Door Jeroen van Uhm
Indo’s vormen geen eenheid is een veel gehoorde opmerking.I ndo’s zouden te verdeel zijn.Indo’s zouden niet in staat zijn om een eenheid te vormen. Maar wat is een eenheid dan? Waarom zouden we eenheid moeten vormen? En welke voorbeelden van groeperingen die een eenheid vormen zijn er dan?
Eenheid — Eenheid: Collectief, deel van het leger, een hecht geheel, eendracht, eensgezindheid, eenstemmigheid, eenvormigheid. Behalve dat diegenen die van mening zijn dat er geen eenheid is binnen de Indische Gemeenschap, waarvan je dan mag afvragen of die bestaat, worden er ook vele verklaringen gegeven waarom er geen eenheid is, was en ooit zal zijn.
Verklaring — Indo’s hebben een te verschillende historische achtergrond. In Indie zou er al sprake zijn van meerdere “soorten” Indo’s. Zo waren er de Indo-Europeanen, de Indische-Nederlanders, de Kleine Boengs en de Grote, de bruine Indo’s en de witte, de in Nederland opgeleide en de in Indie opgeleide, De Nederlanders en de Warga Negara etc etc etc. Buiten Indie zijn er de Randstedelijke Indo’s en de Proviciale, degene die voor de oorlog naar Nederland gingen en er na, de spijtoptanten, degene die naar de VS en Australie gingen en degene die in Indonesie bleven. Dan zijn er nog de “halve” Indo’s en de “hele” Is dit alles genoeg op geen eenheid te kunnen vormen?
Waarom we een eenheid moeten vormen — Dit is eigenlijk een vraag die weinig gesteld wordt. Is het om samen een bepaald probleem aan te pakken? Is het om samen de cultuur veilig te stellen? Of is het om een machtsblok te vormen? Wat me wel opvalt is dat de opmerking, Indo’s vormen geen eenheid, vaak geplaatst wordt uit een soort teleurstelling. Deze opmerking wordt zelfs geplaatst bij een forumtopic waar een meerderheid al tot een vorm van concensus, dus eenheid, gekomen is. Ook krijg ik soms het vage gevoel dat het geplaatst wordt uit een bepaald narcisime. Zo van een merendeel is tot een concensus gekomen maar niet tot de gedachte die ik heb, dus “stop maar Indo’s kunnen toch geen eenheid vormen”. Bij narcisime hoort ook de zoektocht naar dominantie, en is er geen betere manier om in Nederland te domineren als de hele Indische gemeenschap je steund? Narcisme komt voor uit een minderwaardigheidscomplex….Natuurlijk is dit niet de hoofdreden dat mensen deze opmerking maken er spelen veel meer zaken.
Het eenheidsideaal — Behalve de reden waarom we een eenheid zouden moeten vormen is er ook de vraag hoe die er dan uit zou moeten zien. Is het een eenheid die permanent is of een wanneer er een gemeenschappelijke reden is? Is het een eenheid die vanaf boven geregeerd moet worden of vanaf onder af? Bestaat deze eenheid al bij ander groeperingen of instellingen? Is het vergelijkbaar met de eenheid bij de Joden? De Molukkers? De Marokkanen? De Christenen? De Moslims? Het CDA? De Nederlandse staat? De Indonesische staat? Bestaat er wel echte eenheid?
Voorbeelden — Het is erg waarschijnlijk dat Indo’s als voorbeeld groeperingen nemen die qua omstandigheden dicht bij hen staan en bekend staan om hun eenheid. Molukkers zijn daarvan een goed voorbeeld. Maar als we beter kijken zijn zij wel een echte eenheid? Staat iedereen bijvoorbeeld achter de onafhankelijkheidsstrijd? Maken zij nooit onderling ruzie? Is er verschil tussen mensen van verschillende eilanden en hun afstammelingen? En hebben zij allemaal de vrijheid om te zeggen wat ze willen of is er een bepaalde hierarchy? En Joden, mensen “die wel krijgen wat ze willen”? Zijn alle Joden Zionisten? Zijn alle Joden pro-Israel? Staan alle joden achter de kolonisatie van meer gebieden? Zijn alle Joden orthodox? Zijn ze allemaal rijk? Zo kunnen we nog wel even doorgaan over de afspitsingen die elk jaar plaatsvinden binnen de protestante kerk, de Soenieten, Sjiiten, Tasawuf, Wahabisten, Achmedya etc etc etc. Het lijkt er op dat echte eenheid niet bestaat.
Bestaat eenheid? — Een van de eerste zaken die in mijn hoofd schiet bij het woord eenheid is: het leger. Het leger is een eenheid met meerder eenheden die aangevoerd wordt door leiders. Een ander voorbeeld die mijn hoofd binnenschiet is een natie, zoals de Nederlandse. Maar op welke manier zijn dat dan eenheden? Zijn dat eenheden die het altijd allemaal met elkaar eens zijn en zo zaken oplossen? Een voorbeeld voor de Indische Gemeenschap dus? Of zijn het eenheden geleid door leiders die op kundige wijze aanzetten tot het bereiken van een concensus?Mijn gedachten gaan uit van het laatste.
Conclusie — Een eenheid bestaat maar een totale eenheid is een utopie. Een eenheid is niet het bereiken van unanieme overeenstemming maar het bereiken van een concencus: een breedgedragen overeenstemming. Een eenheid kan niet bestaan zonder leiders, voortrekkers of vertegenwoordigers die het initiatief nemen, kennis van zaken hebben en er op toe zien dat er concensus wordt bereikt. Dat betekend voor de Indische Gemeenschap dat degene die een eenheid willen vormen op zoek moeten gaan naar voortrekkers en de utopie uit hun hoofd moeten zetten. Ook moet er bepaald worden of het gaat om een flexible eenheid, die ingezet kan worden om specifieke zaken aan te pakken, of een permanente eenheid.Wordt het een democratische eenheid of een autoritaire?
Kunnen Indo’s een eenheid vormen? — Ik zou niet weten waarom niet, we verschillen qua diversiteit niet met anderen. Zal het totale eenheid worden? Nee, we komen misschien in de buurt als een factor van buiten ons er toe dwingt, of er een Indische dictator opstaat en ons een hersenspoeling geeft. Is er rede voor eenheid? Soms is er een overeenstemming nodig bij een zo groot mogelijke groep om indruk te maken wanneer er algemene belangen in het spel zijn, dus ja soms wel.
...................
Indisch4ever 
Ik denk dat het gevoel verwant te zijn al voor de tweede wereldoorlog bestond.
Het Indo-Europeesch Verbond is daar een duidelijk bewijs van, Indo’s die maatschappelijk waren opgeklommen en zich bekommerde om de “kleine” Indo.
Maar ook andere organisaties zoals De Indische Bond en de Indische partij waren zich bewust van de verbondenheid van Indo’s.
Ook moeten we niet vergeten dat er wijken waren waar voornamelijk Indo’s woonden.
Het idee dat de Indische cultuur en het gevoel een soort eenheid te vormen pas na de tweede wereld oorlog begon zou ik toch een mythe willen noemen.
Ik denk dat het gevoel verwant te zijn al voor de tweede wereldoorlog bestond.
Het Indo-Europeesch Verbond is daar een duidelijk bewijs van, Indo’s die maatschappelijk waren opgeklommen en zich bekommerde om de “kleine” Indo.
Maar ook andere organisaties zoals De Indische Bond en de Indische partij waren zich bewust van de verbondenheid van Indo’s.
Ook moeten we niet vergeten dat er wijken waren waar voornamelijk Indo’s woonden.
Het idee dat de Indische cultuur en het gevoel een soort eenheid te vormen pas na de tweede wereld oorlog begon zou ik toch een mythe willen noemen.
Net zoals Nederlanders geen eenheid vormen, er zijn verschillen qua streek, rijk of arm, zijn er ook Indo’s met een verschillende achtergrond. Sociale verschillen bestonden er tussen hen ook in Nederlands-Indi. Pas na de verdrijving uit het paradijs, zijn die groepen zich met elkaar verwant gaan voelen, al was het maar omdat hun lijden in de Japanse kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Bersiap periode erna, aanvankelijk niet werd erkend door de Nederlanders. Die waren na de economische crisis van de jaren 30, tijdens de Tweede Wereldoorlog volledig leeggeplunderd door Duitsland en druk bezig met de opbouw van hun land. Voor de Indo’s en Nederlanders die in Ned. Indi vergeleken daarbij in weelde leefden, voelde men hier weinig mededogen. Wat nu blijft is een gemeenschappelijk gevoel van een gedeelde cultuur, die door vorige generaties is overgedragen.
Net zoals Nederlanders geen eenheid vormen, er zijn verschillen qua streek, rijk of arm, zijn er ook Indo’s met een verschillende achtergrond. Sociale verschillen bestonden er tussen hen ook in Nederlands-Indi. Pas na de verdrijving uit het paradijs, zijn die groepen zich met elkaar verwant gaan voelen, al was het maar omdat hun lijden in de Japanse kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Bersiap periode erna, aanvankelijk niet werd erkend door de Nederlanders. Die waren na de economische crisis van de jaren 30, tijdens de Tweede Wereldoorlog volledig leeggeplunderd door Duitsland en druk bezig met de opbouw van hun land. Voor de Indo’s en Nederlanders die in Ned. Indi vergeleken daarbij in weelde leefden, voelde men hier weinig mededogen. Wat nu blijft is een gemeenschappelijk gevoel van een gedeelde cultuur, die door vorige generaties is overgedragen.
Naast het IEV was er ook een tijdje de Indische NSB en niet alle Indo’s waren lid van het IEV. Ook waren er binnen het IEV meningsverschillen, zoals over het gebruik van het woord Indische Nederlander.
Toch was er eenheid, concensus, omdat het bestuur kundig was. Ze gingen ondanks leden verlies gewoon door en wanneer er algemene belangen waren nam het leden aantal weer toe.
Eenheid is ook flexibel.
Van alle koloniale landen die onderdanen hadden met een achtergrond van zowel vaderland als moederland is de Indo uniek omdat de Indo de nationaliteit koos en kreeg van het vaderland.
Ik geloof dat het Diponogoro was die zij dat hierdoor de vrijheid een 100 jaar verschoven was.
Met alle andere Kolonien was dit niet het geval en het nageslacht van de vermenging werd opgenomen en geaccepteerd in hun moederland.
Vele Indos, vooral de eerste generatie waren niet geaccepteerd in het vaderland al was hun orientatie Westers.
De Indo zou al lang uitgestorven zijn als hij zou zijn opgenomen in het moederland, nu is het alleen een kwestie van tijd.
Inderdaad is het misschien: EENHEID IN VERSCHEIDENHEID
Het Indisch of Indo zijn was maar een korte periode, niet meer dan drie decennias; en ze kwamen van verschil-
lende streken. De zg. eerste, tweede en derde (misschien
vierde) generatie waren (zijn) alleen Indo in naam.
Cap.
Wat de Indo’s bindt is hun biologische en/of culturele achtergrond. De diaspora na WO2 lijkt die dunne draad waar men mee verbonden is alleen meer te hebben versterkt. Zoals een eerder verricht onderzoek mooi illustreert :In Indisch is een gevoel ‘Marlene de Vries – ‘l’. De tweede en derde generatie Indische Nederlanders. ISBN 978 90 8964 125 0, vertellen de kinderen en kleinkinderen van de Indische immigranten, de tweede en derde generatie, uitvoerig over wat ze van huis uit aan Indische bagage hebben meegekregen en wat Indisch-zijn voor hen betekent. Voor de tweede generatie bevatte de Indische erfenis elementen waarmee ze niet goed uit de voeten kon in het postkoloniale Nederland. Voor de derde generatie was Indisch-zijn van meet af aan minder met ambivalente gevoelens omgeven: vaker alleen maar positief n meer vrijblijvend…Kortom het is een ‘ eenheid in verscheidenheid’.
Toen had men nog “gezamenlijke belangen” , profileren t.o.v de Totoks en afzetten tegen de pribumi .
Ze dromen zelf van Nederlands Indie voor de Indiers .
Kunnen Indo’s een eenheid vormen?
Mijn gedachten gaan dan naar het voormalige IEV ( Indo Europees Verbond) in het voormalig Nederlands-Indi.
Opgericht op 13 juli 1919 om de belangen van de Indo’s te behartigen.
Voordien waren er al partijen opgericht zoals De Indische Bond, Insulinde, de Indische Partij, Nationaal Indische Partij Sarekat Hindia maar die hebben niet lang bestaan.
Onder voorzitterschap van Dick de Hoog (1929-1939) heeft het IEV veel bereikt voor de maatschappelijke en culturele positie van de Indo.