zondag 8 april Ned 2 20.25: Aflevering 6: Verloren taal
Het Nederlands zette eind 16de eeuw voet aan wal in de Indonesische Archipel. In het spoor van de Verenigde Oost-Indische Compagnie(VOC). Voor delen van de inheemse bevolking opende de taal van de vreemde overheerser een nieuwe wereld van Westerse kennis en cultuur.
Maar sloeg het Nederlands ook aan als voertaal in de archipel?
TV-serie van Dis in Indonesië:
afl 1 Bestemming Hoop ………. te zien online
afl 2 Hollandse duinen ……….. te zien online
afl 3 Soekarno’s kinderen …….te zien online
afl 4 Verdeel en Heers …………te zien online
afl 5 De economische erfenis ….. te zien online
afl 6 Verloren taal…………………te zien online
afl 7 Het offer van Bali zo 15 april 20.25 u Nederland 2
afl 8 De wraak van de tijger (over Sumatra), zo 22 april 20.25 u Nederland 2
* OVT Radio1 zo 11 maart Toko van Dis… terugluisteren start op 2.50 min.
* OVT Radio1 zo 18 maart Toko van Dis .. terugluisteren start op 21.50 min.
* OVT Radio1 zo 25 maart Toko van Dis .. terugluisteren start op 33.00 min
* OVT Radio1 zo 1 april Toko van Dis ….. terugluisteren start op 25.50 minuten
* OVT Radio1 zo 8 april Toko van Dis ….. terugluisteren start op 29.55 minuten
Archieftopic 1,.. Arch2,.. Arch 3,.. Arch 4… Arch 5 … Arch 6 … Arch 7 ..
...................
Indisch4ever 
De Islam , bijna 1200 jaren aanwezig in Nusantara geef al de oplossing gegeven , menselijkheid en sociale gelijkheid.
Dat was ook de reden waarom komunisme / marxisme niet kan gedijen in Indonesia.
Ja, wie wie marxist was of communist vond religie maar opium van (of voor?) het volk.
In 1965 moest iedereen een geloof aannemen, anders werd je ook verdacht van communisme.
De CP bestaat in Nederland ook niet meer.
Het woord Marxisme werd gebruikt door die Tempo Meneer.
Je kon toen verbannen werden als je tegen de koloniale politiek bent.
Sneevliet had ook zijn iedeen naar Indonesia gebracht en geinfiltreerd bij deSarikat Islam van Rd H.O.S Tjokroaminoto , de latere schoonvader van Soekarno.
Met Tan Malaka en S.M Kartosoewirjo waren ze leerlingen geweest bij Tjokroaminoto.
Marxisme is 1 van de vele stromingen die men als toekomstige intelectueel( student) moet kennis maken.
Het bekend zijn met Marxisme of Komunisme wil niet zeggen dat je ook aanhanger wordt.
Indonesia heeft geen buitenlandse leer nodig die in strijd is met hun adat (nog steeds aanwezig) of geloof.
De Islam , bijna 1200 jaren aanwezig in Nusantara geef al de oplossing gegeven , menselijkheid en sociale gelijkheid.
Dat was ook de reden waarom komunisme / marxisme niet kan gedijen in Indonesia.
PS : er zijn wel Indonesische studenden ( van Indische vereniging) die lid zijn van de Komintern.Zoals Roestam Effendi , werd zelfs kamerlid
Zijn groep had ook ruzie met de Moslim georienteerde studenten .
Het marxisme van die jaren had ook waarden als menselijkheid en sociale gelijkheid. Vandaar dat Indonesische intellectuelen geinspireerd werden door marxisme.
En sommige stromingen hadden tegengestelde praktijken
Hetzelfde zie je bij christendom en islam. Of mensen die zich ook christenen of islamieten noemen.
Marxisme kan niet meer gedijen omdat óf de belangrijke goede waarden en normen zijn al breder geintegreerd of in bepaalde delen van de wereld denkt men vooral aan zelf ondervonden foute praktijken van soorten marxisme .
Voor zover ik me kan herinneren werden de groep jonge nationalisten geinspireerd door de verlichtingsideeen uit Frankrijk zoals vrijheid, gelijkheid en broederschap.
Was populair bij de eerste lichting studenten in Europa , en Indonesia ( ik noemde hun de Boedi Oetomo groep en de Angkatan 28=van de Sumpah Pemuda).
Je ziet ook dat die kleine groep ( dus de voorlopers van de jonge nationalisten )lid worden van verschillende studenten of volksbewegingen.
Veel van de studenten( Javanen-Sundanezen-Madurezen en Sumatranen waren ook Moslim en en andere studenten van Buitengewesten waren ook lid van hun Christelijke organisaties.
Dus je kan concluderen dat hun manier van denken werden beinvloed door de Moslim/Christelijke gedachtengoed gekombineerd door moderne ( jongere) verlichtings ideeen uit Frankrijk.
Marxisme/Komunisme had bij voorbaat weinig kans in Indonesia.
En zeker bij de gewone volk (95% analfabeet) die alleen maar weet van hun Moslim/Christelijke waarden plus hun eeuwen oude adat.
In de visie van communisten heulden sociaal-democraten stiekem met de heersende klassen of ze waren te soft in hun strijd.
Dat schreef ik hierboven ook op een andere wijze: men vond dat soekarno c.s. te veel liepen aan de leiband van de nederlanders. voor hen was het alles of niets, merdeka atau mati.
vergeet ook niet dat soekarno voor zijn ‘strijd” ook steun nodig had van andere landen, in het bijzonder van de VS, die moesten natuurlijk niks hebben van al dat communistisch gedoe en communistische invloedsferen in Zuid-oost Azie. Een en ander leidde later ook tot de communistische heksenjacht van McCarthy in eigen land.
(We hebben het hier in de periode na 1945 en de opstand in Madioen).
Overigens dden soekarno c.s het ook zwaar te stellen met de islamitische Daroel islam.
“hadden”
Zij sloegen met veel geweld de communistische opstand te Madioen neer. (Hatta werd voor Quisling uitgemaakt door de opstandelingen).
Ja, dat waren (communistische) extreme nationalisten die vonden dat soekarno c.s. te veel liepen aan de leiband van nederland. die ontketenden dan ook niet voor niets een opstand, in madioen.
Overigens dden soekarno c.s het ook zwaar te stellen met de islamitische Daroel islam.
Ik dacht toch echt dat toen de belangrijkste voorhoede van de communisten om zeep werd geholpen.
Niet een kleine groep extremisten.
In de visie van communisten heulden sociaal-democraten stiekem met de heersende klassen of ze waren te soft in hun strijd.
Sociaal-democratie zou het kapitalisme niet wezenlijk vernietigen
En idd:
De Nederlandse heersende klasse verdween, maar andere heersende klassen werden heersend.
Het kapitalisme ging nog meer bloeien dan ooit.
Ze hadden op dit punt wel gelijk, die communisten
“allemaal communisten” ???
Kom Ed, je klinkt als lang geleden. Toen hoorde je dat .
Ja dat bedoelde ik ook. zie gezichtje. 😉
Wanneer je in Indie maar enigszins kritiek leverde op het Nederlands beleid, wrerd je al verdacht van communistische sympathieen.
Zelfs later in Nederland wanneer je weigerde te mee te doen met die politionel acties.
Zo was die tijd nu eenmaal.
Wat ik hier en ook op javapost weer eens benadrukte, was dat de Indonesische onafhankelijkheidstrijd een socialistische/marxistische klassenstrijd was. Het waren allemaal communisten 🙂 Men spreekt ook niets voor niets over Revolusi.
Een en ander leidde tot volkomen anarchie – ja nog al wiedes, wanneer je de theorie kent die je op school hebt geleerd,- vervolgens naar een klassenloze maatschappij. Gezien de de amerikaanse invloed zal een nieuwe revolusi – zoals in 1998- best het overwegen waard zijn 😉 naar welk model? China?
Boven-Digoel was voornamelijk bevolkt met 1300(?) gearresteerde leden van de PKI na de ongereldheden van 1926 en 1927.
Ja, en dat kwam allemaal door die Hollander Henk Sneevliet met zijn rare theorietjes. 😉
“allemaal communisten” ???
Kom Ed, je klinkt als lang geleden. Toen hoorde je dat .
Leiders als Soekarno en Hatta waren sociaal-democraten en niet communistisch. ook niet fascistisch, hoewel zij bondgenoten werden van Japan.
Zij sloegen met veel geweld de communistische opstand te Madioen neer. (Hatta werd voor Quisling uitgemaakt door de opstandelingen).
Het marxisme als inspiratiebron is te zien bij de heren, maar op de eerste plaats waren ze nationalisten.
Voor de sociaal-democraat Sjahrir gingen zij net een stap te ver met het nationalistische streven, door zich op te stellen als bondgenootknechtje van Japan.
Ed Vos, op 9 april 2012 om 09:42 zei:
Wat ik hier en ook op javapost weer eens benadrukte, was dat de Indonesische onafhankelijkheidstrijd een socialistische/marxistische klassenstrijd was.
=======================================================
Pardon ?
Voor zo ver ik weet hadden de toekomstige nationalistische leiders weinig binding met marxisme uitgezonderd die paar bekende en onbekende namen.
De onafhankelijke strijd werd Revolutie genoemd omdat ze binnen een korte termijn werd afgedwongen .
De strijd was ook een strijd van gekoloniseerden tegen buitenlandse kolonisator.
Met de elite ALS leiders die gevolgd werd door de grote massa.
Niet de klassenstrijd tussen arm en rijk zoals het in Rusland of Frankrijk Revolutie gebeurde.
Soekarno had zijn eigen leer (Marhaenisme).
Marhaen was die Sundaneze onafhankelijke boer .
Een vrije boer die zelfs selfsuporting is, heeft een lapje grond (bezit)die hij naar eigen dunk kan bewerken , is zo vrij als een vogeltje (eigen baas) en had ook zeggenschap over de productie middelen( ploeg, patjol, mss karbouw of klein vee .
Dat was de “muse”van Soekarno , en aangezien de bevolking toen grotendeels nog agrarisch en analfabeet was kon Marhaenisme goed gedijen.
In de grote steden hebt je al 2 talige scholen, Indonesisch met Engels als voertaal.
Wanneer je op facebook kijkt welke scholen men allemaal achter de rug heeft gehad, nou dan geloof ik het allemaal niet. Engels is hot stuff, wie een beetje engels spreekt geeft aan dat hij goed geschoold is, vooral het smijten met engelse woorden, zoals we hier in Nederland smeten met Franse, en Latijnse woordjes. Voorts is kennis van de engelse taal belangrijk in deze digitale tijd belangrijk. Welke Indonesische jongere kiest nu geschiedenis, aardrijkskunde, landbouw? Het is allemaal techniek en IT en ook medicijnen (Pak dokter, wat klinkt dat goed!) wat de klok slaat. Alles op 1 ding gericht prestige, status – geld hebben hun ouders allemal
Ik weet niet hoe het staat met rechten…
Pak Vos,
in de huidige Indonesia hebt je tegenwoordig veel “Sekolah Tinggi” ( HBO niveau) met veel pretpakketten .
Niet zo veel zoals in Nederland ( dacht ongeveer 125 afstudeer studierichtingen).
Gelukkig iets minder veel op Universitair nivo.
Laats las ik een boek over de Bahasa Betawi , een soort kamus .
Schrijver is XXXXXX MRE.
Apa itu zeg ik dan.
Blijkt Master Real Estate , waar gehaald , op welke Sekolah Tinggi of Universitas ?
Vroeher (in mijn tijd ) moet je Teknik studeren (als ken in Bandung of Jakarta – FTUI) of Delft, maar niet iedereen heeft voldoende duit.
Of Medicijnen en als 2de keus en verder (hangt ook af van je profiel) nam men , Economie en Rechten .
Fak.Hukum en Sastra(Taal wetenschappen) is populair bij kinderen waarvan de ouders al in het vak zitten( Juristenfamilie) en of meisjes(vaak mooie meisjes) die niet perse werk moet vinden om te kunnen leven ( ouders rijk en en later goed getrouwd).
En het is een makkelijke studie (pretpakket).
Later kan men altijd doorleren, advocaat (betaald goed) en notariaat.
Voor gechiedenis vak die saai is kon men vroeger geen droog brood verdienen.
Tegenwoordig is het populair geworden , men heeft ook onderzoekers nodig, maar ya dan kan je altijd pegawai negeri (ambtenaar) worden.
Ik kom wel eens Indonesiers tegen bij KIT Amsterdam, die hun S3 Sejarah proberen te halen.
Wat ook populair is de Spikologie studie ,ook veel meisjes .
Daar kan je nog een redelijk bordje rijst met een beetje daging/vlees van kopen. Je kan als consultant spelen of in bdrijfsleven stappen .Anders is het rijst met alleen tahoe tempe , ikan asin en sambel terasi.
Over de zgn 2talige scholen, tya dat kan je gewon navragen bij opa Gugel.
Ik ken persoonlijk mensen met kinderen die in soortgelijke scholen zitten , hun nivo is redelijk hoog , soms op international nivo.
Indonesia is een land van tegenstellingen.
Inderdaad leerzaam, maar de lakse houding van de jongeren t.o.v. het Nederlands (VOC) archief viel me ook wel tegen.
Toen ik dat boek uit de 17e eeuw zag met sporen van, wat waren het , wormpjes of miertjes, dacht ik o jee, als het straks maar niet op een Indonesische marktplaats wordt aangeboden aan een particulier, of straks uiteenvalt. dus gauw scannen die hap, levert werkgelegenheid op, en digitalisering is het adagium van/voor de toekomst die nu al begonnen is.
Ook viel het me op dat mijn vrouw na 1 jaar inburgering beter Nederlands sprak dan die studenten. Maar dat zal wel te maken hebben met motivatie, leergierigheid, drillen,discipine, dagelijkse oefening en haar echtgenoot.
Overigens, wanneer je gezien wordt op de campus van een Indonesische universiteit, ben je al een heel wat, of je daar nu studeert of niet. Als je daar maar gezien word.
Maar ja, give them a break 😉
Tya, Om het is een pretpakket studie .
Wie gaat nou Nederlands studeren , als toerist kan je ook in het Engels kwekken in Nederland.
Tot de kampungnivo in Olland kennen ze Bhs Inggeris .
Als je een vreemde taal wil leren kan je beter Arabisch of Mandarin leren.
Ik gaf hun ook geen “break” , ben echt kritisch ondanks mijn eigen tekortkomingen, B3 (BBB=Bahasa Belanda Bengkok).
Wat ik wil weten is , zijn het 1ste jaars ??????
Zelfs van 1ste jaars verwacht ik ietsiepietsie meer .
Motivatie : Ik heb dese taalstudie gekozen omdat in een Ollandse zwager heb , of ik ben vernoemd naar de bekende poetballer .
Als ze ouderejaars zijn dan is het hotperdom(eksekusi moa) magertjes .
In ieder geval is deze aflevering beter geworden , dus een 7+ is wel verdiend.
Een redelijke verslag over de invloed van Nederland in de huidige Indonesia , dat de tempo doeloe gedachte een gepasseerd station is.
Nostalgia zoals Flory het verwoorde.
Zou dat de reden zijn waarom ze Kees G.als directeur van de Erasmus had ingehuurd ?
In de grote steden hebt je al 2 talige scholen, Indonesisch met Engels als voertaal.
Ook kregen kinderen Mandarin(Chinees).
Dat is de reden waarom die Tempo Meneer vertelde dat kinderen thuis in het Engels met elkaar praten.
Had in December 2011 een bezoek gehad van een oud klasgenote , met dochter en kleindochter .
Kleindochter zit in de 2de of 3de klas lagere school , haar Engels is nog beter dan mijn steenkool Engels.
Ik heb 2 links voor radio en tv 8 april toegevoegd.
Deze uitzending krijgt van mij een 8.
Blijkbaar raakt het mij meer dat het om een herkenbaar onderwerp gaat als de Nederlandse taal.
Wat ik troubling
vind, is dat de studenten Nederlands en geschiedenis het oud-Nederlands nauwelijks kunnen lezen en niet zo enthousiast zijn om veel onderzoek te doen in het VOC-archief.
Ik zou zeggen: Hup, politiek Den Haag beschouw de VOC en haar archief als een rechtse hobby (niks linkse cultuurhobby) .
Digitaliseer de hele hap, Dan is het voor de eeuwigheid vastgelegd.
Nederland blij, Indonesië blij.
“is dat de studenten Nederlands en geschiedenis het oud-Nederlands nauwelijks kunnen lezen en niet zo enthousiast zijn om veel onderzoek te doen in het VOC-archief.
————————————————————————————
Ze kunnen zelfs amper Hollans sprekken (met dobbel K) .
studeren = zich bekwamen in een vak van de wetenschap
student = iemand die studeert aan een universiteit
Ze spreken nu al beter Nederlands dan ik Bahasa Indonesia. Give them a break! De lat niet meteen te hoog leggen, tenzij ze zich aan u moeten spiegelen. That’s kind of tough indeed! (wink)
Weer een leerzame aflvering.
e.m.
De monsterrollen van de VOC zijn, dacht ik, al gedigitaliseerd. O.a. in Delft bij de sociale werkplaats. Als je dat hebt gezien, bladzijde voor bladzijde lezen en intikken in leesbare tekens, dan moet je dat eens vertalen in geld en tijd. Ook in Den Haag liggen nog kilometers archief waarvan honderden meters nog nooit ingezien. Direct scannen heeft weinig zin, onleesbaar blijft onleesbaar, ook voor Nederlanders. Dat ligt niet alleen aan de tekst zelf, maar vooral in de onleesbare handschriften. In het verleden is veel ook gelezen, met de hand ingetikt en gedrukt. In de Koninklijke Bibliotheek staan boekenkasten vol. Ik kan iedereen aanbevelen eens op het Nationaal Archief te komen kijken. Ik vond het vreemd dat men in Jakarta die pagina’s zonder handschoenen mocht omslaan.
Zelf heb ik indertijd bij Het Gebaar voorgesteld de begraafplaatsregisters op een goedkope manier te digitalisren. Geen belangstelling.
“Ik vond het vreemd dat men in Jakarta die pagina’s zonder handschoenen mocht omslaan.”
U zegt het, ik vond dat ook heel heel vreemd.
Overigens zag ik in het archief in Tilburg, personen foto’ s maken van bladzijden van oude boeken, dat kan ook.
Ed Vos, op 8 april 2012 om 08:49 zei:
1.Pak Surya Atmadja, het antwoord kunt u allemaal vinden in het boek
Koloniale Taalpolitiek in Oost en West, Nederlands-Indie, Suriname, Nederlandse antillen, Aruba.
Redactie kees Groenboer, Amsterdam University Press.
2.Overigens, de inheemsen (en ook de indo’s) die wel het genoegen smaakten om onderwijs in het Nederlands te kunnen volgen spraken een soort ambtelijk Nederlands met veel verouderde woorden. Daarin waren zij dus Nederlandser dan de Nederlandser.
—————————————————————————
1.Pak , het is een sundulan(inkoppertje)geweest.
2.Wat de inheemsen betreft , spreken en schrijven ze gewoon correct Nederlands.Zoals ze op school hadden geleerd.
Dat werd hun behoorlijk ingepeperd.
Ambtelijke taal is weer iets anders .
Oud artikel van de rnw “Nog een restje Nederlands leeft voort in Indonesie”
http://www.rnw.nl/nederlands/article/nog-een-restje-nederlands-leeft-voort-indonesie
” Flory heeft het gestudeerd, 10 jaar geleden, maar denkt achteraf dat zij beter Engels had kunnen studeren. ‘Het is allemaal nostalgie.’
=====================================================
Itu dia !
Ik heb voor u allen die geinteresserd zijn even gekeken op het internet. Het boek kunt u hier downloaden
Falsificeerbaar.
http://www.dbnl.org/tekst/_ons003199901_01/_ons003199901_01_0028.php
Dit was dus een reactie mbt de posting over het boek van Kees Groeneboer
Zie: Ed Vos, op 8 april 2012 om 08:49
Correctie: falsificeerbaar moet zijn falsifieerbaar, straks krijg je nog de opmerking van hoe je iemand serieus moet nemen die dat woord niet eens kan spellen
http://www.dbnl.org/tekst/_ons003199901_01/_ons003199901_01_0028.php
“Zodoende werden de lokale talen behoed voor verdwijning. Hoeveel bsoorten bahasa daerah spreekt men daar nu (in Indonesie)?”
=====================================================
Hoewel off topic kan ik zeggen (dat weet je ook) dat grote streektalen zoals Javaans, Sundanees, Madurees, Minangkabau , Aceh ,Batak, Bali , Menadonees nog steeds in gebruikt zijn .
Heb ik een streektaal vergeten?
Bahasa Sasak mss ?
De kleinere streektalen zullen waarschijnlijk verdwijnen omdat er te weinig gebruikers zijn .
Ze willen zelfs terug naar vroeher, dat kwam door decentralisatie en trots zijn met je suku afkomst.
Het is wel interessant om een aparte topic te starten welke invloeden de aanwezigheid van de Nederlanders bracht in N.O.I .
Dat verhaal over “Daar werd wat groots verricht” van Mr W.H Helsdingen(oud voorzitter Volksraad) kennen we al .
Het onderwijs aan de inheemsen geschiedde weliswaar niet in de Nederlandse taal, maar dit gebeurde toch wel in het maleis, javaans en andere lokale talen.
Zodoende werden de lokale talen behoed voor verdwijning. Hoeveel bsoorten bahasa daerah spreekt men daar nu (in Indonesie)?
Pak geblek toch, op de zeer vroege morgen opdeze mooie paasdag koppig blijven vasthouden aan eigen beweringen en vooroordelen.
Van dom houden van de inlanders was geen sprake, vooral niet door de stichting van de Balai Poestaka die literatuur, damesromannetjes e.d. naar het Maleis liet vertalen. (zie: Jan Somers).
Het onderwijs aan de inheemsen geschiedde weliswaar niet in de Nederlandse taal, maar dit gebeurde toch wel in het maleis, javaans en andere lokale talen
Voorts werd door de Nationalisten Nota Bene het bahasa Indonesia (was Maleis) geintroduceerd als wapen tegen de Nederlandse invloed.
Dat het nederlands geen wereldtaal is geworden is te wijten aan het feit dat het een stadaardtaal bleef voor de elite (ook voor de inheemse).
Men was bevreesd dat grote verspreiding ervan zou leiden tot Zuid-Afrikaanse toestanden. Daar ontstond opeens een nieuwe mengtaal.
Wij hebben daar een mooie benaming voor dat soort verwateringen nl.: creolisering
NIR VOS schreef:
Pak geblek toch, op de zeer vroege morgen opdeze mooie paasdag koppig blijven vasthouden aan eigen beweringen en vooroordelen.
Van dom houden van de inlanders was geen sprake, vooral niet door de stichting van de Balai Poestaka die literatuur, damesromannetjes e.d. naar het Maleis liet vertalen. (zie: Jan Somers).
Het onderwijs aan de inheemsen geschiedde weliswaar niet in de Nederlandse taal, maar dit gebeurde toch wel in het maleis, javaans en andere lokale talen
======================================================
Hoe toh dese ?
Dese topic gaat over verloren taal in de huidige Indonesia , n.a.v TV programma van Toean Van Dis.
Het gaat om de waarom de Bahasa Belanda (dus cultuur) min of meer verdwenen is .
En NIET niet over Bahasa Melaju (Balai Pustaka), Of Petjoh of verindischen .
Ik vertelde verhalen die gebaseerd zijn op eigen waarneming bij mijn naaste omgeving , aangevuld met harde cijfers van Nederlandse bronnen.
Bisa diCek Om.
Dat weet je toch?
Eigenlijk durf ik niet te vragen, welke rechtvaardiging hadden de Nederlanders om 2 aparte onderwijssystemen in Nederlands Oost Indie in te voeren?
Pse don’t shoot the messenger.
Eigenlijk durf ik niet te vragen, welke rechtvaardiging hadden de Nederlanders om 2 aparte onderwijssystemen in Nederlands Oost Indie in te voeren?
Pse don’t shoot the messenger.
Pak Surya Atmadja, het antwoord kunt u allemaal vinden in het boek
Koloniale Taalpolitiek in Oost en West, Nederlands-Indie, Suriname, Nederlandse antillen, Aruba.
Redactie kees Groenboer, Amsterdam University Press.
Dit boek heb ik opgediept uit mijn rommelkast. Kan ik iedereen aanbevlen, daaruit ben ik nu enkele passages aan het lezen.
Ooit eens bij de Slegte gekocht voor 8,50, ergens in de jaren 2000-2010 . Daarvan lagen veele exemplaren haast onverkoopbaar lange tijd in de schappen. Maar nog te krijgen via internet.
Overigens, de inheemsen (en ook de indo’s) die wel het genoegen smaakten om onderwijs in het Nederlands te kunnen volgen spraken een soort ambtelijk Nederlands met veel verouderde woorden. Daarin waren zij dus Nederlandser dan de Nederlandser.
De jaarlijkse kosten voor de opwaardering van het inheemse 2e klas onderwijs zouden boven het totaal aan uitgaven van het Nederlandsch-Indische bestuur uitkomen. In 1907 nam Van Heutsz het initiatief tot driejarige desascholen of volksscholen, bekostigd uit schoolgeld aangevuld met overheidssubsidies. In de dorpen bestond weinig belangstelling voor dit onderwijs, mede vanwege het schoolgeld, maar het bestuur wist met zachte druk, perintah haloes, de dorpsbesturen toch over de streep te trekken. In 1915 werd dit onderwijs aangevuld met de Inlandsche Vervolgscholen.
Ik weet het niet zeker, maar ik dacht dat er bij de Balai Poestaka geen damesromannetjes werden vertaald. Veel te duur voor die rommel.
Ik vind logisch dat de ordes (orang desa) niet naar die Hollandse scholen willen, je weet maar nooit welke invloeden je krijgt (wink).
Als je de madrasah afgemaakt heb is soms al genoeg.
Je hebt 2 soorten Inlands Onderwijs.
De 5 jarige standaardschool, voertal “Maleis” (1892) en de 3 jarige desaschool met voertaal Maleis 1907.
De sekolah detsland( desa school) kan worden geupgraded met een 2 jr vervolgschool (1915) .
Daarna kunnen ze nog een 2 jarige schakelschool volgen.
Daar kreeg men Nederlandse taal .
Theoretisch kunnen ze daarna naar vervolg onderwijs.
In de praktijk was er weinig doorstroming , want Kromo Jr moest dan Kromo Sr helpen met het bewerken van de sawah , de karbouw of geiten uitlaten of vroeg moeten trouwen . De natuur roept !!.
Dus veel uitvallers .
@ zelfs de cucu² van Pak Kum
Wie weet nog hoe oud Pak Kum was?
Cijfers, ik geloof het allemaal wel. Wat ik mij van één van de eerste lessen statistiek nog kan herinneren is dat de docent zei, dat je makkelijk in een sloot kunt verdrinken van GEMIDDELD 10 cm diep. Je moest er alleen voor zorgen dat je niet op de verkeerde plaats de sloot in liep.
Ik heb cijfers van officiële instanties hierboven voorbij zien komen, die mijn conclusie rechtvaardigen dat een grote groep, te weten ‘iets minder dan de helft van de kinderen volgt geen middelbaar onderwijs’. Mijn woorden n.a.v. opgaven van officiële instanties.
Hoeveel kinderen (aantallen graag) vallen in de leeftijdscategorie ‘vervolg- of middelbaaronderwijs’?
Wat is het percentage (> 50%) ‘iets meer dan de meerderheid volgt middelbaaronderwijs?
Bij gevolg, hoe groot is het percentage (< 50%) 'iets minder dan de helft volgt géén middelbaaronderwijs?
Vervolgvraag:
Waarom zitten zij niet op het middelbaaronderwijs? Dit is de bottleneck die mij ervan weerhoudt zelfs maar voorzichtig optimistisch te zijn.
Wie zijn uiteindelijk the lucky ones die doorstromen naar hogere vormen van onderwijs? Hoe bekostigen zij hun opleiding? En dan gaan we er verder vanuit dat zij, de talentvollen, rechtmatig afstuderen en niet zoals voor uw tijd schering en inslag was zeg maar universtaire titels tot aan doctoraten naar vermogen konden worden bedisseld. Want dat was wel een kwestie van veel geld.
Geld speelt dus geen rol om na de basisschool zonder meer of minder naar het middelbaaronderwijs te kunnen?
Toch blijft mijn conclusie, dat wat het onderwijs in Indonesië betreft er sprake is van een kloof tussen de 'haves' en de 'haves not'. Vrij naar George Orwell 'All animals are equal but some are more equal than others'. Hoe je dat in Bahasa Indonesia zegt weet ik niet.
Gevraagd: bewijs mijn ongelijk!
Om ,
het is toch logisch dat in een ontwikkelingsland met nog veel tegenstellingen de kleine man(vrouw) de zgn Wong Cilik / Urang Leutik niet zo maar hun kinderen naar een fatsoenlijke school( hier maak ik al een verschil) kan sturen.
Ze hebben nog geen stufi zoals in Nederland,al dan niet aangevuld met studielening , die zoals wij weten ook al minder is in vergelijking met de oude studiebeurs .
Zelfs Nederlandse studenten anno 2012 beweren hoog en laag dat er veel niet kunnen studeren of moeten stoppen omdat ze “geen geld”hebben.
Dat studeren “alleen” voor de “rijke kinderen”toegankelijk.
Wat Nederlands Indie betreft kan ik gewoon verwijzen naar :
1. Het aantal Inlanders die de toegang kregen op Nederlandse scholen.
En dat was nog niet eens 1,5 % .
2.Diverse Nederlandse boeken
Diverse artikelen/wetten/regelingen .
3.gecombineerd /aangevuld met persoonlijke verhalen van mensen die ik persoonlijk ken , ik noem hun de 2de Generatie Indonesiers die geboren zijn na 1900.
De redenen waarom Bahasa Belanda verloren ging in Indonesia is te wijten aan :
1.Bewust dom houden van de grote massa .
Ik bedoelde hier beperkte toegang tot Nederlandse scholen.
Dat geef gevolgen aan het verdwijnen van de taal.
2. Dat de kinderen van de “elite”( wat heet, behalve als je een Pangeran bent) bijna massaal nationalisten werden, in plaats van netjes in de voetsporen van hun ouders treden, in dienst gaan bij de Gupernemen.
Karier bagus dan banjak duit .
3.Onbeantwoorde flirt vanuit de Nederlandse zijde ( Petitie Soetardjo, Gapi etc.)
4.Pijnlijke scheiding in 1945
5.Economische wurggreep door Nederland.
6.Irian Barat kwestie .
Er zijn verschillende redenen dat de kinderen in de huidige Indonesia hun opleiding niet kunnen vervolgen of zelfs afmaken (D.O).
1. Kurang duit ( te weinig geld).
2.Vaak slechte Basis Onderwijs , afhankelijk van soort school , de wijk en samenstelling van de kinderen, kwaliteit van de school.
Is het een staats school( Sekolah Negeri ), Particuliere School ?
Dat geef verdere gevolgen voor de voortgezet onderwijs.
3. Jong trouwen bij de plattelands bevolking.
En nog vele andere redenen. ( o..a geen studiehoofd).
Hartelijk dank voor uw zeer uitgebreide toelichting, want dit geeft mij een ander beeld dan de mooie woordformules van de officiële instanties. Niet op voorhand willen ontkennen, maar proberen zo objectief mogelijk te zijn, vind ik best dapper van u. Respect en compliment voor uw moedige poging. Weer wat geleerd over heden en verleden. Nu, voorwaarts naar de toekomst. Terima kasih!
e.m.
Voordat de Van Dis uitzending is begonnen al zoveel gediscussieerd?
Stelling van Geblek: Ze willen de Inlanders dom houden , zelfs de kinderen van de ” elite” zoals beschreven werd in Gouv.Besluit 1864 kunnen ook niet zo maar naar de ELS gaan . laat staan de HBS halen.
Simpel, zonder wetenschappelijke poespas, en bronnenvermelding, wil ik eea hierover zeggen.
Naast het Nederlands als voertaal (en standaardtaal) voor de leidende elite, had je het Maleis om de interne eenheid in Nederlands Indie te bewaren.
“Voor delen van de inheemse bevolking opende het Nederlands een nieuwe wereld van Westerse kennis en cultuur.”
Wie mochten het onderwijs in het Nederlands volgen?
“Ook de beoordeling van de leerlingen op grond van vaardigheden en prestaties was van belang in een inheemse samenleving met rang- en standsverschillen en beoordeling op grond van afkomst en functie. ”
(zie: Jan Somers)
Aangezien men het Nederlands teveel als standaardtaal voor een leidende groep (ook voor de inheemse elite om die aan zich te binden) en niet als omgangstaal, heeft het Nederland s zich niet ontwikkeld al wereldtaal.
Van de andere kant, wilde men het Nederlands zoveel mogelijk zuiver houden.
Dit geschiedde ook door toevoer van “nieuwe” Nederlanders uit het Vaderland.
Petjoh-isering, of verindischen van het Nederlands was daarbij uit den boze,.
(bron: indoforum.nl)
Een en ander leidde tot het feit dat de scholing aan de andere inlanders geschiedde in het Maleis, het Javaans en andere talen, en dat zullen dan heel wat lokale talen zijn geweest , ik heb deze, hoe onwetenschappelijk , niet geteld..
Aldus, door deze weinig chauvinistische taalpolitiek, heeft de nederlandse overheid hetzij bewust of onbewust ervoor gezorgd dat veel lokale talen niet verdwenen, of in onbruik geraakten.
Van dom houden van de inlanders was geen sprake, vooral niet door de stichting van de Balai Poestaka die literatuur, damesromannetjes e.d. naar het Maleis liet vertalen. (zie: Jan Somers)
Zeer zeker zullen de inheemse intellectuelen er bij de overheid hebben aangedrongen, meer inheemsen toe te laten tot het volgen van het taalonderwijs in het Nederlands, maar klaarblijkelijk waren ze daarin niet geslaagd.
Dit was dan ook de reden van de nationalisten om het Maleis/Bahasa Indonesia te pushen en als wapen te gebruiken tegen de Nederlandse invloed.
Hoeveel procent van de inheemse bevolking, de 70 miljoen, er na de koloniale tijd Nederlands spraken – zij woonden vooral in de grote steden – weet ik niet.
Een voorzichtige schatting – zonder wetenschappelijk onderzoek en pretentie – van zeg 1 a 2 procent, moeten dat wel zo’n 1.000.000 tot 2.000.000 zijn geweest.
Even een rekensommetje: 1 miljoen + 2 miljoen = 3 miljoen. Delen door twee, maakt anderhalf miljoen Nederlands sprekende Indonesiers
p.s. alles afgeleid uit bovenstaande stukken zonder Popper, Kant en falsificaties, maar met veel gefoetel (Limburgs woord)
“Naast het Nederlands als voertaal (en standaardtaal) voor de leidende elite, had je het Maleis om de interne eenheid in Nederlands Indie te bewaren.”
======================================================
Nee Om.
1.Zo was het niet helemaal .
Nederlands werd alleen gebruikt als ze op school zijn en als ze soms met school en klasgenoten prive gesprekken voeren .
Bahasa Melayu( NIET Maleis) was tot 1928 de taal van Orang Melayu ( in Batvia/Jakarta heb je een Kampung Melayu ).
In de kuststreken/steden wonen handelaren of zeelieden die uit Sumatra/Malaeisie wonen.
De autochtonen spreken gewoon hun streektaal .Bahasa daerah.
Formeel werd de Bahasa Indonesia ( Melayu van 1928) pas in 1945 ingevoerd , later werd de Van Ophuysen spelling iets gewijzigd door Republikeinse spelling.(1947 ?)
Bij ons thuis was Bhs Belanda , samen met de streektaal als 2de taal na Bhs Indonesia.
2.“Ook de beoordeling van de leerlingen op grond van vaardigheden en prestaties was van belang in een inheemse samenleving met rang- en standsverschillen en beoordeling op grond van afkomst en functie. ”
(zie: Jan Somers)
=====================================================
Gedeeltelijk waar.
Zie mijn voorbeeld van de Sundanese meisje .
Ben van overtuigd dat het ook in veel gevallen gebeurde .
3.Van de andere kant, wilde men het Nederlands zoveel mogelijk zuiver houden.
Dit geschiedde ook door toevoer van “nieuwe” Nederlanders uit het Vaderland.
Petjoh-isering, of verindischen van het Nederlands was daarbij uit den boze,.
(bron: indoforum.nl)
=======================================================
Het is logisch dat je echt de Nederlandse taal moet beheersen, desnoods bijgespijkerd met prive lessen .
Als het kan zonder djedar djedoer.
Ken een verhaal , een Inlandse leerling kon niet doorstromen naar de MULO.
Reden, een 5 voor Nederlands.
Uiteindelijk via via andere scholen( o.a Kesatriaan Bandung) ging hij naar buitenland . Werd de eerste generatie Indonesische dokter die geen Nederlandse hogere onderwijs had .
4.Van dom houden van de inlanders was geen sprake, vooral niet door de stichting van de Balai Poestaka die literatuur, damesromannetjes e.d. naar het Maleis liet vertalen. (zie: Jan Somers)
===================================================
Balai Pustaka is bestemd voor de grote massa, die de Bahasa Melayu kregen naast hun Bahasa Daerah.
Van de 70.miljoen Inlandse bevolking waren er bijna 96% die geen deugdelijke vorming hebben .
Dat zijn Nederlandse cijfers.
Ik zie me al dat de Pak Kromo’s , of Pak Marhaens ( Sundanese boer ) na zijn gedane arbeid (de hele dag patjolen op de sawah) onder de lampu (lamp?) templek de vertaalde werken van Alexander Dumas of Max Havelaar lezen.
Ken gebeuren, waarom niet ??
Vwb Mbok Kromo of Marhaen, tya dat betwijfel ik of ze zulke vertaalde boeken in de genre van Emily Bronte in huis hebben.
Pak Eppeson schreef:
De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Leren en studeren alleen voor de ‘gesettleden’ nouveau riches; een elitaire aangelegenheid. Het enige verschil, de voertaal is nu Bahasa Indonesia!
===============================================
Apa iya ?
Volgens de Cijfers van Nederlands Indische CBS van 1941 wonen er bijna 70 miljoen Indonesiers in 1940.
Bijna 88.000 hadden Nederlandse onderwijs gehad (HIS-ELS) en bijna 15,000 voortgezet onderwijs, 637 Universitair.
Totaal ongeveer 104.000 . Ongeveer 1,3 %
Indonesisch onderwijs 2.300.000 , ongeveer 3%
70 jaar later ????? .
Zelfs de cucu’s van Pak Kum , een eenvoudige mie-bakso verkoper volgen ook kuliah .
Wat ik wel weet is dat per jaar behoorlijk afgestudeerden op de arbeidsmarkt komen.
Veelbelovende scholieren en studenten krijgen bea-siswa .
Grote bedrijven hebben hun Yayasan(Stichtingen) , zoals Sampoerna en De Bakries .
Namen die jullie wel kennen.
@ Jan A Somers .
Ik kijk ook naar de jaartallen.
Ben gewoon gestruikeld op de passage :
” Voor delen van de inheemse bevolking opende de taal van de vreemde overheerser een nieuwe wereld van Westerse kennis en cultuur.”.
In combinatie met de “ethische politiek” lijkt het dat de Nederlanders hun taal / cultuur voor de Inlanders toegankelijk(er) willen maken.
Mijn stelling is dat het niet waar was.
Ze willen de Inlanders dom houden , zelfs de kinderen van de ” elite” zoals beschreven werd in Gouv.Besluit 1864 kunnen ook niet zo maar naar de ELS gaan . laat staan de HBS halen.
En dat heb je ook nog een andere hoge drempel , de kosten.
Bij het verhaal van die Sundanese meisje (geboren omstreeks 1910) was ook een hoge drempel(hoge kosten) er bij gekomen die haar vader moest overwinnen.
Wat ik gehoord heb uit het verhaal van haar zuster , kost het 40 gulden (per jaar ?) om een fatsoenlijke school te kunnen volgen( Van Deventer meisjesschool).
Of het bedrag juist is weet ik niet.
Haar jongere zusters en broers hebben meer geluk en kansen,die kon naar de HIS , Mulo en verder studeren.
Alleen jammer dat ze opleiding eerder moeten stoppen omdat hun vader jong gestorven was .Moesten ze een beroepsonderwijs kiezen.
Dat geldt ook voor de kinderen van een Inlandse BB-er, zijn kinderen konden verdere opleiding na ELS , Mulo ,AMS zelfs staken omdat hun vader ook jong gestorven was.
Van die 2 families waren er 4 die door kunnen stromen naar hoger onderwijs , RHS, TH Bandung( niet afgemaakt )en een buitenlandse studie.
Daarom is het niet verwonderlijk dat de Nederlandse taal en cultuur ook snel verdwijnt na dat die paar duizend “uitverkorenen” uitsterven. .
Trouwens de meesten zijn nationalisten geworden , alleen in huiselijke kringen werd Nederlandse taal gebruikt.
Dat gaf weer aanpassingsproblemen voor de jongere broers en zusters ( ongeveer 70-80 jarigen), die plotseling de Bahasa Indonesia als voertaal moeten gebruiken op school.
HBS werd SMA en MULO werd SMP.
Hun kinderen (mijn generatie) hadden dat niet mee gemaakt , na 1945 werd de Bahasa Indonesia de voertaal op school en in het dagelijks leven.
Voor de Nederlandse kinderen werden overgangsscholen opgericht , dacht tot ongeveer 1954 (?)
eppeson marawasin, op 7 april 2012 om 18:46
Pak Kumis woont in Jakarta, verdient ca. 70.000 rupia per dag. Hij werkt 30 dagen per maand (gemiddeld); dat wordt 2,1 juta per maand
Daar kan ik niet van leven, tenzij ik elke dag rijst met tahu, tempe en telor asin eet, met sambal. Of zelfgemaakte bakso.
Op Middden-Java (en de oostelijke eilanden, maar weer niet op Bali) zou dat wel kunnen, wanneer je zuinig bent, maar getrouwd en met schoolgaande (klein) kinderen en die ook naar de UNI gaan of Sekolah Tinggi?
Klik om toegang te krijgen tot Def%20Factsheets_NCDO%20logo.pdf
Oeps! reactie verkeerd weggezet. Staat onder ‘sigeblek, op 7 april 2012 om 11:21 zei
Ed Vos, op 7 april 2012 om 11:36
Sorry MaRsudi. Ik heb het afgelopen keer nagevraagd. maar natuurlijk famlie (verre).
Het lijkt wel allemaal familie van elkaar. Loopt hier vaker iemand over de vloer, en zij heeft een verbinding met een vrouw van Soekarno.
Dus kritiek, uitgesloten, verval je in een felle discussie.
Dan hoefde men nu in Nederland niet zo moeilijk te doen en geen bahasa indonesia te leren. maar ach, er zijn nog zo’n 9000 nederlandse woorden in het Indonesisch, je roept maar wat en waarschijnlijk begrijpen ze ook nog wat je bedoelt.
Om Vos, je hebt verteld dat je oude heer Mulo B had , plus iets Handelsvakschool .
Maar je oude heer is Orang Indo.
Hier praten we over Orang Indo(nesia) .
En dan kom ik in opstand( adoeh hoe toh ) als ik gekke dingen las zoals dese passage:
“Voor delen van de inheemse bevolking opende de taal van de vreemde overheerser een nieuwe wereld van Westerse kennis en cultuur.”
============================================
Ik ga niet gelijk geschiedvervalsing schreeuwen , maar op zijn minst wil ik bepaalde mythe doorprikken.
Wat pt 2 betreft :
“Door de Nederlandse opzet was het onderwijs zwaar voor de inheemse leerlingen; zij die de opleiding voltooiden waren dan ook intelligente doorzetters.”
============================
Het is geen kwestie van zwaar of niet zwaar zijn .
Het gaat om de toegang .
En bij de poort werd duidelijk geselecteerd , niet te veel goed opgeleide inlanders.
Strakjes willen ze dezelfde beloning of behandeling hebben of erger nog , willen ze merdeka.
Konkreet voorbeeld :
Omstreeks 1920 wilde een Sundanese meisje verder studeren na de HIS , melde bij de Van Deventer meisjes school in Semarang.
Werd eerst geweigerd ondanks uitstekende cijfer Nederlands .
Moet een bevriende Inlandse BB-er inschakelen.
Haar 2 jongere zusters hadden minder problemen , kunnen zelfs vervolg onderwijs volgen (o.a Mulo B ) en later Kweekschool .
Werden zelfs HIS leraressen , zoals hun vader en grootvader die ook leraar Bahasa Melayu en Sunda was bij een HIK school.
Er waren 2 drempels, de hoge kosten , en de asal usul .
Je moet ook naar de jaartallen kijken. In de jaren 20 t/m 50 kon je in Nederland (en ook in Indië voor veel Nederlanders en indo’s) ook niet gewoon naar een hogere vorm van onderwijs, stufi was er nog niet. Uit het gezin van mijn vader kon alleen hij naar de HBS, voor de anderen was er geen geld meer. Wel na de derde klas weer van school af! Voor de zeevaartschool kreeg hij toen een kleine beurs. Uit het gezin van mijn vrouw kon alleen de oudste zoon studeren, voor de andere vijf was er geen geld meer. Mijn vrouw is toch gekomen waar ze wilde zijn, als werkstudent. Mijn oudste broer kon studeren dank zij een kleine studieverzekering. Maar dat was over toen mijn zus aan de beurt was, en voor mij natuurlijk ook. Geen probleem: werkstudent. Eerst in de vakanties van de HBS. In de haven het liefst in de nachtploeg, dat betaalde goed. Of op De Schelde, ketel bikken. Smerig, maar dat betaalde ook goed. Later als student halve dagen op de Gistfabriek. Ik stond bekend dat ik op mijn verjaardag trakteerde op halve gebakjes. ‘s-avonds kelner in de mensa, betaald met voedselbonnen. Niet zeuren. Je moest je wel gesteund weten door je ouders, door meelevende leraren, en de bedrijven waar ik werkte. Zonder steun van mijn ouders, leraren en (het belagrijkst) mijn vrouw, zou ik het niet hebben gered. Als student kende ik Indonesische medestudenten die het ook op eigen houtje hebben gehaald, en dat nog wel in een vreemd land. Wat heel jammer is dat er zovelen zijn die die steun niet hebben gehad, of te weinig uithoudingsvermogen hadden, waar ze toch ook niets aan konden doen. Het lijkt mij dat voor de oorlog in Indië heel veel jongelui hierdoor tussen wal en schip zijn geraakt.
Maar Pak Kumis in de aflevering van Van Dis in Indonesië deel V maakte toch ook duidelijk dat naar school gaan en verder studeren in het Indonesië van vandaag voor de ‘gewone man’ niet zonder meer betaalbaar en dushaalbaar en breikbaar is. De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Leren en studeren alleen voor de ‘gesettleden’ nouveau riches; een elitaire aangelegenheid. Het enige verschil, de voertaal is nu Bahasa Indonesia!
Maar ja, die inlanders, de elite, kreeg wel Nederlands onderwijs, zoals men in Nederland Grieks en Latijn moest leren: als brontaal toch?
Voor dezen was het Nederlands een sjieke taal toch en nu nog steeds.
Hadden de Nederlanders maar gedaan zoals de Britten, de Portugezen en de Fransen, dan was de cursus inburgering voor Indonesiers in Nederland veel makkelijker, daarover hoef je niet lang voor te piekeren (van fikir, pikir), want daarvoor zijn ze wel slim genoeg 😉
Die Nederlanders hadden vroeger geen flauw benul wat er zich in de wereld afspeelde en in de hoofden van de Indonesiers, de kans om een wereldtaal te worden hebben zij zichzelf ontnomen.
Zieke taal ?
Trouwens fikir was een Arabische leenwoord.
Ik heb vaker gezegd en geschreven (Omong Kosong nivo) dat Nederland diverse keren kansen hadden weg gegooid .
En Om Vos , het is ook niet helemaal waar dat de “elite” van proeger Nederlaqnds onderwijs kunnen volgen.
Moeten ze eerst uang of duit hebben.
Dacht dat bij een site van Pelita een inkomenseis werd gesteld, dat de ouders wel 75 gulden moeten hebben.
Er zijn inmiddels al honderden Raden of Raden Raden Adjengs die geen woord Nederlands sprekken laat staan schrijven.
Er zijn inmiddels al honderden Raden of Raden Raden Adjengs die geen woord Nederlands sprekken laat staan schrijven.
Duit kunnen ze toch wel verstaan 😉
Overigens pak geblek: even terzijde. Omstreeks 2000 begon ik voor de lol een websitje “bahasa met Sandra (Maksudi). zij kwam met Bandoeng, beheerste uiteraard perfect het indonesisch en zat in de indonesische Olympische zwemploeg , maar ik beheerste het nederlands, en het moest het allemaal effe uitleggen en vertalen. Ik weet niet wie vervolgens aan het peuteren zijn geslagen, en ik maar voortdurend corrigeren.
Gaf ik hier even commentaar op dat stukje over de Indonesische ambassadrice, Las ik daar de naam Maksudi. Dat lijkt me wel eentje uit en kraton.
Ik moet wat voorzichtiger zijn op kritiek op Indonesiers, anders verlies ik nog mijn fans 😉 😉
zieke taal ? waar schreef ik dat?
Ik omzeil even de copyrights:
*) Pikir is ontleend aan het Arabische fikr. Het werkwoord fakkara betekent denken.
In feite is het woord piekeren vanuit het Arabisch (fikr) en via het Maleis (pikir) in de Nederlandse taal terechtgekomen.
– Andere schijnbaar Nederlandse woorden, maar toch ontleend aan het het Arabisch: admiral, almanak, arsenal, artisok, eliksir, harem, muson, sirop, sofa, soda, tarif.
Uit de cijfers maak ik op dat vervolgonderwijs de ‘bottleneck’ vormt (iets minder dan helft van de kinderen volgt geen middelbaar onderwijs). Blijkbaar is het dus toch een centenkwestie; zie de inspanningen van Pak Kumis en waarschijnlijk velen met hem.
De volgende vraag blijft dan toch, welke kinderen na de middelbare school naar hogeschool, academie of universiteit gaan. (?)
Toen ze de kinderen van Inlandse Hoofden of Grootheden in 1864* toelieten aan de Europese Lagere School vormen ze later de voorlopers (ploppers) van de eerste groep jonge Indonesische nationalisten, in Nederland en in Nederlands Indie (Java).
*Gouvernements Besluit 14-07-1864.
Stel eens voor dat de tig miljoen Inlanders hun ogen geopend werden (in 1940 ongeveer 60 miljoen) , dan kunnen de heeren kolonialen snel hun (hut)kopers(koffers) snel inpakken.
Men was tegen dat de Inlanders Nederlands onderwijs kregen.
‘ploppors’ is toch een begrip vanaf 1945? Die eerste groep was toen >81 jaar! Ik heb zo’n idee dat die jonge nationalisten in 1945 niet zoveel op hadden met die rond 1864 goed opgeleide Indonesiërs, dat waren meestal bestuursambtenaren in het verkeerde kamp. ik denk dat je eerder moet denken aan de vele Indonesiërs (vanaf begin 20e eeuw) met een opleiding aan de STOVIA, NIAS, OSVIA, TH Bandoeng, Rotterdam, Leiden (Perhimpoenan Indonesia) e.d.
De meeste “plopper”s van 1864 waren nog niet zo veel .
Zij waren vaak oudere ooms / familie van de toen “heersende”elite .
De Regenten en Vorsten families waren vaak met elkaar door huwelijk verbonden.
Als je de namen van de leden van Boedi Oetomo naleest, zie je dan ze meestal kinderen van Inlandse BB-ers zijn .
De nieuwere generatie ( mijn inziens de 2de Generatie=zoals Rd Soekarno-Hatta-Soetan Syahrir etc) zijn dan de mensen die later de eerste leiders worden van de nationalisten.
De eerste openlijke opstand was de Sumpah Pemuda( Oktober 1928).
Het verwijt dat de ouders van de eerste generatie aan de verkeerde kamp (Belanda) zitten is niet helemaal correct.
Per defenitie zijn ze potentiele vijanden van de Nederlanders ( zie de vele opstanden) , en de Nederlanders hadden de “hart and mind” van de Inlandse vorsten/sultan of Sunans niet echt veroverd, de pacificatie van Nusantara gebeurde in feite niet alleen door geweld ( Aceh, Lombok, Bali , Java etc) maar ook door een decreet, de zgn Korte Verklaring.
Het is niet verstandig , of bevorderlijk voor de Inlanders en Nederlanders als de Inlanders de Nederlandse taal kennen.
(Opmerking: even snel reageren, de juiste woorden kan ik opzoeken).
“Het is gedeeltelijk waar geworden ”
Hoezo gedeeltelijk?
“Voor delen van de inheemse bevolking opende de taal van de vreemde overheerser een nieuwe wereld van Westerse kennis en cultuur.
=======================================================
Welke delen ?
Ik zou zeggen : welke deel? .
Iemand zegde toen :
Het is niet verstandig , of bevorderlijk voor de Inlanders en Nederlanders als de Inlanders de Nederlandse taal kennen.
(Opmerking: even snel reageren, de juiste woorden kan ik opzoeken).
Het is gedeeltelijk waar geworden .
Het ging niet alleen om het leren van Nederlands. Het middelbaar en hoger onderwijs was beperkt tot Java en delen van Sumatra. De op Java schoolgaande kinderen uit de buitengewesten raakten daardoor vervreemd van hun oorspronkelijke cultuur maar tevens was er op de kostscholen en in (Nederlandse) kostgezinnen sprake van wederzijdse kennismaking tussen de vele in de archipel naast elkaar levende etnische groeperingen.
Het westerse onderwijs is cruciaal gebleken voor de emancipatie van de inheemse bevolking. Bij de aardrijkskundeles zag men op de wandkaarten voor het eerst de kolonie als een geheel, men zag ook dat Nederland maar een klein landje was in verhouding tot Nederlandsch-Indië. Bij de geschiedenisles leerde men over de opstand tegen Spanje en de Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd, over de Franse Revolutie en de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog. Men leerde goed Nederlands en meerdere vreemde talen waardoor men zowel boeken, als ook de krant kon lezen en de vele in Indië uitkomende periodieken. Ook de beoordeling van de leerlingen op grond van vaardigheden en prestaties was van belang in een inheemse samenleving met rang- en standsverschillen en beoordeling op grond van afkomst en functie. Er was nu sprake van een gelijkwaardige behandeling en liberale opvoeding, gestimuleerd door vakbekwame en gedreven leraren, die sterk contrasteerde met de ongelijke behandeling in het dagelijks leven. Door de Nederlandse opzet was het onderwijs zwaar voor de inheemse leerlingen; zij die de opleiding voltooiden waren dan ook intelligente doorzetters.
De nationale bewustwording kreeg zijn grootste impulsen via de literatuur en de journalistiek. Het Maleis , oorspronkelijk in gebruik als lingua franca in de gehele archipel en daardoor etnisch neutraal, werd de standaard waarmee tevens een belangrijke stoot werd gegeven aan de ontwikkeling van een nationale identiteit. Was het aantal kranten tussen 1918 en 1925 al gegroeid van 40 tot 200, in 1938 bestonden er 400 dag- week- en maandbladen.
Bij de verspreiding van de literatuur, vertalingen van de klassieke (Wes-terse) wereldliteratuur, de moderne (Westerse) literatuur en de opkomende moderne Indonesische literatuur, speelde het gouvernements uitgeversbedrijf Balai Poestaka, het Kantoor voor de Volkslectuur, (gesticht in 1908) een belangrijke rol. Zij beheerde openbare bibliotheken binnen de Hollandsch-Inlandsche Scholen en haar uitgaven beperkten zich niet tot literatuur, maar omvatte bijvoorbeeld ook publicaties over persoonlijke hygiëne, verkeersregels, en vrouwen in de politiek. Van groot belang voor de acceptatie van Balai Poestaka was dat de vertalingen behalve in het Maleis ook in regionale etnische talen werden uitgevoerd.
1. Ook de beoordeling van de leerlingen op grond van vaardigheden en prestaties was van belang in een inheemse samenleving met rang- en standsverschillen en beoordeling op grond van afkomst en functie.
2. Door de Nederlandse opzet was het onderwijs zwaar voor de inheemse leerlingen; zij die de opleiding voltooiden waren dan ook intelligente doorzetters.
Wanneer ik op de CV van mijn vader kijk dan zie ik daar Mulo B en Handelsvakschool (bovenbouw). Meer had hij niet nodig en toen kwamen de jappen.
Dat restantje rang-en standsverschiilen merkte ik ook in de jaren 60 in Nederland (Sittard), en inderdaad was het midelbaaronderwijs voor een 13e jarige toen nog zwaar. volgens mij kreeg ik voor zo’n 20 vakken een punt op mijneindlijst.
Die Balai Pustaka bestaat nog steeds.