Yang ter(di)lupakan kaum Indo dan benih Nasionalisme Indonesia

Boekbeschrijving:  Dit boek is het resultaat van een diepgravend en boeiend onderzoek naar de wortels van het Indo-Europese nationalisme.  Het Indo-Europees nationalisme in kwestie vormde de kiem van het Indonesisch nationalisme, hoewel deze bijdrage vaak is vergeten (wordt genegeerd). Een kant van hun ideeëngoed, namelijk dat van een multiraciaal volk is ingehaald door de tijd, ja zelfs zozeer dat tegenwoordig de meeste Indonesiërs het nog moeilijk vinden om het idee van een multiraciale natie te accepteren.

Dit bericht werd geplaatst in diversen. Bookmark de permalink .

26 Responses to Yang ter(di)lupakan kaum Indo dan benih Nasionalisme Indonesia

  1. Jeroen schreef:

    Gelukkig heb ik zelf nooit slechte ervaringen gehad in Indonesie, behalve dan met van die figuren die taxi spelen en dan meer geld willen dan afgesproken.
    Maar goed het verhaal van die dame betekend dat het niet altijd leuk en aardig is hier.

  2. Jeroen schreef:

    Een paar dagen geleden sprak ik in Yogja een eerste en tweede generatie Indische-Nederlander uit Nederland.
    Zij vertelde mij dat ze tijdens de 50jarige onafhankelijkheid voor het laatst op Java was.
    Ze wou eigenlijk nooit meer gaan!
    Haar Hollandse man haar Indo kinderen en zijzelf zijn meerdere malen uigescholden oa voor hoer, in meerdere plaatsen.

    Ik heb op Bali van iemand een keer gehoord dat veel Indonesiers er van uitgaan dat Indo’s uit Nederland zijn ontstaan uit verkrachtingen tijdens de tweede wereldoorlog.

    Laat ik duidelijk zijn, het Nederlands geschiedenisonderwijs laat te wensen over. De kennis over Indonesie in Nederland ook.
    Ook begrijp ik het als mensen in Indonesie nog steeds boos kunnen zijn op Nederland, sommige Indo’s zetten ook liever geen stap in Indonesie.
    Maar zo’n reactie als die mevrouw omschreef is extreem.
    Ik denk dat het een bijeffect is van het Indonesisch nationalisme, de extreme nationbuilding die nodig was om Indonesie tot een geheel te smeden na driehonderd jaar.
    Batik Indo dat Batik Belanda wordt genoemd, het vlagincident in Surabaya waar tegen “Hollanders” werd gevochten of iets in die geest.
    Alleen maar dappere Pemuda’s die vochten tegen Hollandse militairen.

    Het gebrek aan nuancering kost Indo’s hun geschiedenis en plaats in de Indonesische maatschappij (trouwens ook in de Nederlandse).
    Daarom is het zo belangrijk dat zo’n boek als hierboven geschreven wordt, al zou het in Indonesie bedicusseerd worden om eventuele onjuistheden.
    Het is gewoon niet eerlijk dat wij wel mogen opdraven om miss Indonesia te zijn, bij Garuda te werken, als poort tot Europa te dienen (TTF), als toerist geld in het laatje te brengen etc zonder dat daar wat tegenover staat.
    Een tentoonstelling in alle Malls op Java over Batik Indo zou bv wel leuk zijn.

    • Surya Atmadja schreef:

      In het algemeen zijn er veel broodje aapverhalen in omloop.
      Ik weet dat er problemen geweest zijn die meestal gebaseerd zijn door politieke motieven en omdat men (de Indonesiers) de Orang Indo niet persoonlijk kenden.
      Dus werd de Indo’s direct /indirect in een bepaalde hoek geplaats .
      De 1ste generatie geschoolde Indonesiers (eerste decenia na 1900) weten wel hoe de situatie was .
      Uitgezonderd de bijna 95% analfabete en politiek onbewuste platteland bewoners of werkende tani of buruh(arbeider) .
      Zij weten alleen hoe Nederlandse soldaten zich soms gedroegen in de afgelopen jaren , al dan niet uit eigen ervaring . Vaak is het ook “katanya”verhalen.

      Zoals bij de Nederalnders ook veel katanya verhalen over de pemuda, pelopors, voorlopers , inlanders etc .
      De volgende generatie(gemakshalve de 2de Generatie geschoolde Indonesiers) weten ook wel hoe het eigenlijk zit, ondanks propaganda verhalen .
      De 3de Gen. weten weinig of interesseert hen niet( ze hebben ook geschiedenislessen gehad tot hun SMA school).
      Dus veel broodje aap verhalen, kabar angin , katanya zal wel in omloop zijn .

      Over de wens van de Indonesische zijde om de Indische Nederlanders te behouden zijn er ook verschillende versie.
      1. ze “willen” de Indo’s niet.
      2. Ze willen hun wel .
      3, De Nederlanders willen de Indo’s niet .
      We kunnen de oude verslagen, literatuur nalezen hoe het was geweest.

      Persoonlijk denk ik dat de jonge Republijk Indonesia de Indo’s wel nodig hebben , om hun kennis en ervaring.
      Is een welkome aanvulling .
      Het is voor de 1ste generatie geschoolde Indonesiers bijna onmogelijk om een grote eilandenrijk goed te besturen , met weinig geld in de kas (o.a “allimentatie” voor Den Haag) , zodat ze ook weinig kan investeren .
      Dus de hulp van hun landgenoten(Indo’s) is welkom .
      De geschiedenis laat zien dat de Indo’s hun eigen keuze hadden gemaakt.
      Behalve de spijtoptanten die door toedoen van Den Haag (Irian Barat)alsnog de rekening gepresenteerd kregen.

      Het is ook belangrijk om een zo objectief mogelijk boek te schrijven , maar wel feiten vermelden en als het kan (vriendelijk verzoek) met medewerking van Indonesische zijde.
      Dan heb je een evenwicht , niet alleen de mooie Nederlandse en INDO zijde belichten .
      Een medaille heeft mijn inziens altijd 2 kanten.

      Anders is het discutabel en zakt het op het niveau van Kuifje in Af, pardon ik bedoel Om Bas in Indonesia (v.h Nederlands Oost Indie) .
      Een eenvoudige , eenzijdige verhaal , verkocht als “geschiedenisles boekje” , verteld door een oud koloniaal en “bestemd”voor Nederlandse scholieren.

      • Jan A. Somers schreef:

        Ik heb in mijn boek geprobeerd de politieke ontwikkelingen in de 20e eeuw een beetje op een rij te zetten. Zelf vind ik het niet belangrijk wie het eerst was. Ik kan het ook niet eens zijn met de opmerking dat het Indo-Europees nationalisme de kiem van het Indonesisch nationalisme vormde. Wel hebben ze naar elkaar gekeken, vooral in de Volksraad waar velen het politieke vak hebben geleerd. Belangrijker is dat de doelstellingen van de Indonesische politieke verenigingen uiteindelijk gericht waren op onafhankelijkheid. Bovendien waren het broedplaatsen van nieuw leiderschap. De doelstellingen van de (Indo-)Europese verenigingen waren meer gericht op autonomie binnen het koninkrijk. E.F.E. Douwes Dekker en andere indo-Europeanen uit de Indische Partij dachten aanvankelijk in een onafhankelijk Indië de leiding te kunnen overnemen van de (tòtòk) Nederlanders. De stormachtige emancipatie van de inheemse bevolking deed echter de vrees groeien voor een onderdrukking van de indo’s in een door Indonesiërs geleide staat. In de praktijk werd de indo-Europese bovenlaag ook overvleugeld door de grote toestroom van tòtòks uit Nederland. In 1919 kwam het Indo-Europees Verbond (IEV) tot stand met als doelstelling de ontwikkeling van de indo-Europeanen, de verdediging van hun belangen, en het verzet tegen verdergaande aantasting van het Nederlandse gezag in Indië.
        De aard van het Indisch nationalisme is volgens mij goed terug te vinden in het rapport van de Commissie tot herziening van de Staatsinrichting van Nederlandsch-Indië. Uit vrees voor het naar Indië overwaaien van de revoluties in Europa werd op 17 december 1918 deze commissie geïnstalleerd. Ik heb soms het gevoel dat ‘Indische nationalisten’ zelf de baantjes wilden gaan verdelen onder de veilige Nederlandse paraplu.
        De Indische Herzieningscommissie, telde 28 leden waaronder negen Indonesiërs, en stond onder voorzitterschap van Prof. Mr. J.H. Carpentier Alting, President van het Hooggerechtshof, later Lid van de Raad van Nederlandsch-Indië. Met betrekking tot de politieke voorkeuren was er sprake van een driedeling: een kleine behoudende groep (waaronder de latere minister Welter), een grote middengroep die vrij ingrijpende hervormingen wenste, en een kleine radicale groep die nog verder wenste te gaan. Afzonderlijke nota’s van leden der Commissie namen niet minder dan 206 pagina’s van het verslag in beslag, in de vorm van ‘separate-‘ en ‘dissenting opinions’. Het is niet te doen op deze plaats in te gaan op het rapport. Enkele punten:
        Het stond bij de Commissie vast dat aan Indië (als geheel) autonomie moest worden toegekend, naast toekenning van autonomie aan zelfstandige gebiedsdelen in Indië. Al met al was het geen revolutionair geschrift en het was zelfs niet in overeenstemming met de in de installatierede doorklinkende evolutie op staatkundig gebied. Van politieke consequenties van het opkomend nationalisme kan of wil de Commissie niet weten alhoewel het verslag in een bijlage vrij uitgebreid aandacht schenkt aan de politieke ontwikkeling van de bevolking van Indië. Er werd dan ook duidelijk uitgesproken dat deze autonomie moest worden uitgeoefend binnen de grenzen van het Nederlandse staatsverband. Opmerkelijk is wel dat vanaf de eerste bladzijde van het verslag de enkelvoudige term ‘Indië’ wordt gebruikt. Een voorstel voor de naam Indonesië is door de Commissie niet overgenomen. Kennelijk niet alleen omdat men problemen in Nederland voorvoelde, ook in Indië zelf was men nog niet zo ver. Er schijnt uitvoerig te zijn gediscussieerd over vormen van federalisme voor Indië. Concluderend zag de Commissie Indië als een eenheid, maar wel was er sprake van de stichting van grote autonome regionen (gouvernementen) in het kader van functionele decentralisatie.
        De Commissie was van mening dat het rascriterium moet worden afgeschaft. Zij biedt daarbij overigens geen alternatief voor de oorspronkelijke doelstelling van het rascriterium, rechtsbedeling op basis van etnische verscheidenheid. Maar het ging ook om verschillen in (geografische) afkomst. Een probleem lijken dan de in Indië geboren en getogen volbloed Nederlanders te zijn; krachtens het in Nederland gebruikelijke jus sanguinis hebben zij de Nederlandse nationaliteit, maar krachtens het jus soli als volksgevoelen zouden zij ook aanspraak kunnen maken op een mogelijke ‘Indische’ nationaliteit. Overigens gold deze problematiek eveneens voor andere ‘vreemdelingen’, in het bijzonder voor de vele Chinezen en hun vele, al dan niet ‘volbloed, in Indië geboren nako¬melingen.
        Voor wat betreft de Indische regering: alhoewel er veel woorden werden gebruikt kwam de Commissie slechts met een paar wijzigingen van organisatorische aard en wel om redenen van efficiëntie: de Gouverneur-Generaal kreeg het te druk. Concluderend: Geen stelselwijziging, het was slechts een hergroepering van dezelfde taken en bevoegdheden!
        Samenvattend koos de Commissie dus wel voor een vergaande vorm van autonomie, voortgaand op de reeds ingeslagen weg, maar liet de soevereiniteit volledig bij Nederland. Met een zetbaas als ‘regering’. En zelfs deze halfslachtige aanpak werd door de Minister keer op keer volstrekt afwijzend beantwoord. In Nederland werd het niet gewaardeerd dat Indië een eigen geluid deed horen, en vooral nog wel via een commissie op hoog gouvernementeel niveau. De Indische Herzieningscommissie ten spijt blijft het gaan om Nederlands staatsrecht overzee.
        De voorstellen van de Commissie zijn verder ook niet zo van belang omdat de Nederlandse regering ze een voor een van tafel zou vegen, zo zij al aan de orde kwamen. De Commissie heeft in zoverre gefaald dat het haar niet gelukt is een duidelijke visie te ontplooien, laat staan te onderbouwen, en de politieke omgeving mee te krijgen. Indië bleef een door ambtenaren bestuurde kolonie. Deze ontwikkelingen waren voor de Indonesische nationalistische beweging uiteraard niet interessant. Soetardjo zal er later op terugkomen.
        Zie: Verslag van de Commissie tot herziening van de grondslagen der Staatsinrichting van Nederlandsch-Indië, Weltevreden: Landsdrukkerij 1920.

    • Surya Atmadja schreef:

      Jeroen, op 31 mei 2012 om 06:22 zei:

      Een paar dagen geleden sprak ik in Yogja een eerste en tweede generatie Indische-Nederlander uit Nederland.
      Zij vertelde mij dat ze tijdens de 50jarige onafhankelijkheid voor het laatst op Java was.
      Ze wou eigenlijk nooit meer gaan!
      Haar Hollandse man haar Indo kinderen en zijzelf zijn meerdere malen uigescholden oa voor hoer, in meerdere plaatsen.
      ======================================================
      Tijdens de 50 thn Indonesia Merdeka viering in Jakarta-Monumen Nasional Gambir lopen 3 orang turis dari Belanda, een Indonesisch man , zijn Belanda vrouw (bule) en zijn Indonesia-Belanda zoon (half bule).
      Ze waren nieuwsgierig hoe de reacties van de mensen zouden zijn.
      Want vele Indonesiers hadden gehoopt dat Sri Baginda Beatrix de Ratu van Belanda zal komen . Een soort gebaar waar de Indonesiers vereerd zullen voelen.
      En men is verontwaardig dat de Ratu niet gekomen was met de reden gezien bepaalde sentimenten in haar Kerajaan.

      Nou seh , die Nyonya Belanda en haar zoon moesten wel berpose(poseren) met enthousiaste Jakartanen , pak polisi etc.
      Ehwaar, berani sumpah (wink)

      Zelfs haar man seh , wadoeh had ik maar geld gevraagd voor al die foto’s , kunnen we complete maalijd kopen.
      En de omstanders gingen lachen .

      • Jan A. Somers schreef:

        Zie stelling 8 bij mijn dissertatie: “Koningin Beatrix had haar bezoek aan Indonesië op 17 augustus 1995 moeten laten beginnen.”
        Zelfs vanuit mijn Nederlands perspectief!?!?

    • sibangga schreef:

      @jeroen, ik gingen/gaan bijna elk jaar naar indonesie. Vooral naar java. We hebben nog nooit slechte ervaringen als indo’ gehad met indonesiers. Wel ben ik ooit in surabaya voor londoh bodok uitgescholden door een paar kindjes, daar heb ik gelijk op gereageerd in het grof javaans. Ze vinden ons gemengbloedjes juist helemaal geweldig. Vooral als je laat zien dat je trots bent dat je een indonesische roots heb.

      Ik weet nog wel dat het indonesia raya daar werd gespeeld in surabaya en we waren bij vrienden en ik heb hen gefeliciteerd met hun onafhankelijkheidsdag, waarop zij antwoordden: ini juga hari kemerdekaan mu. En toen ‘keek’ ik even in de lucht naar mijn indonesische voorouders daarboven. En toen dacht ik, je hebt gelijk, het is ook deels van mij. En toen zong ik met papiertje het volkslied mee.

      • sibangga schreef:

        Een orang indo in indonesie is gewoon een mengbloed van blank en indonesisch. Dat is voor hun de betekenis daarvan, en voor mij eigenlijk ook. Alsof die jongere indonesische mensen weten de sejarah van die indo’s van voor de oorlog, hoe ze zijn ontstaan enzo. De meeste indo’s weten t hier niet eens. Mijn neefjes en zelfs me zusje en broertje noemen zich zelf gewoon indonesische afkomst of deels indonesisch als iemand hen vraagt welke afkomst ze hebben.

      • sibangga schreef:

        Of je het ermee eens bent of niet dit is de realiteit door de ontwetenheid.

        Btw voor de wong-wong suroboyo/arek suroboyo(de soerabajanen) onder ons. Selamat hari ulang tahun dengan kota kalian(gefeliciteerd mt jullie stad) 😉

  3. P.Lemon schreef:

    Het indische volksdeel kon na WO2 in theorie in de nieuwe republiek blijven maar zij die bleven werden een speelbal dankzij de onverwerkte ressentimenten………

    “De Indische Nederlanders, Indo’s, stonden na de soevereiniteitsoverdracht voor de keus hun Nederlandse nationaliteit behouden of de Indonesische nationaliteit aannemen (warga negara (wni)). Tijdens de Ronde Tafel Conferentie tussen Nederland en Indonesië was Den Haag er al van uitgegaan dat veel Indische Nederlanders zouden (en moesten) kiezen voor de Indonesische nationaliteit, vooral zij die er geboren waren en er ook door inheemse familiebanden geworteld waren.
    Het kabinetsbeleid was reeds op die gedachte afgestemd. Men was bevreesd dat deze Indo’s “aanpassingsproblemen” zouden hebben in Nederland. . Als gevolg van de oorlog was er enorme schaarste in Nederland aan woningen en werk en een grote volksverhuizing vanuit de Oost was dus niet wenselijk. De gevoelsmatige band van de Indo’s met het Koninkrijk deed, ondanks de afhoudende Nederlandse politiek, velen kiezen voor Nederland. De mensen die besloten hadden toch in Indonesië te blijven kregen daar later bovendien nog spijt van (de spijtoptanten). De positie van de Indo’s -die niet zelden werden beschouwd als handlangers van de vroegere kolonisator- verslechterde in de jaren vijftig met rasse schreden. De gespannen verhouding tussen Nederland en Indonesië als gevolg van de kwestie Nieuw Guinea was hier mede van invloedop.
    Veel Indo’s bleven in Indonesië als gevolg van het feit dat zij niet op de hoogte waren van de inmiddels in het leven geroepen terugkeerregeling naar Nederland voor spijtoptanten. Dit werd in de hand gewerkt door de bureaucratische rompslomp. DoorSoekarno werden ze uit hun functies gezet.
    Velen stierven in armoede, zonder hun kinderen de gelegenheid te hebben gegeven een behoorlijke schoolopleiding te volgen, zodat die ook moeitehebben de eindjes aan elkaar te knopen.
    De levensgeschiedenis van al die mensen is bepaald door de oorlog en de pogingen van de Nederlandse regering de onafhankelijkheid van Indonesië tegen te houden en de onwil om al deze mensen naar Nederland te laten komen.

    De Indo’s, die het advies volgden van de Nederlandse overheid, de kerk of de werkgever en die gebleven zijn, hoopten aanvankelijk in de republiek een soort tussenpersoon te worden voor Nederland en Indonesië. De op samenwerking gerichte Nederlands-Indonesische Unie verschafte hen die hoop. In 1949 hadden immers beide landen het samenwerkingsverband geschapen de Unie met de Nederlandse Koningin aan het hoofd.
    Toen in 1956, na jaren van spanningen over Nieuw Guinea, de Indonesische regering de Unie opzegde stonden de Indo’s met lege handen. Uiteraard waren er ook persoonlijke redenen om te blijven. Veel Indo’s waren getrouwdmet een Indonesische”. Zie : http://www.stichtinghalin.nl/joomla/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=59

  4. Surya Atmadja schreef:

    Mas Rob, op 30 mei 2012 om 16:10 zei:
    In de kolonie was het wel degelijk een probleem. Peranakan Chinezen werden het volwaardige lidmaatschap van de PNI geweigerd. Zelfs Soetan Sjahrir reserveerde het woord “Indonesiër” voor de, wat toen heette, inlandse bevolking.

    Dit staat in contrast tot het inclusieve begrip Indonesier in de betekenis van staatsburger van de Indonesische republiek.
    ==============================================
    Dat was logisch .
    Al eeuwenlang .
    Het was zelf in de wet van de Nederlanders verankerd.
    Europeanen(inclusief Indische Nederlanders ), Vreemde Oosterlingen en als laatste in de pikorde de Inlanders .
    Pas na 1945 was er sprake dat iedereen die daar geboren zijn en ook als Indonesiers voelden en willen zijn als Indonesiers werden gezien.
    Ook Chinezen en Indische Nederlanders .
    Het anders behandeld worden voor de Chinezen was begonnen na 1955 toen Choe en Lai en Soekarno waren overeen gekomen dat Chinese peranakans die de Indonesische nationaliteit opteren in Indonesia kunnen blijven
    .De rest en de “statenlozen” moeten Indonesia verlaten , in de praktijk soms ook gedeporteerd.

    Zie ook de rol van de Chinese minderheid tijdens en na de VOC tijd, de transitie tot Indonesia merdeka en voor de machtswisseling in 1967 .
    Super Semar , toen Soeharto aan de macht kwam.
    Er zijn tig boeken geschreven , ook door Chinezen en buitenlandse schrijvers .

    Bij de Nederlanders was ook zo, tot 1957 ( Irian Barat affaire) mogen de Nederlanders daar blijven, er is zelfs een migratie stroom geweest vanaf 1949 .
    En voor zover ik weet kunnen de Nederlanders hun cultuur ook vrij uitoefenen.
    Toen ik klein was vieren we (Indonesiers) zelfs sinterklaasfeest .
    Met de Chinezen is het wel moeilijker geweest , dat kwam omdat een belangengroep van hun bepaalde aanbeveling hebben geopperd .
    Moeten ze zelfs hun namen veranderen, bepaalde culturele uitingen en politieke activiteiten werden zelfs verboden.

  5. Surya Atmadja schreef:

    De Nationalisten hadden geen bezwaar dat de Peranakan Tjina , Orang Indo Indonesia als hun vaderland( of is het moederland?) te zien.
    Zelfs in de Undang Undang Kewarganegaraan ( een copie van de Nederlandse ex BW? – “daar werd wat groots verricht?) staat duidelijk dat iedereen die in Indonesia( Hindia Belanda ) geboren zijn kunnen aanspraak maken van de Warga Negaraschap van Indonesia.
    Dat Chinezen al dan niet peranakan zelfs soms 2 of 3 nationaliteiten hebben (Tjina en Formosa) is een bekende feit .

    Met de Orang Indo is het ook duidelijk welke kant ze willen .
    Over de “acceptatie”van de Orang Indo-Belanda door de gematigde nationalisten voor de bersiaptijd en de daarop volgende chaos door machtsvacuum heb ik nooit gemerkt bij die generatie moderate Indonesiers.
    In mijn familiekring ( mijn ouders en hun oudere broer en zusters ).en hun vriendenkring had ik nog nooit een negatieve opmerking gehoord die geuit zijn tegen de Orang Indo.
    Zelfs niet tegen de Belanda’ s(Totoks).

    Wat de Orang Tjina betreft, daar had de Sarikat Dagang Islam (voorloper van Sarikat Islam) bedenkingen m.b.t de economische macht van de Chinezen, die in het verleden voorgetrokken waren door de Nederlanders .
    Zie de wantoestanden op Java , toen de Chinezen privileges kregen zoals o.a belasting te heffen.
    Zelfs de Nederlanders klagen steen en been over de economische macht van de Chinezen.
    Uiteraard moeten we ook een verschil maken tussen de peranakan en de Singke die per defenitie Totok Chinezen waren dus als zodanig ook als buitenlanders door de Nederland Indische regering werd gezien ( zie de lijst van CBS , de Formozanen (?)werd als Europeanen ingedeeld).
    siG.

    • Mas Rob schreef:

      “De Nationalisten hadden geen bezwaar dat de Peranakan Tjina , Orang Indo Indonesia als hun vaderland( of is het moederland?) te zien.”

      In de kolonie was het wel degelijk een probleem. Peranakan Chinezen werden het volwaardige lidmaatschap van de PNI geweigerd. Zelfs Soetan Sjahrir reserveerde het woord “Indonesiër” voor de, wat toen heette, inlandse bevolking.

      Dit staat in contrast tot het inclusieve begrip Indonesier in de betekenis van staatsburger van de Indonesische republiek. Het spanningsveld tussen de nauwe en brede invulling is van grote invloed geweest op hoe de Indonesische staat en politiek de peranakans en de indo’s zagen. Ze werden eigenlijk alleen als Indonesiër geaccepteerd als zij hun culturele eigenheid achter zich lieten en zelfs dan nog niet altijd.

  6. P.Lemon schreef:

    Het commentaar op dit boekwerk en de oproep vh Indisch Platform vh petitie en maakt je als 2e generatie indo nog meer nieuwsgierig naar de historische feiten waarom we hier zijn ( in ned. door omstandigheden?). Als tiener wist je niet beter dan dat je volgens je paspoort gewoon terug moest( !) naar het ‘vaderland’ omdat indië niet meer van ons was en dat dit een politiek (Soekarno) besluit was.In de 300 jaar lange aanloop naar de repatriatiejaren vijftig is er natuurlijk het een en ander gebeurd en het blijft natuurlijk bijzonder waarom zo’n handvol indo’s en totoks (200.000) zich door een klimaat van ‘kunstmatige politieke haat'(Nieuw Guinea kwestie) het geboorteland lieten uitzetten.Vlak voor de oorlog heeft de nederlandse overheid de uitgestoken hand geweigerd, achteraf gezien de laatste kans om het vreedzaam af te wikkelen. Het blijkt dan later geo- en demografisch een strijd van david tegen goliath te worden.

    1936

    Petitie-Soetardjo 29 sep – Petitie-Soetardjo – een verzoek om grotere autonomie in Nederlands-Indië – wordt door de Volksraad aangenomen met 28 tegen 21 stemmen. De regering Colijn in Den Haag laat dit verzoek 2 jaar lang liggen, hoewel Soetardjo tot de meest gematigden van de Indonesische nationalisten behoort. Het negatieve antwoord komt pas in 1938.

    Soetardjo en zijn vier mede-ondertekenaars vertegenwoordigden een groep gematigd nationalistische Volksraadsleden. In de petitie wordt verzocht om een conferentie te beleggen met Nederland en Indië als gelijkwaardige partners, waarbij een plan opgesteld zou moeten worden over de geleidelijke ontwikkeling van Indië – binnen een periode van 10 jaar – tot zelfstandige staat binnen het verband van het Koninkrijk der Nederlanden, binnen de grenzen van artikel 1 van de Grondwet. Nederlands-Indië zou dan ongeveer dezelfde positie hebben als een dominion in het Britse gemenebest.
    1938

    Nederland verzuimt
    een brug te slaan
    met de nationalisten November. De Nederlandse regering verwerpt de Soetardjo-petitie (1936), na een negatief advies van de Gouverneur Generaal Tjarda van Starkenborch Stachouwer en vier departementshoofden.

    In Nederland is de politiek echter nog lang niet rijp voor een dergelijk debat.
    Het verzoek wordt dan ook door Minister Welter van Koloniën afgewezen zonder een constructief tegenvoorstel te doen, ondanks verschillende adviezen om iets positiefs tegenover de afwijzing te stellen.

    Tegenstanders van de petitie – die in de Tweede Kamer in de meerderheid waren – stelden dat het voorstel maar door een kleine, elitaire groep gesteund werd; de gewone bevolking zat helemaal niet op zelfstandigheid te wachten. Zij waren bang dat zo’n conferentie alleen maar verwachtingen zou wekken die niet waargemaakt konden worden.

    Door deze compromisloze afwijzing verzuimt Nederland een brug te slaan naar de gematigd nationalistische Indonesiërs, die daardoor naar het radicalere nationalisme gedreven zullen worden. Zelfs na mei 1940, toen Nederland werd bezet door Hitler-Duisland, waren veel nationalisten nog bereid om samen te werken met de Nederlandse autoriteiten in Nederlands-Indië.

    Van de 800 Indonesiërs in Nederland kozen er 100 voor deelname aan het verzet, zij aan zij met Nederlanders.
    Deze Indonesiërs, velen student en actief in de antikoloniale en nationalistische beweging, zetten zich in voor de bevrijding van het koloniale moederland. Eerst moest Nederland bevrijd worden, daarna Indonesië.
    1939 De Gaboengan Politik Indonesia (Gapi) wordt opgericht als reactie op de afwijzing door de Nederlandse overheid van de Petitie-Soetardjo. Zij vraagt een volwaardig Indonesisch parlement en de vorming van een Indonesische militie.

    © 2010-2011 Astaga.nl

  7. Surya Atmadja schreef:

    Boeroeng, op 30 mei 2012 om 11:34 zei:
    MIjn idee was dat bepaalde leiders van voor de oorlog, Soekarno, Hatta, Sjahrir wel goed begrepen dat monoculturalisme, ook in zijn vorm van eigen-ras-eerst, een verkeerde keuze was.
    =====================================================
    Dat hadden de jongens en meisjes(pemuda’s) van de Angkatan 28 (Sumpah Pemuda ) al lang in de smiezen.
    Zefs de oudere lichting van de leden van Indische Vereniging(Perhimpunan Indonesia).
    Concept van Boedi Oetomo ( Groot Java) en de nog kleine elitaire groep hadden ze ingeruild naar Indonesia Raya( Satu Nusa , Satu Bangsa, Satu Bahasa) .
    In plaats van Bahasa Jawa of Sunda hadden ze voor Bahasa Melayu (van een kleine minderheid) die nog niet eens gesproken of geleerd werden voor de grote massa Indonesiers.
    Het aantal dat ook de Indonesiche scholen bezoeken dus de Bhs Melayu kregen (naast hun Bhs Daerah-Streektaal) waren in de buurt van iets meer dan 2 miljoen , van een bevolkingsaantal van 60-70 miljoen.
    En ondanks het verzet( ook gewapenderhand) van Moslimgroepen hadden ze een seculiere staat opgericht i.p.v Negara Islam Indonesia.
    Zie de totstandkoming van Panca Sila en U.U.D 1945.

    Boeroeng had ook goed opgemerkt over een paar Indische individuen die de zijde van de nationalisten hadden gekozen, waar ddoor ze als gevaarlijke element en ook als (land)verrader door de Nederlanders werden gezien.

    Behalve Haji Abdoel Gafar ( Snoeck van Hurgronje) , de wolf in domba kleren , weet niet of hij een totok is.
    Die is een soort bunglon.

    • Boeroeng schreef:

      Snouck van Hurgronje ‘vermomde’ zich voor de eigen doeleinden.
      Hij was een totok opgegroeid in Noordbrabant .

  8. Mas Rob schreef:

    De auteur is niet de eerste de beste. Suhartono Wiryopranoto is hoogleraar Geschiedenis aan de Gadjah Mada Universiteit (UGM). Zijn boek is zonder twijfel een serieus historisch werk.

    De boekbeschrijving roept bij mij wel vragen op. Ik vraag me met name af wat de schrijver nu precies bedoelt met de term Indo-Europees nationalisme en het multiraciale idee dat hij als onderdeel ziet van dit nationalisme. De enige manier om wat antwoorden te krijgen is het boek te lezen. Ik ben van plan het snel aan te schaffen.

    Ik moet zeggen dat het boek me intrigeert. Naar het zich laat aanzien wijkt het duidelijk af van het gevestigde Indonesische geschiedbeeld over het nationalisme. Ten eerste omdat het boek de rol van de Indo (-Europese) bevolkingsgroep in de prille ontstaansgeschiedenis van de nationalistische beweging centraal stelt en ten tweede omdat het, zo begrijp ik, de ongemakkelijke verhouding tussen nationalisme en de multi-raciale koloniale werkelijkheid behandelt.

    • Boeroeng schreef:

      MIjn idee was dat de leidingnemende studentengeneratie van voor de oorlog, Soekarno, Hatta, Sjahrir, wel goed begreep dat monoculturalisme, incluis in zijn vorm van eigen-ras-eerst, een verkeerde keuze was.
      Vandaar dat zij ook gewoon met indo’s en totoks konden omgaan, mits die maar solidair waren met het doel van Merdeka Indonesia . Voorbeelden zijn Douwes Dekker, Wolff_Schoemaker, Ernest Dezentjé, en later Willem Oltmans.
      Er was ook een Tatiana Dezentjé, van 1916 met een witrussische moeder, in Holland opgegroeid, die secretaresse werd van Hatta.(overigens lijkt mij haar geschiedenis een boek op zich waard)
      Anderzijds zag je toch op een moment na de oorlog monoculturalisme bij Douwes Dekker en Wolff Schoemaker, die islamiet werden en van naam veranderden. Ze verloochenden hun afkomst en verkleedden zich met het cultureel uiterlijk van orang asli.
      De nationale leuze van ‘eenheid in diversiteit’ was een erkenning van de vele culturen, maar als je de eenheid benadrukt dan kan dat terechtkomen in monoculturalisme die kan leiden tot bijv dat mensen gedwongen Indonesische namen moesten aannemen. Wat ook gebeurde.
      Maar wat bedoelt de schrijver met multiraciaal, wat nu afgewezen zou zijn door de publieke opinie. Zijn indo’s niet razend populair op de Indonesische televisie ?

      • Mas Rob schreef:

        De vooroorlogse PNI maakte onderscheid tussen “orang-orang bangsa Indonesia” (Indonesiërs) en “orang-orang bangsa Asia jang lain” (overige Aziaten). Slechts de eerste groep kon volwaardig lid worden. Peranakan Chinezen en ook Indo-Europeanen werden door de PNI niet beschouwd als Indonesiërs.

        Tjipto Mangoenkoesoemo’s concept van de “Indische Natie” stond hier haaks op. Voor him zou de toekomstige Indische Natie allen omvatten die Indië als hun moederland zagen en actief hielpen aan haar ontwikkeling. Deze visie is bij mijn weten nooit breed gedeeld in de Nationalistische beweging.

        Deze “nauwe” opvatting van de “bangsa Indonesia” heeft na de onafhankelijkheid nog een rol gespeeld bij de houding van de Indonesische staat en politiek ten aanzien van de Chinese minderheid in het land.

  9. Jeroen schreef:

    De leden van Boedi Oetomo ontmoette elkaar bij D.D. thuis dus ook daar had hij iets mee te maken.

    ‘De korte samenwerking was mislukt omdat de Indische Nederlanders andere agenda hebben dan van de Indonesiers’
    Zover ik me kan herinneren uit, of het boek over DD, of over Zaalberg, was er op een gegeven moment ergens dreiging of iets geweldadigs gebeurd waardoor Indo-Europeanen bang begonnen te worden voor bepaalde stromingen binnen het Indonesisch nationalisme. Daarnaast waren er ook verkapte bedreigingen vanuit regeringshoek.
    Het schijnt zelfs te zijn dat er vaak spionnen van regeringzijde aanwezig waren bij bijeenkomsten.
    Dus ja Indo-Europeanen waren waarschijnlijk voorzichtig met hun uitingen.
    En terecht, Zaalberg heeft dacht ik vast gezeten en DD is eerst naar Nederland verbannen en daarna naar Suriname.
    Mijn Indische overgrootopa heeft ook vast gezeten omdat hij Indonesiers Nederlands leerde en rekenen en schrijven.

    Wat te denken dan van een foto in het boek De geschiedenis van de Indische Nederlanders waar het de leden IEV bij het stambeeld van ‘vrijheidstrijder’ Pieter Erberveld staan. Zegt dat niet iets over wat hun werkelijke wens is, en wat hun angst (het beeld was bedoeld als waarschuwing tegen ‘vrijheidstrijders).

    • Surya Atmadja schreef:

      Niemand kan ontkennen dat Pahlawan Nasional Danudirdja Setiabudi of D,D belangrijk is voor Indonesische nationalisme.
      Hij had ook de Ksatrian school opgericht in Bandung waar een oudere broer van mijn moeder oom leerling was geweest.
      Hij kon niet naar de Mulo/AMS omdat zijn Nederlands niet goed genoeg was .
      Ook zal er veel individuele Indo’s zijn die Indonesisch voelen dat zal niemand ook ontkennen.

      Alleen begrijp ik niet wat de schrijver bedoelde over yg TER dan DI Lupakan . Ik moet eerst zijn boek lezen.
      Men kan de onstaan geschiedenis van Indische Bond (voorloper van Indische Partai) bestuderen, van I.E.V etc.
      Wat hun doelstellingen zijn , wie de doelgroep is.
      Is ook een groot verschil met die Indische Partai.
      De reden is duidelijk , in het algemeen boterde het niet zo goed tussen de grote groep “intelectuele”Indonesiers en de grote groep Indo’s .
      Alleen een paar voormannen kunnen het best met elkaar omgaan en een soort “verstand”coalitie sloten.
      Mijn inziens kan de schrijver niet schrijven over KAUM Indo , wel over individuele Indo’s .
      Volgens Kamus WJS Poerwadarminta betekent kaum een suku bangsa /golongan dus een ethnische/bevolkingsgroep.

      Je moet ook de time-line bekijken , toen Indische Partai opgericht werd was er nog geen sprake van “bedreigingen”van uit de toekomstige Nationalisten.
      Boedi Oetomo was meer gericht op Groot Java ( niet Indonesia) , de eerste lichting nationalisten zijn toen nog met de hand te tellen.
      Over Pieter Eberveld (, een Mardijker) zijn andere verhalen te vinden.
      Zijn “opstand” was verzinzel geweest van de regering , zijn rijkdom werd verbeurd verklaard.
      Interessant om het te bestuderen?

      • Jeroen schreef:

        Er is een situatie geweest, ik weet niet meer wat of waar, waardoor Indo-Europeanen bang werden. Misschien is het niet juist om de personen die die situatie creeerden nationalisten te noemen maar het ging over een groep Indonesiers.
        Ik kan het niet opzoeken want ik ben nu in Yogja.

        Ut het boek maak ik op dat Indo’s met hun Indo-Europees nationalisme de fundering hebben gelegd voor het Indonesisch nationalisme.

        Als het gaat om politiek dan klopt dat wel. Zowel DD als Zaalberg als het IEV en hun Indo achterban wilden dat de politieke macht over Indonesie (meer) in Indonesie kwam te liggen, alleen wilde Zaalberg en het IEV niet zo ver gaan dat ze totaal onafhankelijk werden.
        De Indische partij en het IEV waren dus de eersten die openlijk over nationalisme op politiek niveau spraken.
        Zaalberg heeft zich sterk gemaakt voor burgerrechten, kiesrecht en het recht om politiek actief te zijn voor Indo’s en hoger opgeleide Indonesiers en Chinezen als journalist en afgevaardigde voor de Volksraad. En heeft als journalist artikels geschreven over de noodzaak voor onderwijs voor de Indonesische bevolking en de noodzaak om de bevolkingen van Indonesie inspraak te geven in de politiek.

        De iedeeen van DD, Zaalberg en het IEV hebben dus aan de ene kant gezorgt dat er op nationaal niveau het een en ander veranderde (al speelde de regering vaak spelletjes en was het oost-Indisch doof), en hebben ze met hun ideeen Indonesiers geinspireerd.

        Ik wil inderdaad meer weten over Eberveld, maar het doet niet af aan het feit dat het IEV bij zijn graf was. Het was een statement.

        Trouwens als iemand het boek wil hebben, dan kan ik het nu kopen!
        Laat het me svp weten.

  10. H.W. Vos schreef:

    Surya Atmadja, in Indonesie zullen uitlanders die sympathieen koesteren voor de nationalistische beweging natuurlijk eerder ge-eerd (en geaccepteerd) worden dan degenen die er reactionaire ideeen op na hielden (houden).
    Zeg nou zelf, zal een inlander als Pattimura (Thomas Matulesia ) die de Hollanders bestreed bij de Molukkers in Nederland als held worden beschouwd?
    Zal bijvoorbeeld een moslim en Soekarno-vriendje als de Indo-europeaan Charles Prosper Wolff Schoemaker (Kemal), hij was overigens geen politicus, worden beschouwd als een grote vertegenwoordiger van de indo-europese cultuur?
    Wanneer je al kritiek leverde op het Nederlandse regime werd je al als communist en als verdacht beschouwd , laat staan wanneer je je inliet met die inlanders. Ja en wie wilde dat toen (en nog steeds)
    In een Nederlandse gemeenschap waar de belangstelling niet verder reikt dan de pasar malam en de babi panggang zullen deze figuren nooit de plek en de eer krijgen die ze behoren te verdienen.
    Dit zeg ik niet omdat ik indofiel ben of indisch, verre daarvan

    Overigens, bedankt voor het tippen van het boekje.

  11. Boeroeng schreef:

    Dit doet me denken aan de Dubieuzen, het nieuwe boek van Alfred Birney waarin hij laat zien dat in de Nederlandse literatuur, mn dat deel wat men Indische literatuur noemt, de Indische schrijvers van gemengde afkomst te vaak worden vergeten (of genegeerd). Zie deze recensie in Indisch Anders Indisch Anders,pagina 13
    Dit is precies ook wat de aankondiging van dit boek zegt.

  12. Surya Atmadja schreef:

    Nasionalisme kaum Indo-Eropa dalam segi tertentu merupakan benih bagi nasionalisme Indonesia, walaupun sumbangannya sering ter(di)lupakan.
    =======================================================

    Wat bedoelt die goede man(schrijver) eigenlijk ?
    Dacht dat bij de Indonesiers al sprake van nationalisme was bij de opkomst Boedi Oetomo.
    Indische Partai was een korte flirt geweest tussen een kleine deel van progressieve/verlichte Indische mensen ( E.D Douwes Dekker) met 2 Nationalisten. Dr Tjipto Mangoenkoesoemo en Rd Mas Soewardi Soerjaningrat.
    De korte samenwerking was mislukt omdat de Indische Nederlanders andere agenda hebben dan van de Indonesiers.
    Wel is Douwes Dekker echt verder gegaan om uiteindelijk de zijde van de Indonesiers te kiezen.
    Hij was bekend onder de naam Danoedirdja Setiabudi, en werd zelf geeerd als Nationale Held van Indonesia.
    Er zijn verschillende Setiabudi straten in Indonesia.
    In Bandung werd hij ook geeerd.
    Dus waar blijft die bewering dat de inbreng van EDD vaak onbewust (of zelfs bewust) werd vergeten ?

    Saya tidak mengerti.(Dat begrijp ik niet)
    si G

  13. Boeroeng schreef:

    Bestaat er wel een Nederlands boek over indo’s en totoks aan de basis van het Indonesisch nationalisme ?
    Er zijn biografieën van Ernst Douwes Dekker, maar dat is 1 persoon.
    In Indonesië zijn er al zoveel boeken over de nationalistische beweging verschenen, dat mensen gaan zoeken naar nog niet omgewoelde terreinen van dat nationalisme, lijkt me zo. Vandaar dit boek.
    Jammer dat er geen Nederlandse vertaling van dit boek is en zijn Nederlandse uitgevers wel geinteresseerd ? Dat zij indo-europeanen niet herkennen als Nederlands of dat zij denken dat het publiek dat niet zal doen en dus het als niet- Nederlandse geschiedenis beschouwen.
    Daarnaast is er altijd de vraag of een Nederlandse editie sowieso kostendekkend kan zijn .

    De boekbeschrijving in dit topic is een Nederlandse vertaling van de Indonesische tekst.
    Met dank aan Rob, trouwe lezer en historicus met speciale interesse in de jongste geschiedenis van Indonesië .

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *