!
Mevrouw Joty ter Kulve-van Os was 14 jaar toen ze met haar moeder het jappenkamp inging. De oorlog was voorbij op 15 augustus 1945…maar was dat wel zo… een nieuwe onveilige periode was begonnen. De nationalisten en de Nederlandse regering wilden een spoedige vrede door onderhandelingen –of ze deden alsof ze het wilden — .
Het akkoord van Linggarjatti leek zo mooi..
Die gesprekken werden gedaan te Linggarjatti in het huis waar mevrouw ter Kulve-van Os opgroeide Nu zet ze zich in voor behoud van het door haar vader gebouwde huis, voor het museum en de gedachte van vreedzame oplossing die het beroemde akkoord wel of niet symboliseerde.
Marie Louise en de Indische mensen Juni 2008
In het prachtige wooncomplex waar ik sinds kort woon, een verzorgingshuis annex huurappartementen heb ik Marie-Louise ontmoet, een nog mooie vrouw van negentig jaar. Twee jaar geleden is haar man gestorven; toen stopte ze met praten en is sindsdien nooit meer buiten geweest. Gelukkig voor Marie-Louise had ze een aardige buurvrouw, die zich ondanks haar eigen handicap – ze zit in een rolstoel – een beetje over Marie-Louise ontfermde, waardoor deze weer aan het praten raakte.
Kort geleden heb ik afscheid genomen van Twente en ben ik dit prachtige oord komen wonen. Zo leerde ik ook Marie-Louise kennen. Er was direct bij haar de Herkenning,, je komt ook uit Indi. Gedeelde kampervaringen, repatrierimg.Er ontstaat een directe verwantschap. Ze wist dat ze veilig bij mij was.
En zo kon het gebeuren, dat toen ik gisteren voorstelde om lekker in het zonnetje te zitten en naar buiten te gaan het wonder geschiedde: Marie-Louise die zich sinds de dood van haar man niet meer buiten had gewaagd, nam mijn arm en zo wandelden we samen de zon in. Het ontroerde me, het was alsof we voor de eerste keer het Jappenkamp uitwandelden. Marie-Louise liet het trauma van de dood van haar man achter zich.
En zo kon het gebeuren, dat toen ik gisteren voorstelde om lekker in het zonnetje te zitten en naar buiten te gaan het wonder geschiedde: Marie-Louise die zich sinds de dood van haar man niet meer buiten had gewaagd, nam mijn arm en zo wandelden we samen de zon in. Het ontroerde me, het was alsof we voor de eerste keer het Jappenkamp uitwandelden. Marie-Louise liet het trauma van de dood van haar man achter zich.
Over het kamp heeft ze nooit gepraat en wil ze ook met mij niet praten. Bij stukjes en beetjes ben ik erachter gekomen dat ze nu niet bepaald een makkelijk leven heeft gehad. Als jong Indisch meisje van negentien leerde ze haar man kennen. Ze trouwden vlak voor de oorlog. vertrokken naar het voormalige Nederlands-Indi en werden evenals alle andere Nederlanders en Indische Nederlanders genterneerd. Hij in een militair kamp in Borneo Zij nog geen 21 jaar met haar baby van nog geen jaar in een kamp op Midden-Java. Een jonge vrouw met een baby in een concentratiekamp, een wonder dat ze eruit is gekomen!
Na de oorlog vond haar man haar terug. Zij bleven nog enkele jaren in Indonesi, maar in 1959 ze had inmiddels drie kinderen vond haar man het beter dat ze naar Holland emigreerde. en vertrok ze met haar drie kinderen naar Nederland. Haar man bleef achter, hij was de rechterhand van generaal Spoor.
Door mijn ontmoeting met Marie-Louise en ook een interview wat mij deze week werd afgenomen door een zeer intelligente Nederlands-Chinees-Indische jonge vrouw die met anderen een boek aan het schrijven is over de Indische Nederlanders die in Twente zijn neergestreken na hun repatriring naar Nederland en de discussie over identiteit, die in Nederland woedt ben ik gaan nadenken over het vraagstuk van de identiteit, die zovelen in zijn greep heeft..Ook vraag ik me af hoe het komt dat de derde generatie van Indische Nederlanders zo bezig is met haar Indische wortels en het verleden van ouders en grootouders.
We mogen wel vaststellen dat deze historische belangstelling wereldwijd leeft. Ook op de scholen in Californi bijvoorbeeld schrijven kinderen scripties over de oorlog in Opas en Omas tijd. Geschiedenis is in, ook in Indonesi. De nationale Awakeningsdag werd een speurtocht naar vroeger, hoe deden zij het, wat hadden zij wat wij misschien niet meer hebben?
We leven in een tijd waarin alles verandert, mensen, continenten, alles verschuift, mensen emigreren en re-emigreren. Ook persoonlijke omstandigheden veranderen. Vroeger had je n baan, n pensioen, tegenwoordig vragen ze zich af of ze wel een pensioen zullen hebben omdat ze voortdurend van baan wisselen. Of geen baan kunnen krijgen. Ook in gezinnen is het een en ander veranderd. Twee moeders, twee vaders, broertjes en zusjes van de stiefvader, stiefmoeder.
De wereld waarin we nu leven, zo laat de televisie ons zien, zit ook vol agressie en ongeduld; men vliegt van de ene activiteit naar de andere en voor reflectie is weinig tijd
We leven in een tijd waarin alles verandert, mensen, continenten, alles verschuift, mensen emigreren en re-emigreren. Ook persoonlijke omstandigheden veranderen. Vroeger had je n baan, n pensioen, tegenwoordig vragen ze zich af of ze wel een pensioen zullen hebben omdat ze voortdurend van baan wisselen. Of geen baan kunnen krijgen. Ook in gezinnen is het een en ander veranderd. Twee moeders, twee vaders, broertjes en zusjes van de stiefvader, stiefmoeder.
De wereld waarin we nu leven, zo laat de televisie ons zien, zit ook vol agressie en ongeduld; men vliegt van de ene activiteit naar de andere en voor reflectie is weinig tijd
Dat de tweede en derde generatie afstammelingen van Indische en Nederlandse emigranten zo bezig zijn met hun verleden is eigenlijk niet zo verwonderlijk. Wij van de eerste generatie waren zo bezig om te overleven en een nieuw leven op te bouwen in Nederland, dat er geen tijd overbleef voor lange zoektochten naar wat ons is overkomen. Mijn generatie was best heel dapper. De exodus van Indische mensen, hun durf, hun moed om te emigreren niet alleen naar Nederland, maar ook naar Noord- en Zuid-Amerika en Australi, en de manier waarop zij zich hebben geassimileerd in Nederland en elders verdient echter wel aandacht.
Waar we als Nederlandse samenleving misschien niet genoeg bij hebben stilgestaan, is, dat deze mensen behalve hun traumatische kampjaren en ellende en dit gold ook voor hen die buiten het kamp bleven, totaal berooid naar Nederland kwamen.En dat zij hun maatschappelijke positie in het voormalige Ned.Indie vaak verruild hebben met heel eenvoudige baantjes. Een ingenieur, die opzichter werd bij een Hollandse gemeente was geen uitzondering.
Als je midden in een omwenteling bent verzeild geraakt denk je er niet zo over na. Maar dat onze kinderen en kleinkinderen willen weten hoe wij deze revolutie in ons bestaan hebben ervaren is natuurlijk ook heel begrijpelijk. Ook nu vinden net als voor ons toen, in onze samenleving ten gevolge van de globalisatie grote veranderingen plaats. Bovendien leven we in turbulente tijden en dan kun je misschien ook nog leren van het verleden de oorlog en volksverhuizing die jouw Opa en Oma moesten doorstaan.
Als je midden in een omwenteling bent verzeild geraakt denk je er niet zo over na. Maar dat onze kinderen en kleinkinderen willen weten hoe wij deze revolutie in ons bestaan hebben ervaren is natuurlijk ook heel begrijpelijk. Ook nu vinden net als voor ons toen, in onze samenleving ten gevolge van de globalisatie grote veranderingen plaats. Bovendien leven we in turbulente tijden en dan kun je misschien ook nog leren van het verleden de oorlog en volksverhuizing die jouw Opa en Oma moesten doorstaan.
In de zoektocht naar het verleden van alle generaties speelt de behoefte aan Erkenning een grote rol. Erkenning, dat de oorlog in Ned. Indie en het gedwongen vertrek naar Nederland door de eerste generatie als onrecht is ervaren. Alle bezittingen verloren, geen compensatie van niet uitbetaalde salarissen, het mislukken van onderhandelingen met de Indonesische gezaghebbers, het in hun ogen, verkwanselen van belangen door de overheid,. Die wonden zijn bij velen nog niet genezen. Hier blijkt weer eens uit hoe belangrijk het is om wonden schoon te maken en vervolgens de kans te geven om te helen Als je het pus niet uit een wond haalt kan hij nooit mooi genezen. Onze generatie zweeg.
Erkenning dus, maar de vraag is: kunnen wij de overheid van nu, dus ook de derde generatie overheid, verantwoordelijk stellen voor alles wat ons toen is overkomen? Kunnen zij ons die Erkenning geven?
Erkenning dus, maar de vraag is: kunnen wij de overheid van nu, dus ook de derde generatie overheid, verantwoordelijk stellen voor alles wat ons toen is overkomen? Kunnen zij ons die Erkenning geven?
Dan is er nog een belangrijk gegeven voor de Indische mensen. Waarom hebben we toen en masse besloten naar Nederland te emigreren. Hadden we toen wel een keus? Ik denk het niet eerlijk gezegd. En dat had denk ik te maken met onze identiteit toen.
In de hele koloniale periode, niet alleen in onze kolonies, maar ook in die van andere landen, leefde de stille overtuiging : white is beautiful, blank helpt ons vooruit. Technologisch en economisch inzicht, cultuur, werk-ethos, organiseren, scheppen en bouwen De blanken hebben het gedaan en bewezen dat ze het kunnen.. Het hoorde bij hun identiteit. Dus als je Indisch was, dan koos je voor de blanke identiteit. En niet voor de Indonesische. Dus eigenlijk hadden we geen andere keus dan naar Nederland te emigreren. Wij hadden en wilden en konden ons niet inleven in de Indonesische cultuur, hun identiteit was immers niet de onze toch ?
En we wilden toen zeker niet deelnemen aan hun maatschappij laat staan het land opbouwen.
Erkenning ja, maar kun je een ander de schuld geven van onze gedwongen exodus? Ik vind van niet. De wereld verandert constant, evolueert , mensen veranderen. De slavernij, emancipatie van de vrouw, van de arbeiders , enz vandaag de dag zijn we bijna vergeten, dat daar een harde strijd om is gestreden.
Religies veranderen door mensen, maar ook veranderen religies mensen. Culturen veranderen mensen, maar mensen veranderen ook culturen.
Religies, ethniciteit, nationaliteit, ras, zijn fundamentele identiteits factoren, die kunnen dienen een goede sociale cohesie te scheppen of leiden tot sociale conflicten.
In de hele koloniale periode, niet alleen in onze kolonies, maar ook in die van andere landen, leefde de stille overtuiging : white is beautiful, blank helpt ons vooruit. Technologisch en economisch inzicht, cultuur, werk-ethos, organiseren, scheppen en bouwen De blanken hebben het gedaan en bewezen dat ze het kunnen.. Het hoorde bij hun identiteit. Dus als je Indisch was, dan koos je voor de blanke identiteit. En niet voor de Indonesische. Dus eigenlijk hadden we geen andere keus dan naar Nederland te emigreren. Wij hadden en wilden en konden ons niet inleven in de Indonesische cultuur, hun identiteit was immers niet de onze toch ?
En we wilden toen zeker niet deelnemen aan hun maatschappij laat staan het land opbouwen.
Erkenning ja, maar kun je een ander de schuld geven van onze gedwongen exodus? Ik vind van niet. De wereld verandert constant, evolueert , mensen veranderen. De slavernij, emancipatie van de vrouw, van de arbeiders , enz vandaag de dag zijn we bijna vergeten, dat daar een harde strijd om is gestreden.
Religies veranderen door mensen, maar ook veranderen religies mensen. Culturen veranderen mensen, maar mensen veranderen ook culturen.
Religies, ethniciteit, nationaliteit, ras, zijn fundamentele identiteits factoren, die kunnen dienen een goede sociale cohesie te scheppen of leiden tot sociale conflicten.
Aan de Indische mensen hebben we gezien hoe belangrijk identiteit is voor mensen. Als ik mezelf afvraag wat voor identiteit ik nu eigenlijk heb dan zeg ik: Nederlands, maar ook ja, de Indische identiteit, en zeker ook de Indonesische identiteit. Mijn overgrootmoeder was toch Indonesisch
En als ik een prachtig gezongen Ave Maria hoor zingen, dan raakt dat mijn hart en ziel, dat is dan mijn katholieke identiteit. En als ik terugkeer naar Twente, het land van mijn man en het geboorteland van mijn kinderen en Twents hoor praten en de bossen zie dan wordt mijn hart warm: dat is dan mijn Twentse identiteit. Zo heb ik verschillende identiteiten, die mij maken wie ik ben.
Het is soms met onze identiteit best gecompliceerd. Denk aan een gezin, twee zonen, twee broers. De een is Moslim, de andere broer Christen. Qua land dezelfde identiteit, wat hun religie betreft een andere identiteit..
.
En als ik een prachtig gezongen Ave Maria hoor zingen, dan raakt dat mijn hart en ziel, dat is dan mijn katholieke identiteit. En als ik terugkeer naar Twente, het land van mijn man en het geboorteland van mijn kinderen en Twents hoor praten en de bossen zie dan wordt mijn hart warm: dat is dan mijn Twentse identiteit. Zo heb ik verschillende identiteiten, die mij maken wie ik ben.
Het is soms met onze identiteit best gecompliceerd. Denk aan een gezin, twee zonen, twee broers. De een is Moslim, de andere broer Christen. Qua land dezelfde identiteit, wat hun religie betreft een andere identiteit..
.
Gisteravond zag ik een uitzending op CNN . Het ging over de Franse identiteit. In de Franse Senaat werd aan een minister, journalisten, tenniskampioene, gevraagd wat voor hen de Franse identiteit betekende. Wat me trof waren de antwoorden: onze liefde voor geschiedenis, onze trouw aan de geschiedenis, ons gezin en verdere familie, onze diversiteit zijn heel belangrijk voor de Fransen .Onze cultuur, hun taal, hun brood. Maar ook de overtuiging dat hun cultuur aan het veranderen was onder invloed van alle emigranten. Dat die diversiteit moesten koesteren i.p.v. afwijzen. Dat ze het verkeerd hadden aangepakt in het verleden in de banlieus.
Ja, dacht ik: en wat is voor ons belangrijk in Nederland, wat is onze identieit? Waar associren wij ons mee als wij aan Nederland denken? Aan de Oranje gekleurde dijnende massa als we een voetbal wedstrijd hebben gewonnen? In elk geval krijgen we daar allemaal een warm gevoel van. Aan de liedjes van Andre Hzes ?: bloed, zweet en tranen. Hij wist met zijn liedjes wel te verwoorden wat leeft bij de mensen. Staat het gezin, net als bij de Franse buren centraal bij ons? Is onze geschiedenis voor ons ook kostbaar? Ons Koningshuis? Diversiteit? Ons poldermodel? Onze handelsgeest? Schiphol, Rotterdam Nederland als diensten land? Onze taal? Onze koffiehuizen? Euthanasie? Abortus ? De toch fantastische opbouw van Nederland na Wereld Oorlog II, maar ook ons koloniale verleden? De Turken en Marokkanen ? Onze identiteit wordt niet alleen bepaald door vrijheid van meningsuiting. Daar leek het in de kranten de laatste tijd wel op.
En wat betekent onze Indische identiteit? Gezelligheid, Gastvrijheid :Aanpassing : Familie : Muziek: Zang ;Dansen ? Heimwee naar Tempo Doeloeh ? Alles wat we hebben opgebouwd in ons voormalige Nederlands-Indie?
Wij Indische mensen zijn voortrekkers van die nieuwe diverse maatschappij die aan het ontstaan is wereldwijd.. Door onze ervaringen strijd om Erkenning en Herkenning. Diversiteit is onontbeerlijk voor vooruitgang. De discussie over identiteit is in ons land voornamelijk gevoerd over de hoofden van de mensen heen die het werkelijk aangaat: de mensen van twee of meerdere culturen. Wij kunnen van hen leren, samen leren dat de tijd voorbij is dat only white beautifull is, zoeken naar nieuwe wegen om te leren samen buurten waar mensen van allerlei culturen en rassen samenwonen, leefbaar te maken. Samen met al onze identiteiten, culturen en godsdiensten bijdragen aan een nieuwe wereld. Verdeel en heers werkt anno 2008 niet meer; verdeeldheid scheppen om er zelf beter van te worden past al helemaal niet in dit tijdperk. Eenheid in verscheidenheid ?.
Joty ter Kulve
Wassenaar 8-6-08
Wassenaar 8-6-08
...................
Indisch4ever 
Please delete this message….
Wat ontzettend veel meegemaakt zeg…Hier alles goed. Ook met bas!
Groet Helga en een pootje en knuffel van Bas.