Spijtoptanten

gastpikirans_oud

jennyJenny Watson kwam in 1965 als 4 -jarige in Nederland. Het gezin was op de vlucht voor mogelijk opnieuw grote politieke onrust van nationalistische snit zoals men dat kende van 20 jaar eerder.. Ook chinezen en  indo-europeanen konden object worden van de nationale zuiveringswoede… niet alleen echte en vermeende communisten zoals later bleek.
Jenny kom pas nu, sinds ze in 2003 verhuisde, toe aan verwerking… Ook voor haar was de overgang een shock, ook zij heeft haar indo-zijn op de achtergrond gezet in dit nieuwe land.. schreef ze in een toelichtende mail.
..

Pertama kali

Eerste keer een indrukwekkende vlucht naar een andere wereld

.

Min of meer had mijn vader mijn moeder weten te overtuigen, dat we het land moesten verlaten. Mijn broertje, mijn zusje en ik speelden nietsvermoedend in en rond ons huisje in Jakarta.  Behalve het verdriet van mijn moeder kreeg ik niets mee van wat er zich afspeelde.

Uit de geschiedenisverhalen:                                                                                     1965 De dictatuur van Soekarno (de eerste president van Indonesi) wankelde en in het voorjaar van 1966 moest hij de macht overdragen aan generaal Soeharto. In augustus / september 1965 gonsde het van de geruchten van een staatsgreep van links of een staatsgreep van rechts. Het hoogtepunt was de G30S (Gerakan 30 September), waarbij zes generaals omkwamen. Bijna de hele legertop uitgemoord.. Soeharto bleef buiten schot, rekende de hele groep in en begon in de volgende weken met een grote moordpartij onder de communisten

Jakarta, eind augustus 1965. Mijn ouders gingen op de vlucht voor die chaos en die geruchten over een op handen zijnde coupe. Mijn ouders kozen toen alsnog voor de Nederlandse nationaliteit. Spijtoptant werd je dan genoemd.

Ik was nog geen vier jaar, mijn broer was bijna twee jaar en mijn zusje was negen maanden (ons jongste zusje zou pas in mei 1968 geboren worden)

En we gingen niet per boot naar Nederland, maar met het vliegtuig. Die eerste keer vliegen was gelijk een hele wereldreis. We bleven een paar dagen in Bangkok, we bleven een paar dagen in Tokio. Vandaar vlogen we over Groenland naar Amsterdam. Ik heb nog een paar souvenirs van deze reis: een certificaat, dat ik over de Noordpool had gevlogen en een paar zwart-wit fotos van 3 peuters op het vliegveld van Tokio. Een reis waarna mijn leven heel erg zou veranderen.

.

Na deze reis verbleven we enkele dagen in een klooster in Zutphen. We kregen kleding. Voor katholieke Indos* was bepaald, dat ze in het katholieke zuiden zouden gaan wonen en mijn ouders waren katholiek. Mijn vader maakte duidelijk, dat hij in Indonesi bij een luchtvaartmaatschappij had gewerkt en dat hij dat ook in Nederland wilde. Na veel gesoebat kreeg hij het voor elkaar, dat we dichtbij Schiphol mochten wonen, in Amsterdam. Wij mochten een jaar in een kamer in een pension wonen, in het centrum, dichtbij de Weteringschans. Het werd herfst, het werd kouder, de wereld om me heen leek heel donker. Je moest je kleden tegen de kou. We moesten jassen aan, truien en schoenen, schoenen met veters. Ik had moeite om ze te veteren. Zware gordijnen hingen voor het raam van onze kamer in het pension. Dan een eerste kennismaking met Sinterklaas, kleuterschool. Winter, sneeuw en nog meer kou. Dingin, ja!

.

Jakarta/Bandung, voorjaar 1985

Een weerzien met de stad waar ik ruim drie jaar had gewoond, Jakarta en de stad waar ik ben geboren, Bandung. Jakarta vind ik een ongelooflijke drukke, vervuilde metropool, maar ook Bandung heeft veel schoonheid verloren. Met grote ogen keek ik in Bandung naar jongens, die rondreden op scooters of ergens rondhingen in zwarte leren jacks, terwijl het 30 graden was. Alsof ze in de jaren 50 waren blijven hangen, James Dean look. Met nog grotere ogen keek ik naar de vrouwen, vele gekleed in zwarte burkas, ik was er tijdens de ramadan Tot nu toe slechts n keer teruggeweest. Zoals men wel vaker concludeert, het verschil tussen rijk en arm is er schrijnend. Op de n of andere manier ben ik blij, dat ik niet in Indonesi ben opgegroeid. Hoe hard ik ook in Nederland voor mijn leven heb moeten knokken, ik weet zeker dat ik het in Indonesi in vele opzichten vl moeilijker gehad zou hebben. Voor mij heeft het wonen in Nederland niet alleen meer luxe gebracht, maar ook meer vrijheid. Vrijheid van meningsuiting. Hier in Nederland kan ik mijn ideen uiten. Hier in Nederland is volgens mij veel meer bespreekbaar op allerlei gebied. Ik betwijfel of dat in Indonesi ook zo is. Aan de andere kant denk ik ook wel eens wordt hier in Nederland niet teveel gediscussieerd/geanalyseerd?Andere culturen, andere gewoontes, anders, net zo anders als de natuur, het weer misschien kan alles mooi zijn en och het is wat je gewend bentPays damour na pas de frontires**

.

Sittard, mei 2007

.

* Indo= een mix, Europees/Nederlands-Indonesisch gemengd bloed, Eurasian, ik zelf heb Moluks, Javaans, Nederlands en Duits bloed; er zijn ook Indos met Chinees bloed; INDO wordt ook als afkorting gebruikt van In Nederland Door Omstandigheden

** land van liefde (waar liefde is) heeft geen grenzen

Dit bericht werd geplaatst in Gast Pikirans. Bookmark de permalink .

16 Responses to Spijtoptanten

  1. Peter van den Broek schreef:

    Vorige week uit de ramsh van Donner in Rotterdam het allerlaatste exemplaar van “Soekarno, President , Een biografie 1950-1970” van Lambert Giebels gekocht en ik ben gelijk het stuk over de coup in 1965 gaan lezen, zeer lezenswaardig.
    Als iemand weet waar ik de deel 1, “Soekarno, Nederlands onderdaan 1901-1950” kan kopen, bij voorbaat dank.
    De titel van Deel I is heel fijntjes “NL onderdaan” en niet “staatsburger” (citoyen volgens de Franse revolutie)want hij was maar een onderdaan en vanwege dat feit al kan hij nooit en te nimmer als collaborateur van de Japanners, laat staan als landverrader gebrandmerkt worden.
    De Telegraaf heeft hem in de Bersiapperiode weleens in een hondsdolle bui vergeleken met Hitler maar dat vind ik niet al te fijnzinnig en zet je Hitler op een voetstuk niettegenstaand het feit dat Hitler voor de oorlog wel in NL als bevriend staatshoofd werd aangemerkt. Zover heeft Soekarno het niet kunnen brengen. De geschiedenis brengt vreemde produkten voort.

  2. sigeblek schreef:

    Beste J.W
    ik stuur het per mail . beloofd is beloofd .
    Het zal mss een andere kijk zijn op de gebeurtenissen , over de omwenteling , de nasleep (bloedbad) etc .
    Waarom het weinig besproken is omdat het een zwarte bladzijde was in de Indonesische geschiedenis .
    Men wil niet herrinerd worden , en de meeste (mede) betrokkenen / verantwoordelijken leven nog , en hebben nog steeds zekere macht in de Indonesische samenleving van 2007.
    De jongeren van toen zijn meer kritischer , je veel informatie uit die tijd .
    Er zijn verschillende Indonesische sites , meestal van de groep die sympathiseert met de G30S beweging . Ze kunnen nu hun kwaadheid , frustraties uiten , denk aan het internet .

  3. Jenny Watson schreef:

    Over 1965:
    Sigeblek,
    ik heb inmiddels ‘De stille genocide’ van L. Giebels van mijn vriend gekregen. Ik had eerder al stukken gelezen uit het 2e deel over Soekarno (ook van Giebels). Giebels geeft heel veel informatie. Het verbaast me nog steeds dat over deze periode zo weinig gesproken en geschreven is. Wat leuk is trouwens: reacties beginnen nu te komen, bijv. mijn vader vertelde me onlangs nav mijn verhaaltje wat anekdotes uit die tijd. Meer verhalen zijn bij mij nog welkom!

  4. sigeblek schreef:

    ies gut , bedankt .

  5. Blauwvogeltje schreef:

    Emailadres Jenny: klik op haar naam onder haar posting

  6. sigeblek schreef:

    @ J.Watson.
    Zal ik proberen .
    Moet toch even diep in mijn geheugen gaan zoeken , soms heb ik ook last van vergeetachtigheid.
    Al bijna pikoen dese .
    Het is natuurlijk gezien met een bril van een Indonesier die toevallig aanwezig is .
    Wat is je email adres ?
    Waar kan ik dat vinden ?

  7. Jenny Watson schreef:

    Hallo Sigeblek,
    Voor mij is het heel interessant uw verhaal over die hectische tijd te horen/lezen. Als u wilt kunt u via mijn emailadres contact met me opnemen. Ik zou dat heel leuk vinden.

  8. sigeblek schreef:

    Ben in 1968 gekomen , “moest” toen meegaan met mijn oude heer die gedetacheerd werd als Indonesische ambtenaar .
    Anders had ik geprobeerd om naar de militaire academie te gaan , samen met mijn andere vrienden .Ben toch meegegaan om op een Nederlandse universiteit te kunnen studeren. In dienst nemen in het leger was toen niet zo populair .
    Ik kan alleen bekijken met een Indonesische bril .
    Ook kijk ik iets anders naar de omwenteling verhalen uit 1965-1967.
    Ben ook een beetje getekend eruit gekomen , dat heb ik gezien bij mijn vrienden die echt actief zijn in de studenten beweging .
    Die periode beinvloedt verder onze gedachten en functioneren in onze latere leven.
    Ya , het is een hectische tijd geweest , je eindexamen wordt bijna 1/2 jaar vertraagd . En daarna maandenlang bezig aan het demonstreren , ipv college volgen.
    In totaal bijna 1,5 jaar van je leven verprutsen.

  9. Jenny Watson schreef:

    Wat een interessante reactie van jou sigeblek! Ik hoopte op reacties als deze!
    Ik ga de boeken bij de bibliotheek lenen – onze bieb is helaas deze maand in verbouwing.
    Ik hoop, dat u me nog meer vanuit uw invalshoek kunt vertellen. En wanneer bent u dan naar NL gekomen? Ik hoop ook, dat er meer mensen zullen reageren, die in die tijd naar NL zijn gekomen.

  10. Jenny Watson schreef:

    Wat een interessante reactie van jou sigeblek! Ik hoopte op reacties als deze!
    Ik ga de boeken bij de bibliotheek lenen – onze bieb is helaas deze maand in verbouwing.
    Ik hoop, dat u me nog meer vanuit uw invalshoek kunt vertellen. En wanneer bent u dan naar NL gekomen? Ik hoop ook, dat er meer mensen zullen reageren, die in die tijd naar NL zijn gekomen.

  11. Jenny Watson schreef:

    Wat een interessante reactie van jou sigeblek! Ik hoopte op reacties als deze!
    Ik ga de boeken bij de bibliotheek lenen – onze bieb is helaas deze maand in verbouwing.
    Ik hoop, dat u me nog meer vanuit uw invalshoek kunt vertellen. En wanneer bent u dan naar NL gekomen? Ik hoop ook, dat er meer mensen zullen reageren, die in die tijd naar NL zijn gekomen.

  12. sigeblek schreef:

    @ J . Watson
    Deel 1 is al uitverkocht , deel 2 kan je soms nog vinden tegen gereduceerde prijs (7 euro) .
    Beide boeken kan je gewoon lenen bij de Openbare Bibliotheek.
    Lambert G schreef ook een vervolg over die periode 1965-1966.
    ———–
    De stille genocide – Lambert Giebels
    25-05-2006
    Met de macaber getitelde Gestapu Kup probeerde de Indonesische communistische partij, samen met sympathiserende officieren, in 1965 de macht te grijpen. De rol van president Soekarno was daarbij zeer ambivalent.
    Hij had op allerlei manieren aanleiding gegeven tot het idee dat hij een machtsgreep niet zou afkeuren, om de groeiende onvrede van generaals met zijn mix van nasakom (een amalgaam van nationalisme, godsdienst en communisme) te keren.
    De hoofdstukken over de aanleiding en oorzaken van de coup zijn boeiend. Soekarno ontpopte zich steeds meer als een megalomane leider, die zichzelf het liefst op het wereldpodium zag schitteren. Een as van Djakarta, Phnom Phen, Hanoi, Peking en Pyongyang was zijn ideaal.
    ———-
    Komentaar : Later bleek dat er kritische vragen werd gesteld over de mogelijke rol van Soeharto .
    Dat is te lezen in diverse Indonesische en buitenlandse bronnen.
    De Indonesiers zijn nog steeds aan discussieren wat er eigenlijk a.d hand was.
    Tijdens de coup zat ik toevallig als laatste jaar scholier van de SMA 7 (ex HBS C.A.S) in Gambir eerst als toeschouwer .Later actief meegedaan met demonstraties , eerst als lid van KAPPI-KAMI , KAPI Djaja en KAMI student.
    Het was een verwarrende tijd geweest.
    Het was politiek en doorgestoken kaart geweest.
    Je weet niet wie vriend of vijand is , er werd geweld gebruikt door beide kanten.
    Tenminste in Jakarta.

  13. Jenny Watson schreef:

    Nog bedankt Sigeblek voor de tip om het boek Soekarno van Giebels – het zijn 2 delen – te lezen. Sorry, dat ik niet eerder reageerde.

  14. sigeblek schreef:

    mbt het deel Uit de geschiedenisverhalen.
    Voor verdere en juistere verhaal zie het Boek Soekarno van Lambert Giebels.
    Het schijnt dat hij een vervolg boekje heeft gemaakt , speciaal aandacht voor de mislukte omwenteling en de eventuele rol van de P.K.I .
    Er zijn nog witte plekken in de verslagleging wat er toen gebeurde.

  15. Jenny Watson schreef:

    Dankjewel, Cap!
    Mijn oma, F. Kakisina (overleden 2004) was ook in Geleen, Zuid Limburg geplaatst.
    Ik ben benieuwd hoeveel verhalen ik over spijtoptanten kan lezen / reacties zal krijgen n.a.v. mijn verhaal.
    En ja, ik heb de redactie van de Moesson ook gevraagd er aandacht aan te besteden.

  16. Cap van Balgooy schreef:

    Dat was een goed opstel Jenny. Ik heb zelf twee neven die in 1965 naar Nederland zijn verhuisd als spijtoptant. Ze waren goede katholieken dus kwamen ergens in het Zuiden van Nederland terecht.
    Probeer je verhaal in de Moesson te krijgen.

Laat een reactie achter op Cap van Balgooy Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *