Vooraankondiging van Uitgeverij Carrera :
In Opgevangen in andijvielucht schetst journaliste Griselda Molemans de opvang van de grootste groep ontheemden ooit in de Nederlandse geschiedenis: de onderling zeer diverse groep ontheemden – van Indisch, Moluks, Indo-Afrikaans, Papoea, Toegoenees tot Chinees en inheems-Indonesisch – die gedwongen vanuit Indonesië naar Nederland is gekomen. Ze stuitte op onthullende bronnen en ontdekte onder meer schokkende feiten over het financiële overheidsbeleid.
-
- en
Indische Soos -
- Het archief van Indisch4ever
is best wel te filmen !!
...................
...................
.......... Bekijk ook
de archipelsite
met honderden topics.
Zoekt en gij zult vinden. ! -
Indische portretten
ingezonden door de lezers.
-
Thomson
Nassauschool Soerabaja
Depok
Wie is deze familie
Wolff
Tankbataljon Bandoeng 1939
Is de bruid Günther?
Wilde en Waldeck
Brouwer en Hagen
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Kerst 1930 a/b Baloeroan naar Indië
XXXXXXXXXXXXXX
Bertha Lammerts van Bueren-de WitXXXXXXXXXX zwieten 214
Bisch
!!!!!!!!!!!
Detachement Verbruiksmagazijn,
Hollandia
van Hall
Smith
Emy Augustina
Detajongens
von Stietz
de Bar
Soerabayaschool ca 1953
Wie zijn dit ?
Damwijk
Klein
IJsselmuiden
van Braam
Zuiderkruis
Foto
Koster
Versteegh
Baume
Falck
Boutmy
Otto
oma Eugenie Henriette Smith
Meliezer-Andes
christelijk lyceum bandoeng
christelijk lyceum bandoeng
Saini Feekes
Mendes da Costa
Anthonijsz
Bromostraat
Wie?
Tambaksari/Soerabaja-1946
Ornek
van Dijk
.Haacke-von Liebenstein
Theuvenet
Sollaart
Berger-de Vries
Foto's gemaakt door Henrij Beingsick
Augustine Samson-Abels
Samson
Huygens
Hartman
Otto en Winsser
Marianne Gilles Hetarie
Constance en Pauline
Versteegh
Lotje Blanken
Charlotte Hooper
John Rhemrev
Schultze
W.A. Goutier
Otto-Winsser
Bastiaans
Verhoeff
Beisenherz
Stobbe
Wendt-van Namen
Harbord
Pillis-Reijneke
Nitalessy-Papilaja
Reijneke
Oertel-Damwijk
Bruidspaar te Semarang
Daniel
Krijgsman
van Dun
Ubbens en van der Spek
Kuhr
Oertel
Nijenhuis-Eschweiler
Wie ben je
Philippi-Hanssens
Tarenskeen-Anthonijsz
Hoorn-Dubbelman
Mendes da Costa
Palembang
Indisch4ever 
Noumoe … de wonderen zijn de wereld dus nog niet uit. Dat wordt nog wat met Pinsteren. Wat speelde er trouwens in Anno Domini 1703?
e.m.
De vraag dient te luiden: “Wat speelde er MET WIE Anno Domini 1703”?
Ik herinner mij dat wij nieuwsgierige kindertjes in Semarang op onze vraag “wie?” van de ouderen te horen kregen:
“Jan Kiewie-Kiewie, geboren in een gendi”.
Daarna konden we afdruipen.
Gauw terug naar mijn (stief)neefje.
Pak Pierre
hahaha, nou ik heb zelf nooit in een pension gewoond, maar hoorde wl van vele indo’s de verhalen, dat ze echt niet wisten wat ze op hun bord kregen van de pensionhouders…maar daar ik momenteel ook werkzaamheden doe in een verzorgingshuis, hoor ik wel vele verhaen van deze ouderen wat ze allemaal aten, vroeger….een vrouw kon mij vertellen dat haar ouders een pension had en dat er opeens heel veel bruine mensen kwamen wonen en dat er gegeten werd wat de pot schafte…deze mensen hadden in de oorlognatuurlijk bijna niets te eten, want er groeide nix in ditland, zo werden ze uiteraard vindingrijk en aten bijvoorbeeld het binnenste van een bloembol en toen die ‘ bruinemensen’ kwamen, moesten ze ook( daar ze centjes voor kregen) wel iets behoorlijks op tafel zetten…veel soep werd er dan gegeten, aardappelen, meet een stukkie vlees en veel uien door de jus….ook werd er regelmatig pastinaak, zonnebloemknollen, snijbieten en schorseneren op tafel gezet…en als luxe werd er ook wel stoofpeertjes geserveerd….deze mevrouw kon ook vertellen dat die vreemde mensen zelf dingetjes gingen klaar maken…verder kreeg ik niet veel van haar te weten, de vrouw had het constant over bruine mensen en indiers, zij is denk i ook rond de 80 jaar en vergeetachtig…totdat ik haar kleindochter zag die haar en bezoekje kwam brengen….een mooi getinte dame van nog geen dertig jaar..toen ik haar vroeg of haar zoon of dochter iets indisch had, reeg ik een snauwerig nee te horen en daar bleef het bij…toen ging Ronaldo natuurlijk een bietje doordenken, hahaha….misschien iets om daar een onderzoekie naar te doen…. er waren natuurlijk veel leuke, vrijgezelle ‘ bruine jongens’ die ook in de pensionnen met ouders meekwamen, die veel in de smaak vielen bij de hollandse dames, dus ook bij de dochters of vrouwen van de pensionhouder…en in die tijd werd er natuurlijk niet over gerept als iets ” verkeerds” gebeurde en als zo iemand in verwachting raakte…ook gebeurde er ook dingen met de indische dames, met de pensionhouder zelf. zowel vrijwillig als gedwongen….de vrouw raakte in verwachting, dit werd dan niet aan de buiten wereld kundig gemaakt en daarbij…vele indischen waren vaak trots om een bulek kindje te krijgen, want dat wer dan al bewijs gezien van..zie je, wezijn van nederlandsche afkomst ja….en als kind dan geboren werddan werd het afgedaan als..adoeh, zo mooi blank ja dat kindje…dan zag je vaak die kleine indische, bruine man starend naar buiten met zn gedachte op nul….ach, het is zomaar een gedachte van mijnkant, maar het zou toch kunnen nietwaar, of ga ik nu te ver….
Mooie anecdotes, echt waar
Het was dus niet alleen maar kommer en kwel in die contractpensions. Er gebeurden ook veel leuke dingen. Is daarover ooit een boek geschreven. Dat zou ik wel willen lezen 😉
Haha leuk verhaaltje pak Ronaldo. Wij hebben dezelfde ergenissen mbt de (koloniale) Indo’s. Mijn Indische overbuurvrouw(getrouwd met een Nederlander) liet met trots weten hoe mooi de blanke kleur van haar jongste zoontje was. Mijn moeder hield gelijk afstand van die vrouw. Nee, Wij houden in onze fam niet van dat soort Indo’s.
Het wordt nu toch echt wel moeilijk voor mij. Eerst behoorde de indo tot een soort. Nu blijkt die soort zelf ook nog in soorten te zijn onderverdeeld. En die soorten zijn niet alleen verschillend van elkaar, zoals dat hoort met soorten, nu zou de ene soort ook nog beter zijn dan de ander. Misschien kan iemand dat in een schema uittekenen?
Maar meneer Somers, nu maakt ú op uw beurt deze nazaat van een Ceramese Alfoer met mogelijk genetisch gemanipuleerd Europees DNA (hopelijk Portugees 😉 helemaal bingung.
Ik heb altijd begrepen, en in de tetralogie van Pramoedya Anananta Toer eindigend met ‘Het Glazen Huis’ bevestiging en erkenning gevonden, dat er maar twee soorten Indo’s zijn namelijk ‘verstandige’ en ‘onverstandige’. Beide ten hoogste onverdeeld in de geslachtelijke categorieën ‘mannen’ atau ‘vrouwen’.
Tenzij antropologisch -geenszins juridisch- anders bewezen, houd ik het vooralsnog, uiteraard met uw welnemen, bij mijn eigen hierboven geschetste schema.
e.m.
Dat schematisch uitwerken van soorten en ondersoorten van Homo Sapiens Indolentiïs Malas lijkt mij dan iets voor een neutrale waarnemer, die al een poos over de pagger heeft gekeken naar al die Indo’s in hun kleurrijke variëteiten. Ik denk aan een Alfoer met tenminste Mulo B, met wiskunde dus, voor de broodnodige logica.
Overigens Pak Ronaldo, bedankt voor uw kostelijke verhaal. Ik denk dat het zo was zoals u beschrijft met die menu’s in die contractpensions, bij de doorsnee witte Nederlander was het in die vijftiger jaren (v.d.v.e. Pak Eppeson) ook schraalhans keukenmeester.
En ….. de pastinaken, schorseneren en andere oergroenten komen weer terug. Zo beroerd waren ze dus ook weer niet, je kon er alleen geen sambal gorèng van maken.
Gauw terug naar mijn logé uit Australië, (stief)neefje van inmiddels 50, geboren in Den Haag, captain-vlieger voor het Aangezicht des Heeren, achterkleinzoon van een van de Belgen die in de 19de eeuw als koloniaal zijn heil zocht in Indië.
Pak Pierre
Oeps …. mijn suggestie werd opgevolgd in de tijd dat ik haar uittypte.
Het werk van Indische Geesten (zie gelijknamig topic) of gewoon “Tuut-tuut de Overtoom”?
Pak Pierre
maar ik kan je vertellen pak van Beek, dat het een beetje in de genen van de indo/indonesier zit, dat blank willen zijn of iets blanks willen krijgen…want ook in indonesia willen ze graag blank zijn of blijven, dat weet ik nog van de vele bezoeken dat ik daar was bij mn familie…ik was eerst 3 weken op vakantie in mn favoriete land Spanje en zo vertrok ik dan mooi gebruind richting Medan, daar aangekomen stond de familie me raar aan te kijken en de commentaren waren niet van de lucht…aduuh, so hitam jij seh…waarom ben je zo bruin, je lijk wel een becakrijder…en zo ging het maar door, want kenissen zouden op visite komen om die neef (liefst blank en rijk) uit het verre holland te ontmoeten….toen ik vertelde dat wij in europa erg bruin willen zijn, zodat we kunnen laten zien dat we op vakantie zijn geweest..:), kunnen ze het tot de dag van vandaag nog niet bevatten….maar het is in holland ook zo, dat vele indische families, ont-zet-tend trots zijn als een nazaat blank geboren worden, terwijl…die hollandse vrouw, die een kindje krijgt van een indo, of andere gekleurde, het juist zo mooi vindt om een getint kindje te baren…’die zijn toch veel mooier als die bleke kindjes”..is een veel gehoorde zin…ach ja, wat kunnen we er verder aan doen….Ik kan in elk geval niet wachten tot de zon weer schijnt, zodat ik met mn biertje lekker bruin wordt, hahaha
Heer EM: U bent een eenvoudig en verstandig mens! Maar als u mij toestaat houd ik mij alleen aan uw tweede indeling. Ben ik weer een rustig mens. Uw eerste indeling bevalt mij minder, begint iedereen boos op mij te worden. Maar er zitten in die tweede indeling de laatste jaren wel wat tussenpersonen en overgangen die door sommigen niet erg worden gewaardeerd. Maar dat kon Pramoedya Anananta Toer nog niet weten, denk ik. (ik beloof Boeroeng: mijn laatste offtopic in dit hoofdstuk)
Ahum, pak Pierre, als ik zo vrij mag zijn: hoe kunt u de inhoud van dit nieuwe boek beoordelen wanneer u deze nog niet kent? En waaruit blijkt dat het verbonden is met de lopende Indische Kwestie? Met andere woorden: de Indische gemeenschap krijgt in één klap alle ‘munitie’ aangereikt om eindelijk haar recht te halen. Ik hou me niet bezig met weeklagen, maar met onomstotelijke feiten.
Ahum, Ibu Molemans,
Ik was zo vrij om te reageren (1) op een bijdrage inclusief vraag van SiL (27 maart 2013 om 23:09), niet gehinderd door enige (voor)informatie over de inhoud van uw boek en (2) op de opmerking van Boeroeng (27 maart 2013 om 1857) “Dat moeten we uitspinnen !!”, n.a.v. een door u geopenbaarde uitspraak van mevrouw Marga Klompé “De Indische mensen zijn geofferd voor grotere belangen”.
ad 1: Een oordeel over de inhoud van uw nieuwe boek heb ik mij dus niet gepermitteerd en kon ik mij ook niet permitteren omdat ik die niet ken(de). Indien na deze verklaring de twijfel in uw hart blijft knagen, dan moge ik u aanbevelen de reactie van SiL (wie zij of hij ook moge zijn) en de mijne daarop nog eens na te lezen.
ad 2: Ik heb slechts mijn mening gegeven op het “uitspinnen” van Pak Boeroeng. Ik wil gaarne aannemen dat de hele Indische gemeenschap in spanning wacht op de munitie die zij aanstonds van u krijgt aangereikt, via uw nieuwe boek. Wellicht dat een deel van die gemeenschap ermee wil gaan schieten en dat een ander deel dat niet van plan is. Ik heb slechts aangegeven dat ik tot laatstgenoemde categorie behoor en heb niet beweerd dat u, ik herhaal u, zich bezig houdt met weeklagen.
Pak Pierre
Mijn munitie is nat geworden. Wat een weer heben wij toch de afgelopen tijd gehad. Hopelijk halen we met de Paasdagen de dubbele cijfers en schijnt de zon weer flink.
Ook goed voor de andijvie die nu maar niet wil groeien.
Pak Pierre
Dat was al sinds januari geen andijvie eten.
Die zuinige Hollanders hebben het toen maar mooi uitgekiend wat onze aankomst en opvang betrof. Volop andijvie en in de uitverkooptijd. Alle modieuze spullen van het voorafgaande seizoen gingen toen in de uitverkoop. Pajah dese. Niet te vertrouwen die lui.
Als armoedige van spotgeest toch maar weer een poging doen om interlectueel over te komen met een wetenschappelijke studie over “andijvie”, overigens dankzij een opmerking van SiL, waaruit ook dier/diens eruditie blijkt:
Pan Dale’s Etymologisch woordenboek schrijft t.a.v. de herkomst van “Andijvie” onder meer:
– Middeleeuws Latijn: Endivia, intuba, intubum
– Byzantijns: Grieks: Intubus, entubon,
teruggaand op
– Koptisch: Tobe, tobi, (= januari) de maand waarin dit gewas werd geoogst.
Dus inderdaad al sinds onheuglijke tijden gegeten in Januari.
De hamvraag is dan wat voor goedkope groente die arme repatrianten na januari voorgeschoteld kregen en wat voor luchtjes die voor en na consumptie verspreidden, want ze (die repatrianten) leefden nog niet in de tijd dat allerlei groenten het hele jaar door buiten het normale oogstseizoen te krijgen waren, uit de diepvries of het vliegtuig uit verre landen.
Welke andere erudiet waagt zich aan een gedegen studie over het repatriantengroentedieet vanaf februari tot en met december van enig contractpensionjaar? Pak Ronaldo misschien?
Pak Pierre
La Klompé heeft goed werk verricht, maar had evenzogoed twee gezichten. Je gaat het allemaal lezen 🙂
oke kick-some-jeweetwel
Andijvie, witlof en zuurkool. Goedkoop maar wel lekkurrr.
Wordt er na 50 jaar weer een Indische kwestie opgerakeld?
Afijn, ik kijk uit naar het verschijnen van de lentezon.
Nog een paar nachtjes slapen.
@ siL., op 27 maart 2013 om 23:09 zei (onder meer):
Andijvie, witlof en zuurkool. Goedkoop maar wel lekkurr
Jawel, mits voldoende gelardeerd met sambal badjak. Andijvie en witlof kunnen, bij bepaalde bereidingswijze, ook worden opgeleukt met een katjangsausje
Overigens zit ik ook niet te wachten op het oprakelen van nog een “Indische kwestie”. “Uitspinnen” om de nieuwsgierigheid te bevredigen “ja”, idem om het weeklagen en tandenknarsen een nieuwe impuls te geven, nadrukkelijk “neen”.
Pak Pierre
Pierre,
Natuurlijk uitspinnen voor de nieuwsgierigheid en natuurliljk uitspinnen om een foute politieke keuze of denkwijze op regeringsniveau bloot te leggen. En natuurlijk is weeklagen een mogelijk gevolg.
Dat men niet moet verzuipen in weeklagen is evident.
Niet doen deze… Gewoon vrolijk je leven leiden
Kijkend naar die voorplaat van het boek moest ik plotseling denken aan het gedicht “De repatriant” van Willem Brandt, uit zijn bundel “Reizend achter het heimwee”.
Ik neem toch maar even de vrijheid om het derde couplet te citeren:
Gevangen achter de bevroren ruit,
tussen behang en gaskachel verbannen,
droom ik de Indonesische savannen
en ‘k hoor de soeleng die zijn liedje fluit
Pak Pierre
Wat een prachtige versregels, pak Pierre, waarvoor dank. Ik heb als ‘Leitmotiv’ voor het boek een uitspraak van minister Klompé gekozen, die ze zich tijdens een gesprek met een voormalige bewoner van een contractpension heeft laten ontvallen. “De Indische mensen zijn geofferd voor grotere belangen”.
Dat moeten we uitspinnen !!
Voor wie het niet wist (bijv expats en anaks):
Tante Marga was de eerste vrouwelijke minister van Nederland .
http://nl.wikipedia.org/wiki/Marga_Klomp%C3%A9 .
Ik vond die versregels van Willem Brandt naadloos passen bij die voorplaat, die zo treffend de tragiek van de volksverhuizing in beeld brengt.
In dat ene kamertje werd misschien gewoond, gekookt, gegeten en geslapen. Meneer zo te zien in zijn mooiste pyama, zoals hij het daarginds onder de klapperbomen ook gewend was na het werk, het middagdutje en het mandiën. In die dunne kleding dus dicht bij de kachel, het zal (nog) niet in hem zijn opgekomen dat hij zich ook warmer zou kunnen kleden. Hij had zijn prakkie van andijvie kennelijk al op of versmaad; moeders nog met de restjes bezig, bordje op schoot. De vraag dringt zich op: Wat is er van hun geworden en hoe vergaat het hun (klein)kinderen (if any) nu?
Of “de Indische mensen zijn geofferd voor grotere belangen” of niet, de opvang van de vele duizenden “repatrianten” in contractpensions zal naar mijn mening niet anders zijn geweest en dient te worden beoordeeld tegen de achtergrond van de situatie in Nederland, zo’n 50 à 60 jaar geleden, een in vele opzichten totaal ander Nederland dan nu.
Enfin, de spanning wordt hoog opgevoerd. Nog hoeveel nachtjes slapen mevrouw Molemans?
Pak Pierre
P.S. Vandaag zuurkool gegeten. Ondanks de kou toch even de ramen tegen elkaar open gezet om de lucht te verdrijven, m.i. vele malen doordringender dan de geur van andijvie.
PP
Goedenmorgen Griselda,
ik ga beslist je boek kopen,vanwege de broodnodige documentatie t.a.z. van onze / de geschiedenis van de opvang en de politieke bejegening van de Indische migranten.
Gezien de omslag van je boek is dit een vervolg en verdieping op de documentaire Contractpensions – Djangan Loepah van van Hetty Naaikens?
Met vr. gr. Lucas
Hallo Lucas,
Grappig detail: ik heb de productie in Los Angeles voor de documentaire van Hetty gedaan in 2008 en ben in 2010 met archiefonderzoek begonnen over de opvang destijds. Het verhaal blijkt nog onthutsender dan wat Hetty destijds al boven water heeft gekregen. En de foto op de cover is gemaakt door Hetty’s vader, die beroepsfotograaf was. Ik heb prachtige foto’s gevonden die het interieur van een contractpension of barakkenkamp tonen, maar deze foto is de meest indringende die het verhaal als ‘pars pro toto’ vertelt. Vandaar ook dat ik Hetty Naaijkens-Retel Helmrich eeuwig dankbaar ben dat ik de foto heb mogen gebruiken 🙂
Vriendelijke groeten,
Griselda Molemans
Kunnen we de maand April niet overslaan,het wordt toch weer bijzonder koud en hebben die hazen en kippen rust. Tijd om het boek dan te signeren Mevrouw Griselda.
Waarom opgevangen in andijvielucht ipv gevangen? Er was toch geen ontsnappen mogelijk?
@Griselda Molemans, op 11 januari 2013 om 14:06 zei:
Andijvie was de goedkoopste groente die in contractpensions werd geserveerd. Door te besparen op de inkoopkosten maakten pensionbeheerders meer winst. De top-3 van geserveerde groenten bestond uit andijvie, lof en zuurkool. (Spruitjes waren relatief duur) De boektitel is een ‘pars pro toto’ voor de opvang tussen 1950 en 1968, waar op het uitbaten van contractpensions, kleding en meubels grote winst is gemaakt door zowel de Nederlandse middenstand als de overheid.@
Zie: https://indisch4ever.nu/2013/01/08/opgevangen-in-andijvielucht/#comments
e.m.
Heer EM: Naar aanleiding van opvang in Nederland, probeer http://www.geschiedeniszeeland.nl/tab_themas/themas/vluchteling_immigrant/molukkers/
Dank u meneer Somers. Kende ik inderdaad nog niet. What would I be without you Sir.
e.m.
PS
… and all the others of course of course! 🙂
e.m.
Geen dank! Als u (veel!!) tijd over hebt is in Zeeland veel te vinden: Zeeuws Archief, PZC, Zeeuwse Bibliotheek. Niet zoeken, direct vragen. Zo is in 1961 de voormalige kantine van uw kamp gehuurd door voetbalclub RCS. Niet belangrijk, maar wel tekenend voor wat er allemaal wordt bewaard. De Alfoeren knokten op de Vlissingse kermis met de inlandse Zeeuwen om de Zeeuwse meisjes! Er was nog geen ME! Ook geen allochtonenprobleem!
Haha … meneer Somers, dat van die Zeeuwen met mediterane zwarte haren hebt u eerder helder uit de doeken gedaan. En nu begrijp ik hoe sommigen aan ‘blauwe ogen’ kwamen.
Overigens, mijn oudste broers hebben nog bij RCS gevoetbald. Met het hoogste jeugdelftal tegen Vlissingen voetballen, zoals een heuse derby betaamt, was meestal hard tegen hard. En ik moest natuurlijk op een prachtige zonnige dag, zoals die schijnbaar alleen in Zeeland voorkomen, in ’57/’58 (vdve PP) die wedstrijd toeschouwen waarin de Souburgse goalie, de naam Bassa zweeft uit een hersenlaatje, een Vlissingse forward een beenbreuk bezorgde.
Wat een tijd. Nee, niet van die fractuur; de tijd dat een ‘vergeten’ Boeng of Oom op de Holland Amerika Lijn met grammofoonplaatjes terugkwam waarop gedistingeerde blanke rock and roll. Zoals Bernadine van Pat Boone en Diana van Paul Anka en moeder’s favorieten The Everly Brothers.
Tja … voor mij dus een heel andere jeugd dan Kenpeitai, Bersiap of Witte Zwarte Piet. Ik heb geen recht op de rechten van vader. Wel redenen om vader’s keus en Zeeland dankbaar te zijn.***
Ik ga de komende tijd proberen om zo goed en zo kwaad mogelijk (beperkte navorser) de leemten op te vullen in mijn kennis over vader’s KNIL-periode. En mocht mijn zoektocht ook naar Bronbeek leiden, “ik buig alleen voor bruun’n boon’n”.
***’k Wil terug naar de kust!
e.m.