Een onverwacht geschenk van oom Reggie Bulham 

Woensdag, 21 juli 2010

Gisteren zijn mijn moeder en ik naar de begrafenis van haar schoonbroer Reggie Bulham geweest. Hij zou op 20 augustus 82 jaar zijn geworden, maar een zware beroerte eerder dit jaar in april bracht dat vooruitzicht helaas aan het wankelen. De afgelopen maanden waren dan ook moeilijk en de berichten niet echt optimistisch. En ook al mag je in die leeftijdsgroep rekening houden met het onvermijdelijk slotakkoord, leuk is natuurlijk anders. Voor mijn moeder is het inmiddels al de vierde schoonbroer van wie ze afscheid moest nemen. En gek genoeg zijn alle meisjes Hbner nog in min of meer blakende gezondheid, terwijl hun drie broers in de voorbije jaren reeds de geest hebben gegeven.

Oom Reggie. Op 15 juli is hij naar eigen wens en in het bijzijn van tante Wies, hun kinderen en enkele kleinkinderen rustig heengegaan. De familie was in het wit gehuld en zij die de crematie bijwoonden, brachten een witte roos mee. Met de heersende hitte van ruim 30 graden Celcius was die witte kleding behalve ingegeven vanuit symboliek, overtuiging en cultuur ook nog bijzonder praktisch.

De laatste jaren heb ik al zoveel begrafenissen moeten bijwonen van zowel familie als vrienden en kennissen, dat ik niet verwacht had dat het me emotioneel zou raken. Ik kende mijn oom voornamelijk uit de jeugdjaren en zag hem daarna bij familiebezoekjes of bij mijn ouders thuis, maar verder dan een gebruikelijk hoe gaat het met u? en het groeten bij het naar huis gaan kwam het eigenlijk nooit.

Hij was wel altijd de oom die ons kleintjes graag aan het schrikken bracht door bijvoorbeeld zijn stifttand te laten bewegen waarbij hij gekke gezichten trok en boe-geluiden maakte. We renden dan heel hard voor hem weg, om even later als gebiologeerd om hem heen te zitten voor een heuse demonstratie van hoe zon stifttand nu in de mond bevestigd is. De fascinatie van kleuters voor stifttanden en kunstgebitten in glazen water is misschien niet meer van deze tijd, maar in de jaren zestig kon je er als volwassene echt wel je populariteit onder de kleintjes mee zeker stellen!

Muziek is altijd een belangrijk gegeven tijdens een afscheid en dat was ook zo bij oom Reggie. Een Andante van Mozart werd gevolgd door een liedje over het kindje Jezus dat door mijn moeder en haar zus Pauline werd meegezongen, zo zei ze later. Toen ik het liedje hoorde dacht ik al meteen dat het iets moest zijn uit de jeugd van oom Reggie, een jeugd in Nederlands-Indi en niet Indonesi zoals de dame die de dienst inleidde met een glimlach vertelde. Deze dame kende mijn oom en tante al van de uitvaartplechtigheid van zijn broer en werd daarna uitgenodigd om ook alvast de wensen van mijn oom en tante op papier te zetten, voor het geval dat. Ze zei dat mijn oom haar toen het verschil tussen Nederlands-Indi en Indonesi uit de doeken had gedaan.

De kleinkinderen hadden een oud Indonesisch kinderliedje ingestudeerd dat ze, geschaard om zijn kist, onder begeleiding van gitaar voor hem zongen. Het feest der herkenning kondigde zich met een luide dreun aan, vertaald naar een aanslag op mijn traanklieren die zich naar hartelust wilden laten gelden. Dat hield ik echter met straffe hand tegen, verbaasd en ook overrompeld als ik was door deze heftige reactie. Burung Kakak Tua is een liedje dat mijn moeder vroeger voor ons zong, zoals ook zij het als kind geleerd had, met een melodie die heel snel bijblijft, zo simpel, zo lief, zo ontroerend en speels. De herinneringen stroomden plots ongeremd binnen en openden een deur naar nog meer jeugdsentiment dat gekleurd is door de jeugd van mijn moeder, de goede dingen die zij graag aan haar eigen kinderen doorgaf. Het duurde even eer ik een ander liedje dat ik kende in YouTube wist te vinden, omdat ik alleen de eerste regel en niet de titel van het liedje wist: Dipucuk pohon cempaka. Terwijl ik de melodie neuriede, zocht ik me suf, klikte verschillende links aan en kwam ik er op een gegeven moment achter dat het liedje Burung Kutilang heette. Alweer een vogel! Maar wat een mooie instrumentale versies, vooral met het arrangement van de Indonesische gitarist Jubing Kristianto. Binnen een mum van tijd had ik van beide liedjes allerlei uitvoeringen gehoord en zat ik stilletje te snikken achter mijn computer omdat het me terugbracht naar vergeten momenten uit de jeugd, met een hernieuwd bewustzijn en besef dat vooral het Burung Kutilang me als kind al nauw aan het hart lag. Ik heb het zelfs nog eens op school proberen te zingen, voor de klas. Ik had het liedje samen met mijn moeder braaf ingestudeerd, ze had de woorden naar uitspraak voor me opgeschreven en ik had het uit mijn hoofd geleerd. Dacht ik. Want eenmaal voor de klas liet mijn geheugen me door plankenkoorts in de steek, terwijl ik dat liedje zo graag aan mijn klasgenootjes had willen laten horen.

Ook vandaag ben ik nog steeds in de ban van die oude liedjes en vind ik vooral de jazzy arrangementen op gitaar helemaal geweldig. Ze geven een extra dimensie aan iets moois uit de kindertijd, zoals het ongetwijfeld ook voor menig Indisch en Indonesisch kind zal zijn als ze deze liedjes stilletjes slapend onderhuids met zich mee dragen. Tot iets de zoete herinnering doet ontwaken.

Het ontdekken van Jubing Kristianto is sowieso een mooie bijkomstigheid in een zoektocht die als een ware treasure hunt voelde. Bovendien heb ik weer een nieuwe laag in mijn eigen Indische achtergrond gevonden en denk ik nu dat dit wellicht een leven lang zo zal zijn. Bij tijd en wijle, als het leven om je heen je iets aanreikt of ergens toe beweegt, dan zullen je roots van zich laten spreken, zelfs al ben je je er niet altijd zo van bewust. Het is als het ware een onvoorspelbare ontdekkingsreis die je iets leert over jezelf, je familie en waar je vandaan komt. Het is een mooi gegeven dat op de dag dat we afscheid nemen van oom Reggie, hij me iets teruggeeft uit mijn jeugd, en die van mijn moeder.

Toen ik haar eerder op de dag belde over Burung Kutilang, zei ze zal ik het voor je zingen? en hoorde ik mijn vader op de achtergrond lachen. En daar zat ik met de telefoon tegen mijn oor gedrukt, mijn moeder van bijna 72 het liedje zingend zoals ze ruim veertig jaar geleden ook deed. We hebben toen ze klaar was alleen maar heel hard gelachen…

Gina Vodegel

Burung Ketilang1 Burung Ketilang2     Burung Kakatua  Burung Ketilang3
http://www.jubing.net/data/ketilang.mp3