neefje. Maaf …
Gewoon, verzonnen. Zoals een kind er zomaar iets uit kan flappen als hij iets opvangt (dementerende oudjes hebben dat soms ook).
Hij is trouwens geen katholiek.
Mond spoelen, MET ZEEP en zonder eten naar bed.
Pak Pierre
(Verzonnen door m’n heel oude buurvrouw)
L -lotèng
O- orang
E – èdan
K – kosong
I – ingus
E – èncèr
siBo
Toen vroeger heel lang geleden in Nederlands-Indië
werden bepaalde krachttermen verzacht (?) .
Neem pot-dompet of die jantje ook paard en het
mooiste vind ik ,fanté de la mojang.
Esse tee en man-stoel- rood en nog vele ,
O ja, Gading.en Pak Boeroeng het was ”kon-tollen”
Misschien vinden jullie nog wat.
siBo
Een voormalige Z-A minister van BuZa Botha kon-tollen. Hij noemde dat zelf ‘Piktollen”. Als-tie niet kon winnen, dreigde die verder te gaan met klootschieten’. Op de Molukken zeggen ze klootzakken.
e.m.
En op 31 augustus, nog steeds koninginnedag op de Molukken, zak happen en koek lopen.
Pak Pierre
In Bandoeng dus Di Perdompet. Vaak genoeg gehoord.
En in Port Said in 1950 riepen de Egyptenaren al op de bootjes met handel “Kaike kaike en nie kouwpe!”
Huib
In mijn Knil periode ben ik een blauwe maandag Pak Slompret
geweest. (Klaroen blazer)
Waarschijnlijk om interessant te doen bij de dames,want ik
oefende de signalen achter de vrouwenloods.
Hierbij leerde je een wijsje om het signaal te onthouden.
bijv. Sis-so-sis gantong tali ( sausijsjes aan ’n touwtje)
Pot per dom Tai ba bi
Oproep voor de Inheemse sergeant van de week
Om op te komen draven.
sibo
Ik heb n.a.v. het KNIL verhaaltje van Pak Bo met begrippen als “slompret” en “vrouwenloods” vanochtend het boekje “Anak Kompenie” (uit 1963) over het rijke tangsileven van Lin Scholte opgediept en gedeeltelijk herlezen.
Wat een Pak Slompret was had Pak Bo afdoende verklaard. Wat hem achter de vrouwenloods met zijn slompret deed oefenen ook. Had hij dat niet gedaan, dan konden wij het wel raden.
Maar wat was nu precies “de vrouwenloods” en wat was de functie daarvan in een militair kampement?
“Anak Kompenie” bracht mij weer bij de les. Het verhaal over het tangsileven, van een anak kolong, van Hollandse Jannen, hun moentjies en in het bijzonder van een Hollandse korporaal, door de tangsikinderen bijgenaamd “Londoh dowo”, de lange Hollander, en zijn moentjie, die hij ondanks veel verzet van de buitenwereld, inclusief zijn militaire bazen, huwde, met wie hij gelukkig werd en een Indisch kindje kreeg, Linda. Waar gebeurd allemaal. Stukje onvervalste Indo geschiedenis.
Aanradertje for a rainy day. Om het Indische gevoel weer een “boost” te geven.
Pak Pierre
In Port Said was er een geldwisselaar aan boord. Het spelletje was dat hij achter elkaar geld door kon wisselen in verschillende valuta’s. Na drie of vier keer wisselen was het geld op.
Typisch geval van wisselruiterij, zouden ze bij de bank zeggen.
Pak Pierre
met wisselend succes dus…
ik doe maar een woordspelinkje in het zakje
maar is kontol al genoemd?
en verdient ‘ploppor’ niet een naoorlogse eigen plaatsje in de galerie ?
Tja … “kontol” en “asoe teles” en “silit kepiting” en “soendel mèong” en nog meer van het genre.
Maar dit is toch een nette blog?
Pak Pierre
nette blog, deze…
maar soms ben ik wat kasar…. jeweettoh.. erfelijk belast enzo..amsterdamse voorouders ergens.
Oeps …. dan begeven we ons op een hellend vlak. We moeten er met die kutwoorden geen klotezooi van maken.
Pak Pierre
akoe ” di-perdommi ” Njo .
—————————————————————-
moet toch effe glimlachen.
Dan is mijn zondag ook weer goed, Pak S.
Pak Pierre
Nog wat gevonden.
A.L.N. Kramer Sr. Kamoes Indonesia (Den Haag 1948):
“Perdom – Toean itoe selamanja main perdom – Die heer doet niet anders dan schelden (vloeken)”.
Pak Pierre
Deze herinner ik me van lang geleden op JavaPost. Kwam ook uit een boekje. Titel kwijt …
“Aterèt hotperdom!!!” vert. ‘Zou u zo vriendelijk willen zijn om iets achteruit te gaan’
e.m.
Aterèt ….,
Gedurende het inparkeren van onze gevechtswagens in een
boomrijke omgeving en nog wel in de nacht,reed een van deze
wagens in de richting van een stevige uitstekende tak, dat net boven
koepel hoogte.uitstak
De dubbele (Indo) met zijn hoofd ver daar boven uitstekend,
brulde ”Aterèt …” maar net te laat.
De chauffeur een ramp vrezend en de vertaling nog verwerkend
remde en en ging vol in de achteruit.
Het gevolg was,dat de dubbele net kunnen wegduikend nu
de tak vol op zijn achterhoofd kreeg.
Wij pasten het geleerde EHAF direct toe
Tsja, er valt soms veel te lachen met de Jannen.
siBo
Pak Bo,
Nu had ik in het kader van dit topic toch wel een bloemlezinkje Indische vloeken en/of verwensingen van die dubbele (Indo) verwacht. Of was hij door de botsing met die tak even setengah mati en dus sprakeloos?
Misschien mag ik voor de niet militaire lezertjes nog verklaren dat in het leger met “de dubbele” een sergeant-majoor werd aangeduid, vanwege zijn 2 gouden strepen. Sergeant sadja had er één, sergeant satoe anderhalf.
Pak Pierre
Volgens mijn moeder sprak ik als Soekarno. Maar die heb ik nooit horen vloeken, dat deed ik dan ook niet.
Als de Boeng al vloekte – en waarom zou hij dat niet doen, hij moest zijn emoties toch ergens kwijt? – dan zou hij het best in het Nederlands kunnen hebben gedaan, want naar verluidt kon hij zich in die taal beter uitdrukken dan in het BI.
De meest frequente Nederlandse vloek GeeVeeDee (om de Godvruchtigen onder de lezertjes op deze Dag des Heeren niet te schofferen schrijf ik deze niet voluit) moet bij “inlanders” ook lekker in het gehoor en in de mond hebben gelegen, want het werd – althans in mijn omgeving in Semarang – ook een werkwoord: Mijn baboe zei op een gegeven moment “akoe diperdommi njo”, waarmee ze bedoelde dat ze was uitgescholden door de een of andere Indo of Totok.
Verder werd (misschien nu nog) zo’n klein eigenwijs knoetje bovenop een vrouwenhoofd een “kondé perdom” genoemd. Waar zou dat vandaan komen.
Een beetje off topic nu, maar al passagierend in menige haven in Azië en het Midden Oosten kon je van kooplieden horen, als ze mij en mijn collega’s hoorden praten:
Dutchie Dutchie godverdomme
Kijken kijken niets kopen
Waarmee ze dé Nederlander toch raak hadden getypeerd.
Pak Pierre
Mas Rob,
Toen froeher in Bandoeng kan ik me herinneren de kreet/vloek “astaga pirlala” vaak genoeg gehoord te hebben. Waarschijnlijk van Neneh of een andere baboe iets uit de handen liet vallen.
En dan was een andere, heet dat niet letjet, en die riep het onwillekeurig na .
De eigenlijke vloek ziet er qua schrijfwijze dus heel anders uit. Maar fonetisch lijkt het heel aardig op elkaar.
Huib
Dat heette “lata” en het verschijnsel heeft geloof ik algemene erkenning gekregen, compleet met wetenschappelijke naam.
Een lata nicht van mij zei altijd als ze schrok: “Eéh Tjina mati”.
“Astaga pirlala” bij een milde schrikreactie zeiden we ook in Semarang. Waarschijnlijk omdat het van oorsprong Arabische “astaghfirullah” te moeilijk was om te onthouden en uit te spreken.
Of misschien ontstaan door een soort contaminatie van “astag(a)” en het Nederlandse “pierlala”, zoals gebruikt in “hij zag eruit als de dood van pierlala”.
Pak Pierre
Latah: http://indonesischearchipel.wordpress.com/2014/07/15/latah/
…..Uit het Arabisch FIRULLAH! Ooit het woord KLOJANG gehoort? Of ROTTE KLOJANG!!? In Semarang is het DIAMPOET of DIANTJOEK (vies).LATAHGE vrouwen (nergrns in de werld) zeggen pardoes: eee TJOPOT, TJOPOT…
Vloeken doe ik uiterst zelden. Hoort niet bij mij, zo vind ik zelf. Het zal wel te maken hebben met mijn ouders die ik nooit, maar dan ook echt nooit een krachtterm heb horen gebruiken en het krachtig ontmoedigden in de kinderen. Daarbij zijn krachttermen in Nederland – tenminste de echte – spontane uitingen van ongenoegen, schrik of ander onbehagen. En een echt spontane jongen – een gewaardeerde eigenschap in Nederland, lijkt het wel – ben ik niet. Eerder iemand die zijn woorden en daden afweegt. Dat zal ook wel meespelen.
Dat he-eh in plaats van ja zeggen, daar heb ik me weleens op betrapt – of beter: hebben anderen mij op betrapt. Ik doe dat niet om “Indisch” te zijn – ik wist niet eens dat dat echt Indisch was – maar het glijdt wat makkelijker de mond uit.
Op Java gebruik ik heel af en toe “Ya Allah!” of “astaghfirullah!”. Dat laatste betekent dat je vergeving zoekt bij God – een wereld weg van het verzoek om je te verdoemen – en vraag me af of de verzuchting wel een echte krachtterm is. Echte krachttermen zijn hier legio (alhoewel vaak nogal tam in vergelijking met de Nederlandse), maar het is toch wel erg onbeschaafd om ze te gebruiken.
Dat werd ik al beleefd, maar duidelijk op gewezen toen ik als jong studentje voor het eerst op Java was. Mijn niezen (hatsjoe) klonk de Javaan als asu in de oren.
Tja … tegen mijn katten schreeuw ik “Binatang!!!!” als ze weer eens wat hebben uitgehaald en mijn goede vrouw scheldt ze om de zelfde redenen uit in het Duits, alhoewel ze na 45 jaar erg is vernederlandst en in gesprek met haar Duitse familie vaak naar Duitse woorden moet zoeken.
Bewijs dat je teruggrijpt naar de taal van je kindheid wanneer iets uit het diepst van je ziel moet komen.
Zo zal het de 2de, 3de, enz. generatie Indische kinderen vergaan: Al naar gelang de omgeving waarin ze opgroeiden schelden zij in sappig Heerlens of Hooghaags of Amsterdams of Tilburgs.
Als er al een “Indische” verwensing van hun lippen komt, dan bedoelen ze dat als aardigheidje, omdat oma het zei of die leuke Oom Nono of omdat ze met nadruk willen laten merken “Indisch” te zijn.
Laatstgenoemden zullen ook vaker “he-eh” (2 stomme e’s) zeggen in plaats van “ja”.
Pak Pierre
Van m’n 2de tot m’n 16de in Brabant gewoond… nooit de lokale tongval overgenomen. Altijd ABN gepraat met ’n vrij harde g. Waarschijnlijk onder invloed van m’n moeder en tantes, die zonder enig regionaal accent spreken. Dan klonk is als kind eerder Goois dan Brabants.
Maar ik noem een ketimoen een ketimoen. Wie het niet verstaat, mag vragen om uitleg.
Wat is een ‘kitemeon’ als ik het goed heb verstaan?
e.m.
Bij gegoede Indische familie was het not done als men aan het socialiseren waren te verindischen.
Ini katanya, lees maar oude boeken over N.O.I
Een andere voorbeeld :En toch gebruiken officieren soms petjoh (vlg Tjalie R).
Stel eens voor je bent zo blank(niet belang) als de witte sneeuw van Karstengebergte , blonde haar , blauwe ogen , dus 100% totok, en dan zegt je “he-eh” (2 stomme e’s) .
Tjilaka toh ?
De vraag is gerechtvaardigd waar ze het geleerd hadden ?
De zich immer tegen moeders-wil-is-wet-gezag verzettende oudere broer boven mij was een Binoengkoe !
http://www.nedindlexicon.nl/trefwoord/772?q=%22Buton%22
e.m.
Patjepeer gebruikte mijn moeder ook vaak genoeg als ze een pocher bedoelde of erger een kale neet zoals we in Amsterdam zeggen.
Huib
komt het woord patjakker niet uit het Jiddisch? Wordt gebruikt in Amsterdam
Dag heer Van Schaik, mogelijk geeft onderstaande link antwoord op uw vraag.
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/patjakker
e.m.
Heer Eppeson Marawasin, hartelijke dank voor de uitleg.
Ik kende het woord toen in de 50er jaren in Jakarta woonde, maar toen ik in Amsterdam ging studeren (60er jaren) hoorde ik hetzelfde woord heel veel, vooral in Joodse kringen, vandaar mijn veronderstelling. Maar nu weet ik beter, nogmaals hartelijke dank!
Pak Eppeson,
Laat ’t me nou al de tijd denken dat het van
”Pentjak”de pentjakker (driftkikker) afkomt.
Wel wist ik van de Kulit badak een persoon
die met een plaat voor zijn kelapa loopt.
siBo
Astaga!
Ja ook die.
en Terlalu!
P.S.
Heb de vloek Perdompet ook wel gehoord.
Huibb
Mijn moeder zei “Allah tobat” als ze schrok.
De oudere Indo(nesier) zal meestal adoeh/aduh zeggen als er iets zwaars op hun sawahtrappers vallen.
Niet Hotperdom zeggen.
Over het gebruikt van , badjingan ( niet van badjing) , boeaja ,sontolojo is afhankelijk van de context /relatie met de persoon .
Kan positief of negatief zijn.
Kampunggladakker kan 2 betekenis hebben:
1. een kampung hond ( bastaard , vuilnisbakkenras , hongerig zijn , echt mager)
2. gedrag van iemand
Wie weet nog de betekenis van patjakker of slompret ?
Pak Surya,
Mijn moeder gebruikte het woord Patjakker zoals wij in Amsterdam het hadden over een gluiperd, maar ook in mildere vorm dan bedoelde ze
kwajongen of robbedoes. Beter nog in de betekenis van straatslijper/-schender.
Huib
Het enige wat ik weet is dat m’n oma altijd ‘binatang’ riep als m’n moeder en haar zusjes weer iets stouts hadden gedaan, en dat de Indische kindjes onderling het grappig vonden om elkaar voor ‘tolol’ uit te maken. Verderrrr…. Ja.
Bij mij is het ook het idee van dat het weinig zin heeft om Maleise woorden te gebruiken als ik in het gezelschap ben van alleen maar mensen die helemaal geen Maleis kennen. Dan kan ik nog zoveel roepen ‘koerang adjar’ of ‘brengsek’ of ‘ampooooeeeen’, maar wie gaat het verstaan?
@SiBo “Of de geijkte uitdrukking, voorzien van een diepe zucht “soedah la maar”.
Even voor u in het Glossarium Indische taaluitingen gekeken en ben deze ws nog in gebruik zijnde (?) krachttermen/uitroepen tegengekomen.
*koetjing gering = lelijk mager scharminkel
adauw! = adoe, adoeh + Hollands au!
koerang adjar = onbeschoft
Verdikkeme.. Adoeh, bijna maar mijn kop geraak !
Allah, Toehan Allah = God, de Here God
minta(h) ampoen! = 1/ vergeef me! 2/ wel heb je ooit!!
ati-ati! = pas op, wees voorzichtig, er is gevaar
{bagaimana} bagémana | pigimana! = | hoe kèn! hoe kàn dat nou!
baik-baik = Voorzichtig! Past u op! beleefde vorm om iemand te waarschuwen.. zie ook awas! ati-ati
bako! = scheldwoord: (personen): schijtlaars, mispunt; (zaken): waardeloos prul!.. rotding!
bangsat = 1/ schurk, onverlaat; schoft, ploert, schoelje, enz. B.39/87
2/ wandluis ────» koetoe boesoek
* baoe = ruiken, stinken, geuren. baoe boesoek = vies ruiken, onaangenaam stinken
2/ basi = bedorven van eten, niet langer voor consumptie geschikt
betinka corrupte Indisch-Europese vorm van bertingkah = kuren en nukken hebben(d) *|Zij is betinka **Hij heeft veel betinka’s Soms meende men ermee: Hij is verwaand
betoel = waar, waarlijk; heus, echt; juist! inderdaad, dat klopt! L-R/35
|betoel-betoel = 1/ heus, echt waar..
bismillah! = in naam van God! Als men iets goeds wil doen; wordt meestal voor de maaltijd gezegd
bodoh [bodo.] /bódó/ = 1/ dom, gespeend van elke vorm van intelligentie 2/ bij totoks en jappen ook zelfstandig naamw: stommerik!, enz
boeboer-sia! = verdomde shit! B.16/47 (Vgl. Fr. merde! Dui Mist of Scheiße!)
boekan main = (geen spel, maar) echt; erg.., heel erg (goed). Boekan main kiepen-nja = wat “kiept” hij toch goed, wat ’n goeie keeper is hij! Dese winter boekan main so koud, ja!
bohong = leugen(s).. bohong jij! je liegt! je hebt gelogen bohong itoe! alles gelogen
bolee jij! = 1/ da’s goed van jou! heb je keurig voor elkaar gekregen! Ik bewonder je! 2/ niet gek! kijk ’s an! Ik seht: Boleh! B.34/88 2a/ Best wel leuk! …Maar als ijs óveral. Bolee….. B.38/95
3/ (ironisch) = Bolee jij …… Nou jij bent me ’n mooie!
botak = kaal, kaalhoofdig Si Kepala Botak = de Kale; Kaalkop!
* brandal = schelm; jongeman die slecht bekend staat; straatschender
dogol = 1/ {=rundvee zonder horens} 2/ dom, onnozel ..srijfernja dogol die fèn: wat was die klerk een sufferd! B.1/15 Si Dogol en si Tolol = De Botte en de Domme
djègal = een beentje lichten, iemand zo laten vallen
djèwèr (J) = aan het oor van iemand trekken en nog eens draaien!
djitak / djietak = met de knokkels iemand ’n tik (of 2 tikken) op z’n schedel geven
djoewit = met de nagels van duim en wijsvinger knijpen, zoals sommige meisjes bij ongezeglijke broertjes of zusjes deden. Die hadden het dan meestal van haar Ma geleerd! Een strafmaatregel bij weinig ontwikkelde Javaanse vrouwen
|fler / flèr [fl:r] = klap in het gezicht; muilpeer, enz..
glap = donker, duister (met voorkeur voor de figuurlijke betekenis)
mata gelap = “blind van woede”, razend van drift
gladakker = 1/ hondenras op Java ( kamponggladakker = andjing gladak hierboven) 2/ scheldwoord voor ’n persoon met minderwaardige inborst
Volgens mij zouden wij dit Javaans-Indonesische uitdrukkingen noemen
“Volgens mij zouden wij dit Javaans-Indonesische uitdrukkingen noemen”
———————————————————–
EN petjoh dus Indisch .
@ Pak S.A. “EN petjoh dus Indisch”.
Klopt want de titel vd de verzameling is ook : Voorlopige woordenlijst voor een ”Kamus Pecuk”,
En kan het indischer ?, zoals dit voorbeeld:
al [a.l] = calque van Mal soedah, soms Jav oewis! Beide betekenen al, reeds; afgelopen, voorbij; klaar, gedaan, enz. enz. En toen al… Nu heb ik niets meer te zeggen, het verhaal is uit
Een beschaafd persoon spreekt geen petjoh
@Lance. Beschaving… u bedoelt met de aangeleerde uiterlijke kenmerken voor het sociale verkeer, maar kan een persoon met dit taalgebruik toch niet bogen op een rijke innerlijke beschaving?
Voor linguisten en de in de tropen grootgebrachte indische mens heeft Dane Beerling deze omgangstaal ‘opnieuw’ in een drukwerk gevangen en daarmee een stukje van onze cultuur doorgegeven.
Amsterdam, d.d.: 21 maart 2014
L.S.
Na het beschouwen van het manuscript van PETJOK een taal met geschiedenis, meenden enkele uitgevers dat de lezerskring/klantenkring te beperkt zou zijn en daarom te duur om PETJOK een taal met geschiedenis uit te geven. Ik denk dat die ‘beperkte lezerskring’ in de praktijk best zou kunnen meevallen. Daarom én vanwege de bemoedigende woorden van de Nederlandse Taalunie over PETJOK een taal met geschiedenis, namelijk: “Wij denken dat het van groot belang kan zijn voor onze kennis van de geschiedenis van Nederlands-Indië in het algemeen en van het Petjok in het bijzonder”, heb ik de uitgave zelf ter hand genomen, inclusief de omslag, lay-out en het printen. Door een en ander zelf te doen kan de oplage aan de vraag worden aangepast. ( Dane Beerling)
PETJOK een taal met geschiedenis is te verkrijgen na overmaking van € 15,00 (inclusief verzendkosten in Nederland) op rekening NL 42 INGB 0004 5808 65 t.n.v. D. W. Beerling, Amsterdam o.v.v. Petjok 2014.
http://tjaberawit.nl/persbericht-3/
NB
“Petjok, ten onrechte wel eens Petjoh genoemd, is de taal die voornamelijk werd gesproken door de ‘kleine boengs’ onder de Indo’s: zij die zich onderaan de Nederlands-Indische maatschappelijke ladder bevonden. Petjok ontstond in de begintijd van de VOC, nadat, ondanks verboden, uit de contacten tussen Europese bemanningsleden van de VOC en inheemse vrouwen ‘gemengde’ kinderen werden geboren, vooraleerst in Batavia, toen nog de belangrijkste vestigingsplaats van de VOC. Deze kinderen pikten van hun verwekkers Hollandse woorden op en vermengden die met de in hun inheemse gemeenschap gesproken kusttaal Maleis. Die mengtaal ontwikkelde zich zodanig dat zij tenslotte ook op de VOC-kantoren werd gebruikt doordat eenmaal volwassen geworden kinderen van gemengde afkomst, de jongens onder hen, door de VOC in dienst werden genomen. Taalpuristen keken echter op die mengtaal neer en al spoedig moest ‘zuiver Nederlands’ gesproken en geschreven worden….”
Ik, geboren in ’87, bedien me meestal van Hollandse krachttermen. Nu ben ik niet iemand die veel vloekt of scheldt, maar als ik het doe komt het meestal toch van de koude Amsterdamse grond. Als ik willekeurige Maleise kreten er tussenin zou gooien, dan zou dat voor mij een beetje nep overkomen. Maar die heb ik ook nooit meegekregen; m’n oma zegt vaak ‘God, man’, m’n (atheïstische) moeder zegt vaak ‘God almachtig’.
M’n nichtjes (geboren in 2004 resp. 2008) roepen vrij vaak ‘wajo’, maar om dat nu een krachtterm te noemen… Ze zullen binnen de kortste keren beter op de hoogte zijn van de huidige jongerentaal dan ik. Als ze dat nu niet al zijn.
Is dat zoiets als Wajong? Daar word je depri van. Net als de studenten op de uni die geen stufi meer krijgen.
Mijn man en ik hebben zeven jaar lang structureel twee hele dagen in de week op twee tjoetjoes (kleinkinderen) gepast. Kleine kinderen praten na en nemen gemakkelijk “scheldwoordjes” over. Tot mijn schrik zeggen zij nog steeds af en toe: aadoegjes (van adoeh) en soedomme (soekarno verdomme). Krachttermen geweest van oma.
soekarno verdomme. Die houden we erin.
Het is toch droevig te moeten constateren dat heren inmiddels op leeftijd ons niet kunnen uitleggen wat indisch is, behalve het gevoel van nederlaag, ontheemdheid en ontevredenheid. Geen wonder dat wij jongeren naar alternatieve Indoensische wegen zoeken. Don’t worry, be happy.